የተውሒድ ትምህርቶች
ክፍል ስምንት
1.1. ተውሒድን የምንይዘባቸው መነሻ ምንጮች
ለአላህ ብዬ የምወዳችሁ ወንድሞቼ ሆይ! ስለተውሂድ ዓቂዳ እየተማርን ነው። በዚህ ክፍልም የምናየው መቅረት ከሌለባቸው ቅድመ ተውሒድ ትምህርቶች አካል የሆነ ትልቅ ርዕስ ነው። እሱም ተውሒድ ስለሚወሰድበትና የሚይያዝበት ምንጭና መነሻ ነው። ማለትም ተውሒድን ከየት ነው የምናገኘውና የምንማረው? ለሁሉም ነገር መነሻ ምንጭ አለው። ሁሉም እውቀት የሚገኝበት ምንጭ አለው። ይህ ትልቅ እምነት የሆነው ተውሒድ ከየት ነው የምናገኘውና የምንወስደው? ከየት ነው የምንማረውና የምንቀዳው? ከዝንባሌና ስሜታችን ነው? ወይስ ከሀሳብ፣ ከምናብ፣ ከሙከራ ነው? ወይስ ከፍልስፍናና ሎጂክ (መንጢቅ) ነው? ወይስ ከህልም፣ ከራዕይ፣ በመገለጥ (ከሽፍ)፣ ከልበወለድ (ኸያላት) ነው? በጭራሽ አይደለም። የተውሒድ እምነት ከአላህ ኪታብና ከመልእክተኛው صلى الله عليه وسلم ሱንና እንጂ አይያዝም። እነዚህ ሁለቱ ተውሒድን የምንይዝባቸው ምንጮች ናቸው። ቁርአንና ሱንና ተውሒድን የምንወስድባቸው ምንጮቹ ናቸው። ምክንያቱም አንድ ሰው በተውሒድ በኩል እንጂ ጌታውን አያውቅምና ነው።
የተውሒድ እውቀት ምንድን ነው? የተውሒድ እውቀት ማለት ስለአላህ በስሞቹ፣ በባህሪያቱ፣ እሱ በሚለይባቸው ነገሮችና ለሱ እኛ ላይ ባለው ሐቅ ማወቅ ነው። የተውሒድ እውቀት የሚባለው ይህ ነው ። ስለዚህ የተውሒድ እውቀት ከቁርአንና ከረሱሉ صلى الله عليه وسلم ሱንና (ሐዲስ) እንጂ አይወሰድም። ምክንያቱም ኪታብና ሱንና ከአላህ የወረዱ ወሕዮች ናቸውና ነው። ስለአላህ ከአላህ በላይ የሚያውቅ የለም። ከዚያም ስለአላህ ከአላህ መልእክተኛ صلى الله عليه وسلم በላይ የሚያውቅ የለም። በዚህም መሠረት ተውሒድን የምንወስደው ከኪታብና ከሱንና ነው። እንደዚሁ ይህች ኡመት ስህተት በሆነ ነገር ስለማትስማማ አህሉልዒልም ኢጅማዕ የዓቂዳ ምንጭ መሆኑን አውስተዋል።
በዚህ ጉዳይ ላይ ከዓቂዳዎች መብዛት አንፃር ትክክለኛውን ዓቂዳ ከተሳሳተው ዓቂዳ እንዴት ማወቅ እንችላለን? ትክክለኛው ዓቂዳ የሚለየውና ግልፅ የሚሆነው ከኪታብና ከሱንና ወይም ከኢጅማዕ ማስረጃ ያለው መሆኑ ነው። አዎ! የትክክለኛ ዓቂዳ ምልክቱ ከቁርአን፣ ከሱንና እና የኢጅማዕ ማስረጃ ያለው መሆኑ ነው። በዚህም የተሳሳተውን ዓቂዳና ትክክለኛውን ዐቂዳ መለየት እንችላለን። ምክንያቱም የተሳሳተ ዓቂዳ ከኪታብና ከሱንና ማስረጃ የለውምና ነው። ትክክለኛው ዓቂዳ ግን ከአላህ ኪታብና ከረሱል صلى الله عليه وسلم ሱንና የሆነ ማስረጃ ያለው ነው። በዚህም የሽርክ ሰዎችን ማስመሰያዎችን (ሹብሀ) ሁሉ ውሸትነት እናረጋግጣለን። ማለትም ከኖርንበት እውነታ ውስጥ የህግ አውጪ ፓርላማ ውስጥ መግባት ለምሳሌ እንይ! ከአላህ ውጪ ህግ ማውጣት ትልቁ ሽርክ ነው። ከመሆኑ ጋር ግን የጥመትና የሪድዳ ዑለማኦች ዑለማኡ-ሱእ ምርጫና ፓርላማ ግዴታ መሆኑን ፈትዋ የሰጡባቸውና ሰዎችንም ወደዚህ ሽርክ የጠሩባቸው በርካታ ፈትዋዎችን አግኝተናል። ሹብሀቸውን በሙሉ ውድቅ የምናደርግበት አንድ ጥያቄ ብቻ እንጠይቅ! ለመስለሐ ተብሎ ሽርክ የሚፈቀድ መሆኑን የኪታብና የሱንና ማስረጃችሁ የት አለ? ጉዳዩ የዓቂዳ ጉዳይ ነው። ጉዳዩ ከተውሒድ ጋር የተያያዘ ነው። ከቁርአንና ከሐዲስ ያመጣችሁት ማስረጃ የት አለ? ቁርአንን ከመጀመሪያው እስከመጨረሻው እንደዚሁ ሱናን ብናገላብጥ የምናገኘው ይህንን የአላህ ንግግር ብቻ ነው።
مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ
ከእምነቱ በኋላ በአላህ የካደ ሰው (ብርቱ ቅጣት አልለው)። ልቡ በእምነት የረጋ ኾኖ (በክህደት ቃል በመናገር) የተገደደ ሰው ብቻ ሲቀር።“
ማለትም ማንም ሰው በጭራሽ ሽርክና ኩፍር እንዲሰራ አይፈቀድለትም፤ በትክክል ተገዶ ነው በሚባል ደረጃ ዑለማኦች ያስቀመጧቸውን መስፈርቶች ያሟላ የሆነ መገደድን የተገደደ ሰው ብቻ ልቡ በኢማኑ የረጋ ሆኖ ካልሆነ በስተቀር። ስለዚህ ለአስገዳጅ ሁኔታ ወይም ለመስለሐ ተብሎ ሽርክና ኩፍር መሥራት አይፈቀድም። ማስረጃ እስካላመጡ ድረሥ እነሱ የተሳሳተና የሽርክ ዓቂዳ የያዙ ሰዎች ናቸው። እናም በትክክለኛና በተሳሳተ ዓቂዳ መካከል መለየት የምንችለው በዚህ ነው። ማንኛውም ጥያቄ ይነሳ፣ ማንኛውም አደጋ ይከሰት፡ የሙፍቲዎች ፈትዋዎችና የአስተያየት ሰጪዎች አስተያየቶች እንደዚሁም የሰዎች መዝሀቦችና አስተምህሮቶች ሁሉ የፈለገውን ያህል ቢበዙ ከኪታብና ከሱንና ማስረጃ መኖር አለመኖሩን ተመልከት። ማስረጃ ከተረጋገጠ እሱ ትክክለኛ ዓቂዳ ነው። ምክንያቱም የዓቂዳ ምንጩ ቁርአንና ሱንና ነውና። ተውሒድ ምንጩ ቁርአንና ሱንና ነው። የተበላሸና የተሳሳተ ዓቂዳ ባለቤቶች ግን እምነት አርገው ከያዟቸው የተበላሹ ዓቂዳዎቻቸው ጋር የሚስማማ የሆነ ከቁርአንና ከሱንና የሆነ ማስረጃ ማምጣት አይችሉም። በባጢል ላይ ቁርአንና ሐዲስን መረጃ ካደረጉ እውነቱ እነሱ መረጃን ያለቦታው ተጠቅመዋል ማለት ነው። ምክንያቱም ቁርአንና ሐዲስ ሐቅ ላይ እንጂ አያመላክቱምና ነው። በጭራሽ ውሸት ነገር ላይ አያመላክቱም። ስለዚህ በዚህ ስህተቱንና እውነቱን እንለያለን። እነዚያ ከአሜሪካ እና ካፊርና ሴኩላር (ዓልማኒይ) ከሆነችው ቱርክ ጋር ወዳጅነትን የፈጠሩትንና ደውለተል ኢስላሚያን ለመዋጋት ህብረት ውስጥ የገቡትን ከኪታብና ከሱንና ማስረጃችሁ የት አለ እንላቸዋለን። ማስረጃችሁን አምጡ! ካልሆነ ግን እናንተ ካፊሮች ናችሁ። ምክንያቱም በሙስሊሞች ላይ ካፊር ጋር የተባበረ ካፊር መሆኑን የሚያረጋገጥ መረጃ አለና ነው። እንደዚሁም እነዚህ ሽርክ ወደሆኑት ምርጫና ህግ አውጪ ፓርላማዎች ሰዎችን የሚጣሩ ሰዎች ማስረጃ ያምጡ አለበለዚያ ግን እነሱ ኩፋሮች ናቸው። ወንድሞቼ የተሳሳተ ዓቂዳና ትክክለኛውን ዓቂዳ በዚህ ነው መለየት የምንችለው። እነዚያ አውሊያኦችን፣ ደሪሖችን ቀብሮችንና ነብያትን እርዳታ የሚጠይቁ ሰዎች መረጃቸው የት አለ? ይልቁንስ ከአላህ ውጪ ያለን አካል የለመነና የተገዛ ሰው ካፊር መሆኑን በማስረጃ ተረጋግጧል። ስለዚህ ወንድሞች የተውሒድና የዓቂዳ ትምህርት ከቁርአንና ከሐዲስ እንጂ አይወሰድም። የተውሒድና የዓቂዳ እውቀትን ከፍልስፍናና ከሎጂክ (መንጢቅ) መውሰድ በጭራሽ አይፈቀድም። ይህ ሙዕተዚላዎች፣ አሻዒራዎች፣ ማቱሪዲያዎችና እነሱን የመሳሰሉት ፊርቃዎች የሚያደርጉት ነው። እነዚህ ዒልመል ከላምን፣ የፍልስፍና እውቀትንና የግሪክ ፍልስፍናን የተውሒድ ምንጭ አድርገዋል። እነዚህ በእርግጥ በእስልምና ላይ ትልቅ የሆነ ወንጀልን ፈፅመዋል።
እንደዚሁም ሱፊያና የሱፍያ ጠሪቃዎቹ እንደሚያደርጉት ተውሒድ ከህልም፣ ቅዠት፣ ተገልጦ ከሚታየን ነገር ወይም በአእምሮዋችን ከምንስለው ነገርና ከልብወለድ አይወሰድም። የበሰበሰው ሱፊያና ጠሪቃዎቹ ህልምን፣ ቅዠትን፣ ከሽፍን፣ ልብ ወለድን (ኸያል)፣ ተረቶች (ኹራፋህ)ን ተውሒድ የሚወሰድባቸው መሠረቶች አድርገዋቸዋል። ይህ ምን አይነት ሞኝነት ነው? አይገርምም? “ከኢብራሂምም ሕግጋት ነፍሱን ያቄለ ሰው ካልኾነ በስተቀር የሚያፈገፍግ ማነው? (የለም)፤"
وَمَن يَرۡغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبۡرَٰهِـۧمَ إِلَّا مَن سَفِهَ نَفۡسَهُۥۚ
እነሱ በእርግጥ ከኢብራሂም መንገድ ሸሽተዋል።
ክፍል ስምንት
1.1. ተውሒድን የምንይዘባቸው መነሻ ምንጮች
ለአላህ ብዬ የምወዳችሁ ወንድሞቼ ሆይ! ስለተውሂድ ዓቂዳ እየተማርን ነው። በዚህ ክፍልም የምናየው መቅረት ከሌለባቸው ቅድመ ተውሒድ ትምህርቶች አካል የሆነ ትልቅ ርዕስ ነው። እሱም ተውሒድ ስለሚወሰድበትና የሚይያዝበት ምንጭና መነሻ ነው። ማለትም ተውሒድን ከየት ነው የምናገኘውና የምንማረው? ለሁሉም ነገር መነሻ ምንጭ አለው። ሁሉም እውቀት የሚገኝበት ምንጭ አለው። ይህ ትልቅ እምነት የሆነው ተውሒድ ከየት ነው የምናገኘውና የምንወስደው? ከየት ነው የምንማረውና የምንቀዳው? ከዝንባሌና ስሜታችን ነው? ወይስ ከሀሳብ፣ ከምናብ፣ ከሙከራ ነው? ወይስ ከፍልስፍናና ሎጂክ (መንጢቅ) ነው? ወይስ ከህልም፣ ከራዕይ፣ በመገለጥ (ከሽፍ)፣ ከልበወለድ (ኸያላት) ነው? በጭራሽ አይደለም። የተውሒድ እምነት ከአላህ ኪታብና ከመልእክተኛው صلى الله عليه وسلم ሱንና እንጂ አይያዝም። እነዚህ ሁለቱ ተውሒድን የምንይዝባቸው ምንጮች ናቸው። ቁርአንና ሱንና ተውሒድን የምንወስድባቸው ምንጮቹ ናቸው። ምክንያቱም አንድ ሰው በተውሒድ በኩል እንጂ ጌታውን አያውቅምና ነው።
የተውሒድ እውቀት ምንድን ነው? የተውሒድ እውቀት ማለት ስለአላህ በስሞቹ፣ በባህሪያቱ፣ እሱ በሚለይባቸው ነገሮችና ለሱ እኛ ላይ ባለው ሐቅ ማወቅ ነው። የተውሒድ እውቀት የሚባለው ይህ ነው ። ስለዚህ የተውሒድ እውቀት ከቁርአንና ከረሱሉ صلى الله عليه وسلم ሱንና (ሐዲስ) እንጂ አይወሰድም። ምክንያቱም ኪታብና ሱንና ከአላህ የወረዱ ወሕዮች ናቸውና ነው። ስለአላህ ከአላህ በላይ የሚያውቅ የለም። ከዚያም ስለአላህ ከአላህ መልእክተኛ صلى الله عليه وسلم በላይ የሚያውቅ የለም። በዚህም መሠረት ተውሒድን የምንወስደው ከኪታብና ከሱንና ነው። እንደዚሁ ይህች ኡመት ስህተት በሆነ ነገር ስለማትስማማ አህሉልዒልም ኢጅማዕ የዓቂዳ ምንጭ መሆኑን አውስተዋል።
በዚህ ጉዳይ ላይ ከዓቂዳዎች መብዛት አንፃር ትክክለኛውን ዓቂዳ ከተሳሳተው ዓቂዳ እንዴት ማወቅ እንችላለን? ትክክለኛው ዓቂዳ የሚለየውና ግልፅ የሚሆነው ከኪታብና ከሱንና ወይም ከኢጅማዕ ማስረጃ ያለው መሆኑ ነው። አዎ! የትክክለኛ ዓቂዳ ምልክቱ ከቁርአን፣ ከሱንና እና የኢጅማዕ ማስረጃ ያለው መሆኑ ነው። በዚህም የተሳሳተውን ዓቂዳና ትክክለኛውን ዐቂዳ መለየት እንችላለን። ምክንያቱም የተሳሳተ ዓቂዳ ከኪታብና ከሱንና ማስረጃ የለውምና ነው። ትክክለኛው ዓቂዳ ግን ከአላህ ኪታብና ከረሱል صلى الله عليه وسلم ሱንና የሆነ ማስረጃ ያለው ነው። በዚህም የሽርክ ሰዎችን ማስመሰያዎችን (ሹብሀ) ሁሉ ውሸትነት እናረጋግጣለን። ማለትም ከኖርንበት እውነታ ውስጥ የህግ አውጪ ፓርላማ ውስጥ መግባት ለምሳሌ እንይ! ከአላህ ውጪ ህግ ማውጣት ትልቁ ሽርክ ነው። ከመሆኑ ጋር ግን የጥመትና የሪድዳ ዑለማኦች ዑለማኡ-ሱእ ምርጫና ፓርላማ ግዴታ መሆኑን ፈትዋ የሰጡባቸውና ሰዎችንም ወደዚህ ሽርክ የጠሩባቸው በርካታ ፈትዋዎችን አግኝተናል። ሹብሀቸውን በሙሉ ውድቅ የምናደርግበት አንድ ጥያቄ ብቻ እንጠይቅ! ለመስለሐ ተብሎ ሽርክ የሚፈቀድ መሆኑን የኪታብና የሱንና ማስረጃችሁ የት አለ? ጉዳዩ የዓቂዳ ጉዳይ ነው። ጉዳዩ ከተውሒድ ጋር የተያያዘ ነው። ከቁርአንና ከሐዲስ ያመጣችሁት ማስረጃ የት አለ? ቁርአንን ከመጀመሪያው እስከመጨረሻው እንደዚሁ ሱናን ብናገላብጥ የምናገኘው ይህንን የአላህ ንግግር ብቻ ነው።
مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ
ከእምነቱ በኋላ በአላህ የካደ ሰው (ብርቱ ቅጣት አልለው)። ልቡ በእምነት የረጋ ኾኖ (በክህደት ቃል በመናገር) የተገደደ ሰው ብቻ ሲቀር።“
ማለትም ማንም ሰው በጭራሽ ሽርክና ኩፍር እንዲሰራ አይፈቀድለትም፤ በትክክል ተገዶ ነው በሚባል ደረጃ ዑለማኦች ያስቀመጧቸውን መስፈርቶች ያሟላ የሆነ መገደድን የተገደደ ሰው ብቻ ልቡ በኢማኑ የረጋ ሆኖ ካልሆነ በስተቀር። ስለዚህ ለአስገዳጅ ሁኔታ ወይም ለመስለሐ ተብሎ ሽርክና ኩፍር መሥራት አይፈቀድም። ማስረጃ እስካላመጡ ድረሥ እነሱ የተሳሳተና የሽርክ ዓቂዳ የያዙ ሰዎች ናቸው። እናም በትክክለኛና በተሳሳተ ዓቂዳ መካከል መለየት የምንችለው በዚህ ነው። ማንኛውም ጥያቄ ይነሳ፣ ማንኛውም አደጋ ይከሰት፡ የሙፍቲዎች ፈትዋዎችና የአስተያየት ሰጪዎች አስተያየቶች እንደዚሁም የሰዎች መዝሀቦችና አስተምህሮቶች ሁሉ የፈለገውን ያህል ቢበዙ ከኪታብና ከሱንና ማስረጃ መኖር አለመኖሩን ተመልከት። ማስረጃ ከተረጋገጠ እሱ ትክክለኛ ዓቂዳ ነው። ምክንያቱም የዓቂዳ ምንጩ ቁርአንና ሱንና ነውና። ተውሒድ ምንጩ ቁርአንና ሱንና ነው። የተበላሸና የተሳሳተ ዓቂዳ ባለቤቶች ግን እምነት አርገው ከያዟቸው የተበላሹ ዓቂዳዎቻቸው ጋር የሚስማማ የሆነ ከቁርአንና ከሱንና የሆነ ማስረጃ ማምጣት አይችሉም። በባጢል ላይ ቁርአንና ሐዲስን መረጃ ካደረጉ እውነቱ እነሱ መረጃን ያለቦታው ተጠቅመዋል ማለት ነው። ምክንያቱም ቁርአንና ሐዲስ ሐቅ ላይ እንጂ አያመላክቱምና ነው። በጭራሽ ውሸት ነገር ላይ አያመላክቱም። ስለዚህ በዚህ ስህተቱንና እውነቱን እንለያለን። እነዚያ ከአሜሪካ እና ካፊርና ሴኩላር (ዓልማኒይ) ከሆነችው ቱርክ ጋር ወዳጅነትን የፈጠሩትንና ደውለተል ኢስላሚያን ለመዋጋት ህብረት ውስጥ የገቡትን ከኪታብና ከሱንና ማስረጃችሁ የት አለ እንላቸዋለን። ማስረጃችሁን አምጡ! ካልሆነ ግን እናንተ ካፊሮች ናችሁ። ምክንያቱም በሙስሊሞች ላይ ካፊር ጋር የተባበረ ካፊር መሆኑን የሚያረጋገጥ መረጃ አለና ነው። እንደዚሁም እነዚህ ሽርክ ወደሆኑት ምርጫና ህግ አውጪ ፓርላማዎች ሰዎችን የሚጣሩ ሰዎች ማስረጃ ያምጡ አለበለዚያ ግን እነሱ ኩፋሮች ናቸው። ወንድሞቼ የተሳሳተ ዓቂዳና ትክክለኛውን ዓቂዳ በዚህ ነው መለየት የምንችለው። እነዚያ አውሊያኦችን፣ ደሪሖችን ቀብሮችንና ነብያትን እርዳታ የሚጠይቁ ሰዎች መረጃቸው የት አለ? ይልቁንስ ከአላህ ውጪ ያለን አካል የለመነና የተገዛ ሰው ካፊር መሆኑን በማስረጃ ተረጋግጧል። ስለዚህ ወንድሞች የተውሒድና የዓቂዳ ትምህርት ከቁርአንና ከሐዲስ እንጂ አይወሰድም። የተውሒድና የዓቂዳ እውቀትን ከፍልስፍናና ከሎጂክ (መንጢቅ) መውሰድ በጭራሽ አይፈቀድም። ይህ ሙዕተዚላዎች፣ አሻዒራዎች፣ ማቱሪዲያዎችና እነሱን የመሳሰሉት ፊርቃዎች የሚያደርጉት ነው። እነዚህ ዒልመል ከላምን፣ የፍልስፍና እውቀትንና የግሪክ ፍልስፍናን የተውሒድ ምንጭ አድርገዋል። እነዚህ በእርግጥ በእስልምና ላይ ትልቅ የሆነ ወንጀልን ፈፅመዋል።
እንደዚሁም ሱፊያና የሱፍያ ጠሪቃዎቹ እንደሚያደርጉት ተውሒድ ከህልም፣ ቅዠት፣ ተገልጦ ከሚታየን ነገር ወይም በአእምሮዋችን ከምንስለው ነገርና ከልብወለድ አይወሰድም። የበሰበሰው ሱፊያና ጠሪቃዎቹ ህልምን፣ ቅዠትን፣ ከሽፍን፣ ልብ ወለድን (ኸያል)፣ ተረቶች (ኹራፋህ)ን ተውሒድ የሚወሰድባቸው መሠረቶች አድርገዋቸዋል። ይህ ምን አይነት ሞኝነት ነው? አይገርምም? “ከኢብራሂምም ሕግጋት ነፍሱን ያቄለ ሰው ካልኾነ በስተቀር የሚያፈገፍግ ማነው? (የለም)፤"
وَمَن يَرۡغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبۡرَٰهِـۧمَ إِلَّا مَن سَفِهَ نَفۡسَهُۥۚ
እነሱ በእርግጥ ከኢብራሂም መንገድ ሸሽተዋል።