شب یلدا از دیدگاه نجومی:
اگر خط استوای زمین و امتداد بدهید می توانید یک حلقه فرضی دور تا دور زمین تصور کنید و آنرا «استوای سماوی» بنامید. از طرفی از دید ناظر زمینی خورشید هر سال در یک مدار دایروی به دور زمین می چرخد ، این چرخش ظاهری خورشید به دور زمین و استوای سماوی در دو نقطه به هم تلاقی میکنند که دلیلش اینست که: زمین با یک انحراف 23/5 درجه ای دور خورشید می چرخد که توی عکس اول می توانید ببینید. این نقطه های تلاقی این دور مدار اعتدال پاییزی و اعتدال بهاری نامیده میشود. دو نقطه دیگر در مورد این دو مدار مهم هستند، یکی از آنها لحظه انقلاب تابستانی و دیگری انقلاب زمستانی نامیده میشود. در این دو نقطه خورشید بیشترین اختلاف ارتفاع را با استوای سماوی دارد. که در اول زمستان این اختلاف ارتفاع را به این صورت میبینید که :خورشید کمترین ارتفاع را در آسمان نیمکره شمالی دارد ، پس کوتاهترین روز در طول سال ساخته میشود و بالطبع ما بلندترین شب سال را داریم. در این روز کوتاه اما در نیمکره جنوبی کاملا برعکس است و‌ بلندترین روز سال تجربه میشود. این شب در آیین باستانی ایران و‌ خیلی از کشورها جشن گرفته میشود.