راهبرد

‍ 📌درس‌های اسد برای ایران

✍🏻محسن صالحی‌خواه / روزنامه‌نگار

سقوط اسد هرچند آرزوی مردم سوریه بود اما احتمالاً خود آن‌ها فکر نمی‌کردند به فاصله کمتر از دو هفته بعد از آغاز تحرکات شورشیان در شمال، نظام دمشق فرو بریزد. اسد به روسیه گریخت و کشورش درمانده‌تر از قبل شد. دیکتاتور کشوری که مردمش در فقر و سیسستم جنایتکار تحت حاکمیتش تا در فساد غرق شده بود، رفت و آن‌ها ماندند با زمین سوخته‌ای که اسرائیلی‌ها برایشان ساختند و سلفی‌هایی که فعلاً قرار است بر آن‌ها حکومت کنند. در این موضوع هیچ کس جز دیکتاتور فراری سوریه مقصر نیست. پنج درس در سقوط اسد و روندی که منجر به آن شد، برای ایران نیز وجود دارد.

۱. حکومت با مشت آهنین، سنت دیرینه بسیاری از کشورهای عربی منطقه پس از سقوط عثمانی و همچنین پایان جنگ جهانی دوم است. این دوره در کشورهای مختلف، سرنوشت‌های مختلف پیدا کرد. بهار عربی را می‌شود نقطه عطف این جهان دانست که هر کدام از کشورها به سمتی رفتند. مصر به دست اخوانی‌ها افتاد و سپس آن‌ها ساقط شدند تا وضعیتی شبیه به دوران مبارک بازتولید شود. یمن درگیر جنگ داخلی شد و به دست حوثی‌ها افتاد. سوریه توانست با دوپینگ دمشق به دست ایران و روسیه حدود ۱۳ سال به صورت ناپلئونی دوام بیاورد اما در نهایت نتوانست وضعیت خود را بهبود دهد.

۲. تفاوت دیکتاتور سوریه با دیگر همتایانش در کشورهای عربی چه بود؟ اسد سال‌ها خواست همان سنت دیرینه عربی نسبت به اسرائیل را ادامه بدهد. اما یک تفاوت در این میان بود. بقیه کشورهای عربی تلاش کردند به ترک مخاصمه با اسرائیل برسند چرا که پشتیبانی نامحدود غرب از تمام جنایت‌های صهیونیست‌ها را دیدند. تجربه جنگ‌های اعراب و اسرائیل را مقابل چشم خود قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که هر وقت وارد جنگ می‌شوند، زمین از دست می‌دهند به جای این که سرزمین فلسطین را پس بگیرند. سوریه در این زمینه فقط هزینه می‌داد و سیاست‌هایش مورد استقبال مردم قرار نمی‌گرفت. ولی همچنان آن را ادامه می‌داد اما هیچ وقت حتی نتوانست جولان اشغالی را پس بگیرد چه برسد به این که فلسطین را آزاد یا اسرائیل را از بین ببرد.

۳. به خاطر علوی بودن حکومت اسد در یک کشور سنی‌مذهب، آن‌ها همیشه با وحشت از سقوط زندگی می‌کردند. سقوط نظام اسد گوشه‌ دیگری از جنایت‌های آنان برای بقا در حکومت را نشان داد. افرادی که مفقود شدند، جنازه‌هایشان بعد از سال‌ها پیدا شد و صدها هزار نفری که آوارگی را تجربه کردند. دستگاه‌ امنیتی به خودی خود برای قدرت و منابعی که در اختیار دارند می‌توانند به انحراف و جنایت کشیده شوند. اما این احتمال در در رژیم‌های دیکتاتوری یا تمامیت‌خواه، هر اندازه که قدرت در دالان‌های تودرتوی تاریک چرخیده شود، بالاتر می‌رود. اسد یک نظام سکولار را رهبری می‌کرد که بار و کازینو کنار مسجد وجود داشت. اما مخالفان فکری و سیاسی‌اش در امان نبودند. رسانه آزادی وجود نداشت و نخبگان را سرکوب می‌کردند. خانواده و اطرافیانش فاسد و بسیار ثروتمند بودند در حالی که مردم به خاطر تقریباً ۱۳ سال جنگ در مشکلات اقتصادی دست و پا می‌زدند. مشت آهنین اسد هیچ وقت کنار گذاشته نشد. به رغم وجود این مشت آهنین، اسد زمانی که هنوز فرصت داشت حتی قدمی برای بهبود وضعیت اقتصاد مردم هم برنداشت.

۴. اسد تنها مقصر رخ دادن این وضعیت در سوریه است. چرا؟ به خاطر این که دیر فهمید باید چه کند. وارد بازی‌هایی شد که بزرگ‌تر از حد و توان کشورش بود. دوست داشت به همان دوران اوج بعث برگردد اما از این غافل بود که جهان عوض شده است. این حقیقت تلخ است اما فلسطینی‌ها با این که مظلوم و محق هستند، خود برای خود قدمی در این مسیر برنمی‌دارند. وضعیت آنان از همیشه پیچیده‌تر است. آرمان‌های عربی و اسلامی رنگ باخته و کشورهای عربی نیز دیگر نمی‌خواهند مسیر پیشین را ادامه دهند. اسد سال‌ها هزینه داد و در گوشه انزوا افتاد اما زمانی به این فکر افتاد که وضعیت پایان دهد و با کشورهای عربی منطقه ارتباط بگیرد که دیر شده بود.

۵. اسرائیل ۸۰ درصد زیرساخت‌ها و تجهیزات استراتژیک نظامی سوریه را نابود کرد. با استفاده از فرصتی که سقوط نظام اسد برایش ایجاد کرد و در نتیجه این فرآیند به وجود آمد. سوریه تمام شد و دیگر قد علم نمی‌کند. نابودی زیرساخت‌های نظامی این کشور به ویرانه‌های بازسازی نشده جنگ داخلی اضافه شد و به مرور وضعیت امنیتی که به دنبال سقوط دولت مرکزی به وجود آمده، هرج و مرج بیشتری را رقم خواهد زد. تکلیف اسرائیل مشخص است. نظام آپارتایدی که پاسِ گل هفت اکتبر را گرفت و ۱۴ماه است آن را رها نمی‌کند. اما اسد سال‌ها فرصت داشت سوریه‌ای بسازد که در نهایت به این وضعیت دچار نشود.

📌 روایت | محسن صالحی‌خواه

@revayatiran

💥خبر: #ابومحمد_جولانی خواستار تعطیلی زندان‌های امنیتی #بشار_اسد شد

👈 فرمانده شورشیانی که رژیم بشار اسد را سرنگون کردند، اعلام کرد که نیروهای امنیتی رژیم سابق را منحل می‌کند، زندان‌های آن را می‌بندد و هرکسی را که در شکنجه یا کشتن زندانیان دست داشته باشد، تحت تعقیب قرار می‌دهد.

@javadrooh