از اینجاست که بهترین عالم صلی الله علیه وسلم فرموده اند:
«اغتنم خمسا قبل خمس: شبابک قبل هرمک، و صحتک قبل سقمک، و غناک قبل فقرک، و فراغک قبل شغلک، و حیاتک قبل موتک».
پنج چیز را پیش از پنج چیز غنیمت دان:
جوانی‌ات را پیش از پیری‌ات، جانجوری‌ات را پیش از بیماری‌ات، و دارائی‌ات را پیش از بینوائی‌ات، و بیکاری‌ات را پیش از مشغولیتت، و زندگی‌ات را پیش از مرگت) [مستدرک حاکم (۴/۳۴۱) و صحیح الترغیب والترهیب (۳/۱۶۸ شماره: ۳۳۵۵)].
۳- اگر به آن بشتابد و آنرا پیاپی روزه بگیرد؛ صادق‌تر و نزدیکتر به فرموده ی پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم می‌باشد که:
«ثم أتبعه ستـًّا من شوال»
سپس در پی ماه رمضان شش روز از ماه شوال را روزه بگیرد.
در حالی‌که بر انسان چند روز از ماه رمضان باقی مانده باشد، آیا می‌تواند این شش روز را پیش از قضا آوردن آن روزها روزه بگیرد، چون وقت این شش روز مقید به ماه شوال است و قضا آوردن ماه رمضان وقتش موسَّع است؟
بلی، بعضی از علماء فرموده اند:
باکی ندارد اینکه روزۀ این شش روز را بر قضای رمضان مقدَّم سازد، ولی بهتر آنست که اول قضای روزهای رمضان را بجا آورد.
و برخی دیگری از علماء فرموده اند:
این درست است که انسان پیش از قضای رمضان روزۀ نفلی بگیرد، ولی در خصوص روزه ی این روزهای ششگانه نباید آنرا بر قضای رمضان مقدَّم داشت،
چراکه رسول کریم صلی الله علیه وسلم اجر و پاداش آنرا مقید به این گردانیده است که بعد از روزۀ ماه رمضان صورت بگیرد، چون فرموده است:
«من صام رمضان ثم أتبعه ستًّا من شوال».
هرکه ماه رمضان را روزه بگیرد، سپس در پی آن شش روز از ماه شوال را روزه بگیرد.
و کسی که بر عهده‌اش چند روز از ماه رمضان باقی مانده باشد؛ در حق او گفته نمی‌شود که ماه رمضان را روزه گرفته است،
بناءً باید در ابتدا، ماهِ رمضان را کامل کند بعدًا این شش روز را روزه بگیرد تا کار او موافق فرموده ی رسول الله صلی الله علیه وسلم باشد،
و همچنان قضای رمضان فرض بوده و روزه ی این شش روز سنت است، و فرض بر سنت مقدَّم است.
اگر فرض کنیم که یک شخص همه ی ماه رمضان را روزه گرفته نتوانست به سبب بیماری و یا عذر شرعی؛ و حال اگر بخواهد بعد از رمضان در ابتدا قضای رمضان را بجا آورد، وقت این شش روز فوت می‌شود، در این صورت چه باید کرد؟
باید در ابتدا قضای ماه رمضان را بیاورد، و اگر از عادتش آن بود که هر سال این شش روز از شوال را روزه می‌گرفت؛ الله متعال اجر و ثواب روزه گرفتن آن شش روز را برایش به فضل و کرم خود عطا می‌فرماید، گویا که آن روزها را روزه گرفته باشد.
امام بخاری در صحیح خود (۲۸۳۴) روایت کرده اند که رسول کریم صلی الله علیه وسلم فرموده اند:
«إذا مرض العبد أو سافر کتب الله له ما کان یعمل مقیماً صحیحاً»
اگر بنده بیمار شود و یا این که مسافر شود (و از برخی از کارهای خیر که همواره آنرا انجام می‌داد، عاجز ماند)؛ الله متعال آنچه را که در جانجوری و اقامت خود انجام می‌داد، برایش می‌نویسد.
اگر از عادتش روزه گرفتن این روزها نبود و بخواهد آنها را بعد از قضا آوردن ماه رمضان و فوت شدن ماه شوال روزه بگیرد، آیا این اجر و پاداش را کمایی کرده می‌تواند؟
بلی، گرچه بعض علماء گفته‌اند که:
اگر ماه شوال فوت شد؛ وقت آن فوت می‌شود، و کسی نمی‌تواند به نیت شش روز از شوال روزه بگیرد، چون این یک سنتی است که محل و وقت آن درگذشته است.
لیکن گروه دیگری از علماء گفته‌اند:
در این مسئله تفصیلی وجود دارد، و آن هم از این قرار است که اگر این شخصی که ماه شوال از نزد وی فوت شده است، اگر معذور نبود و سبب فوت شدن این روزها کوتاهی و بی‌اعتنائی وی بود؛ در این صورت برای وی قضا آوردن آن روزها مشروع نیست، و برایش گفته می‌شود:
محل و وقت این سنت در حق تو فوت شده است.
اما اگر او معذور بود و به سبب عذری که داشت نتوانست این شش روز را روزه بگیرد؛ پس می‌تواند آنها را قضا بیاورد و ان‌شاء الله برایش همان اجر وپاداشی که در حدیث شریف آمده است، داده می‌شود،
قیاساً بر سنت راتبه اگر به سبب عذری وقت آن فوت شود؛ در غیر وقتش می‌تواند آنرا قضا بیاورد.
اگر کسی بخواهد هم روزهای قضایی خود را و هم شش روز از شوال را یکجا نیت کرده روزه بگیرد، به این معنی که او یکی از آنها را ضمن دیگر داخل کند، آیا درست می‌گردد یا خیر؟
خیر، داخل کردن روزۀ شش روز از شوال ضمن روزۀ قضایی رمضان درست نیست، چراکه هریک از خود نیت خاص دارد، و یکی در دیگری داخل نمی‌شود،
وهمچنان قراری که گذشت روزۀ شش روز از شوال مقید به آنست که بعد از روزه گرفتن ماه رمضان کاملاً صورت بگیرد، وکسی که بر وی قضایی رمضان باشد؛ هنوز وقت روزۀ شش روز از شوال در حق وی شروع نگردیده است،
اضافه بر آن، روزۀ قضایی وجیبه ایست که باید آنرا به نیت کامل ساختن ماه رمضان روزه گرفت، و روزه ی شش روز از شوال نفلی است که آنرا باید به نیت نفلی و حاصل کردن اجر و پاداشش روزه گرف