Citadelle

Intergovernmental Panel on Climate Change
هیئت بین‌الدولی تغییر اقلیم (IPCC)

یک نهاد علمی است که در سال ۱۹۸۸ توسط سازمان ملل متحد و سازمان جهانی هواشناسی (WMO) تأسیس شد. این هیئت مسئول ارزیابی وضعیت تغییرات اقلیمی، پیامدهای آن و راهکارهای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است. 

این نهاد تحقیقات جدید انجام نمی‌دهد، بلکه یافته‌های علمی موجود را بررسی و تحلیل می‌کند. هزاران دانشمند و متخصص از سراسر جهان در تهیه گزارش‌های این نهاد همکاری دارند. این گزارش‌ها مبنای سیاست‌گذاری‌های جهانی درباره تغییرات اقلیمی قرار می‌گیرند. 

این هیئت هر چند سال یک‌بار گزارش‌های ارزیابی (Assessment Reports) منتشر می‌کند. این گزارش‌ها شامل موضوعاتی مانند شواهد علمی تغییر اقلیم، تأثیرات آن بر انسان و محیط زیست، روش‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای و راهکارهای سازگاری با تغییرات اقلیمی هستند. 

گزارش‌های اخیر IPCC نشان می‌دهند که تغییرات اقلیمی با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال وقوع است. افزایش دما، ذوب شدن یخ‌های قطبی، بالا آمدن سطح دریاها و شدت گرفتن پدیده‌های جوی خطرناک از پیامدهای این تغییرات محسوب می‌شوند. اگر اقدامات جدی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای انجام نشود، جهان با بحران‌های جدی روبه‌رو خواهد شد.

@Human_rights_for_world

کنوانسیون رامسر

کنوانسیون رامسر یک معاهده بین‌المللی برای حفاظت و استفاده پایدار از تالاب‌های مهم جهان است. این کنوانسیون که به‌طور رسمی "کنوانسیون تالاب‌های دارای اهمیت بین‌المللی، به‌ویژه به‌عنوان زیستگاه پرندگان آبزی" نامیده می‌شود، در ۲ فوریه ۱۹۷۱ در شهر رامسر، ایران تصویب شد و از سال ۱۹۷۵ به اجرا درآمد.

اهداف کنوانسیون شامل حفاظت از تالاب‌های مهم بین‌المللی و جلوگیری از تخریب آن‌ها، استفاده پایدار از تالاب‌ها برای حفظ تنوع زیستی و منابع طبیعی، و همکاری بین‌المللی برای مدیریت منابع آبی و اکوسیستم‌های تالابی است.

این کنوانسیون نخستین معاهده بین‌المللی محیط‌زیستی است که به یک اکوسیستم خاص یعنی تالاب‌ها اختصاص دارد. کشورهای عضو موظفند تالاب‌های مهم خود را در فهرست تالاب‌های دارای اهمیت بین‌المللی ثبت کرده و از آن‌ها محافظت کنند. همچنین، این معاهده به‌طور ویژه بر حفاظت از پرندگان آبزی و زیستگاه‌های آن‌ها تأکید دارد و از اصل "استفاده معقول و پایدار" برای بهره‌برداری از تالاب‌ها حمایت می‌کند.

ایران یکی از بنیان‌گذاران این کنوانسیون است و چندین تالاب مهم از جمله تالاب انزلی، دریاچه ارومیه، تالاب شادگان و تالاب هامون را در فهرست رامسر ثبت کرده است.

کنوانسیون رامسر با بیش از ۱۷۰ کشور عضو، یکی از مهم‌ترین معاهدات جهانی در زمینه محیط‌زیست است و نقش کلیدی در مدیریت منابع آبی و حفاظت از اکوسیستم‌های تالابی دارد.

@Human_rights_for_world

▪️سازمان‌های بین‌المللی ذاتاً ضعیف هستند و اکنون با مخالفت قدرت‌های بزرگ مواجه شده‌اند.

نظام بین‌المللی از یک‌ سو کشورها را به همکاری و مقابله با تهدیدات مشترک ترغیب می‌کند، اما از سوی دیگر، آن‌ها را تشویق می‌کند که ابتدا به منافع ملی خود بپردازند، حتی اگر این امر به ضرر دیگر کشورها باشد.
کدام‌یک از این انگیزه‌ها غالب می‌شود؟ این موضوع را نمی‌توان فقط با نظریه‌های ساختاری توضیح داد. بنابراین، باید به عوامل دیگری نیز توجه کنیم، مانند ویژگی‌های خاص هر کشور و رهبران آن‌ها.

@Human_rights_for_world

▪️سلامت و اقتصاد

سلامت ارتباط عمیقی با اقتصاد دارد.
بحران‌های بهداشتی می‌توانند بحران‌های اقتصادی را ایجاد کنند، همان‌طور که کووید-۱۹ این کار را انجام داد.

همچنین، صنعت سلامت یک تجارت بزرگ است.

هزینه‌های بهداشت جهانی از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ بیش از دو برابر شده و از ۴۷۵ دلار به ۱۰۶۱ دلار سرانه رسیده است.

امروزه، هزینه‌های بهداشت حدود یک‌دهم اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دهند و انتظار می‌رود که همچنان افزایش یابند.


▫️در سال ۲۰۱۷، کشورهای پردرآمد تنها ۱۶٪ از جمعیت جهان را تشکیل می‌دادند اما بیش از ۸۰٪ از هزینه‌های جهانی سلامت را به خود اختصاص دادند. سرانه هزینه‌های بهداشتی در این کشورها به‌طور میانگین ۲۲ برابر کشورهای کم‌درآمد و متوسط بود.


▫️پنج تأمین‌کننده اصلی بودجه WHO در سال ۲۰۱۸–۲۰۱۹ شامل:

آمریکا، بنیاد بیل و ملیندا گیتس (BMGF)، Gavi، بریتانیا و آلمان بودند، که نیمی از بودجه ۶ میلیارد دلاری سازمان را تأمین کردند. سازمان بهداشت جهانی به‌طور مداوم با کمبود بودجه مواجه بوده و به کمک‌های داوطلبانه از سوی کشورهای کلیدی وابسته است.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ بیش از ۴۰۰ میلیون دلار به این سازمان کمک کرد و در دوره‌ی ۲۰۱۸-۲۰۱۹، تقریباً ۱۵٪ از منابع مالی WHO را تأمین کرد (در حال حاضر این رقم ۱۷ درصد است).

برخلاف تصورات، وابستگی مالی WHO به چین بسیار ناچیز بوده است؛ در دوره‌ی ۲۰۱۸-۲۰۱۹، چین تنها حدود ۱۰ میلیون دلار به این سازمان کمک کرد، که رقم بسیار اندکی در مقایسه با سایر کشورها است.

@Human_rights_for_world

۳. ترامپ نخستین رئیس‌جمهور آمریکا بود که دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، را صادر کرد. خامنه‌ای زمانی گفت: "کفش سلیمانی از سر قاتلش باارزش‌تر است." این اقدام، که حتی دولت بوش نیز از انجام آن پرهیز کرده بود، هم از نظر استراتژیک و هم از نظر روانی، ضربه بزرگی به تهران وارد کرد. تأثیر این اقدام در مواجهه با اسرائیل پس از وقایع ۷ اکتبر کاملاً مشهود بود.
از این رو، پیام‌های متناقض و پیشنهادهای دیپلماتیک ایران، نه نشانه تغییری واقعی در رفتار آن، بلکه تلاشی برای نجات رژیمی رو به سقوط است.
به جای تبلیغ یک توافق و از دست دادن اهرم فشار، ترامپ می‌تواند با بهره‌گیری از شرایط ضعیف جمهوری اسلامی، موقعیت مذاکراتی خود را تقویت کند. این کار را می‌توان با تشدید تحریم‌ها، به‌ویژه بر فروش نفت به چین، و افزایش ترس تهران از اقدام نظامی آمریکا و اسرائیل انجام داد، در حالی که به‌طور علنی احتمال مذاکرات را کم‌اهمیت جلوه دهد. به عبارت دیگر، رژیم را تحت فشار بگذارد و فشار حداکثری را از سر گیرد.

بهنام بن طالب‌لو (نویسنده مقاله)، مدیر ارشد برنامه ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها (FDD) است.

@Human_rights_for_world

این تغییر موضع و سیاست دوگانه خامنه‌ای ریشه‌های عمیقی دارد و در جریان مذاکرات هسته‌ای در دوران اوباما و بایدن نیز آشکار بود. خامنه‌ای قدرت را بدون مسئولیت‌پذیری می‌خواهد و اغلب تصمیمات کلان سیاستی، مانند توافق با ایالات متحده، را به گونه‌ای مطرح می‌کند که خود را از پاسخگویی مبرا کند. در حالی که اظهارات اخیرش فضای سیاسی تهران را محدود می‌کند، این بدان معنا نیست که جمهوری اسلامی مذاکره نخواهد کرد.
خامنه‌ای با آگاهی از تمایل ترامپ برای دستیابی به یک توافق، در حال بالا بردن قیمت است، در حالی که مقاماتش با زیرکی دیپلماسی را پیشنهاد می‌کنند. در اینجا، مذاکرات نه به‌عنوان ابزاری برای حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مسئله هسته‌ای ایران، بلکه به‌عنوان روشی برای کاهش فشار تحریم‌های حداکثری و جلوگیری از حمله احتمالی آمریکا یا اسرائیل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جمهوری اسلامی قادر به تحمل چهار سال دیگر از تحریم‌های فزاینده اقتصادی یا خطر درگیری مستقیم نظامی نیست.
در خاورمیانه، تنها متحد دولتی ایران، یعنی رژیم اسد در سوریه، سقوط کرده است. وزیر امور خارجه رژیم ایران تأیید کرده است که گروه‌های نیابتی تروریستی‌اش، از جمله حماس و حزب‌الله، ضربات سنگینی متحمل شده‌اند.
در داخل کشور، سامانه‌های دفاع هوایی استراتژیک ایران که از روسیه تأمین شده بودند، در نتیجه عملیات موفقیت‌آمیز نظامی اسرائیل به‌شدت آسیب دیده‌اند. بدتر از آن، بحران فزاینده انرژی و ارز داخلی می‌تواند جمعیت ضد رژیم را بار دیگر به خیابان‌ها بکشاند.
برای جبران این وضعیت، ایران در تلاش است تا شریک راهبردی خود، چین، را وادار کند نفت تحریم‌شده بیشتری بخرد، در حالی که هم‌زمان ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را افزایش داده است—ماده‌ای که برای ساخت سلاح هسته‌ای لازم است. همچنین گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه تهران در حال بررسی مسیرهای سریع‌تر برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای است. این اقدامات، ابزارهایی برای ایجاد اهرم فشار هستند، اما ایران امیدوار است که واشنگتن این ضعف و ترس را به‌عنوان حسن نیت و خویشتن‌داری اشتباه بگیرد.
در عراق، نیروهای نیابتی ایران از نوامبر ۲۰۲۴ (هم‌زمان با انتخاب مجدد ترامپ) مواضع آمریکایی‌ها را در عراق و سوریه هدف قرار نداده‌اند. در یمن، حوثی‌ها که تحت حمایت ایران و حتی گزارش‌هایی مبنی بر حمایت چین نیز از آن‌ها وجود دارد، اخیراً خدمه یک نفتکش را که بیش از یک سال گروگان گرفته بودند، آزاد کرده‌اند.
ایران همچنین یک زن سالمند ایرانی-آلمانی را که چهار سال در بازداشت نگه داشته بود، آزاد کرده، از طریق "دیپلماسی گروگان‌گیری" با ایتالیا امتیاز گرفته و جسد یک گروگان دو تابعیتی دیگر را که اعدام کرده بود، بازگردانده است.
اما تغییر موضع تهران در قبال ترامپ شگفت‌انگیزتر است.
برای افزایش احتمال مذاکرات با ترامپ، رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، حتی تلاش کرده است توطئه تهران برای ترور ترامپ را انکار کند و گفته: "ما هرگز چنین قصدی نداشته‌ایم و هرگز نخواهیم داشت." این در حالی است که گزارش‌های FBI از طرح ایران برای ترور ترامپ در سال ۲۰۲۴ پرده برداشته و مقامات نظامی ایران در سال ۲۰۲۳ تهدید به قتل او را تکرار کرده بودند.
این تغییر ناگهانی در سیاست ایران روشن‌ترین نشانه از حس استیصال رژیم است. دشمنی جمهوری اسلامی با ترامپ عمیق‌تر از هر رئیس‌جمهور آمریکایی دیگری است و سه دلیل اصلی دارد:
۱. ترامپ اولین رهبر غربی بود که از معترضان ایرانی حمایت کرد، در حالی که باراک اوباما در جریان اعتراضات ۲۰۰۹ سکوت اختیار کرد. ترامپ با اظهارات و توییت‌های صریح خود بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰، برخلاف اوباما که پاسخ ملایمی به معترضان داد، مستقیماً حمایت خود را از مردم ایران اعلام کرد.
۲. سیاست "فشار حداکثری" ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش فوق‌العاده مؤثر بود. مقامات ایرانی اذعان داشتند که این تحریم‌ها از نظر اقتصادی مخرب‌تر از جنگ هشت‌ساله ایران و عراق بوده است. ترامپ به‌تنهایی اقتصاد ایران و صادرات نفت آن را به‌شدت نابود کرد و این نظریه را که تحریم‌ها باید چندجانبه و تدریجی باشند، باطل کرد.

@Human_rights_for_world

▪️شیوع کووید-۱۹ جدی‌ترین آزمون برای نظام بین‌المللی از زمان بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ بوده است. اما به‌جای همکاری برای کنترل و مقابله با این تهدید مشترک، قدرت‌های بزرگ جهان—ایالات متحده و چین—به‌طور فزاینده‌ای یکدیگر را مقصر دانسته‌اند و تئوری‌های غیرمستند و شایعه‌وار درباره‌ی منشأ ویروس مطرح کرده‌اند.

▪️سازمان جهانی بهداشت (WHO) تلاش کرد تا واکنشی هماهنگ در سطح جهانی ایجاد کند، اما با موانع بسیاری روبه‌رو شد و حتی مورد حمله قرار گرفت. با توجه به سوابق همکاری قدرت‌های بزرگ در مبارزه با آبله و رهبری گذشته‌ی ایالات متحده در مقابله با ویروس HIV/AIDS و بحران ابولای آفریقای غربی در سال ۲۰۱۴، عدم همکاری و نبود رهبری در این بحران جای تعجب دارد.

▪️سازمان‌های بین‌المللی ذاتاً ضعیف هستند و اکنون با مخالفت قدرت‌های بزرگ مواجه شده‌اند.
نظام بین‌المللی از یک‌ سو کشورها را به همکاری و مقابله با تهدیدات مشترک ترغیب می‌کند، اما از سوی دیگر، آن‌ها را تشویق می‌کند که ابتدا به منافع ملی خود بپردازند، حتی اگر این امر به ضرر دیگر کشورها باشد.

@Human_rights_for_world

در آغاز قرن بیست و یک و در طی بحران بیماری سارس، سازمان بهداشت جهانی بسیار خوب عمل نمود. بطوریکه عملکرد این سازمان در کنترل همه گیری تحسین همگان را برانگیخت.

اما متاسفانه یکسال بعد تمامی کشورها با محدود نمودن عملکرد این سازمان منجر به ناتوانی آن شدند. بطوریکه این نهاد در زمان همه گیری کووید ۱۹ دیگر قادر به برآورده نمودن احتیاجات جهانی نبود.

در حقیقت در تعارض منافع کشورهای توسعه یافته از یکسو و کشورهای در حال توسعه از سوی دیگر، این کارآمدی سازمان بهداشت جهانی بود که قربانی گردید.

و در این شرایط است که پرزیدنت ترامپ، گناه نکرده را به پای این سازمان نوشته و با خارج شدن از آن به تضعیف بیش از پیش این نهاد کمک کرده است. بدیهی ست تسلط چین بر این نهاد، به نفع هیچکس نیست. چرا که عملکرد این کشور خود یکی از عوامل تضعیف بیشتر این سازمان مهم بین المللی بوده است/نیما بهرامی

@Human_rights_for_world

پیشینه خروج آمریکا از WHO در دوران ترامپ

این تصمیم جدید غیرمنتظره نبود. ترامپ در سال ۲۰۲۰ نیز در دوره ریاست جمهوری اول خود، روند خروج از WHO را آغاز کرد و این سازمان را به "کمک به چین در گمراه کردن جهان درباره منشأ کووید-۱۹" متهم کرد. اما دولت جو بایدن پس از پیروزی در انتخابات، این تصمیم را لغو کرد.
WHO این اتهام را رد کرده و همچنان از چین خواسته است که داده‌های بیشتری ارائه دهد تا مشخص شود که ویروس کووید از طریق تماس انسان با حیوانات آلوده یا تحقیقات آزمایشگاهی پدید آمده است.

وزارت خارجه چین در واکنش به این تصمیم گفت که پکن همچنان از WHO حمایت خواهد کرد. سخنگوی وزارت خارجه چین، گوئو جیاکون، گفت:
"نقش سازمان جهانی بهداشت باید تقویت شود، نه تضعیف."
وی افزود: "چین همچون گذشته از WHO در انجام وظایف خود حمایت خواهد کرد و در راستای ایجاد یک جامعه جهانی سالم برای بشریت تلاش خواهد کرد."

@Human_rights_for_world

دونالد ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده از سازمان جهانی بهداشت (WHO) خارج خواهد شد و تمام کمک‌های خارجی را برای مدت سه ماه متوقف می‌کند. این اقدام، کارهای بشردوستانه حیاتی را به خطر می‌اندازد و مبارزه جهانی با بیماری‌های عفونی را تهدید می‌کند.
در یک دستور اجرایی که در اولین روز کاری خود امضا کرد، ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده طی ۱۲ ماه از سازمان جهانی بهداشت خارج شده و تمام کمک‌های مالی خود را به این نهاد متوقف خواهد کرد.
آمریکا بزرگ‌ترین تأمین‌کننده مالی WHO است و حدود ۱۸ درصد از بودجه کلی آن را تأمین می‌کند. بودجه دو ساله اخیر این سازمان (۲۰۲۴-۲۰۲۵) ۶.۸ میلیارد دلار بوده است.
در دستوری جداگانه، ترامپ توسعه کمک‌های خارجی را به مدت ۹۰ روز تعلیق کرد تا بررسی شود. این تصمیم باعث نگرانی سازمان‌های کمک‌رسان شده است که اکنون در تلاشند ببینند آیا تأثیر مستقیمی روی فعالیت‌های آن‌ها دارد یا نه.
سازمان بهداشت جهانی نقش مهمی در مدیریت بحران‌های بهداشتی جهانی دارد و در مقابله با بیماری‌هایی مانند
Mpox، ابولا، و فلج اطفال
پیشگام بوده است.

در بیانیه‌ای که روز سه‌شنبه منتشر شد، WHO اعلام کرد که از این تصمیم "متأسف" است و تأکید کرد که این سازمان "نقش حیاتی در حفاظت از سلامت و امنیت مردم جهان، از جمله آمریکایی‌ها دارد".

از سوی دیگر، وزیر بهداشت آلمان، کارل لاوترباخ، اظهار داشت که دولت آلمان سعی خواهد کرد ترامپ را برای بازنگری در این تصمیم متقاعد کند. وی تصمیم جدید رئیس‌جمهور آمریکا را "ضربه‌ای جدی به مبارزه جهانی علیه بحران‌های بهداشتی" توصیف کرد.
نیک دیرن، مدیر گروه عدالت جهانی (Global Justice Now)، گفت که تنها چند سال پس از بدترین همه‌گیری قرن، "باید برای همه روشن باشد که چقدر به یک WHO کارآمد نیاز داریم." وی افزود: "ما به نهادی بین‌المللی نیاز داریم که سلامت را بر سود و منافع شخصی اولویت دهد. WHO زمانی این نقش را ایفا می‌کرد، به همین دلیل است که نخبگان آمریکایی از آن متنفرند."

انتقاد ترامپ از WHO و دلایل خروج آمریکا
ترامپ ادعا کرده که WHO به‌طور مستقل عمل نکرده و تحت "نفوذ نامناسب سیاسی اعضای خود" قرار گرفته است. وی همچنین معتقد است که آمریکا "پرداخت‌های سنگینی" انجام می‌دهد که در مقایسه با کشورهای بزرگی مانند چین، ناعادلانه و نامتناسب است.
ترامپ در هنگام امضای این دستور اجرایی گفت:
"سازمان جهانی بهداشت از ما سوءاستفاده کرد. همه از ایالات متحده سوءاستفاده می‌کنند. دیگر اجازه این کار را نخواهیم داد."
واکنش متخصصان بهداشت عمومی
متخصصان بهداشت جهانی هشدار داده‌اند که این تصمیم می‌تواند به ضرر خود آمریکا تمام شود.
دکتر پیت بیکر، معاون مدیر سیاست‌های جهانی سلامت در اندیشکده مرکز توسعه جهانیگفت:
"این تصمیم بسیار تأسف‌برانگیز است. خروج آمریکا از WHO، امنیت بهداشت جهانی را تضعیف می‌کند و پیشرفت در موضوعات حیاتی مانند آمادگی برای همه‌گیری‌ها و مقاومت آنتی‌بیوتیکی را به خطر می‌اندازد."
وی همچنین افزود: "با این حال، باید خروج آمریکا را در مقیاس وسیع‌تری بررسی کرد. اگر سایر کشورهای عضو یا نهادهای بشردوستانه کمک‌های مالی بیشتری ارائه دهند – حتی اگر کمتر از آمریکا باشد – این می‌تواند به WHO کمک کند تا در اجرای مأموریت خود انعطاف‌پذیرتر باشد."
بیکر هشدار داد که "تهدید بزرگ‌تر، خروج آمریکا از مذاکرات مربوط به توافق جهانی درباره همه‌گیری‌ها است." وی تأکید کرد: "حمایت سیاسی ایالات متحده از چارچوب امنیت بهداشت جهانی جایگزین‌ناپذیر است. اگر این روند ادامه یابد، تلاش‌های جهانی برای آمادگی در برابر تهدیدهای بهداشتی آینده را به‌شدت مختل خواهد کرد."
چالش‌های پیش روی WHO در صورت خروج آمریکا
لارنس گوستین، استاد حقوق سلامت عمومی در دانشگاه جورج تاون، هشدار داد که خروج از WHO، مردم آمریکا را آسیب‌پذیر خواهد کرد، زیرا آژانس‌های بهداشتی و شرکت‌های داروسازی آمریکا به داده‌های WHO برای تولید واکسن و درمان‌ها متکی هستند.
وی در پستی در شبکه اجتماعی X نوشت:
"او (ترامپ) در حال نابود کردن تعامل و حمایت مالی آمریکا از WHO است. این اقدام غیرقانونی و یک اشتباه راهبردی بزرگ است. ترامپ ممکن است در حال کاشتن بذرهای همه‌گیری بعدی باشد."
تأثیر این تصمیم بر کشورهای در حال توسعه
خبر کاهش بودجه WHO در کنیا موجب نگرانی شده است، زیرا حدود ۱.۵ میلیون نفر مبتلا به HIV در این کشور، به داروهای ضدویروسی که بخشی از آن توسط برنامه‌های تحت حمایت آمریکا تأمین می‌شود، وابسته‌اند.


@Human_rights_for_world

از قرن نوزدهم، بیشتر بیماری‌های عفونی از چند کشور در حال توسعه منشأ گرفته‌اند که سپس ریسک را به سایر نقاط جهان انتقال داده‌اند. در مقابل، کشورهای ثروتمندتر اغلب با بستن مرزهای خود به‌طور پیشگیرانه، تلاش کرده‌اند از تأثیرات بیماری‌ها در امان بمانند که این اقدام، به تجارت و اقتصاد کشورهای دیگر آسیب می‌رساند.

این رابطه بالادستی-پایین‌دستی در دوران مدرن پیچیده‌تر شده است. برخی کشورها هم منبع تولید بیماری‌های عفونی هستند و هم صادرکننده کالاهایی که سایر کشورها به آن وابسته‌اند. از سوی دیگر، برخی کشورها به دلیل ارتباطات اقتصادی گسترده، به ابرناقلان (Super-spreaders) بیماری تبدیل شده‌اند. همچنین، کشورها در توانایی خود برای مقابله با بحران‌های بهداشتی یا میزان تمایل‌شان به پذیرش این ریسک‌ها با یکدیگر تفاوت دارند.

@Human_rights_for_world