🔸امروز سالروز درگذشت (پس از ترور) حسنعلی منصور است. حسنعلی منصور اردیبهشت ۱۳۰۲ هجری شمسی در تهران به دنیا آمد. پدرش رجبعلی منصور (وزیر و نخستوزیر معروف عصر پهلوی) و مادرش دختر حسن رییس ظهیرالملک (حکمران و دولتمرد عصر قاجار و پهلوی) بود. پدر او ملقب به منصورالملک در آخرین ماههای سلطنت رضاشاه به صدارت رسید و در دوران محمدرضا پهلوی هم در رأس دولت قرار گرفت. حسنعلی هم در جوانی به تأسی از پدر وارد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران شد و پس از پایان دوران تحصیل و اخذ مدرک لیسانس حقوق و علوم سیاسی از دانشگاه تهران، کار دولتی خود را آغاز کرد و با پشتوانه قوی خانوادگی مدارج ترقی را طی کرد. منصور که به زبانهای فرانسه، انگلیسی و آلمانی آشنایی داشت، مدتی دبیرکل شورای عالی اقتصاد شد و مدتی نیز وزیر کار بود. وی پس از آن به پست معاونت نخستوزیر و سپس ریاست دفتر مخصوص وزیر امور خارجه رسید.
منصور اولین دبیرکل حزب ایران نوین بود و پس از احراز پست نخستوزیری بجای امیر اسدالله علم، قصد انجام اصلاحات و تغییراتی را داشت، به همین منظور تلاش میکرد با روحانیت از در سازش درآید اما طرح لایحه کاپیتولاسیون مسیر فعالیت سیاسی و زندگی وی را تغییر داد. حسنعلی منصور دومین نخستوزیر دوران انقلاب سفید شد. در همین دوره بود که طرح لایحه کاپیتولاسیون (اعطای حق قضاوت کنسولی) به اتباع آمریکایی مطرح شد. منصور حامی بزرگ این طرح بود و با جدیت لایحه کاپیتولاسیون را پیگیری میکرد. وی این لایحه را به مجلس برد تا آن را به تصویب برساند و همین باعث شد نقشه ترور منصور توسط هیاتهای موتلفه اسلامی برنامهریزی و سرانجام در میدان بهارستان به ضرب گلوله های محمد بخارایی ترور شود . منصور هفت بهمن همان سال بخاطر جراحات ناشی از ضرب گلوله به گردن و شکم کشته شد و پس از او هویدا به مقام نخست وزیری رسید.
برخی معتقدند دلیل اصلی ترور لایحه کاپیتولاسیون نبود . اواخر پاییز 1343،دولت حسنعلی منصور پس از حدود 9 ماه خدمت، چون برای تامین هزینههای هر دم افزون خود نیاز به پول داشت، سیاست مالیاتی تازهای اعلام کرد که بر اساس آن بهای هر لیتر بنزین، در داخل مملکت به 10 ریال، نفت سفید 3.5 ریال و نفت کوره 1.2 ریال (به استثنای خوزستان) افزایش یافت. در عین حال سالی 4000 ریال عوارض بر اتومبیلهای گازوئیلی بسته شد و ده هزار ریال نیز عوارض خروج از کشور. اگرچه گرانی بنزین و نفت، کمتر از پنجاه روز دوام آورد و شدت اعتراضات مردمی باعث برگرداندن لایحه شد، اما منصور چهل و یک ساله، خیلی زود جانش را به پای آن تصمیم گذاشت.
اسدالله بادامچیان عضو شورای مرکزی حزب موتلفه بعدها گفت که حکم ترور توسط آیت الله میلانی از مراجع تقلید صادر شده است و اسلحه نیز توسط هاشمی رفسنجانی در اختیار ضاربین قرار گرفت. این ادعای اسدالله بادامچیان توسط دفتر هاشمی رفسنجانی تکذیب شد و این باعث شد که بادامچیان در یادداشتی به واکنش دفتر هاشمی رفسنجانی واکنش نشان دهد:
چند سال قبل عدهای از شورای مرکزی مؤتلفه اسلامی از جمله مرحوم عسگراولادی، مرحوم حاج حیدری و آقایان حبیبی و … به دیدار آقای هاشمی رفته بودیم. در آن دیدار صحبت از شهدای ۲۶ خرداد و جریان کاپیتولاسیون و اجرای حکم الهی مرجع تقلید بر منصور به میان آمد. مرحوم حاج حیدری گفت اسلحهاش را که شما داده بودید و آقای هاشمی با خنده گفت: «اگر الان شما این را بگویید من تکذیب میکنم». و من گفتم تا شما زنده هستید آن را نخواهیم گفت.
پیوست: سخنان شاه بعد از ترور منصور
@khabarrasmi_ir
منصور اولین دبیرکل حزب ایران نوین بود و پس از احراز پست نخستوزیری بجای امیر اسدالله علم، قصد انجام اصلاحات و تغییراتی را داشت، به همین منظور تلاش میکرد با روحانیت از در سازش درآید اما طرح لایحه کاپیتولاسیون مسیر فعالیت سیاسی و زندگی وی را تغییر داد. حسنعلی منصور دومین نخستوزیر دوران انقلاب سفید شد. در همین دوره بود که طرح لایحه کاپیتولاسیون (اعطای حق قضاوت کنسولی) به اتباع آمریکایی مطرح شد. منصور حامی بزرگ این طرح بود و با جدیت لایحه کاپیتولاسیون را پیگیری میکرد. وی این لایحه را به مجلس برد تا آن را به تصویب برساند و همین باعث شد نقشه ترور منصور توسط هیاتهای موتلفه اسلامی برنامهریزی و سرانجام در میدان بهارستان به ضرب گلوله های محمد بخارایی ترور شود . منصور هفت بهمن همان سال بخاطر جراحات ناشی از ضرب گلوله به گردن و شکم کشته شد و پس از او هویدا به مقام نخست وزیری رسید.
برخی معتقدند دلیل اصلی ترور لایحه کاپیتولاسیون نبود . اواخر پاییز 1343،دولت حسنعلی منصور پس از حدود 9 ماه خدمت، چون برای تامین هزینههای هر دم افزون خود نیاز به پول داشت، سیاست مالیاتی تازهای اعلام کرد که بر اساس آن بهای هر لیتر بنزین، در داخل مملکت به 10 ریال، نفت سفید 3.5 ریال و نفت کوره 1.2 ریال (به استثنای خوزستان) افزایش یافت. در عین حال سالی 4000 ریال عوارض بر اتومبیلهای گازوئیلی بسته شد و ده هزار ریال نیز عوارض خروج از کشور. اگرچه گرانی بنزین و نفت، کمتر از پنجاه روز دوام آورد و شدت اعتراضات مردمی باعث برگرداندن لایحه شد، اما منصور چهل و یک ساله، خیلی زود جانش را به پای آن تصمیم گذاشت.
اسدالله بادامچیان عضو شورای مرکزی حزب موتلفه بعدها گفت که حکم ترور توسط آیت الله میلانی از مراجع تقلید صادر شده است و اسلحه نیز توسط هاشمی رفسنجانی در اختیار ضاربین قرار گرفت. این ادعای اسدالله بادامچیان توسط دفتر هاشمی رفسنجانی تکذیب شد و این باعث شد که بادامچیان در یادداشتی به واکنش دفتر هاشمی رفسنجانی واکنش نشان دهد:
چند سال قبل عدهای از شورای مرکزی مؤتلفه اسلامی از جمله مرحوم عسگراولادی، مرحوم حاج حیدری و آقایان حبیبی و … به دیدار آقای هاشمی رفته بودیم. در آن دیدار صحبت از شهدای ۲۶ خرداد و جریان کاپیتولاسیون و اجرای حکم الهی مرجع تقلید بر منصور به میان آمد. مرحوم حاج حیدری گفت اسلحهاش را که شما داده بودید و آقای هاشمی با خنده گفت: «اگر الان شما این را بگویید من تکذیب میکنم». و من گفتم تا شما زنده هستید آن را نخواهیم گفت.
پیوست: سخنان شاه بعد از ترور منصور
@khabarrasmi_ir