بزرگمهر حسين پور

دوشنبۀ این هفته، برای اولین بار با جناب چت جی‌پی‌تی صحبت کردم، به اصرار یکی از دوستان که خودش علاقه‌ی زیادی به این‌جور چیزها دارد و خوب هم از این عوالم سر در می‌آورد. به دوست عزیز گفته بودم دستم به دامنت بیا فلان مشکل من را حل کن! دستم را به دامن هوش مصنوعی بند کرده بود. بعد گفته بودم مسئله‎ای دارم، گفته بود "از دانشمند مجلس بازپرس"؛ یعنی همان چت ‌جی‌پی‌تی. خلاصه اصرار داشت که به طریقی پای من را به این معرکه‌ای که دوستش ندارم باز کند، من هم با گفتن این‌که "تو آخر با این کارهایت همین رفاقت نیم‌بندمان را که به سالی چند تا تماس و در هر تماس به گفتن ده بیست جمله‌ی الکی بند است به باد می‌دهی" خداحافظی کردم. و رفتم سراغ جی‌پی‌تی خان در تلگرام. مؤدبانه سلام کردم، مؤدبانه سلام کرد و گفت بفرما چه کمکی از دست من برمی‌آید، گفتم لطفا فلان زحمت را برای من بکش، گفت فعلا در حد این رابطه‌ای که داریم و رفاقتی که نداریم نمی‌شود ولی اگر دوست داری جزئیات مشکل‌ات را بگو من راهنمایی کنم؛ توی دلم گفتم من با هوش طبیعی خودم سر همه را درد می‌آورم تو می‌خواهی با هوش مصنوعی سر من را درد بیاوری؟ خداحافظی کردم و تمام.

گفت‌وگوی کوتاهی بود و مشکل من حل نشد، به هر حال در حد آشنایی بد هم نبود. شاید قسمت نیست من در این فناوری استاد بشوم، فعلا کنار می‌کشم تا با فناوری بعدی به صحنه برگردم و چه کارها که بکنم. راستی عجب ماجرایی شده رشد سرسام‌آور و حیرت‌آور هوش مصنوعی و رقابتی که ما در مصرف آن می‌کنیم مثل مصرف همه چیز. من که نابلدم ولی آن‌هایی که آشنا هستند هم بیشتر تظاهر به آشنا بودن می‌کنند از آن جهت که زیر و بم تکنیکی کار را می‌شناسند ولی دید عمیق و فلسفی و کلی به آن ندارند. البته مهم است که با این قابلیت‌ یا قابلیت‌ها چه کار می‌کنیم و چه می‌سازیم و چه چیزی را خراب می‌کنیم ولی به مراتب مهم‌تر این است که موقعیت خودمان را نسبت به این تغییرات ناگهانی درک کنیم. این‌که بدانیم حالا کجای کار هستیم و به زودی کجا خواهیم بود. این‌که منفعت و ضرر را منصفانه بسنجیم و فریفتۀ سیستم‌هایی نشویم که بیشتر از آن‌که آدم‌ها را بشناسند فرمول و حساب کتاب بلدند و لاجرم موقعش که سر برسد منافع جمعی و اساس آدمیت را به دو ارزن می‌فروشند.

اخیراً از هرکس در این‌باره سوال می‌کنم زیره به کرمان می‌برد و شناختن مجازی را به خود مجازی ارجاع می‌دهد. اگر چه فضای اینرنت دست‌کم تا پیش از ظهور هوش مصنوعی به این شکل اخیر، شامل افکار و نظرات آدم‌ها بوده و ساخته و پرداختۀ آن‌ها و حتی هوش مصنوعی هم از همین منبع تغذیه می‌کند، گمان می‌کنم برای سردرآودن از زیر و زبر ماجرا باید با اختیار بیشتری سراغ منابعی برویم که خارج این فضاها تولید شده‌اند و نگاه انتقادی‌تری دارند، از جمله این سه کتاب و چیزهایی شبیه به این‌ها. موج پیش رو از کتاب‌های تازۀ نشر فرهنگ معاصر است و بیشتر جنبۀ توصیفی دارد و نویسندۀ آن خود در زمینۀ هوش مصنوعی فعالیت می‌کند. درآمدی بر فلسفۀ سیاسی هوش مصنوعی نگاهی سیاسی و فلسفی دارد و جنبه‌های انسانی‌تر را نقد کرده؛ و هنر هوش مصنوعی رابطۀ آن را با هنر و خلاقیت کاویده که شاید مهم‌ترین نگرانی اهالی هنر باشد. البته کتاب در این موضوع زیاد نوشته شده و خوشبختانه اهل کتاب به این موضوع واکنش نسبتاً خوبی نشان داده‌اند. اگر می‌شناسید لطفا معرفی کنید.

https://t.me/bashoobook