فلسطین: چشمفریب و چفیه به گردن
اقدام نروژ، ایرلند و اسپانیا به شناسایی دولت فلسطین از یک سو و موضعگیری دادگاه جنایی بینالمللی با همسانانگاری رهبران اسرائیل و گردانندگان حماس، مسئله فلسطین را پیچیدهتر کردند
امیر طاهری
جمعه ۴ خرداد ۱۴۰۳ برابر با ۲۴ مه ۲۰۲۴ ۱۹:۳۰
در هنرهای گرافیک انتزاعی، اصطلاح چشمفریب به تصاویری اطلاق میشود که از یک دید، واقعیتی را ترسیم میکنند اما از دیدی دیگر محو میشوند. این اصطلاح را شاید بتوان برای توصیف تصمیم چند کشور اروپایی به شناسایی دولت فلسطین به کار برد. در روزهای اخیر، نخستوزیران نروژ، ایرلند و اسپانیا آغازگر این روند بودهاند. در زمان نوشتن این مطلب، چند کشور دیگر از جمله اسلواکی و فنلاند نیز چراغ میزدند.
تصمیم این کشورها با استقبال گسترده احزاب و گروههایی روبهرو شده است که فلسطین را مهمترین نماد مبارزه با امپریالیسم، استعمار، آپارتاید، نسلکشی و اسلامستیزی میشمارند. دانشجویان چفیهپوش معترض در نیویورک و لسآنجلس، «شجاعت» رهبران نروژ، ایرلند و اسپانیا را در بهرسمیتشناختن فلسطین بهعنوان یک دولت مستقل میستایند و خواستار اقدامی مشابه از سوی رهبران ایالات متحده هستند. در لندن، برلین و پاریس نیز هواداران فلسطین فشار خود بر دولتهایشان را شدت بخشیدهاند.
اما آیا این اقدام «شجاعانه» چیزی بیش از هیاهوی بسیار برای هیچ است؟ آیا این شناسایی مجازی بهانهای برای گریز از اقدامات واقعی برای پایاندادن به تراژدی جاری در غزه نیست؟
نروژ، ایرلند و اسپانیا روشن نکردهاند که چه چیزی را بهعنوان دولت فلسطین به رسمیت شناختهاند. اگر منظورشان نهاد خودگردان فلسطین به ریاست محمود عباس است، این شناسایی سالها پیش صورت گرفت. محمود عباس و سازمان آزادیبخش فلسطین در بیش از ۵۰ پایتخت در آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکا سفارت دارد. سفیران محمود عباس از مصونیت دیپلماتیک و دیگر مزایای ناشی از مناسبات سیاسی برخوردارند. مشکل اینجاست که نهاد خودگردان فلسطین که در رامالله قرار دارد، خود را یک دولت-ملت مستقل نمیداند، زیرا خواستار توافقی گستردهتر با اسرائیل بر سر تسلط کامل بر ساحل غربی رود اردن و نوار غزه است.
از سوی دیگر، حماس و جهاد اسلامی، دو گروه رقیب سازمان آزادیبخش فلسطین، دولت آرمانی خود را در «بین رود اردن و دریای مدیترانه» ترسیم میکنند، و به عبارت دیگر هیچ دولت فلسطینی را بدون حذف کامل اسرائیل نخواهند پذیرفت.
غالب کشورهای اسلامی تشکیلات خودگردان رامالله را بهعنوان نطفه یک دولت فلسطینی به رسمیت شناختهاند و با عرضه دهها میلیارد دلار کمک سالانه به ادامه آن رای میدهند. جمهوری اسلامی در ایران یک استثنا است، زیرا تشکیلات رامالله را به رسمیت نمیشناسد، اما پذیرای دفاتر نمایندگی حماس و جهاد اسلامی است. هفته گذشته، جمهوری اسلامی سفارت مجازی فلسطین را در تهران افتتاح کرد- یک سفارت مجازی، برای یک دولت مجازی، که نه سازمان آزادیبخش فلسطین را نمایندگی میکند و نه حماس و نه جهاد اسلامی را.
برای بسیار کشورها، بهویژه در جهان غرب که خود را وارث گناه «استعمار» میداند، مسئله فلسطین سیخی است که به وجدان نیمهخفته زده میشود. ژانلوک ملانشون، رهبر چپ رادیکال فرانسه، میگوید: قدرتهای استعماری غرب، بهویژه بریتانیا که پس از سقوط امپراتوری عثمانی قیمومیت فلسطین را برعهده داشت، مسئولیتی ویژه دارند تا جنبش ضداستعماری ملت فلسطین را به پیروزی برسانند. مشابه این نظرات در سرمقالههای روزنامههای چپگرای بریتانیا منعکس است با این پیام که: باید کاری بکنیم!
بیشتر بخوانید
رای دیوان بینالمللی دادگستری در مورد اسرائیل فردا صادر میشود
نروژ، ایرلند و اسپانیا اعلام کردند کشور فلسطین را به رسمیت میشناسند
طرح نشست سران عرب برای حل مسئله فلسطین و چالشهای پیش رو
اما در دنیای واقعیات، گاه لازم است کاری بکنید، اما نمیتوانید کاری بکنید. در نتیجه کاری میکنید که به کاریکردن شباهت دارد، اما لازمهاش این نیست که کاری بکنید. به عبارت دیگر، استقلال، تمامیت ارضی و حاکمیت کشوری را که نمیتوانید بگویید کجاست، چه شکل است و کی تاسیس شده، به رسمیت میشناسید. با این اقدام نمادین چفیهپوشان معترض در دانشگاههای خود را تاحدی آرام میکنید، به اقلیت مسلمان که در بعضی شهرهایتان میتوانند نتیجه انتخابات را تغییر دهند، چشمک میزنید و به وجدان نیمهبیدار خودتان قرص خواب میدهید. به عبارت دیگر: تزویر در خدمت تنشزدایی، هرچند گذرا.
متاسفانه اقدام «چشمفریب» چند دولت غربی میتواند مشکلی را که در لفافه یک معما رشد کرده است، غامضتر کند.
@AmirTaheri4