የተውሒድ ትምህርቶች
ክፍል ሰባት

ተውሒድን በተመለከተ የኛ ግዴታዎች ምንድን ናቸው?



በዚህ ክፍል የምናየው በጣም ወሳኝ ርዕስ የሆነው በተውሒድ ዙሪያ ከኛ የሚጠበቁብን ግዴታዎችን እንመለከታለን። ስለተውሒድ ማዕዘናት (አርካን) እና ቅድመ መስፈርቶች (ሹሩጥ) ከማየታችን በፊት ከኛ የሚፈለጉብንን ነገሮች እናቅ ዘንድ ስለተውሒድ በኛ ላይ ያሉብንን ግዴታዎችን ማውሳት ግድ ይላል። ኢማሙ ሙሐመድ ኢብን ዓብዱላህ ረሒመሁላህ እንዲህ ይላል። “አላህ ባሪያውን በአንድ ነገር ላይ ሲያዝ በባሪያው ላይ ሰባት ደረጃዎች ግዴታ ይሆንበታል።” ማለትም አላህ የሚያዘው ማንኛውንም ትዕዛዝ በተመለከተ እኛ ላይ ሰባት ደረጃዎች ግዴታ ይሆኑብናል። እነሱም፦

1. ስለሱ (ትዕዛዙን) ማወቅ(العِلم به)

2. መውደድ(محبَّتُه)

3. ለመስራት መቁረጥ (መወሰን)(العزم على الفعل)

4. መስራት(العَمل)

5. ጥርት ያለና ትክክል ሆኖ በተደነገገው መሠረት መሆን(كونه يقعُ على المشروعِ خالصًا صَوابًا)

6. የሚያበላሸውን ነገር ከመስራት መጠንቀቅ(التحذيرُ من فِعلِ ما يُحبِطُه)

7. በሱ ላይ መፅናት(الثباتُ عليه)

ወንድሞቼ እነዚህ ሰባት ደረጃዎች አላህ ባዘዛቸው ሁሉም ትዕዛዞች ውስጥ በኛ ላይ ግዴታ የሚሆኑ ናቸው። እኛ ስለተውሒድ እስካወራን ድረስ እነዚህን ደረጃዎችን እንተንትን።

1. ማወቅ፡- ተውሒድን በተመለከተ በመጀመሪያ ደረጃ እኛ ላይ ግዴታ የሚሆነው ተውሒድን መማር ነው። ምናልባት ከላይ ባለፉት የትምህርት ክፍሎች በመማር ደረጃ ተውሒድ የመጀመሪያ ግዴታ መሆኑን ማውሳታችንን ማስታወስ ያስፈልጋል። በመጀመሪያ ደረጃ መማሩ ግዴታ የሚሆነው ተውሒድ ነው። ይህ የነብዩ صلى الله عليه وسلم መንገድ ነው። እርሳቸው ባልደረቦቻቸውን ከቁርአንም በፊት ተውሒድን ያስተምሩ ነበር። ጁንዱብ ያወራው ሐዲስ “እኛ ወጣት ልጆች ሆነን ከነብዩ صلى الله عليه وسلم ጋር ነበርን ቁርአንን ከመማራችን በፊት ኢማንን ተማርን። ከዚያም ቁርአንን ተማርንና ኢማንን ጨመርን።” ይላል። ይህ የሁሉም አንቢያኦች መንገድ ነው። እነሱም ለህዝቦቻቸው ጥሪ ሲያደረጉ በመጀመሪያ የሚጠሩት ወደ ተውሒድ ነበር። እውነታውንም ካየን ተውሒድ በመጀመሪያ ተምረነው ካልሆነ በስተቀር በትክክል መተግበር አንችልም። ስለዚህም የመጀመሪያው ደረጃ መማር ነው። በዚህ ትምህርታችንም እያደረግን ያለነው ከሰዎች ላይ ጅህልናን የማንሳትና ይህንን ግዴታ እንዲወጡ የማድረግ ሙከራ ነው።

2. ሁለተኛው ደረጃ መውደድ ነው። ማለትም ይህንን የአላህ ትዕዛዝ መውደድ ማለት ነው። ተውሒድን መውደድ፤ አላህ ያወረደውን መውደድና አለመጥላት ማለት ነው። ይልቁንም ሸሪዓዊ ግዴታዎችን መጥላት ራሱ ኩፍር ነው።

وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ‌فَتَعۡسٗا ‌لَّهُمۡ وَأَضَلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ ٨ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَرِهُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأَحۡبَطَ أَعۡمَٰلَهُمۡ

َّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُخۡلَእነዚያም የካዱት ለእነርሱ ጥፋት ተገባቸው። ሥራዎቻቸውንም አጠፋባቸው። ይህ እነርሱ አላህ ያወረደውን ስለጠሉ ነው። ስለዚህ ሥራዎቻቸውን አበላሸባቸው።



ወዳጆቼ ሆይ! ተውሒድንና በአላህ ማመንን መውደድ፣ የሙእሚኖች ወዳጅነትን (አልወላእ) እና ከካፊሮች መጥራራትን (አልበራእ) መውደድ በኛ ላይ ግዴታ ነው። በተለይ ካፊሩ ሰው ዘመድና ቤተሰብ ከሆነ መቆራረጡ በነፍስ ላይ ከባድ ቢሆንም ግን ይህንን መጥራራት መውደድ አለብን። በጣዖታት መካድና በነሱ መካድንም መውደድ በኛ ላይ ግዴታ ነው። ጣዖታትን መውደድ ሳይሆን እነሱን በመራቅ ከነሱ መጥራራትን መውደድ በኛ ላይ ግዴታ ነው። ተውሒድን መውደድ ሊቀር የማይገባው ጉዳይ ነው። ተውሒድን የጠላ ሰው ከፍሯል፤ ሩቅ የሆነ መሳሳትንም ተሳስቷል። ይልቁንም በተውሒድ መደሰት ግዴታ ነው።

قُلۡ ‌بِفَضۡلِ ‌ٱللَّهِ وَبِرَحۡمَتِهِۦ فَبِذَٰلِكَ فَلۡيَفۡرَحُواْ

«በአላህ ችሮታና በእዝነቱ (ይደሰቱ)። በዚህም ምክንያት ይደሰቱ።



ተውሒድ ባይኖር ኖሮ እኛ የምንሆነው ሽርክና ኩፍር ውስጥ ነበር። ተውሒድ ከሌለ የሚጠብቀን እሳት ነው። በመሠረቱ በተውሒድ እንጂ በዱንያም ሆነ በአኼራ ለኛ ደስታ አይኖረንም። ስለዚህም በተውሒድ እንደሰታለን።

3. ሶስተኛው ደረጃ ለመሥራት መወሰን ወይም ማሰብ (ኒያህ) ነው። በእውቀትና በተግባር በተውሒድ ላይ ቀጥ ለማለት መወሰንና መቁረጥ ነው። ምክንያቱም አንዳንድ ሰዎች ወይም አብዛኛዎቹ ሐቅን ተውሒድን ያውቃሉ፤ ይብስ ብሎም ይወደዋል፤ ነገር ግን ዱንያው እንዳይቀየርበት ሲል ለመተግበር አይወስንም። ተውሒድ ላይ የነበሩና ሰዎችን ወደ ተውሒድ ሲጣሩ የነበሩ እና ስለተውሒድ ሲከራከሩና ሲከላከሉ የነበሩ የሽርክና የክብር በር ሲከፈትላቸውና የተውሒድን ምሽግ ይዘው ከቀጠሉ ዱንያቸው እንደሚወገድ ሲታያቸው ተውሒዱን ወደ ኋላቸው ጥለው ወደ ሽርኩ የሚሽቀዳደሙ ስንት ሰዎች አሉ። እንደዚህ ዓይነቱ ብዙ ነው። ከሰዎች ውስጥ የሽርክ ሰዎችን የሚያከብር፣ የሚፈራና እንዳያገሉት በመስጋት በሚሰሩት ሽርክ ላይም ዝም የሚላቸው ሰው አለ። ለምሳሌ ቀብር አምላኪዎች ጋር የሚቀላቀል ሰው ስለዱንያው ፈርቶ ሲያከብራቸውና ምናልባትም በአንዳንድ ሽርኮቻቸው ላይ ከነሱ ጋር አብሮ ሲሳተፍ ታገኘዋለህ። በጣዖታቶቹ ሀገራት ውስጥ የሚኖር አብዛኛው ሰው ተውሒድን የማያቅ ከመሆኑ ጋር ወደ ተውሒድ ይጣራል። ነገር ግን ይፈተንና ስለዱንያው በመፍራት ወደ ዲሞክራሲ ከሚጣሩ ሰዎች አንዱ ይሆናል፤ ወደ ሽርክ፣ ምርጫና ፓርላማ ይሽቀዳደማል፤ ለሰዎችም ጥሪ ያደርጋል። ስለዚህ ተውሒድን በተመለከተ በኛ ላይ በሶስተኛ ደረጃ ግዴታ የሚሆነው ‘ለመስራት መወሰን’ ነው። አቡጣሊብ ተውሒድ ሐቅ መሆኑን ያውቅ ነበር፡ ረሱል صلى الله عليه وسلم ሐቅ መሆኑንም ያውቅ ነበር፤ ይህንንም ይወድ ነበር። ከዚህም በመነሳት የሙሐመድ ሃይማኖት ከፍጡሮች ሀይማኖት ሁሉ ምርጡና በላጩ መሆኑን አውቄያለሁ ብሎ እስከመናገር ደርሷል። ነገር ግን አቡጣሊብ ተውሒድ ላይ ለመሆን አልወሰነም፤ በሽርክ ላይ ሞተ። ስለዚህም እሳት ይጠብቀዋል።

‌وَجَحَدُواْ ‌بِهَا وَٱسۡتَيۡقَنَتۡهَآ أَنفُسُهُمۡ ظُلۡمٗا وَعُلُوّٗاۚ

ነፍሶቻቸውም ያረጋገጧት ሲኾኑ ለበደልና ለኩራት በእርሷ ካዱ።



ሂረቅል ተውሒድን አውቆ ወዶታል፤ ነገር ግን ንግስናውን እንዳያጣው ፈራ፤ እስከሚሞትም ድረስ በክርስትና ላይ ሆነ። ስለዚህ ለመስራት ቆራጥ መሆን ግዴታ ነው።

4. አራተኛው ደረጃ ‘ስራ’ ነው፤ በተውሒድ መስራት መጀመር፣ ተውሒድን እምነት (ዓቂዳ) አድርጎ መያዝ፣ ወደ አላህ ሸሪዓ እንጂ ላትፋረድ፣ ለአላህ እንጂ ላታርድ፤ አውሊያኦችን፣ አንቢያኦችን፣ መላኢኮችንና የአላህ ቅርብ ባሮችን የድረሱልኝ እርዳታ (ኢስቲጋሳ) ላትጠይቅ፤ አላህን እንጂ የድረስልኝ ጥሪ ላትጠይቅ ነው። ሥራ ወይም ተግባር ማለት የአላህን ሸሪዓ እንጂ ፈራጅ ላታደርግ ነው፤ ምርጫዎችን፣ ፓርላማዎችንና የሽርክ ዚያራ ቦታዎችንና ደሪሖችን መራቅ ነው። ብዙ ሰው አንድን ነገር ለመስራት ከወሰነ በኋላ መንገዱ አስቸጋሪ መሆኑንና የሚያስከትላቸውም ነገሮች ከባድ መሆናቸውን ግልፅ ሲሆንለት ትቶት ይገለበጣል፤ መስራቱንም ያቆማል። መጠንቀቅ