👁🗨 نگاه تحلیلگران: سرمایه‌گذاری آمریکایی در ایران؛ فانتزی یا واقعی؟
👈 صولت شجاعیان، مشاور کسب‌وکار، در یادداشتی برای #راهبرد نوشت:
✍ روایت‌هایی کم و بیش معتبر حکایت از این دارد که ایران در نظر دارد در مذاکرات هسته‌ای اخیر، که از عمان کلید خورده، ایده‌ای جسورانه روی میز بگذارد: سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در اقتصاد ایران!
✍ چندی پیش #عباس_عراقچی وزیرخارجه، در واشنگتن‌پست به‌طور تلویحی از باز بودن درهای ایران به روی شرکت‌های آمریکایی سخن گفت و سیگنال‌هایی از تمایل به همکاری اقتصادی فرستاد.(۱)
✍ #مسعود_پزشکیان رئیس‌جمهور، هم در سخنرانی روز فناوری هسته‌ای ۱۴۰۴، با استناد به دیدارهایش با رهبری، از استقبال ایران از سرمایه‌گذاری خارجی، حتی آمریکایی، خبر داد.
✍ متعاقباً وال‌استریت ژورنال نیز گزارش داد که ایران در مذاکرات عمان، معافیت‌هایی برای شرکت‌های غربی، از جمله آمریکایی، در صنایع کلیدی پیشنهاد کرده.(۲)
✍ در مقابل برخی منتقدان، ازجمله تنی‌چند از کارشناسان روابط بین‌الملل این ایده را فانتزی و خیال‌پردازانه ارزیابی کرده و اظهار می‌کنند در فضای بی‌اعتمادی و سیاست‌های پیچیده آمریکا، چنین چیزی شدنی نیست.
✍ به‌نظر می‌رسد این منتقدان هنوز نقش تعاملات اقتصادی را به‌عنوان مزایای توافق و از بعد از شکل‌گیری آن به‌حساب می‌آورند، همانند مقطعی که پس از توافق #برجام سیل هیئت‌های اقتصادی از بسیاری از کشورها برای جستجوی فرصت‌های سرمایه‌گذاری راهی ایران شدند؛ ولی مشخصاً از عامل کارکردگرایانه این تعاملات در شکل‌گیری توافق غافل‌اند.
✍ این در حالی است که دست‌کم از بعد از تجربه برجام تاکنون، استدلال‌هایی تقویت شده که اساسا نقش تعاملات اقتصادی را در ماهیت شکل‌گیری و تدوام توافق احتمالی حیاتی ارزیابی می‌کنند، همانند دو دلیل روشن زیر:
✍ اول اینکه، سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی معیاری شفاف برای راستی‌آزمایی رفع تحریم‌هاست. تجربه تلخ برجام نشان داد که وعده‌های روی کاغذِ آن قرارداد مبنی بر رفع تحریم‌ها کافی نبود و در برخی موارد برای بسیاری از کارشناسان معلوم نشد که واقعا فلان تحریمی که مطابق برجام رفع شده، آیا در واقعیت هم برطرف شده؟
✍ بر این اساس، تغییر موضع ایران از رفع تحریم به لزوم سرمایه‌گذاری کاملا منطقی و بالطبع، حضور غول‌های آمریکایی در حوزه‌هایی مثل نفت یا فناوری، علامتی روشن از تعهد واقعی واشنگتن به رفع تحریم‌ها و اثربخشی آن است.
✍ در ثانی، این سرمایه‌گذاری‌ها احتمالاً یکی از عوامل یا حتی چه‌بسا یگانه عامل کلیدی بقای توافق‌اند.
✍ خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام ثابت کرد که توافقات دیپلماتیک شکننده‌اند؛ اما وقتی شرکت‌های آمریکایی با میلیاردها دلار سرمایه در ایران ریشه بدوانند، لغو توافق برای هر رئیس‌جمهور بعدی هزینه‌ای گزاف خواهد داشت. این شرکت‌ها، با منافع اقتصادی کلان، به نگهبانان توافق بدل می‌شوند.
✍ علاوه بر اینها، این پیشنهاد به طور کلی دیپلماسی ایران را از مذاکرات خشک هسته‌ای به میدان همکاری‌های اقتصادی پرشور که متضمن انتفاع و لاجرم همگرایی طرفین خواهد بود، می‌کشاند.
✍ به تعبیر آدام اسمیت، اندیشمند برجسته کلاسیک، پدر اقتصاد مدرن و پدیدآورنده شاهکار ثروت ملل"هیچ‌چیز به اندازه منفعت متقابل نمی‌تواند افراد و جوامع را به همکاری و صلح ترغیب کند".(۳)
منابع:
۱.عراقچی، سید عباس. «برای رسیدن به توافق مصمم هستیم». واشنگتن پست، ۲۰ فروردین ۱۴۰۴ (۸ آوریل 2025).
۲.«Iran Signals Openness to Western Investment in Nuclear Talks». وال استریت ژورنال، ۱۲ آوریل 2025.
۳.اسمیت، آدام. تحقیقی در ماهیت و علل ثروت ملل، کتاب چهارم، فصل دوم، ۱۷۷۶.
@javadrooh
👈 صولت شجاعیان، مشاور کسب‌وکار، در یادداشتی برای #راهبرد نوشت:
✍ روایت‌هایی کم و بیش معتبر حکایت از این دارد که ایران در نظر دارد در مذاکرات هسته‌ای اخیر، که از عمان کلید خورده، ایده‌ای جسورانه روی میز بگذارد: سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در اقتصاد ایران!
✍ چندی پیش #عباس_عراقچی وزیرخارجه، در واشنگتن‌پست به‌طور تلویحی از باز بودن درهای ایران به روی شرکت‌های آمریکایی سخن گفت و سیگنال‌هایی از تمایل به همکاری اقتصادی فرستاد.(۱)
✍ #مسعود_پزشکیان رئیس‌جمهور، هم در سخنرانی روز فناوری هسته‌ای ۱۴۰۴، با استناد به دیدارهایش با رهبری، از استقبال ایران از سرمایه‌گذاری خارجی، حتی آمریکایی، خبر داد.
✍ متعاقباً وال‌استریت ژورنال نیز گزارش داد که ایران در مذاکرات عمان، معافیت‌هایی برای شرکت‌های غربی، از جمله آمریکایی، در صنایع کلیدی پیشنهاد کرده.(۲)
✍ در مقابل برخی منتقدان، ازجمله تنی‌چند از کارشناسان روابط بین‌الملل این ایده را فانتزی و خیال‌پردازانه ارزیابی کرده و اظهار می‌کنند در فضای بی‌اعتمادی و سیاست‌های پیچیده آمریکا، چنین چیزی شدنی نیست.
✍ به‌نظر می‌رسد این منتقدان هنوز نقش تعاملات اقتصادی را به‌عنوان مزایای توافق و از بعد از شکل‌گیری آن به‌حساب می‌آورند، همانند مقطعی که پس از توافق #برجام سیل هیئت‌های اقتصادی از بسیاری از کشورها برای جستجوی فرصت‌های سرمایه‌گذاری راهی ایران شدند؛ ولی مشخصاً از عامل کارکردگرایانه این تعاملات در شکل‌گیری توافق غافل‌اند.
✍ این در حالی است که دست‌کم از بعد از تجربه برجام تاکنون، استدلال‌هایی تقویت شده که اساسا نقش تعاملات اقتصادی را در ماهیت شکل‌گیری و تدوام توافق احتمالی حیاتی ارزیابی می‌کنند، همانند دو دلیل روشن زیر:
✍ اول اینکه، سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی معیاری شفاف برای راستی‌آزمایی رفع تحریم‌هاست. تجربه تلخ برجام نشان داد که وعده‌های روی کاغذِ آن قرارداد مبنی بر رفع تحریم‌ها کافی نبود و در برخی موارد برای بسیاری از کارشناسان معلوم نشد که واقعا فلان تحریمی که مطابق برجام رفع شده، آیا در واقعیت هم برطرف شده؟
✍ بر این اساس، تغییر موضع ایران از رفع تحریم به لزوم سرمایه‌گذاری کاملا منطقی و بالطبع، حضور غول‌های آمریکایی در حوزه‌هایی مثل نفت یا فناوری، علامتی روشن از تعهد واقعی واشنگتن به رفع تحریم‌ها و اثربخشی آن است.
✍ در ثانی، این سرمایه‌گذاری‌ها احتمالاً یکی از عوامل یا حتی چه‌بسا یگانه عامل کلیدی بقای توافق‌اند.
✍ خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام ثابت کرد که توافقات دیپلماتیک شکننده‌اند؛ اما وقتی شرکت‌های آمریکایی با میلیاردها دلار سرمایه در ایران ریشه بدوانند، لغو توافق برای هر رئیس‌جمهور بعدی هزینه‌ای گزاف خواهد داشت. این شرکت‌ها، با منافع اقتصادی کلان، به نگهبانان توافق بدل می‌شوند.
✍ علاوه بر اینها، این پیشنهاد به طور کلی دیپلماسی ایران را از مذاکرات خشک هسته‌ای به میدان همکاری‌های اقتصادی پرشور که متضمن انتفاع و لاجرم همگرایی طرفین خواهد بود، می‌کشاند.
✍ به تعبیر آدام اسمیت، اندیشمند برجسته کلاسیک، پدر اقتصاد مدرن و پدیدآورنده شاهکار ثروت ملل"هیچ‌چیز به اندازه منفعت متقابل نمی‌تواند افراد و جوامع را به همکاری و صلح ترغیب کند".(۳)
منابع:
۱.عراقچی، سید عباس. «برای رسیدن به توافق مصمم هستیم». واشنگتن پست، ۲۰ فروردین ۱۴۰۴ (۸ آوریل 2025).
۲.«Iran Signals Openness to Western Investment in Nuclear Talks». وال استریت ژورنال، ۱۲ آوریل 2025.
۳.اسمیت، آدام. تحقیقی در ماهیت و علل ثروت ملل، کتاب چهارم، فصل دوم، ۱۷۷۶.
@javadrooh