#مقاله
✍ نویسنده ؛ امیر عسگر
🔴 تئوریه بازدارندگی؛ بازتعریف قدرت در پرهیز از جنگچکیده:•• بازدارندگی بهعنوان یکی از بنیادیترین مفاهیم در راهبردهای امنیتی و نظامی، جایگاه ویژهای در ادبیات روابط بینالملل دارد. با این حال، درک عمومی و حتی بعضاً نخبگانی از این مفهوم، دچار تقلیلگرایی و سطحینگری شده است. بسیاری بازدارندگی را صرفاً به معنای داشتن توان نظامی برای جلوگیری از حمله تفسیر میکنند، حال آنکه بازدارندگی، مفهومی پیچیده، نسبی، و عمدتاً ذهنی است. در این مقاله، تلاش شده تا ضمن تبیین نظری تئوریه بازدارندگی، گونهشناسی آن ارائه گردد، مبانی عقلانی و روانی آن بررسی شود، و در نهایت، با تمرکز بر نمونه ایران، صورتبندی عملی آن در شرایط ژئوپلیتیکی نوین تحلیل گردد. این مقاله نشان میدهد که بازدارندگی نه یک وضعیت مطلق، بلکه محصولی پویا از برآیند قدرت، ادراک، و رفتار راهبردی است.
📝
مقدمه ؛در ادبیات راهبردی معاصر، "بازدارندگی" یکی از پرکاربردترین مفاهیم در تحلیل رفتار قدرتها، توازن نظامی و پیشگیری از جنگ است. با این حال، استفاده گسترده از این واژه، موجب نوعی سطحیسازی شده و اغلب برداشتهای عمومی یا ژورنالیستی، آن را با مفاهیمی چون "توان دفاعی" یا "قدرت حمله" هممعنا میپندارند.
دراین مقاله با هدف بازتعریف مفهوم بازدارندگی و بازیابی عمق نظری آن، ابتدا تئوریه بازدارندگی را در قالب کلاسیک و مدرن تبیین کرده و سپس با تمرکز بر الگوی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران، ظرفیتهای جایگزین بازدارندگی کلاسیک را تحلیل خواهیم کرد.
۱. چیستی تئوریه بازدارندگیتئوریه بازدارندگی (Deterrence Theory) در اصل به این گزاره بنیادی اشاره دارد که "با تهدید معتبر به تحمیل هزینههای سنگین، میتوان مانع تصمیم دشمن برای آغاز حمله شد". این نظریه از دل تجارب جنگ جهانی دوم و جنگ سرد سربرآورد و نقش محوری در شکلدهی به سیاستهای دفاعی ایالات متحده، اتحاد جماهیر شوروی و متحدان آنها ایفا کرد.
🔹
در تئوریه بازدارندگی، سه مؤلفه بنیادین وجود دارد:توانمندی (Capability):دشمن باید بداند که قدرت واقعی برای تحمیل هزینه داری.
اراده (Resolve):دشمن باید باور کند که حاضر به استفاده از این قدرت هستی.
باورپذیری (Credibility):دشمن باید تهدید را واقعی بداند، نه صرفاً تبلیغاتی یا روانی.
👈 بازدارندگی نه بر اساس واقعیت میدانی، بلکه بر مبنای ادراک دشمن از قدرت و رفتار تو عمل میکند.
۲. گونهشناسی بازدارندگی🔍 بازدارندگی بهصورت کلی در دو گونه اصلی دستهبندی میشود:
الف. بازدارندگی از طریق مجازات (Deterrence by Punishment):در این مدل، با تهدید به پاسخ سخت و ویرانگر، دشمن از تصمیم به حمله منصرف میشود. این رویکرد بهویژه در دکترینهای هستهای مانند "نابودی حتمی متقابل" (MAD) در دوران جنگ سرد بارز بود.
ب. بازدارندگی از طریق انکار (Deterrence by Denial):در این نوع، تأکید بر ناتوانسازی دشمن از دستیابی به هدف نظامی خود است. به بیان دیگر، به جای تهدید به انتقام، پیام این است که "حمله تو موفق نخواهد شد".
✍ بر این اساس، کشورها بسته به نوع تهدیدات و ظرفیتهای خود، الگوهای ترکیبی از این دو نوع بازدارندگی اتخاذ میکنند.
🔗 متن کامل در
"وبلاگ مقالات مکتب" ✅ #مکتب_سلیمانی
✅ #مکتب_انقلاب_است
🌐 "مکتب سلیمانی"
( رسانه خبری،تحلیلی )
🔗
تلگرام |
وبلاگ |
آپارات |
ایتا |
روبیکا |
|
المقاومة الیمنیة |
یوتیوب |
سروش پلاس |
|
واتس آپ |
🆔
@maktabsoleymani_ir