Aasoo - آسو

ایساک بابِل؛ وقتی دیوارهای غروب در آسمان فرو می‌ریزند🔻

✍ ایساک بابل طی مصاحبه‌ای که واپسین سال‌های عمرش در ۱۹۳۷ انجام داد، توضیح داد که چرا به فُرم داستان کوتاه رو آورده است. او ضمن مقایسه‌ی رمان‌های بلند تولستوی با داستان‌های کوتاه خود گفت «مسئله این است که تولستوی می‌توانست آنچه را لحظه‌لحظه برایش اتفاق می‌افتاد شرح دهد... حال آنکه من ... فقط می‌توانم جالب‌ترین پنج دقیقه‌ای را که طی بیست‌وچهار ساعت از سر گذرانده‌ام وصف کنم و از همین رو است که فرم داستان کوتاه را انتخاب کرده‌ام.» پر واضح است که بابل در ۱۹۳۷ و در بحبوحه‌ی «وحشت استالینی» و «تصفیه‌ی بزرگ» نمی‌توانست جز در لفافه و ابهام، غرض خود از موجزنویسی را عنوان نماید.

✍ با شروع سال‌های ۱۹۳۰، میخ‌های سر راه نویسنده، درشت‌تر، تیزتر و خون‌ریزتر شده بودند. تور سانسور ریزتر شده بود و حتی تک‌جمله‌های بابل نمی‌توانستند از آن عبور کنند. در نتیجه، بابل، ژانر «سکوت» را برگزید. او در نخستین کنگره‌ی نویسندگان شوروی در ۱۹۳۴به طنز، اما به شیوایی تمام گفت: «من به حدی برای خواننده احترام قائلم که ساکت می‌مانم و حرفی نمی‌زنم. آخر مرا استادبزرگ هنر سکوت می‌شناسند.»
سرانجام سکوت و کم‌کاری بابل به خیانت تعبیر شد و او در ۱۹۳۹ دستگیر و کتاب‌هایش از کتابخانه‌ها و کتاب‌فروشی‌ها جمع‌آوری و نابود شد. نوشته‌های چاپ‌نشده‌ای هم که به دست پلیس مخفی افتاد سرنوشت بهتری نیافت و دیگر ردی از آنها به دست نیامد. خود او نیز به طرزی معماوار سربه‌نیست شد.

✍ بابِل به اصطلاح اورولی، به «چاله‌ی خاطره» افکنده شد. او در «وزارت عشق»، اتهامات ساختگی را زیر شکنجه، گردن گرفت. حکم بازداشت او یک‌ماه و نیم پس از دستگیری‌اش صادر شد! سندی که نشان می‌دهد، دادستانی شوروی، مدرک کافی علیه او نیافته بود. به علاوه، هیچ‌یک از دو بازجوی بابل داستان‌هایش را نخوانده بودند. شاید سواد لازم را هم نداشتند: یکی از آنها در چهارده‌سالگی و دیگری در یازه‌سالگی ترک تحصیل کرده بودند. تحت این شرایط، بابل ضمن اعترافات اجباری، تک‌مضراب‌هایی از حقیقت نیز می‌زد و فی‌المثل می‌نوشت «... من گلایه می‌کردم که ادبیات شوروی، بی‌رنگ‌وبو شده و هیچ آینده‌ای ندارد...» عمرِ بابل همانند داستان‌هایش کوتاه بود. در ۲۷ ژانویه‌ی ۱۹۴۰ نویسنده‌ای چهل‌وپنج ساله تیرباران شد که هماره‌ «عینکی روی بینی و پاییزی در دل» داشت؛ او «با فواحش، گاریچی‌ها و سربازان سواره‌نظام» دوستی داشت؛ هم شاعر شهر بود و «آفتاب شیشه‌ای پترزبورگ» را به وصف می‌کشید و هم روستا را، وقتی «دیوارهای غروب در آسمان فرو می‌ریزند»،به نظاره می‌نشست.

@NashrAasoo 💭

شش زن عرب که هنر منطقه را از مرزهای خاورمیانه فراتر بردند 🔻

✍ آثار لاله سعیدی، یکی از عکاسان صحنه‌ای نامدار در خاورمیانه، اغلب ترکیبی از باورهای او به‌عنوان هنرمندی فمینیست با کلیشه‌های رایج درباره‌ی زنان در خاورمیانه و شمال آفریقا است. لاله سعیدی در سال ۱۹۵۶ میلادی در مراکش به دنیا آمد، در پاریس درس خواند، بعد از ازدواج در عربستان زندگی کرد و بعد از جدایی راهی پاریس شد و اکنون در آمریکا ساکن است. او آثارش را متأثر از دوران زندگی در مراکش و عربستان سعودی می‌داند و بیشتر آثار عکاسیِ صحنه‌ای خود را نوعی «زندگی‌نامه‌ی شخصی» توصیف می‌کند: تصاویری از تصور غرب از او و تصاویری از انتظارات خاورمیانه از او و همچنین خود واقعی‌اش که به‌رغم فشار سنت و کلیشه می‌کوشد تا فردیتش را حفظ کند. در بسیاری از آثار لاله سعیدی زنانِ مدل را در حالت‌هایی می‌بینیم که در جوامع سنتی و مسلمان مقبول نیست. روی تن این زنان به عربی خوش‌نویسی شده، دست‌هایشان به شیوه‌ی رایج در مراکش حنا بسته است و در اماکنی هستند که گاه بسیار سرد و بی‌روح، گاه تاریک و تهی و گاه شبیه به کلیشه‌ی رایج غربی‌ها از حرمسرا در خاورمیانه است.

✍ رائده سعادة؛ هنرمندی فلسطینی که یکی از آثارش در سال ۲۰۰۷ شهرتی جهانی یافت: خودش وسط بیابان ایستاده و جاروبرقی در دست، بیابان را جارو می‌کند. گرچه این اثر بسیار دیده و تحسین شد اما رائده سعادة از سال‌ها قبل آثار بحث‌انگیز و مهمی را اجرا و خلق ‌کرده بود که در همه‌ی آن‌ها واقعیتِ زیستن به‌عنوان یک فلسطینیِ ستم‌دیده، با گذرنامه‌ی اسرائیلی، را به تصویر می‌کشد. با وجود این، او از نقد مردسالاری رایج در میان فلسطینی‌ها نیز طفره نمی‌رود. رائده در بیت‌المقدس زندگی می‌کند و در بسیاری از آثار او، خودش بخش مهمی از اثر است. او می‌گوید بدن خود را بخشی از آثارش می‌داند، انگار که هم‌زمان سوژه و خالق باشد. به عقیده‌ی او، بعضی از هنرمندان اثرشان را از بیرون اثر، و بعضی دیگر همچو او اثرشان را از درون و میان اثر خلق می‌کنند. برای مثال، او مجموعه‌ی معروف «دیوار» را نمونه‌ای از خلق از درون می‌داند زیرا به‌عنوان یک فلسطینی هر روز با انواع دیوارها مواجه است. در یکی از آثار این مجموعه، دختربچه‌ای با لباس فرم مدرسه و کوله‌پشتی در راه مدرسه است، جلوی او دیوار بلندی قرار دارد که اسرائیل را از مناطق فلسطینی جدا می‌کند و دختربچه در کوله‌پشتی‌اش نردبان بلندی را حمل می‌کند: «برای من مهم است که به نسل جوان، به‌ویژه دختران و زنان جوان، نشان دهم که به‌رغم این‌همه گرفتاری و لایه‌های گوناگون تبعیض، باید به فعالیت ادامه دهیم و دست از تلاش برنداریم.»

✍ شعبیه طلال، نقاش سرشناس مراکشی، در روستایی نزدیک به شهر بندری جدیده متولد شد. وقتی ۱۳ ساله بود پدرش او را به یکی از روستاهای مجاور فرستاد تا همسر مردی ۷۰ ساله شود. یک سال بعد پسرش را به دنیا آورد و وقتی پسرش یک‌ساله شد، شوهری که همسن پدربزرگش بود از دنیا رفت. طلال به نظافت‌ خانه‌های دیگران مشغول شد تا بتواند مخارج زندگی خود و پسرش را تأمین کند. وقتی ۲۵ ساله بود، شبی خواب دید که غریبه‌هایی با ابزار نقاشی در انتظارش ایستاده‌اند و وقتی که او را می‌بینند، ابزار نقاشی را به او هدیه می‌دهند. این رؤیا او را مصمم کرد که مقداری ابزار نقاشی فراهم کند و بدون آموزش رسمی شروع به نقاشی کند. طلال آموزش رسمی و حرفه‌ای ندیده بود، رها از فرم و تکنیک بود و امیال و خیالاتش را بدون سانسور و اسارت در فرم به تصویر می‌کشید. این ویژگی مهم آثار او بود. زنان سوژه‌ی اصلیِ اکثر نقاشی‌های طلال بودند، نقاشی‌هایی با رنگ‌های شاد و تند که انگار در لحظه خلق می‌شد. آثار او قصیده‌ای در ستایش خلاقیتِ نامحدود بود. طبیعت و رنگ‌های طبیعت نیز حضوری مستمر در نقاشی‌های او داشت.طلال به یکی از مهم‌ترین هنرمندان قرن بیستم مراکش و جهان عرب تبدیل شد و هنر این منطقه را از مرزهای خاورمیانه و شمال آفریقا فراتر برد.

@NashrAasoo 💭

رؤیای تکراری خودکفایی؛ تأثیر تعرفه‌های جدید آمریکا بر اقتصاد ایران 🔻

📈 حاکمان جمهوری اسلامی بعد از انقلاب ۱۳۵۷ با مصادره‌ی اموال صاحبان صنایع بخش خصوصی و گسترش بخش دولتی و نیمه‌دولتی، بدون اتکا به نظریه‌ی مشخصی اقتصاد ایران را در دست گرفتند. هرچند در آن زمان همه از اصطلاحاتی نظیر «توسعه‌ی عادلانه» و «اقتصاد اسلامی» استفاده می‌کردند اما تنها چیزی که در ذهن داشتند توزیع ثروت، آن هم ثروت حاصل از فروش نفت، بود...بعد از انقلاب، به‌ویژه پس از آغاز جنگ هشت ساله با عراق و ایجاد محدودیت برای فروش کالاها و تجهیزات جنگی از سوی کشورهای غربی، تولید در داخل به هر قیمت در دستور کار قرار گرفت. در آن دوره که به‌جای واژه‌ی «تحریم» از «محاصره‌ی اقتصادی» استفاده می‌شد، تأکید بر آن بود که همه چیز باید در داخل تولید شود، از کالاهای کشاورزی تا محصولات صنعتی و تجهیزات جنگی.

📈 در چنین شرایطی، تولیدکنندگان داخلی بدون نگرانی از حضور رقبا محصولاتشان را به قیمت دلخواه به مشتریانِ داخلی می‌فروشند و مصرف‌کنندگان داخلی چاره‌ای جز خرید این کالاهای بی‌کیفیت ندارند. صنعت خودروسازی ایران یکی از مصادیق بارز این امر است. ممنوعیت و محدودیتِ واردات خودرو سبب شده است که تولیدکنندگان داخلی همچنان محصولات ۴۰-۳۰ سال قبل خودروسازان فرانسوی و کره‌ای را به بازار عرضه کنند. اگر بازار ایران به روی واردات خودرو باز شود، خودروسازان ایرانی که هر سال بیش از یک میلیون خودرو تولید می‌کنند، به سرعت ورشکست خواهند شد زیرا تولیداتشان نه از نظر کیفیت و نه از نظر قیمت قادر به رقابت با خودروهای خارجی نیست.

📈 اکنون خودکفایی در تولید جو، برنج، ذرت و دانه‌های روغنی، حبوبات، چغندرقند و پنبه هم در دستور کار قرار گرفته است اما کارشناسان بخش کشاورزی معتقدند که زمین‌های کشاورزی و آب و هوای ایران ظرفیت تولید این مقدار از چنین محصولاتی را ندارد. تأکید دولت بر خودکفایی و صدور مجوزهای بی‌رویّه برای حفر چاه‌های آب سبب شده است که بخش بزرگی از ذخایر آب‌های زیرزمینی نابود شود. به نظر بعضی از کارشناسان، خشک شدن دریاچه‌ی ارومیه نه تنها معلول سدسازی‌ِ بی‌رویه بلکه نتیجه‌ی تشویق کشاورزان به خودکفایی و تولید محصول به هر قیمتی بوده است. تأکید بر خودکفایی یکی از علل ورشکستگی آبی و بحران زیست‌محیطیِ ایران بوده است. به‌رغم افت آب‌های زیرزمینی و خشکسالی‌های اخیر، سطح زیر کشت محصولات کشاورزی در چند دهه‌ی گذشته افزایش پیدا کرده است. پیامدهای زیان‌بار این امر را می‌توان در حوضه‌ی رودخانه‌های زاینده‌رود، کارون، کرخه و سفیدرود و دریاچه‌ی ارومیه دید.

@NashrAasoo 💭

«عامل بیگانه»؛ برچسبی قانونی برای دشمن‌‌جلوه دادن منتقدان حکومت روسیه🔻

✍ زندگی یک اینوگنت درست شبیه به شهروند خطرناکی است که شبانه‌روز تحت‌نظر است: حساب‌های بانکی، سفرها، رفت‌وآمدها، فعالیت‌های حرفه‌ای و حساب‌های شبکه‌های اجتماعی‌اش به شدت زیر نظر است و در همه‌ی این موارد باید درج شود که او اینوگِنت است. فهرست بلندبالای اینوگنت‌ها شکل تازه‌ای از محرومیت‌ها را برای اقشار گوناگون به همراه می‌آورد و تقریباً هر رسانه، نویسنده، روزنامه‌نگار، هنرمند و مدافع حقوق ‌زنان و اقلیت‌‌های جنسیتی که با دولت هم‌سو نیست به این فهرست راه یافته یا در آستانه‌ی برچسب‌خوردن است.
قانون اینوگنت در سال ۲۰۱۴، هم‌زمان با حمله‌ی روسیه به اوکراین، برای کنترل مخالفان تصویب شد اما در سه سال اخیر فهرست عوامل بیگانه روزبه‌روز بلندتر شده است. به‌ نظر می‌رسد که هر قدر فشارهای خارجی بر پوتین افزایش می‌یابد دامنه‌ی شمول این فهرست هم گسترده‌تر می‌شود. مشهورترین نویسندگان روسیه در داخل و خارج از این کشور به این فهرست راه یافته‌اند و بسیاری‌ از آنها به همین علت بار سفر بسته‌ و در کشور دیگری اقامت گزیده‌اند.

✍ یکی از این نویسندگان لودمیلا اولیتسکایااست که در چند سال اخیر نامش در گمانه‌زنی‌ها به‌عنوان یکی از برندگان احتمالیِ جایزه‌ی نوبل ادبیات مطرح شده است. او یکی از اولین نویسندگانی بود که جنگ با اوکراین را «بی‌معنی» و «فاجعه‌بار برای روسیه» خواند. او در عین‌ حال یکی از اولین روشنفکرانی بود که از جنبش مردمی بلاروس علیه دیکتاتوری لوکاشنکو حمایت کرد و در نامه‌ای سرگشاده خطاب به همتای بلاروسی خود ــ سوتلانا الکسیویچ ــ از نقش روشنفکران در حمایت از جنبش‌های مردمی نوشت. او به اتهام «مخالفت با عملیات ویژه‌ی نظامی در اوکراین» و «ترویج روابط هم‌جنس‌گرایانه» از این فهرست سر درآورده است. به عقیده‌ی اولیتسکایا، سیاست‌های کرملین مبتنی بر حذف دگراندیشان است و هرکه ابزاری برای تحلیل و انتقاد دارد باید محدود یا رانده شود: «چیز بیشتری در چنته ندارند، همین و بس».بعد از درج نام اولیتسکایا در فهرست اینوگنت‌ها همه‌ی کتاب‌های او از کتابخانه‌های عمومی جمع‌آوری شد. بر اساس ابلاغیه‌های رسمی، کتابفروشی‌های زنجیره‌ایِ شهرهای بزرگ اجازه‌ی عرضه‌ی آثار نویسندگانِ اینوگنت را ندارند و وب‌سایت‌های فروش آنلاین موظف‌اند که در کنار آثار این نویسندگان برچسب «اینوگنت» را قید کنند و اغلب ترجیح می‌دهند که آثار آنها را عرضه نکنند.

✍ راندگان و مهاجران نمی‌دانند که تا چه حد می‌توانند بر اکثر روس‌ها اثر بگذارند. آنها امیدوارند که اپوزیسیونی متشکل از روشنفکران و دگراندیشانِ لیبرال را از طریق اینترنت دور هم جمع کنند. ویکتوریا لومسکو، هنرمند جوانی که با کتاب «روسیه‌های دیگر» در غرب شناخته شد، کوشیده است که این گروه‌های رانده‌شده و محذوف را به تصویر بکشد، آن‌هم از طریق داستان‌های مصوّری که جنبه‌های کمتر شناخته‌شده‌ی زندگی روس‌ها را نشان می‌دهد. لومسکو در این کتاب به پدیده‌هایی مثل زندان‌های نوجوانان و برده‌داری مدرن، جشنواره‌ی فیلم‌های هم‌جنس‌گرایان و محاکمه‌ی گروه فمینیستی پوسی‌رایِت می‌پردازد، همان چیزهایی که دولت پوتین وجودشان را انکار می‌کند.

@NashrAasoo 💭