🟣 اینشتین دربرابر پوزیتیویسم منطقی einstein vs Logical positivism
قسمت دوم
✦ فلسفه متافیزیکی یا علمی تخیلی؟
به گفته فیزیکدان مشهور لی اسمولین، یکی از بنیانگذاران مؤسسه فیزیک نظری کانادا، این حرکت کنونی فیزیک از تجربه گرایی به سبک حلقه وین به دلیل «پیروزی روش خاصی از انجام کار علمی است که در دهه 1040 بر فیزیک تسلط یافت. این استایل… به نفع محاسبات در مسائل سخت مفهومی ست» (The Trouble with Physics, 2006, pp.xxii).
اسمولین با بازتاب ارادت پوزیتیویست های منطقی به تجربه گرایی، به شدت نسبت به این «شیوه خاص انجام علم» بدبین است. این منجر به آنچه او در فیزیک بنیادی «بحران کنونی» می‌نامد، شده است:
تئوری‌های جدیدی مطرح و بررسی شده‌اند، برخی با جزئیات زیاد، اما هیچ‌کدام به‌طور تجربی تأیید نشده‌اند. و اصل مسئله اینجاست: در علم، برای باور پذیری یک نظریه ، باید یک پیش‌بینی جدید - متفاوت از پیش‌بینی‌های نظریه‌های قبلی - برای آزمایشی که هنوز انجام نشده است، انجام دهیم. برای اینکه آزمایش معنی‌دار باشد، باید بتوانیم پاسخی دریافت کنیم که با آن پیش‌بینی مخالف باشد. درین هنگام ، می‌گوییم که یک نظریه ابطال‌پذیر است –این نظریه همچنین باید قابل تأیید باشد. باید بتوان پیش بینی جدیدی را که فقط این نظریه انجام می دهد تأیید کرد. تنها زمانی که یک نظریه آزمایش شده باشد و نتایج با نظریه همخوانی داشته باشد، نظریه را به رتبه‌های نظریه‌های واقعی ارتقا می‌دهیم.»
(The trouble with physics p.xiii)
با توجه به این موضوع، بسیاری از نظریه‌هایی که امروزه توسط فیزیکدانان نظری پذیرفته می‌شوند، شبیه به آن چیزی هستند که اسمولین آن را «فانتزی های متافیزیکی» می‌نامد. یکی از برجسته‌ترین آنها ایده جهان‌های چندگانه multiple universes است که به عنوان «فرضیه جهان‌های متعدد many-worlds » یا نظریه «چندجهان multiverse » نیز شناخته می‌شود. نسخه های مختلف آن به عنوان پاسخی به معماها در بسیاری از شاخه های فیزیک ترویج شده است. این موضوع موضوع شماره یک مجله نیو ساینتیست در سال 2011 بود و در میان بسیاری از حامیان علمی آن، استیون هاوکینگ فقید بود که در آخرین مقاله منتشر شده خود روی آن کار کرد. اما علیرغم همه اینها، فرضیه چندجهانی یک نظریه صرفاً نظری است به این معنا که با مشاهده مستقیم قابل بررسی نیست. در واقع هیچ مدرک تجربی عینی objective برای تأیید آن وجود ندارد. با استفاده از اصل تأییدپذیری شلیک نمی توان آن را اثبات کرد. و همچنین نمی توان آن را به گونه ای که کارل پوپر معتقد بود هر نظریه علمی باید ابطال پذیر تجربی باشد. به عنوان مصنوع صرف از گمانه‌زنی نظری و/یا مدل‌های ریاضی، بیشتر فلسفه و متافیزیک است تا علم تجربی قابل آزمایش. این مرز علم با داستان های علمی تخیلی است.
نظریه تردید آور دیگری در نتیجه مسائل پیرامون نظریه بیگ بنگ، در مورد توزیع نسبتاً یکنواخت ماده مشاهده شده در سراسر جهان مرئی، مورد علاقه واقع شد . این چیزی است که به سختی می توان انتظار داشت که از یک انفجار عظیم انرژی که در نقطه ای بسیار کوچکتر از یک اتم در حدود 13.8 میلیارد سال پیش فشرده شده بود، حاصل شود. اما اولین " baby picture" رادیو نجومی ما از چگونگی ظاهر کیهان 380000 سال یا بیشتر پس از بیگ بنگ ، توزیع یکنواخت ماده را در هر جهت نشان می دهد. برای توضیح این ناهنجاری، آلن گوث و دیگر کیهان شناسان نظریه موسوم به "تورم" inflation ارائه کردند که بر اساس آن یونیورس تازه ایجاد شده در ابتدا با سرعتی بسیار سریعتر از سرعت نور ، برای کسری از ثانیه درست پس از بیگ بنگ منبسط شد. اما این تنظیم گذرا یا «عصای زیر بغل نظری» ( استفاده از عبارت مناسب توماس کوهن) نمی تواند توزیع یکنواخت ماده را در سراسر یونیورس توضیح دهد، زیرا بقایای یک انفجار مانند بیگ بنگ هنوز هم باید به طور ناهموار و آشوبناک توزیع شوند، حتی اگر یونیورس در ابتدا به طرز باورنکردنی سریع رشد می‌کرد. علاوه بر این، نظریه جدید پیچیدگی های دیگری مانند یازده بعد فضازمان، بیگ بنگ های بی شمار و چندباره وجود نسخه های متعددی از هر یک از ما که در چند جهان موازی ساکن هستیم، ایجاد کرد. اسمولین خاطرنشان می کند که "نظریه تورم پیش بینی هایی را انجام می دهد که مشکوک به نظر می رسد"
🆔 @phys_Q
Metaphysics is the branch of philosophy that studies the fundamental nature of reality, including the first principles of: being or existence, identity and change, space and time, cause and effect, necessity, and possibility.
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Metaphysics
قسمت دوم
✦ فلسفه متافیزیکی یا علمی تخیلی؟
به گفته فیزیکدان مشهور لی اسمولین، یکی از بنیانگذاران مؤسسه فیزیک نظری کانادا، این حرکت کنونی فیزیک از تجربه گرایی به سبک حلقه وین به دلیل «پیروزی روش خاصی از انجام کار علمی است که در دهه 1040 بر فیزیک تسلط یافت. این استایل… به نفع محاسبات در مسائل سخت مفهومی ست» (The Trouble with Physics, 2006, pp.xxii).
اسمولین با بازتاب ارادت پوزیتیویست های منطقی به تجربه گرایی، به شدت نسبت به این «شیوه خاص انجام علم» بدبین است. این منجر به آنچه او در فیزیک بنیادی «بحران کنونی» می‌نامد، شده است:
تئوری‌های جدیدی مطرح و بررسی شده‌اند، برخی با جزئیات زیاد، اما هیچ‌کدام به‌طور تجربی تأیید نشده‌اند. و اصل مسئله اینجاست: در علم، برای باور پذیری یک نظریه ، باید یک پیش‌بینی جدید - متفاوت از پیش‌بینی‌های نظریه‌های قبلی - برای آزمایشی که هنوز انجام نشده است، انجام دهیم. برای اینکه آزمایش معنی‌دار باشد، باید بتوانیم پاسخی دریافت کنیم که با آن پیش‌بینی مخالف باشد. درین هنگام ، می‌گوییم که یک نظریه ابطال‌پذیر است –این نظریه همچنین باید قابل تأیید باشد. باید بتوان پیش بینی جدیدی را که فقط این نظریه انجام می دهد تأیید کرد. تنها زمانی که یک نظریه آزمایش شده باشد و نتایج با نظریه همخوانی داشته باشد، نظریه را به رتبه‌های نظریه‌های واقعی ارتقا می‌دهیم.»
(The trouble with physics p.xiii)
با توجه به این موضوع، بسیاری از نظریه‌هایی که امروزه توسط فیزیکدانان نظری پذیرفته می‌شوند، شبیه به آن چیزی هستند که اسمولین آن را «فانتزی های متافیزیکی» می‌نامد. یکی از برجسته‌ترین آنها ایده جهان‌های چندگانه multiple universes است که به عنوان «فرضیه جهان‌های متعدد many-worlds » یا نظریه «چندجهان multiverse » نیز شناخته می‌شود. نسخه های مختلف آن به عنوان پاسخی به معماها در بسیاری از شاخه های فیزیک ترویج شده است. این موضوع موضوع شماره یک مجله نیو ساینتیست در سال 2011 بود و در میان بسیاری از حامیان علمی آن، استیون هاوکینگ فقید بود که در آخرین مقاله منتشر شده خود روی آن کار کرد. اما علیرغم همه اینها، فرضیه چندجهانی یک نظریه صرفاً نظری است به این معنا که با مشاهده مستقیم قابل بررسی نیست. در واقع هیچ مدرک تجربی عینی objective برای تأیید آن وجود ندارد. با استفاده از اصل تأییدپذیری شلیک نمی توان آن را اثبات کرد. و همچنین نمی توان آن را به گونه ای که کارل پوپر معتقد بود هر نظریه علمی باید ابطال پذیر تجربی باشد. به عنوان مصنوع صرف از گمانه‌زنی نظری و/یا مدل‌های ریاضی، بیشتر فلسفه و متافیزیک است تا علم تجربی قابل آزمایش. این مرز علم با داستان های علمی تخیلی است.
نظریه تردید آور دیگری در نتیجه مسائل پیرامون نظریه بیگ بنگ، در مورد توزیع نسبتاً یکنواخت ماده مشاهده شده در سراسر جهان مرئی، مورد علاقه واقع شد . این چیزی است که به سختی می توان انتظار داشت که از یک انفجار عظیم انرژی که در نقطه ای بسیار کوچکتر از یک اتم در حدود 13.8 میلیارد سال پیش فشرده شده بود، حاصل شود. اما اولین " baby picture" رادیو نجومی ما از چگونگی ظاهر کیهان 380000 سال یا بیشتر پس از بیگ بنگ ، توزیع یکنواخت ماده را در هر جهت نشان می دهد. برای توضیح این ناهنجاری، آلن گوث و دیگر کیهان شناسان نظریه موسوم به "تورم" inflation ارائه کردند که بر اساس آن یونیورس تازه ایجاد شده در ابتدا با سرعتی بسیار سریعتر از سرعت نور ، برای کسری از ثانیه درست پس از بیگ بنگ منبسط شد. اما این تنظیم گذرا یا «عصای زیر بغل نظری» ( استفاده از عبارت مناسب توماس کوهن) نمی تواند توزیع یکنواخت ماده را در سراسر یونیورس توضیح دهد، زیرا بقایای یک انفجار مانند بیگ بنگ هنوز هم باید به طور ناهموار و آشوبناک توزیع شوند، حتی اگر یونیورس در ابتدا به طرز باورنکردنی سریع رشد می‌کرد. علاوه بر این، نظریه جدید پیچیدگی های دیگری مانند یازده بعد فضازمان، بیگ بنگ های بی شمار و چندباره وجود نسخه های متعددی از هر یک از ما که در چند جهان موازی ساکن هستیم، ایجاد کرد. اسمولین خاطرنشان می کند که "نظریه تورم پیش بینی هایی را انجام می دهد که مشکوک به نظر می رسد"
🆔 @phys_Q
Metaphysics is the branch of philosophy that studies the fundamental nature of reality, including the first principles of: being or existence, identity and change, space and time, cause and effect, necessity, and possibility.
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Metaphysics