Matnook | ﻣﺘﻨﻮک

از رفتار دیگران آزرده نشو، آگاه شو؛ آن‌ها در حال معرفی کردن خودشان هستند.

نکته:
۱) میان دو جمله‌ای که تضاد یا تقابلی را نشان می‌دهند ویرگول می‌گذاریم.
۲) میان دو جمله‌ای که دومی با اولی معنا می‌یابد نقطه‌ویرگول می‌گذاریم.
#نشانه‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

۱۰ کتاب مفید در دستورزبان فارسی
به مناسبت ۱۴ بهمن، زادروز ژیلبر لازار
استاد فقید زبان‌شناسی و زبان فارسی
(ویراست دوم)

۱) فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی، علاءالدین طباطبایی، فرهنگ معاصر؛
۲) دستور زبان فارسی، علی‌اشرف صادقی و غلامرضا ارژنگ، به‌زودی ویراست جدید از انتشارات کتاب بهار؛
۳) دستور زبان فارسی معاصر، ژیلبر لازار، ترجمۀ مهستی بحرینی، با توضیحات هرمز میلانیان، نشر هرمس؛
۴) دستور زبان فارسی: واژگان و پیوندهای ساختی، مهدی مشکوة‌الدینی، انتشارات سمت؛
۵) دستور زبان فارسی ۱، تقی وحیدیان کامیار (با همکاری غلامرضا عمرانی)، انتشارات سمت؛
۶) دستور زبان فارسی ۱، حسن انوری و حسن احمدی گیوی، انتشارات فاطمی، ویرایش چهارم (همراه با تمرین، پرسش‌های چهارپاسخی، و نمونه‌سؤالات آزمون‌های سراسری)؛
۷) صرف در زبان فارسی، حسین سامعی، انتشارات کتاب بهار؛
۸) ساختمان واژه و مقولۀ دستوری: تشخیص مقولۀ دستوری واژه‌ها براساس ملاک‌های صرفی، علاءالدین طباطبایی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات؛
۹) تاریخ زبان فارسی*، محسن ابوالقاسمی، انتشارات سمت؛
۱۰) دستور تاریخی زبان فارسی، محسن ابوالقاسمی، انتشارات سمت.
★ تاریخ زبان فارسی پیش‌نیاز دستور تاریخی زبان فارسی است.

یادآوری:
۱) کتاب اول برای کسانی که نمی‌خواهند همۀ کتاب‌ها را بخرند و بخوانند به‌تنهایی کافی است.
۲) این کتاب‌ها کمابیش خودخوان‌اند و بیشتر برای اهل قلم، به‌ویژه ویراستاران، مناسب‌اند.
۳) این ۱۰ کتاب، به نظر من، شما را از شرکت در کارگاه‌های دستورزبان بی‌نیاز می‌کنند و به‌ترتیب بهترین‌اند (چه‌بسا دیگران کتاب‌های دیگری معرفی کنند).
۴) کسانی که در دورۀ جامع ویرایش گروه متنوک، با تدریس من، شرکت می‌کنند از خریدن و خواندن این کتاب‌ها هم بی‌نیاز می‌شوند، زیرا ویرایش را با سبک ابداعی خودم بر پایۀ دستورزبان زبان‌شناختی آموزش می‌دهم و سرفصل‌های اصلی و لازم دستورزبان را هم کاملاً می‌گویم.
#کتاب_خوب_بخوانیم #دستورزبان
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

فاصله‌گذاری ۲۴ واژهٔ «یک»دار
و پرکاربرد در داستان و رمان

یک‌جور / یه‌جور
یک‌‌جورهایی / یه‌جورایی
یک‌جوری / یه‌جوری
یک‌‌خُرده / یه‌خُرده
یک‌راست / یه‌راست
یک‌روند / یه‌روند
یک‌ریزه / یه‌ریزه
یک‌سِری / یه‌سِری
یک‌‌طور / یه‌طور
یک‌طوری / یه‌طوری
یک‌‌عالَم / یه‌عالَم
یک‌‌عالَمه / یه‌عالَمه
یک‌قدری / یه‌قدری
یک‌‌کم / یه‌کم
یک‌‌‌کمی / یه‌کمی
یک‌کوچولو / یه‌کوچولو
یک‌‌مقدار / یه‌مقدار
یک‌نَموره / یه‌نَموره
یک‌‌نمه / یه‌نمه
یک‌‌وقت / یه‌وقت
یک‌‌وقت‌ها / یه‌وقتا
یک‌وقت‌هایی / یه‌وقتایی
یک‌‌وقتی / یه‌وقتی
یک‌هو / یه‌هو

یادآوری:
واژه‌های قبل از کج‌خط صورت غیرشکسته است و واژه‌های بعد از کج‌خط صورت شکستۀ آن‌ها.

ببینید: فاصله‌گذاری ۳۳۵ واژه و عبارت «یک»دار.
#فاصله‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

«دستباف» یا «دستبافت»؟

۱) «اسم + بن مضارع» یکی از الگوهای ساخت‌واژی است که گاهی واژه‌هایی با معنای مفعولی از آن ساخته می‌شود (اسم، در این ساختار، ابزاری است که فعل با آن انجام می‌شود و به آن «کُنش‌ابزار» می‌گویند):
بخارپز: پخته‌شده با بخار؛
دستباف: بافته‌شده با دست؛
لگدکوب: کوبیده‌شده با لگد.
۲) «اسم + بن ماضی» یکی دیگر از الگوهای ساخت‌واژی است که از آن نیز واژه‌هایی با معنای مفعولی ساخته می‌شود (اسم در این مثال‌‌ها نیز کنش‌ابزار است):
دستبافت: بافته‌شده با دست؛
زربافت: بافته‌شده با زر؛
مردم‌نهاد: نهاده‌شده به‌دست مردم.
۳) «دستباف» و «دستبافت» هردو صفت مفعولی‌اند و می‌توانند با ارزش یکسان به‌ کار روند. اما بسامد «دستباف»، با استناد به پیکره‌های زبانی، بیش از ده‌برابرِ «دستبافت» است و از قدیم‌ترین زمان‌ها در معنای مفعولی به‌ کار می‌رفته‌است: حُلّۀ دستباف نیسان را / بُسَّدین پود و زمْردین تار است (مسعود سعد سلمان). بنابراین «دستباف» بر «دستبافت» ترجیح دارد.
۴) در لغتنامۀ دهخدا و فرهنگ بزرگ سخن (انوری)، «دستبافت» را به‌درستی به «دستباف» ارجاع داده‌اند؛ درصورتی‌که در فرهنگ فارسی (صدری افشار)، «دستباف» را به «دستبافت» ارجاع داده‌اند. در فرهنگ آوایی فارسی (گیتی دیهیم) نیز تنها «دستباف» و تلفظ‌های آن آمده‌است.
۵) این دو واژه را می‌توان با نیم‌فاصله هم نوشت: دست‌باف؛ دست‌بافت.
#واژه‌شناسی
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

فاصله‌گذاری «هر»

«هر» با واژﮤ بعد از خود بافاصله نوشته می‌شود: هر آن، هر بار، هر چند وقت یک بار،
هر دو تا، هر روز، هر سه نفر، هر کتابی، هر لباسی، هر لحظه، هر هفته، و ... .

یادآوری:
۱) تنها این واژه‌های «هر»دار با نیم‌فاصله نوشته می‌شوند: هرآنچه، هرآینه، هرآیینه، هراَزچندگاه، هراَزچندی، هراَزگاه، هرجا، هرچند، هرچه، هرطور، هرکجا، هرکدام، هرکس، هرکسی، هرکه، هرگاه، هرگونه، هروقت، هریک.

۲) الگوی «هر + اسم + ـ‌ ه» همیشه با نیم‌فاصله نوشته می‌شود: هرروزه، هرماهه، هرساله.
#فاصله‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

«اِتباع» چیست؟

«اِتباع» در لغت به‌ معنای «پیروی کردن» است و در دستورزبان فرایندی است که از رهگذر آن نوعی واژۀ مرکب ساخته می‌شود. این واژه‌ها معمولاً از دو بخش معنادار و بی‌معنی تشکیل شده‌اند، مانند «شلوغ‌پلوغ» و «پک‌وپهلو». این ترکیب‌ها را «ترکیب اتباعی» هم می‌نامند، چون بخش بی‌معنیِ آن‌ها به‌تنهایی به کار نمی‌رود و از بخش معنادار تبعیت می‌کند. بخش بی‌معنی را «تابع» و بخش معنادار را «متبوع» می‌نامند. بخش بی‌معنی (مانند «پلوغ» در «شلوغ‌پلوغ» یا «پک» در «پک‌وپهلو») برای تأکید بر بخش معنادار یا تقویت معنای آن می‌آید.
ترکیبات اتباعی دو دسته‌اند؛ آن‌هایی که واژگانی‌اند و در فرهنگ‌ها می‌آیند، مانند «ساخت‌وپاخت» و «چاله‌چوله» و آن‌ها که به‌عنوان واژه در فرهنگ‌ها نیامده‌اند و موردی به کار می‌روند، مانند «قاشق‌ماشق» و «ماشین‌پاشین». در دستهٔ اخیر معمولاً اگر واژۀ معنادار با «م» آغاز نشود، واژهٔ بی‌معنی با «م» آغاز می‌شود و اگر واژهٔ معنادار با «م» آغاز شود، واژۀ بی‌معنی با «پ» آغاز می‌شود. البته روشن است که همیشه چنین نیست و واژه به واژه فرق می‌کند.
ترکیبات اتباعی بیشتر در متن‌های غیر‌رسمی به کار می‌روند تا رسمی و همیشه با نیم‌فاصله نوشته می‌شوند.
در زبان عربی هم ترکیبات اتباعی به کار می‌رود، مانند «حسن بسن»، «شیطان لیطان»، و «حارّ یارّ».
برای آگاهی بیشتر از ترکیبات اتباعی، این کتاب را بخوانید: اتباع و مهملات در زبان فارسی، مصطفی ذاکری،‌ مرکز نشر دانشگاهی.
#دستورزبان #فاصله‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

۱) دورۀ جامع ویرایش چیه اصلاً؟
@Matnook_com
یه دورۀ فشرده و پیشرفته‌س که:
- فنون ویرایش و نگارش‌و ۳۰‌ساعته یادت می‌دیم؛
- تا حالا به بیش از ۵٫۰۰۰ نفر آموزشش دادیم؛
- ۶۰% از مطالبش جدیده و هیچ‌جا گفته نمی‌شه؛
- براساس تحقیقات و تجربیات ۱۵سالۀ ماست؛
- و با روش جدید ما (دستورمحور) ارائه می‌شه؛
- به‌ محض تهیه هم در دسترست قرار می‌گیره.

۲) با دیدن این ۳۰ ساعت ویدیو چی یاد می‌گیریم؟
@Matnook_com
بعضی چیزهایی که در دورۀ جامع یاد می‌گیریم:
- نکته‌های زبان‌شناسی برای ویراستاران؛
- مهم‌ترین قواعد دستور زبان زبان‌شناختی؛
- اصول پاراگراف‌نویسی و درست‌نویسی؛
- قواعد ساده‌سازی و ویرایش زبانی جمله‌ها؛
- نشانه‌گذاری، فاصله‌گذاری، املا و رسم‌الخط؛
- روش‌های گفتاری‌نویسی و شکسته‌نویسی؛
- شیوه‌های ارجاع‌دهی و تنظیم کتاب‌نامه؛
- نقد کتاب‌های ویرایش، به‌ویژه غلط ننویسیم؛
- معرفی کتاب‌های تخصصی و جدید در نگارش و ویرایش؛
- تمرین عملی مهارت‌آموز بر روی متن؛
- و ده‌ها عنوان و زیرعنوان کاربردی دیگر... .

۳) اگه سؤال داشتیم، از کی بپرسیم و تا کِی؟
@Matnook_com
تهیه‌کنندگان دورۀ جامع ویرایش:
- هر سؤالی که داشته باشن، می‌تونن مستقیم
از خود استاد بصام، مدرس دوره، بپرسن.
- تا یک سال هم پشتیبانی فنی شخصی دارن
که راهنمایی‌شون می‌کنه.
- یک ساعتم مشاورۀ رایگان با خود استاد دارن
برای ویراستار شدن و چاپ کتاب یا ورود به بازار کار.

۴) به‌جز این‌ها دیگه چه چیزهایی دریافت می‌کنیم؟
@Matnook_com
با تهیۀ دورۀ جامع ویرایش، این‌ها رو می‌گیری:
- جزوۀ چاپی ۱۰۰‌صفحه‌ای رایگان با پست رایگان؛
- کارگاه ادغامی دستور زبان جدید، رایگان؛
- دورۀ ورد و اکسل و ترفندهای آن‌ها، رایگان؛
- بستۀ رایگان ۱٫۲۰۰-فایلی شامل کتاب‌ها، برنامه‌ها
و هرچی یه نویسنده، ویراستار یا مترجم نیاز داره؛
- استخدام نفرات برتر + دسترسی دائم به فیلم‌ها.

۵) چه کسانی شرکت کرده‌ن و نظرشون چی بوده؟
@Matnook_com
تا حالا بیش از ۵٫۰۰۰ نفر دوره رو تهیه کرده‌ن که:
- یا نویسنده و مترجم بوده‌ن و می‌خواسته‌ن
کتابشون‌و به سلیقۀ خودشون، در کمترین زمان و
بدون هیچ هزینه‌ای ویرایش کنن یا می‌خواسته‌ن
ویراستار بشن و کسب رزومه و درآمد کنن.
- از خانوم‌های خانه‌دار دیپلمه هم بوده‌ن تا
دکتری زبان و ادبیات فارسی (همه می‌تونن).
- نظراتشون‌و اینجا ببین: @Matnook_01

۶) چطوری دوره رو تهیه کنم؟
@Matnook_com
برای تهیۀ دورۀ جامع ویرایش مؤسسۀ متنوک:
- به این شناسه پیام بده: @MatnookAdmin3
تمام اطلاعات لازم برات ارسال می‌شه
و می‌تونی دوره رو با ۵۱% تخفیف تهیه کنی.
ولی فقط تا ۶ بهمن می‌تونی تخفیف و هدایا رو بگیری.
- اگرم سؤالی داشتی، همین شناسه جوابت‌و می‌ده.
- ظرفیت محدوده. از سال بعدم افزایش شهریه داریم!
- پس همین الآن اقدام کن. 😊
یه بار برای همیشه از شر هرچی اشکال نگارشی و ویرایشی داری خلاص شو!

سید محمد بصام
مدرس ویرایش و مدیر گروه آموزشی متنوک
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com