وفاق منطقه‌ای؛ گام دوم وفاق
در اهمیت راهبردیِ طرح «مودت» که محمدجواد ظریف پیشنهاد کرده است
محمدرضا جلائی‌پور
محمدجواد ظریف در یادداشت مهمی که امروز به زبان انگلیسی در مجلهٔ اکونومیست منتشر کرده است پیشنهاد تشکیل «انجمن گفت‌وگوی کشورهای مسلمان غرب آسیا» (که مخففش در زبان انگلیسی «مودت» - MWADA - می‌شود) را مطرح کرده است. این پیشنهاد به نظرم راهگشاترین پیشنهاد کلان‌راهبردی است که می‌توان روی میز ایران و کشورهای با اکثریتِ مسلمانِ غرب آسیا گذاشت و آن را به عنوان بدیلی برای «پیمان ابراهیم» و نقشهٔ راه منطقه‌سوزِ اسرائیلِ نسل‌کش در دستور گذاشت.
به یک معنا، پیشنهاد محمدجواد ظریف در این یادداشت گام دوم وفاق و نوعی وفاق منطقه‌‌ای‌است، چرا که اگر وفاق و توافق‌گرایی مسعود پزشکیان تلاشی برای عبور از بازی سیاسی حاصل جمع صفر در داخل و افزایش برندگان و ذی‌نفعان گشایش و توسعه در ایران بود، طرح «مودت» پیشنهادی برای عبور از بازی حاصل جمع صفر در منطقه و افزایش برندگان و ذی‌نفعان امنیت و توسعه در منطقهٔ غرب آسیا است. اگر وفاق پزشکیان کاهش شکاف‌های داخلی را هدف می‌گرفت، طرح مودت کاهش شکاف‌های منطقه‌ای را هدف می‌گیرد.
اگر وفاق پزشکیان افزایش ظرفیت حل مسائل در داخل ایران را می‌طلبید، طرح مودت افزایش ظرفیت حل مسائل در منطقه را می‌طلبد. اگر وفاق پزشکیان تکثر واقعا موجود در ایران را به رسمیت می‌شناسد و در پی هم‌افزایی حل‌مساله‌ای مسالمت‌آمیز میان اجزای متکثر جامعه و حاکمیت ایران است، طرح مودت تکثر واقعا موجود قدرت‌های غرب آسیا را به رسمیت می‌شناسد و در پی هم‌افزایی حل مساله‌ای مسالمت‌آمیز میان قدرت‌های متکثر غرب آسیا است.
در واقع بینش و پیش‌فرض مهم و قابل دفاع طرح مودت این است که کشورهای غرب آسیا یا همه با هم امن و قوی و سبز و توسعه‌یافته می‌شوند یا هیچ کدام به نحو پایداری امن و قوی و سبز و توسعه‌یافته نمی‌شوند. مسائل آب‌های مرزی و ریزگردها و تغییرات اقلیمی در چارچوب یکی از این کشورها قابل حل نیست و سبز و پایدار شدن محیط زیست همهٔ کشورهای غرب آسیا وابسته به همکاری موثر منطقه‌ای است. آسودگی در برابر حملهٔ نظامی و سایبری در این منطقه بدون نوعی پیمان امنیتی موثرِ منطقه‌ای حاصل نمی‌شود.
بهره‌گیری کشورهای با اکثریتِ مسلمانِ غرب آسیا از منافع بزرگ کریدورها و لوله‌های راهبردی از مسیر چهارراه جهان بدون همکاری موثرِ منطقه‌ای حاصل نمی‌شود. ظرفیت تولید صادرات‌محور و بازار چندصدمیلیونی همسایگان غرب آسیا بدون توافق‌گراییِ همه‌طرف‌برندهٔ منطقه‌ای حداکثری نمی‌شود. ساختن غزه و لبنان و سوریه و عراق بدون هم‌افزایی پیمانکاران و سرمایه‌های همهٔ کشورهای منطقه سرعت نمی‌گیرد. همبستگی مسلمانان و نوروزدارانِ منطقه و رشد گردشگری منطقه‌ای و روابط بهتر فرهنگی و اجتماعی در این منطقه بدون تبدیل روابط هم‌فرسای منطقه‌ای به روابط هم‌افزای منطقه‌ای ساخته نمی‌شود.
به ویژه بعد از نسل‌کشیِ ۴۰۰ روز گذشته توسط اسرائیل اشغال‌گر و انواع تجاوز‌های نظامی و جنایات جنگی‌اش در منطقه و چیزی که اسمش را کریدور «برکت» گذاشته ولی لازمه‌اش سوزاندن غرب آسیا است و در شرایطی که ترامپ آب در آسیابِ شقاق منطقه‌ای و تحریم و تهدید ایران می‌ریزد، ضرورت راهبردی طرح مودت برای ایران و سایر کشورهای غرب آسیا بیشتر شده است. هر روز تعلل و تاخیر در پذیرش اقتضائات طرح و توفیق این طرح می‌تواند در این هفته‌ها و ماه‌های آشوبناک برای همهٔ منطقه گران تمام شود.
متن کامل یادداشت محمدجواد ظریف در اکونومیست
#فرهیختگان راهی به رهایی
در اهمیت راهبردیِ طرح «مودت» که محمدجواد ظریف پیشنهاد کرده است
محمدرضا جلائی‌پور
محمدجواد ظریف در یادداشت مهمی که امروز به زبان انگلیسی در مجلهٔ اکونومیست منتشر کرده است پیشنهاد تشکیل «انجمن گفت‌وگوی کشورهای مسلمان غرب آسیا» (که مخففش در زبان انگلیسی «مودت» - MWADA - می‌شود) را مطرح کرده است. این پیشنهاد به نظرم راهگشاترین پیشنهاد کلان‌راهبردی است که می‌توان روی میز ایران و کشورهای با اکثریتِ مسلمانِ غرب آسیا گذاشت و آن را به عنوان بدیلی برای «پیمان ابراهیم» و نقشهٔ راه منطقه‌سوزِ اسرائیلِ نسل‌کش در دستور گذاشت.
به یک معنا، پیشنهاد محمدجواد ظریف در این یادداشت گام دوم وفاق و نوعی وفاق منطقه‌‌ای‌است، چرا که اگر وفاق و توافق‌گرایی مسعود پزشکیان تلاشی برای عبور از بازی سیاسی حاصل جمع صفر در داخل و افزایش برندگان و ذی‌نفعان گشایش و توسعه در ایران بود، طرح «مودت» پیشنهادی برای عبور از بازی حاصل جمع صفر در منطقه و افزایش برندگان و ذی‌نفعان امنیت و توسعه در منطقهٔ غرب آسیا است. اگر وفاق پزشکیان کاهش شکاف‌های داخلی را هدف می‌گرفت، طرح مودت کاهش شکاف‌های منطقه‌ای را هدف می‌گیرد.
اگر وفاق پزشکیان افزایش ظرفیت حل مسائل در داخل ایران را می‌طلبید، طرح مودت افزایش ظرفیت حل مسائل در منطقه را می‌طلبد. اگر وفاق پزشکیان تکثر واقعا موجود در ایران را به رسمیت می‌شناسد و در پی هم‌افزایی حل‌مساله‌ای مسالمت‌آمیز میان اجزای متکثر جامعه و حاکمیت ایران است، طرح مودت تکثر واقعا موجود قدرت‌های غرب آسیا را به رسمیت می‌شناسد و در پی هم‌افزایی حل مساله‌ای مسالمت‌آمیز میان قدرت‌های متکثر غرب آسیا است.
در واقع بینش و پیش‌فرض مهم و قابل دفاع طرح مودت این است که کشورهای غرب آسیا یا همه با هم امن و قوی و سبز و توسعه‌یافته می‌شوند یا هیچ کدام به نحو پایداری امن و قوی و سبز و توسعه‌یافته نمی‌شوند. مسائل آب‌های مرزی و ریزگردها و تغییرات اقلیمی در چارچوب یکی از این کشورها قابل حل نیست و سبز و پایدار شدن محیط زیست همهٔ کشورهای غرب آسیا وابسته به همکاری موثر منطقه‌ای است. آسودگی در برابر حملهٔ نظامی و سایبری در این منطقه بدون نوعی پیمان امنیتی موثرِ منطقه‌ای حاصل نمی‌شود.
بهره‌گیری کشورهای با اکثریتِ مسلمانِ غرب آسیا از منافع بزرگ کریدورها و لوله‌های راهبردی از مسیر چهارراه جهان بدون همکاری موثرِ منطقه‌ای حاصل نمی‌شود. ظرفیت تولید صادرات‌محور و بازار چندصدمیلیونی همسایگان غرب آسیا بدون توافق‌گراییِ همه‌طرف‌برندهٔ منطقه‌ای حداکثری نمی‌شود. ساختن غزه و لبنان و سوریه و عراق بدون هم‌افزایی پیمانکاران و سرمایه‌های همهٔ کشورهای منطقه سرعت نمی‌گیرد. همبستگی مسلمانان و نوروزدارانِ منطقه و رشد گردشگری منطقه‌ای و روابط بهتر فرهنگی و اجتماعی در این منطقه بدون تبدیل روابط هم‌فرسای منطقه‌ای به روابط هم‌افزای منطقه‌ای ساخته نمی‌شود.
به ویژه بعد از نسل‌کشیِ ۴۰۰ روز گذشته توسط اسرائیل اشغال‌گر و انواع تجاوز‌های نظامی و جنایات جنگی‌اش در منطقه و چیزی که اسمش را کریدور «برکت» گذاشته ولی لازمه‌اش سوزاندن غرب آسیا است و در شرایطی که ترامپ آب در آسیابِ شقاق منطقه‌ای و تحریم و تهدید ایران می‌ریزد، ضرورت راهبردی طرح مودت برای ایران و سایر کشورهای غرب آسیا بیشتر شده است. هر روز تعلل و تاخیر در پذیرش اقتضائات طرح و توفیق این طرح می‌تواند در این هفته‌ها و ماه‌های آشوبناک برای همهٔ منطقه گران تمام شود.
متن کامل یادداشت محمدجواد ظریف در اکونومیست
#فرهیختگان راهی به رهایی