Aasoo - آسو

عرب‌های اهواز، حاشیه‌‌نشین‌هایی در بطن شهر 🔻

🔸 اگرچه در آمار و اخبار رسمی‌ و حتی در بسیاری از مطالعات دانشگاهی منتشر شده در داخل ایران، به قومیت ساکنان‌ محله‌های حاشیه‌نشین اشاره نمی‌شود اما بنا به گفته‌ی فعالان و پژوهشگران محلی بیشتر این محله‌ها مطلقاً عرب‌نشین‌اند یا اکثریت ساکنانشان عرب هستند. مثل بسیاری از محله‌های حاشیه‌نشین در همه‌ی جای ایران، حاشیه‌نشین‌های اهواز نیز با فقر و نبودِ ابتدایی‌ترین امکانات زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند. چنان‌که محسن موسوی‌زاده، عضو شورای شهر اهواز به خبرگزاری ایلنا گفته است:

مناطق غربی اهواز مثل ملاشیه با جمعیتی بیش از ۵۰ هزار نفر و مناطقی مثل کوی سادات، مندلی، گلدشت، سیاحی، عندو و سلیم‌آباد با جمعیتی بیش از ۱۲۰ هزار نفر هنوز از جاده‌های آسفالت و سیستم فاضلاب بی‌بهره‌اند. اکثر خیابان‌ها یا آسفالتشان تخریب شده و یا بر اثر بارندگی‌ها و پس زدن فاضلاب با مشکل آب‌گرفتگی روبرو می‌شوند.

🔸 اولین تصور از محله‌های حاشیه‌نشین، مناطقی هستند که از لحاظ جغرافیایی در لایه‌های بیرونی شهر قرار گرفته‌اند و بسیاری این ویژگی جغرافیایی را به عنوان یکی از شاخص‌های مناطق حاشیه‌نشین می‌دانند. اما چنان‌که عماد مزرعاوی، پژوهشگر جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری در مقاله‌ای در مجله‌ی نوابت نوشته است:

با رجوع بـه نقشه‌ی طرح حاشیه‌نشینی در اهواز درمی‌یابیم که آن محله‌های حاشیه‌نشین نـه تنها بیرون از شهر نیستند، بلکه، نسبت به برخی محله‌ها به آن چیزی که مرکز نامیده می‌شود، نزدیکترند.

بر اساس تحقیقات مزرعاوی مفهوم «حاشیه» و «مرکز» در اهواز و به نسبت نگاهی که در ایران مدرن شکل گرفت متفاوت از جاهای دیگر ایران است. محله‌هایی که به عنوان «مرکز» یا «حاشیه» تلقی می‌شوند، در یک فضای جغرافیایی مشابه و در کنار یکدیگر هستند و چنین نیست که شهر اهواز یک هسته‌ی مرکزی داشته باشد و محله‌های حاشیه‌ای در اطراف و گوشه‌های آن باشند.

🔸 رانیه، زن جوان اهوازی در گفت‌وگو با آسو، در توضیح تفاوت این محله‌های کنار هم اما متفاوت از هم، دو محله در منطقه‌ی کمپلو را مثال می‌زند. بخش شمالی منطقه‌ی کمپلو محله‌ای متوسط است و جنوب همان منطقه که از شیخ ‌بها شروع می‌شود، محله‌ای حاشیه‌ای و عرب‌نشین است. به گفته‌ی رانیه:

از شکل و شمایل خانه‌های این دو محله می‌شد اختلافشان را دید. خانه‌های بخش شمال کمپلو، خانه‌هایی بزرگ با حیاط‌های پشت و جلو، شبیه خانه‌های انگلیسی بودند و برای کارمندها ساخته شده بودند. اما در محله‌هایی که از خیابان شیخ بها شروع می‌شود، خانه‌های کوچک مثل جعبه‌های چوب کبریت کنار هم چیده شده بودند، نه فضای سبزی داشتند و نه حتی ماشین را می‌شد در حیاط‌های تنگ آن خانه‌ها پارک کرد.

@NashrAasoo 💭

آیا همه‌ی کسانی که مرتکب خشونت‌های هولناک می‌شوند ذاتاً شرورند؟ 🔻

🔸 من مرتکب اعمال شرورانه‌ای شده‌ام، اما آیا این بدین معنا است که من شرور هستم؟ این پرسش را از بیمارانی که به عنوان روان‌پزشک قانونی و روان‌درمانگر با آن‌ها کار می‌کنم بارها شنیده‌ام. معمولاً پاسخ به آن‌ها را این طور شروع می‌کنم که شرارت مفهومی پیچیده است و قدیسان، جامعه‌شناسان، متألهان و پژوهشگران علوم اعصاب همگی در این مورد صحبت کرده‌اند. سپس توضیح می‌دهم که همه‌ی ما ظرفیت شرور بودن را داریم. ویلیام بلیک، شاعر انگلیسی، می‌گوید: «قساوت، قلبی انسانی دارد». بنابراین، باید متوجه این جنبه از وجودمان باشیم و آن را به دقت بررسی کنیم زیرا ممکن است که هر یک از ما دچار حالت ذهنی‌ای شویم که می‌توان آن را شرارت نامید. افزون بر این، توضیح می‌دهم که برای مدیریت ظرفیت شرارت باید ظرفیت نیکی را در خود تقویت کنیم و پرورش دهیم، ظرفیتی که هم مانعی در برابر شر است و هم به خودی خود برای سلامتی‌مان مفید است.

🔸 من در زندگیِ حرفه‌ای خود به این مسئله زیاد فکر کرده‌ام زیرا به لحاظ تاریخی، بیماری روانی و شرارت با هم اشتباه گرفته می‌شده‌اند و این تصور وجود داشته است که این دو به نحوی به یکدیگر ربط دارند. در ملاقات با افرادی که مرتکب کارهای هولناکی شده‌اند اولین چیزی که همیشه مرا شگفت‌زده می‌کند معمولی بودن آن‌ها است. وقتی داستانشان را تعریف می‌کنند و متوجه ترکیب وحشتناک رخداد‌های تصادفی و انتخاب‌هایی می‌شوم که در نهایت به جرم منتهی شده است، به این نتیجه می‌رسم که اگر لطف خدا نبود من هم می‌توانستم جای آن‌ها باشم. اغلب تنها تفاوت عمده‌ی میان ما تجربه‌ی بلندمدت بیماری روانیِ شدید است. چنین تجربه‌ای گاهی سبب می‌شود که افراد احساس کنند که روی اعمالشان کنترلی ندارند یا شبکه‌ای از افکار و احساساتِ آشفته‌ی درونی بر رفتارشان حاکم است. این افکار و احساسات معمولاً بر اثر مصرف مواد مخدر، الکل و ترس و اضطرابِ شدید وخیم‌تر می‌شود و درک افراد از واقعیت را تحریف می‌کند.

🔸 خشم احساسی پیچیده است. اگر درست مدیریت شود ممکن است که احساسی سالم باشد. در غیر این صورت، ممکن است که احساسی بیمارگونه باشد. خشم همچنین واکنشی به درد و تهدید است. به عقیده‌ی بسیاری از نظریه‌پردازان، خشمی که به خشونت می‌انجامد، نوعی واکنش به ترس است. اما خشم در عین حال یکی از عوامل مؤثر در ابراز خشونت است زیرا می‌تواند به شکل بیمارگونه‌ای تبدیل شود و به حس نفرت بینجامد، احساسی که به‌نوبه‌ی خود پیوندهای ویرانگری میان مجرمانِ بالقوه و قربانیانِ آن‌ها ایجاد می‌کند.

@NashrAasoo 💭

درس‌هایی از فلسفه‌ی پیتر سینگر: دیگردوستی مؤثر و اخلاق زیست‌محیطی 🔻

✍️ سینگر در مقدمه‌ی ترجمه‌ی فارسی کتاب دیگردوستی مؤثر؛ رساندن بیشترین خیر چگونه فهم ما را از زندگی اخلاقی تغییر می‌دهد می‌نویسد: «دیگردوستی مؤثر هم یک ایده است، هم سبکی از زندگی که در حال رایج شدن در سراسر دنیاست». او هدف از نگارش این کتاب را دفاع عقلانی از این ایده می‌داند و تأکید می‌کند که هر فردی به تنهایی قدرتی دارد. درست است که دنیا ناگهان در جهت مطلوب تغییر نمی‌کند اما این بدان معنا نیست که هرکدام از ما به عنوان فرد نمی‌توانیم به نوبه‌ی خود دنیا را در جهت خیر تغییر دهیم. برای این ‌کار هر کسی در درجه‌ی اول باید بر خیری که شخصاً می‌رساند تمرکز کند، و انرژی‌اش را در مسائلی که حلشان در امکانات او نیست بیش از حد خرج نکند.

✍️ اخلاق زیست‌محیطی پیتر سینگر انسان‌مرکز نیست...به عقیده‌ی سینگر، محیط زیست بکر و دست‌نخورده‌ی دره چه بسا حاصل میلیون‌ها سال است و عمرى به درازاى سیاره‌ی ما دارد. اگر درخت‌هاى آن جنگل را قطع کنند ممکن است جنگلى دیگر در آنجا بروید، اما این جنگل هرگز آن جنگل قبلی نخواهد بود. منافع اقتصادی-تجاریِ حاصل از قطع درختان و نابودی طبیعت کوتاه‌مدت است. حتى اگر درختان را قطع نکنند و فقط با سدسازی دره را با محتویاتش در آب فرو برند، احتمالاً این منافع تنها براى چند نسل ادامه خواهد داشت و شاید در آینده‌ی نه چندان دور فناوری تولید برق دیگرگون شود. به محض این که درخت‌هاى جنگل قطع شوند یا در آب فرو روند پیوند با گذشته/تاریخ براى همیشه از میان مى‌رود. طرفداران حفظ محیط زیست حق دارند که طبیعت بکر را میراثى جهانى بدانند ــ یعنی چیزى که از نیاکانمان به ارث برده‌ایم و باید آن را براى فرزندانمان حفظ کنیم.

@NashrAasoo 💭

مانِس اشپربر؛ نقد و واکاوی جباریّت🔻

✍ رابطه‌ی قدرت و احساس حقارت چیست؟ چگونه است که جبار در اوج قدرت بر خود می‌لرزد؟ مردم عادی در پیداییِ یک جبار چه نقشی دارند؟ این پرسش‌ها و سؤال‌های دیگری از این دست، مایه‌ی یک تحقیق روزآمد و جانانه را تحت عنوان نقد و تحلیل جباریت (۱۹۳۹) از سوی مانِس اشپربر فراهم آورد که برخی از نکات و بن‌مایه‌های آن همچنان زنده و ارزنده است. نام فامیلی اشپِربِر، در زبان آلمانی به معنای «قرقی» است. پرنده‌ای تیزبین! اشپربر در مقام یکی از «گواهان قرن بیستم»، با مطالعه و واکاوی دقیق و تیزبینانه‌ی حالات درونی جبارانی که در افسانه‌های یونان و داستان‌های شکسپیر شرحشان آمده، توانست رهیافتی به جباریت را در پیش گیرد که نه از بیرون، بلکه از ذهنیت و درونِ یک جبار، به تحلیل آن می‌پرداخت.

✍ جباران بالقوه، با بهره‌وری از توان سخنوری خود، اوضاع را برای عامه‌ی مردم «ساده‌سازی» می‌کنند. مثلاً وقتی بازار دست‌فروش کنار خیابان کساد می‌شود، او بحران پیش‌آمده را به قضا و قدر نسبت می‌دهد، زیرا دانش و تجربه‌ی لازم برای فهم سلسله‌روابط بازار و ساختار پیچیده و تودرتوی بحران پیش‌آمده را ندارد. به همین ترتیب، اطلاعات و آگاهی‌های میلیون‌ها نفر از هم‌نوعان ما به دانستن تاریخچه‌ای ناقص از محل زندگی‌شان محدود می‌شود. «آنها در واقع، در صورتی می‌توانند بحران‌های جامعه‌شان را درک کنند که از دیدگاهی جهانی به آن بنگرند.» در چنین شرایطی، جبار جویای قدرت، «حل سریع بحران» و ایجاد رفاه و آسایش ابدی را بشارت می‌دهد. البته دیگران هم ممکن است چنین وعده‌هایی بدهند، اما فرق ماجرا در این است که فرد قدرت‌طلب، پای عامل بسیار مهمی را وسط می‌کشد: اسطوره‌ی دشمن! دشمن کیست؟ همسایه‌ی نزدیک! و کیست که همسایه‌ای نداشته باشد که از او بدش بیاید! دشمن، تعیّنی از «خاکستر حقارت‌ها» است. 

✍ هرگاه ستمدیدگان بتوانند خود را از شر انواع ترس و وحشت برهانند و بی‌پرده به جبار بنگرند، آن‌گاه به وجود نقاب تزویری که بر چهره‌ی اوست پی می‌برند و پس از آن است که کار ساقط‌کردن جبار، آسان‌تر پیش خواهد رفت. به‌باور اشپربر، جرئت و شهامت در نتیجه‌ی آگاهی عمومی به وجود می‌آید. همان‌طور که ناآگاهی اجتماعی و نبود اعتماد به نفس در نزد مردم، از جمله اصلی‌ترین مفروضات و مقدمات پیدایش جباریت است، پادزهر آن، یعنی «آگاهی اجتماعی و اعتماد به نفس» مردم می‌تواند به فروپاشی «جبار و جباریت»، هر دو، منجر شود. 

@NashrAasoo 💭