እንደዚሁም እንደ ዓቅላኒዮቹና እንደ መሰሎቻቸው ሙርተድ ኢኽዋኒዮች ተውሒድና ዓቂዳ ከተሞክሮ፣ ከባዶ አስተያየት፣ ከልብ ወለድ አይወሰድም። የሱንና ዑለማኦች የቢድዓና የጥመት አንጃዎችን አካሄድ ባጠቃላይ አውግዘዋል፤ ለፍልስፍናና ለሎጂክ ተከታዮች መልስ ሰጥተዋል፤ የሱፍዮቹን ከሽፍና ልብወለዳዊ የድርሰት ተረቶችን ተቃውመዋል፤ አስተያየቶችንና ያማሩንን ነገሮችን ከሸሪዓ ማስቀደምን ውሸትነት ተናግረዋል። ዲናችን መንሃጃችን የኪታብና የሱንና መረጃዎችን የመከተል ዲን ነው። የአስተያየቶች፣ የዝንባሌና የስሜት ዲን አይደለም። አዎ! ዲናችን ቁርአንንና ሱንናን የመከተል ዲን ነው፤ የአመለካከቶች፣ የአምሮትና ዝንባሌ ሀይማኖት አይደለም። ሸሪዓ አመለካከትን ከሸሪዓ ማስቀደምን ከልክሏል። አዎ! አመለካከታችንን ከአላህ ሸሪዓ አናስቀድምም፤ አምሮቶቻችንንና ኢጅቲሀዶቻችንን ከኪታብና ከሱንና መረጃዎች አናስቀድምም። አላሁ ተዓላ እንዲህ ብሏል፤
وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ "
መልክተኛውም የሰጣችሁን (ማንኛውንም) ነገር ያዙት። ከእርሱም የከለከላችሁን ነገር ተከልከሉ። አላህንም ፍሩ። አላህ ቅጣተ ብርቱ ነውና።"
አላሁ ሱ.ወ. እንዲህ ይላል፦
يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُقَدِّمُواْ بَيۡنَ يَدَيِ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
“እናንተ ያመናችሁ ሆይ! በአላህና በመልክተኛው ፊት (ነፍሶቻችሁን) አታስቀድሙ። አላህንም ፍሩ። አላህ ሰሚ ዐዋቂ ነውና።”
አዎ! በአላህና በመልክተኛው ፊት ራሳችንን አናስቀድምም። አመለካከታችንን፣ ኢጅቲሀዶቻችንና አምሮቶቻችንን አናስቀድምም። መረጃዎችን በኢጅቲሀድ አንቃወምም። በጭራሽ! ይህ የአህሉ ሱንና ዑለማኦች ያወገዙት የቢድዓና የጥመት ሰዎች መንገድ ነው። በመሰለኝ ፈትዋ አንሰጥም፤ ይህ የቢድዓ ሰዎች መንገድ ነው። በቡኻሪና መስሊም እንደተዘገበው ዐብዱላህ ኢብን ዓምር
جاء في الصحيحين من حديث عبد الله بن عمرو قال سمعت النبيَّ صلى الله عليه وسلم يقول: إنَّ الله لا ينزع العلم بعد أن أعطاكموه انتزاعًا ولكن ينتزعه منهم مع قبض العلماء بعلمهم فيبقى ناسٌ جهَّالٌ يُستفتون فيُفتون برئيهم فيُضلُّون ويَضلُّون
ዐብዱላህ ኢብን ዓምር ነብዩም صلى الله عليه وسلم “አላህ እውቀትን ከሰጣችሁ በኋላ ነጥቆ አይወስደውም፤ ነገር ግን ዑለማኦችን ከእውቀታቸው ጋር በመውሰድ ነው የሚወስደው፤ ከዚያም በጣም ጃሂል የሆኑ ሰዎች ይቀሩና ፈትዋ ይጠየቃሉ፤ በመሰለኛቸው ፈትዋ ይሰጣሉ፤ ሰዎችን ያጠማሉ፤ እነሱም ይጠማሉ።“ ሲሉ ሰምቻለሁ ብሏል።
أخرج أبو داود في سننه عن عليٍّ رضي الله عنه قال لو كان الدين بالرئي لكان أسفل الخُفِّ أولى بالمسح من أعلاه وقد رأية رسول الله صلى الله عليه وسلم يمسح على ظاهر خفَّيه
አቡ ዳዉድ በሱነኑ እንደዘገበው ዓልይ ረ.ዐ. ”ሀይማኖት በአስተያየት ቢሆን ኖሮ የኹፍ የታችኛው ክፍል ማበስ የላይኛውን ክፍል ከማበስ በላጭ ነበር። እኔ ረሱልን صلى الله عليه وسلم የኹፎቻቸውን ላይኛው ክፍል ሲያብሱ አይቻለሁ።“ ብሏል።
አህለሱንና ወልጀማዓ ሲወርድ ሲዋረድ ከመጣው ሸሪዓዊ መረጃ በፊት ዓቅላቸው የተመቸውን ነገር የሚያስቀድሙና አመለካከታቸውን የሚከተሉ ሰዎችን አስቀያሚነት ተናግረዋል።
قال إمام الأوزاعيُّ - رحمه الله - عليك بآثار من سلف وإن رفضك الناس وإيَّاك وآراء الرجال وإن زخرفوا لك القول
ኢማሙል አውዛዒይ ረሒመሁላህ ”አደራህን የቀደምቶችን ፈለግ ያዝ! ሰዎች ቢቃወሙህም፤ አደራህን የሰዎችን አስተያየት ተጠንቀቅ! ንግግርን ቢያሳምሩልህም።“
የአላህ ባሮች ሆይ የሰዎችን አስተያየት አስተውሉ! እነዚያ ለሰዎች ሽርክን የሌለ ማሳመርን አሳምረው የሚያቀርቡ ሙርተድ ኢኽዋኖችን አስተያየት አስተውሉ! እኔ ዘንድ እነሱ እብሊስን እንኳን የበለጡ ናቸው።
قال إمام ابن القيِّم رحمه الله وكلُّ مَن لهُ مَسكةٌ مِن عقلٍ يعلَمُ أنَّ فسادَ العالَمِ وخَرابَه إنَّما نشأ مِن تقديمِ الرأيِ على الوَحيِ والهوَى على العقلِ, وما استَحكَمَ هذانِ أصلانِ فاسدانِ في قلبٍ إلَّا استَحكَمَ هلاكُه وفي أمةٍ إلَّا فسد أمرُها أتمَّ فسادٍ فلا إله إلَّا الله كم نُفيَ بهذِه الآرآءِ من حقٍّ وأُثبتَ بها من باطلٍ وأُميتَ بها من هدًى وأُحيِيَ بها من ضلالةٍ وكم هُدمَ بها من معقِلِ الإيمانِ وعُمِّرَ بها من دينِ الشيطانِ وأَكثرُ أصحابِ الجحيمِ هُم أهلُ هذه الآرآءِ الذينَ لا سَمعَ لَهُم ولا عَقلَ بَل هُم شرُّ مِن الحُمرِ وهُم الذين يقولون يومَ القيامةِ لَوۡ كُنَّا نَسۡمَعُ أَوۡ نَعۡقِلُ مَا كُنَّا فِيٓ أَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِيرِ
ኢማሙ ኢብኑል ቀይም ረሒመሁላህ “ትንሽ አእምሮ ያለው ሰው ሁሉ የዚህች ዓለም መበላሸትና መፈራረስ መነሻው ከወሕይ አስተያየትን እና ከአእምሮ ስሜትንና ዝንባሌን ማስቀደም መሆኑን ያውቃል። በአንድ ሰው ልብ ውስጥ እነዚህ ሁለቱ[1] ዳኛ አይሆኑም መጥፋቱን የፈረዱ ቢሆኑ እንጂ፤ በህዝብም ውስጥ ጉዳያቸው ፍፁም የተበላሸ ቢሆን እንጂ ፈራጅ አይሆኑም። ላኢላሀ ኢለላህ! በነዚህ አስተያየቶች ስንት ሐቅ ውድቅ ተደረገበት! ስንት ውሸት እንዲፀና ተደረገበት! ስንት ቅን መንገድ ተዳፈነበት! ስንት ጥመትስ ህይወት ተዘራበት! ስንት የኢማን ቦታ በሱ ተወደመበት! ስንት የሰይጣን ሀይማኖትስ ታነፀበት! አብዛኛው የጀሀነም ሰዎች እነዚያ መስሚያም ሆነ አእምሮ የሌላቸው የሆኑ የእነዚህ አስተያየቶች ባለቤቶች ናቸው። የውመል ቂያማህም ‘የምንሰማ ወይም የምናስብ በነበርንም ኖሮ በነዳጅ እሳት ጓዶች ውስጥ ባልኾንን ነበር።’ የሚሉት እነሱ ናቸው።” ብሏል። አዕላሙል ሙወቂዒን ከሚለው ኪታቡ የተወሰደ ነው።
ይህንን የኢብኒል ቀይም ንግግር ላስተዋለ ሰው ንግግሩ አሻዒሪያዎችን፣ ማቱሪዲያዎችን እንደዚሁ ኢኽዋነል ሙርተዲንን እና እነሱን የመሳሰሉት የጥፋትና የጥመት አንጃዎችንና የጥፋት ዑለማኦችን በደንብ አድርጎ የሚገልፃቸው ሆኖ ያገኘዋል። እነዚህ በአስተያየቶቻቸው ሐቅን ውድቅ ያደረጉ ናቸው፤ በአስተያየቶቻቸው ውሸት እንዲፀና ተደረገ፤ ቅናቻ ተዳፍኖ እንዲቀርና ጥመት ህያው እንዲሆን ተደረገ። አስተያየት ስንት የኢማን ቦታ ፈርሶ የሸይጣን ሀይማኖት ተገነባ? ወላሂ አዎ! ህግ የማውጣት ሽርክ ላይ ማነው ሳይታክት ጥሪ ያደረገው? ህጉን ያወጣውና ሰዎችን ወደሱ የገፋፋውና የቀሰቀሰው ማነው? የጥፋት፣ የጥመት፣ የሽርክና የሪድዳ ዑለማኦች እና የኩፍር ፓርቲዎች ናቸው። ማነው እንደ አሻዒሪያዎች፣ ማቱሪዲያዎችና ሌሎችም እንዳደረጉት ወደ
وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ "
መልክተኛውም የሰጣችሁን (ማንኛውንም) ነገር ያዙት። ከእርሱም የከለከላችሁን ነገር ተከልከሉ። አላህንም ፍሩ። አላህ ቅጣተ ብርቱ ነውና።"
አላሁ ሱ.ወ. እንዲህ ይላል፦
يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُقَدِّمُواْ بَيۡنَ يَدَيِ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
“እናንተ ያመናችሁ ሆይ! በአላህና በመልክተኛው ፊት (ነፍሶቻችሁን) አታስቀድሙ። አላህንም ፍሩ። አላህ ሰሚ ዐዋቂ ነውና።”
አዎ! በአላህና በመልክተኛው ፊት ራሳችንን አናስቀድምም። አመለካከታችንን፣ ኢጅቲሀዶቻችንና አምሮቶቻችንን አናስቀድምም። መረጃዎችን በኢጅቲሀድ አንቃወምም። በጭራሽ! ይህ የአህሉ ሱንና ዑለማኦች ያወገዙት የቢድዓና የጥመት ሰዎች መንገድ ነው። በመሰለኝ ፈትዋ አንሰጥም፤ ይህ የቢድዓ ሰዎች መንገድ ነው። በቡኻሪና መስሊም እንደተዘገበው ዐብዱላህ ኢብን ዓምር
جاء في الصحيحين من حديث عبد الله بن عمرو قال سمعت النبيَّ صلى الله عليه وسلم يقول: إنَّ الله لا ينزع العلم بعد أن أعطاكموه انتزاعًا ولكن ينتزعه منهم مع قبض العلماء بعلمهم فيبقى ناسٌ جهَّالٌ يُستفتون فيُفتون برئيهم فيُضلُّون ويَضلُّون
ዐብዱላህ ኢብን ዓምር ነብዩም صلى الله عليه وسلم “አላህ እውቀትን ከሰጣችሁ በኋላ ነጥቆ አይወስደውም፤ ነገር ግን ዑለማኦችን ከእውቀታቸው ጋር በመውሰድ ነው የሚወስደው፤ ከዚያም በጣም ጃሂል የሆኑ ሰዎች ይቀሩና ፈትዋ ይጠየቃሉ፤ በመሰለኛቸው ፈትዋ ይሰጣሉ፤ ሰዎችን ያጠማሉ፤ እነሱም ይጠማሉ።“ ሲሉ ሰምቻለሁ ብሏል።
أخرج أبو داود في سننه عن عليٍّ رضي الله عنه قال لو كان الدين بالرئي لكان أسفل الخُفِّ أولى بالمسح من أعلاه وقد رأية رسول الله صلى الله عليه وسلم يمسح على ظاهر خفَّيه
አቡ ዳዉድ በሱነኑ እንደዘገበው ዓልይ ረ.ዐ. ”ሀይማኖት በአስተያየት ቢሆን ኖሮ የኹፍ የታችኛው ክፍል ማበስ የላይኛውን ክፍል ከማበስ በላጭ ነበር። እኔ ረሱልን صلى الله عليه وسلم የኹፎቻቸውን ላይኛው ክፍል ሲያብሱ አይቻለሁ።“ ብሏል።
አህለሱንና ወልጀማዓ ሲወርድ ሲዋረድ ከመጣው ሸሪዓዊ መረጃ በፊት ዓቅላቸው የተመቸውን ነገር የሚያስቀድሙና አመለካከታቸውን የሚከተሉ ሰዎችን አስቀያሚነት ተናግረዋል።
قال إمام الأوزاعيُّ - رحمه الله - عليك بآثار من سلف وإن رفضك الناس وإيَّاك وآراء الرجال وإن زخرفوا لك القول
ኢማሙል አውዛዒይ ረሒመሁላህ ”አደራህን የቀደምቶችን ፈለግ ያዝ! ሰዎች ቢቃወሙህም፤ አደራህን የሰዎችን አስተያየት ተጠንቀቅ! ንግግርን ቢያሳምሩልህም።“
የአላህ ባሮች ሆይ የሰዎችን አስተያየት አስተውሉ! እነዚያ ለሰዎች ሽርክን የሌለ ማሳመርን አሳምረው የሚያቀርቡ ሙርተድ ኢኽዋኖችን አስተያየት አስተውሉ! እኔ ዘንድ እነሱ እብሊስን እንኳን የበለጡ ናቸው።
قال إمام ابن القيِّم رحمه الله وكلُّ مَن لهُ مَسكةٌ مِن عقلٍ يعلَمُ أنَّ فسادَ العالَمِ وخَرابَه إنَّما نشأ مِن تقديمِ الرأيِ على الوَحيِ والهوَى على العقلِ, وما استَحكَمَ هذانِ أصلانِ فاسدانِ في قلبٍ إلَّا استَحكَمَ هلاكُه وفي أمةٍ إلَّا فسد أمرُها أتمَّ فسادٍ فلا إله إلَّا الله كم نُفيَ بهذِه الآرآءِ من حقٍّ وأُثبتَ بها من باطلٍ وأُميتَ بها من هدًى وأُحيِيَ بها من ضلالةٍ وكم هُدمَ بها من معقِلِ الإيمانِ وعُمِّرَ بها من دينِ الشيطانِ وأَكثرُ أصحابِ الجحيمِ هُم أهلُ هذه الآرآءِ الذينَ لا سَمعَ لَهُم ولا عَقلَ بَل هُم شرُّ مِن الحُمرِ وهُم الذين يقولون يومَ القيامةِ لَوۡ كُنَّا نَسۡمَعُ أَوۡ نَعۡقِلُ مَا كُنَّا فِيٓ أَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِيرِ
ኢማሙ ኢብኑል ቀይም ረሒመሁላህ “ትንሽ አእምሮ ያለው ሰው ሁሉ የዚህች ዓለም መበላሸትና መፈራረስ መነሻው ከወሕይ አስተያየትን እና ከአእምሮ ስሜትንና ዝንባሌን ማስቀደም መሆኑን ያውቃል። በአንድ ሰው ልብ ውስጥ እነዚህ ሁለቱ[1] ዳኛ አይሆኑም መጥፋቱን የፈረዱ ቢሆኑ እንጂ፤ በህዝብም ውስጥ ጉዳያቸው ፍፁም የተበላሸ ቢሆን እንጂ ፈራጅ አይሆኑም። ላኢላሀ ኢለላህ! በነዚህ አስተያየቶች ስንት ሐቅ ውድቅ ተደረገበት! ስንት ውሸት እንዲፀና ተደረገበት! ስንት ቅን መንገድ ተዳፈነበት! ስንት ጥመትስ ህይወት ተዘራበት! ስንት የኢማን ቦታ በሱ ተወደመበት! ስንት የሰይጣን ሀይማኖትስ ታነፀበት! አብዛኛው የጀሀነም ሰዎች እነዚያ መስሚያም ሆነ አእምሮ የሌላቸው የሆኑ የእነዚህ አስተያየቶች ባለቤቶች ናቸው። የውመል ቂያማህም ‘የምንሰማ ወይም የምናስብ በነበርንም ኖሮ በነዳጅ እሳት ጓዶች ውስጥ ባልኾንን ነበር።’ የሚሉት እነሱ ናቸው።” ብሏል። አዕላሙል ሙወቂዒን ከሚለው ኪታቡ የተወሰደ ነው።
ይህንን የኢብኒል ቀይም ንግግር ላስተዋለ ሰው ንግግሩ አሻዒሪያዎችን፣ ማቱሪዲያዎችን እንደዚሁ ኢኽዋነል ሙርተዲንን እና እነሱን የመሳሰሉት የጥፋትና የጥመት አንጃዎችንና የጥፋት ዑለማኦችን በደንብ አድርጎ የሚገልፃቸው ሆኖ ያገኘዋል። እነዚህ በአስተያየቶቻቸው ሐቅን ውድቅ ያደረጉ ናቸው፤ በአስተያየቶቻቸው ውሸት እንዲፀና ተደረገ፤ ቅናቻ ተዳፍኖ እንዲቀርና ጥመት ህያው እንዲሆን ተደረገ። አስተያየት ስንት የኢማን ቦታ ፈርሶ የሸይጣን ሀይማኖት ተገነባ? ወላሂ አዎ! ህግ የማውጣት ሽርክ ላይ ማነው ሳይታክት ጥሪ ያደረገው? ህጉን ያወጣውና ሰዎችን ወደሱ የገፋፋውና የቀሰቀሰው ማነው? የጥፋት፣ የጥመት፣ የሽርክና የሪድዳ ዑለማኦች እና የኩፍር ፓርቲዎች ናቸው። ማነው እንደ አሻዒሪያዎች፣ ማቱሪዲያዎችና ሌሎችም እንዳደረጉት ወደ