کمپین مبارزه با بی‌شعوری

🌱 آدم‌هایی که جهان را زیباتر می‌کنند


🖋 ‌پرستو مرزبان

بعضی آدم‌ها مثل نور در تاریکی‌اند، مثل هوای تازه بعد از یک طوفان. آن‌ها حال دنیا را بهتر می‌کنند، نه با کارهای بزرگ، بلکه با بودنشان، با سادگی و آرامشی که در رفتارشان موج می‌زند. این آدم‌ها حسود نیستند، کینه‌ای به دل ندارند و از موفقیت و خوشبختی دیگران خوشحال می‌شوند، گویی شادی دیگران، شادی خودشان است.

آن‌ها زیاده‌خواهی نمی‌کنند، قانع‌اند به سهمی که از زندگی دارند و همین قناعت، آرامش عمیقی درونشان ایجاد کرده است. هیچ‌وقت نداشته‌هایشان را در میان داشته‌های دیگران جستجو نمی‌کنند و همیشه با بزرگواری کنار می‌روند تا دیگران هم سهمشان را بردارند.

این آدم‌ها به جای سرزنش، تحسین می‌کنند، به جای بی‌توجهی، انگیزه می‌دهند و به جای ناامید کردن، دلگرمی می‌دهند. حضورشان مثل تکیه‌گاهی است که آدم‌ها را از افتادن نجات می‌دهد. وقتی در کنارشان هستی یا حتی به یادشان می‌افتی، احساس می‌کنی هنوز چیزی از انسانیت در این دنیا باقی مانده است.

این آدم‌ها همان‌هایی هستند که با رفتارشان نشان می‌دهند خوبی و مهربانی هنوز زنده است. بودنشان یادآوری می‌کند که می‌شود در دنیای پر از شلوغی و سختی، خوب ماند و دیگران را هم به خوبی دعوت کرد. آن‌ها انگیزه‌ای هستند برای اینکه ما هم تلاش کنیم سهمی در بهتر شدن این جهان داشته باشیم.


کمپین مبارزه با بی‌شعوری

‍ ✔️از مرگ‌آگاهی تا ابتذال مرگ

🖋 سهند ایرانمهر

از مارکوس اورلئوس فیلسوف رواقی که در کتاب «تاملات» خود گفت:

When you are high in indignation and perhaps losing patience, remember that human life is a mere fragment of time and shortly we are all in our graves.

هنگامی که در خشم هستی و چیزی نمانده که شکیبایی خود را از دست دهی، به یاد داشته باش که زندگی بشر تنها بخشی کوچک از زمان است و به زودی همه ما در گور خود خواهیم بود.

تا مولانا که سرود:

آن بهاران مضمر است اندر خزان 
دربهاراست آن خزان مگریز از آن
همره غم باش و با وحشت بساز!
 می‌طلب‌ در مرگِ خود عمر دراز

جملگی در ستایش مرگ‌آگاهی و مرگ‌اندیشی گفته‌اند زیرا این آگاهی هم شعله اضطراب و هیاهوی جهان پر تلاطم را می‌نشاند و هم به زندگی عمق می‌دهد و شادی را ضروری می‌سازد چنانکه «سنکا» دیگر فیلسوف رواقی گفت:

 «چرا برای لحظات زندگی گریان باشم وقتی کل زندگی گریه‌دار است»
 Cur plangam momenta vitae, cum tota vita plangenda sit?

اما چرا برنامه‌هایی این‌چنینی اثری معکوس دارند و با آن «مرگ‌‌آگاهی فیلسوفانه» فاصله بسیار دارند؟

چیزی که در این‌ ویدیو می‌بینید، تاکید بر مرگ‌آگاهی نیست بلکه رقابتی پوچ برای جذب مخاطب از طریق استفاده از «سندروم رسانه‌ای شوک» Shock Value است ‌که در آن رسانه‌ها، برای جلب توجه مخاطبان و افزایش بازدید یا تعامل، محتوایی تولید می‌کنند که با ایجاد شوک یا واکنش‌های شدید احساسی، به‌طور موقت باعث برجسته شدن یک برنامه یا موضوع خاص می‌شود تا از این طریق توجه را برانگیزاند.

چنین برنامه‌هایی در راستای مابقی برنامه‌هایی است که قرار است پروژه ابتذال معانی را پیش ببرند و با تمرکز بر واکنش‌ها ولو اندک زمانی در کانون توجه قرار گیرند.

سندروم رسانه‌ای شوک، هرچند ممکن است به‌طور موقت توجه مخاطبان را جلب کند، در بلندمدت باعث فرسایش اعتماد عمومی، سطحی شدن گفتمان و کاهش ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی می‌شود.
دلیل دیگری که باعث می‌شود چنین برنامه‌هایی نه‌تنها بی‌اثر که ریاکارانه به نظر برسند همان چیزی است که مهمان برنامه‌ هم به شکل ضمنی به آن اشاره کرد یعنی نمی‌توان باور کرد که ذهن پشت این برنامه غم دین و آخرت مردمان را می‌خورد اما دنیای آنان را وانهاده است، دنبال شادی‌بخشی و عمق‌دادن به زندگی از طریق مرک‌آکاهی است اما در مجموع غم‌پرور و شادی‌ستیز است و رویه‌اش ترویج ابتذال و سطحی‌نگری است، از عاقبت حتمی انسان‌ها می‌گوید اما خود نه تنها در قبال یک‌تن که در قبال انسان‌های بی‌شمار به گونه‌ای رفتار می‌کند که گویی تا ابد پابرجاست. و در نهایت اینکه غم دین مردم خوری و غم ملک و مملکت را نخوری به قول سعدی:

خداوند دولت غم دین خورد
که دنیا به هر حال می‌بگذرد
نخواهی که ملکت برآید بهم
غم ملک و دین هر دو باید بهم

اگر دارای ده ها مدرک دانشگاهی از بهترین دانشگاههای دنیا باشیم،

اگر در بهترین نقطه شهر و در بزرگترین و شیک ترین منازل زندگی کنیم،

اگر در گران‌ترین اتوموبیل‌ها سوار شویم و از پیشرفته‌ترین تولیدات تکنولوژی استفاده کنیم و در شهرت و ثروت و محبوبیت غرق شویم،

متجدد شده ایم.

اما:

اگر عقیده مخالف را شنیدیم و خشمگین نشدیم،

اگر عقیده خود را به دیگران تحمیل نکردیم،

اگر در کوچه و خیابان زباله نریختیم،

اگر در کار یکدیگر دخالت نکردیم، 

اگر دیگران را به خاطر جنسیت، ملیت، باور و مذهب، نوع پوشش، لهجه، و طبقه اجتماعیشان کوچک نشمردیم،

اگر به حرف‌های مخاطبمان تا به انتها گوش سپردیم و در میان صحبت‌هایش نپریدیم،

اگر منافع جمع را بر منافع خویش ترجیح دادیم،

اگر اشتباهاتمان را پذیرفتیم و بابت آنها عذرخواهی کردیم و

اگر ........

متمدن شده‌ایم.

متمدن شدن، پیش نیاز بدست آوردن دموکراسی است. بنابراین اگر بخواهیم در آینده جامعه‌ای آباد، آزاد و دموکراتیک داشته باشیم شایسته است از هم اکنون رفتارهای ضد دموکراتیک خود را تعدیل کرده و یا تغییر دهیم و بدانیم که تا ما در این کار بس عظیم شرکت فعالانه نداشته باشیم ، بدست آوردن دموکراسی در حد یک آرزو خواهد ماند.

کتاب صوتی در اسارت فرهنگ

صرف نظر از درست یا نادرست بودن اخباری که روزانه می‌شنویم و می‌خوانیم، چنین برداشت می‌شود که خودکشی میان نوجوانان و جوانان رو به افزایش است.

پیشنهاد:
  در خانواده کودکان و نوجوانان را از اخبار بد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دور نگه داریم، نه این که چشم و گوش بسته باشند، در روش رساندن این اخبار به آنان ظرافت بیشتری داشته باشیم، درباره شرایط خانواده یا آنچه که بر سر آشنایان آمده است نیز.

ما با حساسیت روح و روان افراد در حال گذر از دوران بلوغ و پس از آن بیگانه نیستیم و در چنین شرایطی کمابیش بوده‌ایم.
بسیار پیش می‌آید که می‌دانیم فرزندان ما نیز باید متوجه برخی چیزها باشند تا از خطر دور بمانند، یا زمانی می‌رسد که باید به شناخت کافی درباره هر آنچه که ذهن ما را درگیر می‌کند دست پیدا کنند.
آیا نمی‌توانیم روشی بسته به شرایط و روابط در خانواده و مدرسه پیدا کنیم که انتقال این اطلاعات و هشدارها همراه با ضربه کمتری به آنان باشد تا کمتر دچار یأس و ناامیدی نسبت به آینده شوند؟
آیا نباید افزایش محسوس خودکشی و حتی بزه کاری میان جوانان و نوجوانان را همچون هشداری مهم و فوری در نظر بگیریم؟

🖊 ایرج نوروزی

کمپین مبارزه با بی‌شعوری

ترس یا احترام؟؟


در تمامى دنیا انسان‌ها هم از نقطه ‏نظر فیزیكى و هم از لحاظ بهره هوشى و استعدادها با یكدیگر متفاوتند. این تفاوت‏ها حتى در عادلانه‏ ترین سیستم‏ها به تفاوت بین آنها از نقطه ‏نظر موقعیت اقتصادى و اجتماعى مى‏‌انجامد و چاره‏‌اى جز قبول آنها نیست. این تفاوت‌ها در جوامع مدرن به دلیل اینکه قانون از تمامی افراد حمایت می‌کند مسئله چندانی بوجود نمی‌آورد. بدین معنی که کسانی که در موقعیت بهتر و بالاتری هستند نمی‌توانند در زندگی زیردستان خود دخالت و یا تاثیری داشته باشند اما در جوامعی که ظلم و دیکتاتوری و بی‌عدالتی حاکم است و قانونی از افراد حمایت نمی‌کند افراد قوی‌تر می‌توانند بر کسانی که از آنها ضعیف‌ترند اعمال قدرت نمایند، بعنوان مثال رئیس می‌تواند كارمندش را اخراج كند، پزشك می‌تواند در معالجه بیمار، سهل‏ انگارى نموده و او را با خطر جانى مواجه کند، كارمند می‌تواند كار ارباب رجوع را راه نیاندازد، حتى نانوا، قصاب و بقال می‌توانند نان، گوشت و برنج را به مشترى نفروخته یا جنس بنجل به او قالب كنند و مرجعى براى دادرسى وجود ندارد، در چنین شرایطی مردم مجبور مى‏‌شوند محافظت از خود را برعهده بگیرند و این کار را با جلب رضایتِ قدرتمندتر از خود یا سلطه گر و از طریق تعریف و تمجیدهای مبالغه آمیز، بله قربان گوئی‌ها‌ی مداوم، اظهار بندگی و بردگی، سکوت کردن در برابر حق کشی‌ها و دادن هدیه و رشوه انجام دهند. مقصود از سلطه‌گر كسى است كه در هر موقعیتى كه باشد، تمایل به اِعمال نظر و زورگویى به دیگران، یعنى سوءاستفاده از قدرت خویش را داشته باشد. این افراد حتى بین اعضاى یك خانواده یا یك فامیل یا بین دوستان بدون رابطه فرادستى و فرودستى فقط به دلیل داشتن شخصیتى عصبى، مهاجم و پرخاشگر مشاهده مى‏شوند.

در اینجا به ذکر چند نکته‌ی بسیار مهم می‌پردازم:

نکته اول اینکه در چنین شرایطی هر کس در عین اینکه برای زیردست خود سلطه‌گر است در مقابل قدرتمندتر از خود سلطه‌پذیر است و همین باعث می‌شود که این ویژگی‌ها به تمامی جامعه تسری یابد.

نکته‌ی دوم اینکه چون واژه‌ی "ترس" از مافوق موجودى "هولناك" و از مادون موجودى "ترسو و ضعیف‏ النفس" در ذهن مجسم مى‏‌كند، تمامی اعمالى كه براى جلب رضایت سلطه‌گر انجام می‌شود را "احترام" نام دادیم و باین ترتیب از مافوق یک فرد "محترم" و از مادون یک شخص "مودب" ساختیم و بدین ترتیب احساسِ نامطلوبِ ترسو و ترسناک بودن را در خود از بین بردیم.

نکته سوم اینکه "احترام" تلقى شدن این اعمال باعث ابزاری شدن آنها شده، به این معنی كه همگان حتی بدون وجود رابطه‌ی سلطه‌گری یا سلطه‌پذیری از یكدیگر توقع انجام آنها را دارند. 

نکته چهارم اینکه وقتی این اعمال (خوشزبانی و چاپلوسی و ......) احترام نام گرفت طبیعتا عدم انجام آنها، یا انتقاد، مخالفت با عقیده و هر نازک‌تر از گلی "توهین" تلقی می‌شود و کسی توهین را بر نمی‌تابد و همین امر باعث عدم توانایی در برقراری یک مکالمه‌ی سالم و بدون تنش در تمامی سطوح جامعه حتی در سطح خانواده و بین زوجین است.

بر گرفته از کتاب در اسارت فرهنگ

📭 بزرگی و بزرگتر بودن فقط به سن و سال، توقع احترام، توقع حرف رو حرف نیاوردن و چَشم گویی بی‌قید و شرط کوچکترها و فرزندان نیست.

بزرگی یعنی حواست به دیگران و مخصوصا کوچک‌ترها باشه،
یعنی به جای رفتار مغرورانه و متوقعانه، تلفن را برداری و به کوچکتری که جوان هست و مشغول درکِ بی‌ثباتیِ دنیا و زمان و در تنش با روزگار سخت، زنگی بزنی و جویای حالش بشی و اگر توی حرفاش ناامیدی و خستگی بود، بهش امید بدی و مشوقش باشی.

به این بودن، باید روشنایی بخشید.

پدربزرگم این رفتار بزرگانه را داشت که روز معلم، عید نوروز، روز زن و ... خودش تلفن را برمی‌داشت، به تک تک ما زنگ می‌زد و تبریک می‌گفت. الان پدربزرگ سه روزه که بین ما نیست و این رفتارهاش رو بین بقیه کمتر می‌بینم. خودم سعی می‌کنم که وارثش باشم برای این خُلق نیک.

لطفا
به جای یدک کشیدنِ اسمِ بزرگتری/ بزرگ زاده / خان زاده/ بزرگ خاندانی/ بزرگ فامیل و...  بزرگی کنیم و بزرگتر باشیم.

روی سن و سال خودمون حساب نکنیم که اصلا ملاک خوبی برای سنجش رفتار ما نخواهد بود؛

زودتر از جوان‌ترها به آن‌ها سلام کنیم، چه حضوری، چه تلفنی.
جویای احوال اون‌ها باشیم که سخت درگیر و پرمشغله هستند.
امید بدیم. روشنایی ببخشیم و چراغ راه باشیم.

ما حتما باید واژه احترام را بازتعریف کنیم.

کمپین مبارزه با بی‌شعوری

📭 چگونه کمی باشعورتر باشیم؛

روی سخنم با دوستانی است که خودشان شاغل هستند و خانم شان خانه دار است و از فرزندان مراقبت می‌کند؛

* وقتی که به خانه می‌رسیم
به جای اینکه بگوییم چرا اینقدر همه جا به هم ریخته است،
بگوییم عزیزم، کار نکرده‌ای داری، کمکت کنم. 

* به جای اینکه بگوییم چرا خونه آشغال دونیه

در هفته حداقل یک روز رو به نظافت خونه اختصاص بدیم و از بچه‌ها مراقبت کنیم تا خانم کمی استراحت یا تفریح کنه‌.

* خانم خونه هم در درآمد ما شریک است. حق نداریم روی سرشان منت بگذاریم. به جای اینکه حس سربار بودن به او بدهیم، از او تشکر کنیم که باعث رفاه و شادی خانواده میشه و به خاطر ما و فرزندان در منزل مانده تا همیشه در آسایش باشیم. او نیز در درآمد ما شریک است و باید برای او نیز سهم برابری قائل باشیم.

* درست است که ما از کار برگشته‌ایم و خسته‌ایم ولی حتما نگهداری فرزندان، کار به مراتب سخت‌تری است. منتظر پذیرایی کامل نباشیم و کمک کنیم.

* به جای ترک منزل به خاطر سر و صدای بچه و شانه خالی کردن از بار مسئولیت پدرانه، یاری گر باشیم.

* گوش شنوا داشته باشیم. صحبت و همدلی خیلی از ناراحتی‌ها و خستگی‌ها رو رفع می‌کنه.

کمپین مبارزه با بی‌شعوری