• مدخل نهایه‌الحکمه علامه‌طباطبایی:
إنا معاشر الناس أشياء موجودة جدا (علم حضوری) و معنا أشياء اخر موجودة ربما فعلت فينا أو انفعلت منا، كما أنا نفعل فيها أو ننفعل منها (معقولات ثانى).
هناك هواء نستنشقه، و ... (معقولات اولی)
ـــ ـ ـ ـــ ـ
- اصلی‌ترین سوالی که:
برای یک فیلسوف وجود دارد این است که شروع ادراکات از کجا و به چه شکل است؟
تا قبل از علامه طباطبایی حتی بوعلی و ملاصدرا، کیفیت پیدایش ادراکات در ذهن انسان را به این شکل ترسیم می‌کردند که:
ابتدا ما یک چیزی را حس می‌کنیم، بعد از آن یک تصویر خیالی جزئی می‌گیریم و بعد از آن یک تصویر عقلی کلی.
علامه طباطبایی معتقدند که این روال اشتباه و اشکال ایده‌آلیسم‌ها به آن وارد است که تضمینی برای خطاء نبودن دریافت خیال از حس و عقل از خیال وجود ندارد.
- حال سوال این است که:
کیفیت پیدایش ادارکات به چه شکل باید باشد تا در دریافت علوم خطاء نکنیم؛ به عبارتی دیگر ملاک خطاء نبودن علوم چیست؟
علامه طباطبایی معتقدند این گونه نیست که بعد از علم حضوری اولین دریافت‌های انسان علم خیالی باشند بلکه:
به محض اولین ارتباط حضوری که علم به نفس در چهار ماهگی است، انسان تمام صفات حقیقیه‌ی وجود که معقولات ثانی هستند را دریافت می‌کند که به آن مفاهیم اولی هم می‌گویند،
که اولی الاوئل آن یعنی ابتدایی‌ترین دریافت حصولی، مفهوم علت وجوب و ضرورت است که تصورش اولین تصور و تصدیقش اولین تصدیق است،
لذا به آن ضرورت ازلی (واقعیت) می‌گویند.
سپس؛
این معقولات ثانی را حاکم بر روابط بین علم حضوری، خیال و عقل می‌کنیم برای دریافت بدون خطاء معقولات اولی و اگر خطائی داشتیم به دلیل عدم تطبیق با معقولات ثانی می‌باشد.
- از این بحث روشن شد که:
اولاً اولین ادراک بشر ادراک حضوری و دومین ادراک بشر یک ادراک عقلانی است.
ثانياً اولین سنگ بنای شناخت و ادراک حصولی، تصور و تصدیق ضرورت ازلی و وجوب است.
ثالثاً معقولات ثانی فلسفی هم از حیث هستی و هم از حیث شناخت، معقولات دسته‌ی اول هستند.
از ثانیا و ثالثا روشن می‌شود که:
ضرورت ازلی سرسلسله‌ی هستی شناسی و شروع موجودات در عین و سرسلسله‌ی شناخت شناسی و شروع افکار در ذهن می‌باشد.
ـــ ـ ـ ـــ ـ
📖 طلبه‌نویس | مقاله مدخل نهایه‌الحکمه
🏴 @serrethari | فلسفه خون خواهی
• مدخل نهایه‌الحکمه علامه‌طباطبایی:
إنا معاشر الناس أشياء موجودة جدا (علم حضوری) و معنا أشياء اخر موجودة ربما فعلت فينا أو انفعلت منا، كما أنا نفعل فيها أو ننفعل منها (معقولات ثانى).
هناك هواء نستنشقه، و ... (معقولات اولی)
ـــ ـ ـ ـــ ـ
- اصلی‌ترین سوالی که:
برای یک فیلسوف وجود دارد این است که شروع ادراکات از کجا و به چه شکل است؟
تا قبل از علامه طباطبایی حتی بوعلی و ملاصدرا، کیفیت پیدایش ادراکات در ذهن انسان را به این شکل ترسیم می‌کردند که:
ابتدا ما یک چیزی را حس می‌کنیم، بعد از آن یک تصویر خیالی جزئی می‌گیریم و بعد از آن یک تصویر عقلی کلی.
علامه طباطبایی معتقدند که این روال اشتباه و اشکال ایده‌آلیسم‌ها به آن وارد است که تضمینی برای خطاء نبودن دریافت خیال از حس و عقل از خیال وجود ندارد.
- حال سوال این است که:
کیفیت پیدایش ادارکات به چه شکل باید باشد تا در دریافت علوم خطاء نکنیم؛ به عبارتی دیگر ملاک خطاء نبودن علوم چیست؟
علامه طباطبایی معتقدند این گونه نیست که بعد از علم حضوری اولین دریافت‌های انسان علم خیالی باشند بلکه:
به محض اولین ارتباط حضوری که علم به نفس در چهار ماهگی است، انسان تمام صفات حقیقیه‌ی وجود که معقولات ثانی هستند را دریافت می‌کند که به آن مفاهیم اولی هم می‌گویند،
که اولی الاوئل آن یعنی ابتدایی‌ترین دریافت حصولی، مفهوم علت وجوب و ضرورت است که تصورش اولین تصور و تصدیقش اولین تصدیق است،
لذا به آن ضرورت ازلی (واقعیت) می‌گویند.
سپس؛
این معقولات ثانی را حاکم بر روابط بین علم حضوری، خیال و عقل می‌کنیم برای دریافت بدون خطاء معقولات اولی و اگر خطائی داشتیم به دلیل عدم تطبیق با معقولات ثانی می‌باشد.
- از این بحث روشن شد که:
اولاً اولین ادراک بشر ادراک حضوری و دومین ادراک بشر یک ادراک عقلانی است.
ثانياً اولین سنگ بنای شناخت و ادراک حصولی، تصور و تصدیق ضرورت ازلی و وجوب است.
ثالثاً معقولات ثانی فلسفی هم از حیث هستی و هم از حیث شناخت، معقولات دسته‌ی اول هستند.
از ثانیا و ثالثا روشن می‌شود که:
ضرورت ازلی سرسلسله‌ی هستی شناسی و شروع موجودات در عین و سرسلسله‌ی شناخت شناسی و شروع افکار در ذهن می‌باشد.
ـــ ـ ـ ـــ ـ
📖 طلبه‌نویس | مقاله مدخل نهایه‌الحکمه
🏴 @serrethari | فلسفه خون خواهی