پس از چند روزی هم با یک شکوه‌ بزرگی کیفر کشندگان فریدون‌ زردشتی که نه ‌تن می‌بودند بکار بسته گردید. چنانکه گفتیم کشندگان او را گرفته بودند و در عدلیه ببازپرس و رسیدگی می‌پرداختند و چون پایان پذیرفت دادگاه به هر یکی از ایشان باندازه‌ی گناهش سزایی نوشت که در روز سوم خرداد (23 ربیع‌الثانی) در حیاط عدلیه با بودن چند هزار‌ تن از تماشاییان روان گردید. بدینسان که بکسانی از آنان هزار‌و‌صد ، و بکسانی کمتر از هزار تازیانه زده تنهای همگی را بخستند. سپس دو تن از ایشان را در تهران بزندان فرستاده هفت ‌تن دیگر را با تن خسته روانه‌ی کلات گردانیدند.

بدینسان بسیاری از سران آشوب توپخانه و از اوباشان آنجا کیفر می‌یافتند ، و اینها چون نمونه‌ی پیشرفت مشروطه و قانون می‌بود در مردم نیک می‌هنایید. اگرچه این کیفر کشندگان فریدون بهواداران کیش شیعی بسیار برخورد ، و اینکه بکیفر کشته شدن یک زردشتی به نه ‌تن شیعی تازیانه زنند بآنان گران افتاد ، و یکی از داغهای دلهاشان همین می‌بود ، لیکن رویهم‌رفته از این کیفرها نتیجه‌های نیکی بدست می‌آمد.

در همان روزها بار دیگر یک شیرین‌کاری از محمد‌علی‌میرزا ، و در برابر او یک شیرین‌کاری از مجلس سر زد. چگونگی آنکه چون روز بیست‌و‌پنجم اردی‌بهشت (14 ربیع‌الاخری) روز زایش شاه می‌بود ، و ما گفته‌ایم که سال گذشته در همین هنگام کشاکش درمیان دربار و مجلس می‌بود و از اینرو مردم جلوگیری از جشن و چراغانی کردند ، امسال را خود محمد‌علی‌میرزا پیش افتاده بعنوان آنکه با آن پیشامدهای مرزی (داستان بیله‌سوار و ساوجبلاغ و ارومی) جشن نباید گرفت ، و بلکه باید دررفت آن جشن را ببازماندگان کشتگان داد ، با تلگراف به والیان و فرمانفرمایان دستور خودداری فرستاد. نامه‌ای نیز از وزارت داخله در همان زمینه بمجلس نوشته گردید. لیکن مجلس چنین نهاد که «بشکرانه‌ی این موهبت و رأفت کبرای ملوکانه» در همه جا جشن باشکوهی گرفته شود. اینبود در تهران و تبریز و شهرهای دیگر جشنهای بزرگی گرفتند و شادیها نمودند ، و نام این بیخردی را «نجابت ملت» گزاردند.


🔹 پانوشتها :

1ـ پس از برافتادن محمدعلی‌میرزا نیز درمیان مشروطه‌خواهان می‌بود که در تبریز و تهران بمنبر می‌رفت تا چند سال پیش مرد.


2ـ اصل : شده کرده.


🌸