سلام دوستان،
هفته‌ی پیش یکی از دوستان در اینستاگرام پرسید که چطور میشه هم سخت کار کرد و هم از زندگی لذت برد. در جوابشون مطالب پایین رو نوشتم که توی تلگرام هم شیر می‌کنم.
اول، بزرگترین تفاوت زندگی مدرن با زندگی اجدادمون در مفهوم انتخابه. اگر ما هزار سال پیش زندگی می‌کردیم به احتمال بسیار زیاد کشاورز می‌شدیم. کار دیگری نبود که بکنیم. یا برای خان کار می‌کردیم یا پدرمون یه ذره زمین داشت و اداره اون زمین با ما بود. با اینکه مفهوم لذت بردن از زندگی، بخش بزرگی از تجربه زیستی امروز ما رو تشکیل میده، چنین ایده‌ای در اون زمان کاملا مفهوم غریبه‌ای بود. یا شاید به جای کشاورز تنها امکانی که داشتیم ارتشی شدن بود. بعد کم کم با گسترش اقتصاد امکان تجارت، بنا و نجار و آهنگر شدن هم داشتیم. امروز اما، ما رشته دانشگاهی رو انتخاب می‌کنیم و براساس این انتخاب، مسیر زندگیمون رو تغییر میدیم. مهندس صنایع و کامپیوتر می‌شیم، دکتر و پرستار و جراح می‌شیم. با وجود تمام نابرابری‌های جهان، عرصه دانش کم و بیش هنوز برای اکثریت افراد زمینی یک‌شکله. عرصه ورزش هم کم و بیش همینطوره.
از طرفی انتخاب مثل هر تصمیم دیگری یک توقع به وجود میاره: انتظار برای نتیجه خوب. وقتی تنها مسیر پیش‌رو کار کردن روی زمین پدری بود، درباره محل زمین و میزان بارندگی و خشکسالی حرفی به جز «قسمت ما این بود» نمی‌شد زد. انتخاب اما طرح کلی و نگرش ما به زندگی رو عوض کرده و الگوی جدیدی در زندگی ما با مفهوم رضایت از زندگی بوجود آورده. وقتی شما تصمیم به چیزی می‌گیرید، ازش نتیجه می‌خوایید.
مشکل اینه که انتخاب تمام جنبه‌های موجود رو پوشش نمی‌ده. فرض کنید که شما زیست‌شناسی رو دوست داشتید، با درآمد رشته پزشکی هم مشکل خاصی نداشتید، و بعد از زحمات بسیار دانشگاه قبول شدید، بعد از هزار ساعت اینترنی و کشیک و طرح و غیره، پزشک حاذقی هم شدید. حالا باید از زندگی رضایت داشته دیگه، نه؟ خب راستش نه. پزشکی رو دوست داشتید، ولی انتخاب مطب، توسعه کار، مدیریت کارمندان، و انتخاب بیمار با شما نیست. در بیشتر اینها نه تنها آموزش ندیدید، که علاقه خاصی هم ممکنه به بعضیهاشون نداشته باشید. شما ممکنه هر روز صبح با عشق برید سر کار، ولی مجبور باشید هر روز صبح با منشی مطب بحث کنید که چرا دیر کردی و با اعصاب خرد روز رو شروع کنید. حالا رضایت از زندگی رو چطور میشه سنجید؟ با علاقه به پزشکی یا با اعصاب خرد؟ چطور میشه جنبه‌های بیشتری از این انتخاب رو دید؟
دوم، آدم می‌تونه هزار‌و یک نوع تحقیق کنه تا نسبت به عواقب انتخابش آگاهی بیشتری داشته باشه. مشکل اینجاست که اونچه آدمیزاد معمولا بهش جذب میشه تعالیه و این کار رو به شدت سخت می‌کنه. منظورم از این جمله چیه؟ تا الان شده برید یه کنسرتِ مثلا پیانو و وقتی اومدید بگید من دیگه می‌رم کلاس پیانو؟ یا شده آدم باسوادی رو ببینید و بگید از این به بعد دیگه هر روز چند صفحه کتاب می‌خونم؟ چند میلیون نفر دنبال استیو جابز و بیل گیتس یا شرکت زدن، و یا تا روز آخر کارشون در حسرت زدن شرکت خودشون موندن؟
ما آدمها موقع انتخاب یک چیز رو می‌بینیم - زیبایی، پول، موقعیت اجتماعی، مهارت. به علاوه وقتی از اون چیزی که می‌خوای دوری و با تلسکوپ نگاهش می‌کنی، دید تلسکوپی اجازه دیدن اطراف رو نمی‌ده. بعضی وقتها، در موقعیت و یا زمان محدود این مسأله مشکل خاصی نداره، اما در بلندمدت کم‌کم اجزای دیگه داستان خودشون رو نشون می‌دن. همه می‌شینن و قصه چگونه موفق شدن این و اون رو در بیزنس می‌خونن، پادکستهاشون رو گوش می‌دن، قصه‌هاشون رو می‌گن. این آدمها اون جنگجویان زمان قدیم هستند که می‌جنگیدند تا روزی اسمشون توی شعر و قصه موندگار بشه و خنیاگرها این طرف و آن طرف تکرارش کنن، فقط امروز نبرد سر توسعه است و اینکه چه کسی سهم بزرگتری از رشد می‌بره. اما خطرات زندگی جنگجوها مشخص بود و خطرات این نوع زندگی کاملا پنهانه. مثل اینکه تقریبا هیچکدوم از مدیرعاملهای شرکتهای بزرگ بین‌المللی زندگی خانوادگی مرتبی ندارن. بیل و ملیندا گیتس یک زمانی سمبل زن و شوهر فداکار رسانه‌ها بودن تا گند رابطه آقای گیتس در اومد، جف بزوس و همسر به همچنین، آقای سرگی برین که جمعه به جمعه سر و گوشش می‌جنبه. لیست صد شرکت بزرگ دنیا رو گوگل کنید و ببینید چند نفر از مدیرعاملها در یک رابطه متعادل طولانی‌مدت هستند.
کنار همه تحقیق و صحبت و همه این حرفها، درک اینکه هر چیزی هزینه داره به شخص من بیشتر از همه‌چی کمک کرده. یک خط‌هایی هم تعریف کردم که سعی می‌کنم ازشون نگذرم. جدای مسافرت‌های گاه بیگاه، سعی می‌کنم ساعت خوابم رو با کار به هم نزنم، حداقل روزی دو ساعت برای ورزش وقت بذارم، و برنامه‌های دخترک رو مقدم بدونم. با همه این حرفها، برای رسیدن به مسابقه شنای دخترک هفته پیش مجبور شدم چنان ژانگولری بزنم که آخرش خودم هم باورم نشد رسیدم.
هفته‌ی پیش یکی از دوستان در اینستاگرام پرسید که چطور میشه هم سخت کار کرد و هم از زندگی لذت برد. در جوابشون مطالب پایین رو نوشتم که توی تلگرام هم شیر می‌کنم.
اول، بزرگترین تفاوت زندگی مدرن با زندگی اجدادمون در مفهوم انتخابه. اگر ما هزار سال پیش زندگی می‌کردیم به احتمال بسیار زیاد کشاورز می‌شدیم. کار دیگری نبود که بکنیم. یا برای خان کار می‌کردیم یا پدرمون یه ذره زمین داشت و اداره اون زمین با ما بود. با اینکه مفهوم لذت بردن از زندگی، بخش بزرگی از تجربه زیستی امروز ما رو تشکیل میده، چنین ایده‌ای در اون زمان کاملا مفهوم غریبه‌ای بود. یا شاید به جای کشاورز تنها امکانی که داشتیم ارتشی شدن بود. بعد کم کم با گسترش اقتصاد امکان تجارت، بنا و نجار و آهنگر شدن هم داشتیم. امروز اما، ما رشته دانشگاهی رو انتخاب می‌کنیم و براساس این انتخاب، مسیر زندگیمون رو تغییر میدیم. مهندس صنایع و کامپیوتر می‌شیم، دکتر و پرستار و جراح می‌شیم. با وجود تمام نابرابری‌های جهان، عرصه دانش کم و بیش هنوز برای اکثریت افراد زمینی یک‌شکله. عرصه ورزش هم کم و بیش همینطوره.
از طرفی انتخاب مثل هر تصمیم دیگری یک توقع به وجود میاره: انتظار برای نتیجه خوب. وقتی تنها مسیر پیش‌رو کار کردن روی زمین پدری بود، درباره محل زمین و میزان بارندگی و خشکسالی حرفی به جز «قسمت ما این بود» نمی‌شد زد. انتخاب اما طرح کلی و نگرش ما به زندگی رو عوض کرده و الگوی جدیدی در زندگی ما با مفهوم رضایت از زندگی بوجود آورده. وقتی شما تصمیم به چیزی می‌گیرید، ازش نتیجه می‌خوایید.
مشکل اینه که انتخاب تمام جنبه‌های موجود رو پوشش نمی‌ده. فرض کنید که شما زیست‌شناسی رو دوست داشتید، با درآمد رشته پزشکی هم مشکل خاصی نداشتید، و بعد از زحمات بسیار دانشگاه قبول شدید، بعد از هزار ساعت اینترنی و کشیک و طرح و غیره، پزشک حاذقی هم شدید. حالا باید از زندگی رضایت داشته دیگه، نه؟ خب راستش نه. پزشکی رو دوست داشتید، ولی انتخاب مطب، توسعه کار، مدیریت کارمندان، و انتخاب بیمار با شما نیست. در بیشتر اینها نه تنها آموزش ندیدید، که علاقه خاصی هم ممکنه به بعضیهاشون نداشته باشید. شما ممکنه هر روز صبح با عشق برید سر کار، ولی مجبور باشید هر روز صبح با منشی مطب بحث کنید که چرا دیر کردی و با اعصاب خرد روز رو شروع کنید. حالا رضایت از زندگی رو چطور میشه سنجید؟ با علاقه به پزشکی یا با اعصاب خرد؟ چطور میشه جنبه‌های بیشتری از این انتخاب رو دید؟
دوم، آدم می‌تونه هزار‌و یک نوع تحقیق کنه تا نسبت به عواقب انتخابش آگاهی بیشتری داشته باشه. مشکل اینجاست که اونچه آدمیزاد معمولا بهش جذب میشه تعالیه و این کار رو به شدت سخت می‌کنه. منظورم از این جمله چیه؟ تا الان شده برید یه کنسرتِ مثلا پیانو و وقتی اومدید بگید من دیگه می‌رم کلاس پیانو؟ یا شده آدم باسوادی رو ببینید و بگید از این به بعد دیگه هر روز چند صفحه کتاب می‌خونم؟ چند میلیون نفر دنبال استیو جابز و بیل گیتس یا شرکت زدن، و یا تا روز آخر کارشون در حسرت زدن شرکت خودشون موندن؟
ما آدمها موقع انتخاب یک چیز رو می‌بینیم - زیبایی، پول، موقعیت اجتماعی، مهارت. به علاوه وقتی از اون چیزی که می‌خوای دوری و با تلسکوپ نگاهش می‌کنی، دید تلسکوپی اجازه دیدن اطراف رو نمی‌ده. بعضی وقتها، در موقعیت و یا زمان محدود این مسأله مشکل خاصی نداره، اما در بلندمدت کم‌کم اجزای دیگه داستان خودشون رو نشون می‌دن. همه می‌شینن و قصه چگونه موفق شدن این و اون رو در بیزنس می‌خونن، پادکستهاشون رو گوش می‌دن، قصه‌هاشون رو می‌گن. این آدمها اون جنگجویان زمان قدیم هستند که می‌جنگیدند تا روزی اسمشون توی شعر و قصه موندگار بشه و خنیاگرها این طرف و آن طرف تکرارش کنن، فقط امروز نبرد سر توسعه است و اینکه چه کسی سهم بزرگتری از رشد می‌بره. اما خطرات زندگی جنگجوها مشخص بود و خطرات این نوع زندگی کاملا پنهانه. مثل اینکه تقریبا هیچکدوم از مدیرعاملهای شرکتهای بزرگ بین‌المللی زندگی خانوادگی مرتبی ندارن. بیل و ملیندا گیتس یک زمانی سمبل زن و شوهر فداکار رسانه‌ها بودن تا گند رابطه آقای گیتس در اومد، جف بزوس و همسر به همچنین، آقای سرگی برین که جمعه به جمعه سر و گوشش می‌جنبه. لیست صد شرکت بزرگ دنیا رو گوگل کنید و ببینید چند نفر از مدیرعاملها در یک رابطه متعادل طولانی‌مدت هستند.
کنار همه تحقیق و صحبت و همه این حرفها، درک اینکه هر چیزی هزینه داره به شخص من بیشتر از همه‌چی کمک کرده. یک خط‌هایی هم تعریف کردم که سعی می‌کنم ازشون نگذرم. جدای مسافرت‌های گاه بیگاه، سعی می‌کنم ساعت خوابم رو با کار به هم نزنم، حداقل روزی دو ساعت برای ورزش وقت بذارم، و برنامه‌های دخترک رو مقدم بدونم. با همه این حرفها، برای رسیدن به مسابقه شنای دخترک هفته پیش مجبور شدم چنان ژانگولری بزنم که آخرش خودم هم باورم نشد رسیدم.