✳️ آموزش‌وپرورش و لزوم بازاندیشی در سیاست‌ها
✍🏼 دکتر بابک کاظمی
🔹نظام آموزش‌وپرورش زیربنای توسعه هر جامعه‌ای است. نظام آموزشی یک کشور نه‌تنها نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشرفت علمی و اقتصادی آن دارد، بلکه هویت فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی نسل‌های آینده را نیز شکل می‌دهد. در ایران، نظام آموزش‌وپرورش متاسفانه به‌علت سیاستگذاری‌های غلط یا اشتباه توسط نامدیران سال‌هاست که با چالش‌های متعددی مواجه است چالش‌هایی که ناشی از ضعف سیاست‌گذاری،تصمیم‌گیری‌های مقطعی و ناکارآمدی در اجرای برنامه‌های تحولی است که آسیب‌های جدی لحاظ کمی و کیفی وارد کرده است، ولی اکنون که دولت چهاردهم به ریاست دکتر پزشکیان مستقر شده و توجه ویژه‌ای که ایشان به مقوله تعلیم و تربیت و عدالت آموزشی دارد فرصت مناسبی فراهم شده تا با یک بازنگری اساسی، مسیر آموزش‌وپرورش را به سمت آینده‌ای روشن‌تر هدایت کنیم.
🔹نخستین و اساسی‌ترین مشکل آموزش‌وپرورش ایران، «حافظه‌محور»بودن نظام آموزشی است. درحالی‌که جهان به سمت پرورش مهارت‌های تفکر انتقادی، خلاقیت و کارآفرینی حرکت کرده است، نظام آموزشی ما همچنان بر حفظیات تأکید دارد. دانش‌آموزان ایرانی عمدتاً با حجم زیادی از اطلاعات تئوریک روبه‌رو هستند که در عمل کمتر به کارشان می‌آید. این رویکرد نه‌تنها باعث کاهش بهره‌وری آموزشی می‌شود، بلکه ارتباط میان آموخته‌های دانش‌آموزان و نیازهای واقعی جامعه را نیز قطع می‌کند.
🔹«بی‌عدالتی آموزشی» از دیگر معضلات جدی در این حوزه است. اختلاف فاحش میان امکانات آموزشی در مناطق مختلف کشور، به‌ویژه بین مدارس شهری و روستایی، موجب شده تا بسیاری از دانش‌آموزان در مناطق محروم از آموزش استاندارد محروم باشند. مدارس دولتی با کمبود امکانات، معلمان غیرمتخصص و ضعف زیرساختی روبه‌رو هستند، درحالی‌که مدارس غیردولتی با شهریه‌های بالا، امکاناتی در سطح استانداردهای بین‌المللی ارائه می‌دهند. این شکاف آموزشی نه‌تنها عدالت را زیر سؤال می‌برد، بلکه آینده تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
🔹از سوی دیگر، وضعیت معیشتی و جایگاه معلمان در نظام آموزشی ایران نامطلوب است. معلمان، به‌عنوان رکن اساسی تعلیم و تربیت، همواره با مشکلات اقتصادی و معیشتی مواجه بوده‌اند. اجرای ناقص و ناکارآمد نظام رتبه‌بندی معلمان، عدم افزایش مناسب حقوق و نبود برنامه‌های مؤثر برای ارتقای توانمندی‌های حرفه‌ای معلمان، موجب کاهش انگیزه و کیفیت آموزش در مدارس شده است. درحالی‌که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، معلمان جزو اقشار پردرآمد و دارای جایگاه اجتماعی بالایی هستند، در ایران، مشکلات مالی بسیاری از آن‌ها را ناچار به انجام مشاغل دوم و سوم کرده است که این امر به‌طور مستقیم بر کیفیت تدریس تأثیر منفی می‌گذارد.
🔹عدم ارتباط مؤثر میان نظام آموزشی و نیازهای بازار کار نیز یکی دیگر از چالش‌های مهم آموزش‌وپرورش ایران است. درحالی‌که بسیاری از کشورها سیاست‌های آموزشی خود را بر اساس نیازهای اقتصادی و صنعتی طراحی می‌کنند، نظام آموزشی ایران همچنان بر رشته‌های نظری تأکید دارد و مهارت‌های فنی، حرفه‌ای و کارآفرینی در آن جایگاه چندانی ندارند. این امر موجب شده است که فارغ‌التحصیلان مدارس و دانشگاه‌ها مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار را نداشته باشند و در نهایت، معضل بیکاری تشدید شود.
🔹برای حل این چالش‌ها، باید یک تحول اساسی در سیاست‌های آموزشی کشور ایجاد شود. نخستین گام، تغییر رویکرد از آموزش حافظه‌محور به مهارت‌محور است. برنامه‌های درسی باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که تفکر انتقادی، خلاقیت و توانایی حل مسئله را در دانش‌آموزان تقویت کنند. استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی، به‌روزرسانی روش‌های تدریس و کاهش حجم مطالب غیرضروری ازجمله اقداماتی است که می‌تواند کیفیت یادگیری را افزایش دهد.
🔹کاهش نابرابری آموزشی نیازمند توجه ویژه دولت است. اختصاص منابع بیشتر به مدارس مناطق محروم، تجهیز مدارس دولتی به امکانات مدرن، جذب معلمان متخصص در سراسر کشور و ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی، می‌تواند فاصله طبقاتی در نظام آموزش‌وپرورش را کاهش دهد.
🔹ارتقای جایگاه معلمان و بهبود وضعیت معیشتی آنان نیز از اولویت‌های مهم است. اجرای دقیق و عادلانه نظام رتبه‌بندی معلمان، افزایش حقوق و مزایای آنان، برگزاری دوره‌های آموزشی مستمر برای ارتقای کیفیت تدریس و تقویت انگیزه معلمان، ازجمله اقداماتی است که می‌تواند جایگاه این قشر را در نظام آموزشی کشور بهبود بخشد.
🔹در نهایت،نظام آموزشی ایران باید با نیازهای اقتصادی و صنعتی کشور هم‌سو شود. توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای،گسترش رشته‌های مهارتی و کارآفرینی و ارتباط نزدیک‌تر میان مدارس و بازار کار می‌تواند فارغ‌التحصیلانی توانمند و آماده ورود به جامعه تربیت کند./ روزنامۀ « آرمان امروز»- دوشنبه 6 اسفند 1403
rel='nofollow'>🆔t.me/sunnionline
➡️www.sunnionline.us
✍🏼 دکتر بابک کاظمی
🔹نظام آموزش‌وپرورش زیربنای توسعه هر جامعه‌ای است. نظام آموزشی یک کشور نه‌تنها نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشرفت علمی و اقتصادی آن دارد، بلکه هویت فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی نسل‌های آینده را نیز شکل می‌دهد. در ایران، نظام آموزش‌وپرورش متاسفانه به‌علت سیاستگذاری‌های غلط یا اشتباه توسط نامدیران سال‌هاست که با چالش‌های متعددی مواجه است چالش‌هایی که ناشی از ضعف سیاست‌گذاری،تصمیم‌گیری‌های مقطعی و ناکارآمدی در اجرای برنامه‌های تحولی است که آسیب‌های جدی لحاظ کمی و کیفی وارد کرده است، ولی اکنون که دولت چهاردهم به ریاست دکتر پزشکیان مستقر شده و توجه ویژه‌ای که ایشان به مقوله تعلیم و تربیت و عدالت آموزشی دارد فرصت مناسبی فراهم شده تا با یک بازنگری اساسی، مسیر آموزش‌وپرورش را به سمت آینده‌ای روشن‌تر هدایت کنیم.
🔹نخستین و اساسی‌ترین مشکل آموزش‌وپرورش ایران، «حافظه‌محور»بودن نظام آموزشی است. درحالی‌که جهان به سمت پرورش مهارت‌های تفکر انتقادی، خلاقیت و کارآفرینی حرکت کرده است، نظام آموزشی ما همچنان بر حفظیات تأکید دارد. دانش‌آموزان ایرانی عمدتاً با حجم زیادی از اطلاعات تئوریک روبه‌رو هستند که در عمل کمتر به کارشان می‌آید. این رویکرد نه‌تنها باعث کاهش بهره‌وری آموزشی می‌شود، بلکه ارتباط میان آموخته‌های دانش‌آموزان و نیازهای واقعی جامعه را نیز قطع می‌کند.
🔹«بی‌عدالتی آموزشی» از دیگر معضلات جدی در این حوزه است. اختلاف فاحش میان امکانات آموزشی در مناطق مختلف کشور، به‌ویژه بین مدارس شهری و روستایی، موجب شده تا بسیاری از دانش‌آموزان در مناطق محروم از آموزش استاندارد محروم باشند. مدارس دولتی با کمبود امکانات، معلمان غیرمتخصص و ضعف زیرساختی روبه‌رو هستند، درحالی‌که مدارس غیردولتی با شهریه‌های بالا، امکاناتی در سطح استانداردهای بین‌المللی ارائه می‌دهند. این شکاف آموزشی نه‌تنها عدالت را زیر سؤال می‌برد، بلکه آینده تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
🔹از سوی دیگر، وضعیت معیشتی و جایگاه معلمان در نظام آموزشی ایران نامطلوب است. معلمان، به‌عنوان رکن اساسی تعلیم و تربیت، همواره با مشکلات اقتصادی و معیشتی مواجه بوده‌اند. اجرای ناقص و ناکارآمد نظام رتبه‌بندی معلمان، عدم افزایش مناسب حقوق و نبود برنامه‌های مؤثر برای ارتقای توانمندی‌های حرفه‌ای معلمان، موجب کاهش انگیزه و کیفیت آموزش در مدارس شده است. درحالی‌که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، معلمان جزو اقشار پردرآمد و دارای جایگاه اجتماعی بالایی هستند، در ایران، مشکلات مالی بسیاری از آن‌ها را ناچار به انجام مشاغل دوم و سوم کرده است که این امر به‌طور مستقیم بر کیفیت تدریس تأثیر منفی می‌گذارد.
🔹عدم ارتباط مؤثر میان نظام آموزشی و نیازهای بازار کار نیز یکی دیگر از چالش‌های مهم آموزش‌وپرورش ایران است. درحالی‌که بسیاری از کشورها سیاست‌های آموزشی خود را بر اساس نیازهای اقتصادی و صنعتی طراحی می‌کنند، نظام آموزشی ایران همچنان بر رشته‌های نظری تأکید دارد و مهارت‌های فنی، حرفه‌ای و کارآفرینی در آن جایگاه چندانی ندارند. این امر موجب شده است که فارغ‌التحصیلان مدارس و دانشگاه‌ها مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار را نداشته باشند و در نهایت، معضل بیکاری تشدید شود.
🔹برای حل این چالش‌ها، باید یک تحول اساسی در سیاست‌های آموزشی کشور ایجاد شود. نخستین گام، تغییر رویکرد از آموزش حافظه‌محور به مهارت‌محور است. برنامه‌های درسی باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که تفکر انتقادی، خلاقیت و توانایی حل مسئله را در دانش‌آموزان تقویت کنند. استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی، به‌روزرسانی روش‌های تدریس و کاهش حجم مطالب غیرضروری ازجمله اقداماتی است که می‌تواند کیفیت یادگیری را افزایش دهد.
🔹کاهش نابرابری آموزشی نیازمند توجه ویژه دولت است. اختصاص منابع بیشتر به مدارس مناطق محروم، تجهیز مدارس دولتی به امکانات مدرن، جذب معلمان متخصص در سراسر کشور و ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی، می‌تواند فاصله طبقاتی در نظام آموزش‌وپرورش را کاهش دهد.
🔹ارتقای جایگاه معلمان و بهبود وضعیت معیشتی آنان نیز از اولویت‌های مهم است. اجرای دقیق و عادلانه نظام رتبه‌بندی معلمان، افزایش حقوق و مزایای آنان، برگزاری دوره‌های آموزشی مستمر برای ارتقای کیفیت تدریس و تقویت انگیزه معلمان، ازجمله اقداماتی است که می‌تواند جایگاه این قشر را در نظام آموزشی کشور بهبود بخشد.
🔹در نهایت،نظام آموزشی ایران باید با نیازهای اقتصادی و صنعتی کشور هم‌سو شود. توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای،گسترش رشته‌های مهارتی و کارآفرینی و ارتباط نزدیک‌تر میان مدارس و بازار کار می‌تواند فارغ‌التحصیلانی توانمند و آماده ورود به جامعه تربیت کند./ روزنامۀ « آرمان امروز»- دوشنبه 6 اسفند 1403
rel='nofollow'>🆔t.me/sunnionline
➡️www.sunnionline.us