در قرآن کریم، موضوع جادوگری (سحر) مورد بحث قرار گرفته و به صراحت نکوهش شده است. قرآن در برخی آیات به وجود جادو اشاره می‌کند، اما آن را به عنوان امری مذموم و گمراه‌کننده معرفی می‌کند. قرآن تأکید دارد که جادوگران قدرت مستقلی ندارند و هرگونه تأثیر و نفوذ آنها در نهایت به اذن و اراده خداوند بستگی دارد. در ادامه به برخی از آیات مهم مربوط به جادوگری اشاره می‌کنم:
1. سوره بقره، آیات ۱۰۲:
وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُوا الشَّيَاطِينُ عَلَىٰ مُلْكِ سُلَيْمَانَ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ وَلَٰكِنَّ الشَّيَاطِينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ...
«و (یهود) از آنچه شیاطین در عصر حکومت سلیمان (درباره جادوگری) می‌خواندند، پیروی کردند؛ سلیمان هرگز کافر نشد، ولی شیاطین کفر ورزیدند؛ آنها به مردم سحر و جادو یاد می‌دادند و آنچه بر دو فرشته هاروت و ماروت در بابل نازل شد...»
اهمیت: در این آیه به داستانی درباره تعلیم سحر و جادو توسط شیاطین به مردم در زمان سلیمان اشاره شده و سحر به عنوان امری نکوهیده و کفرآمیز معرفی می‌شود. در این آیه توضیح داده می‌شود که سحر نوعی فتنه و آزمایش برای انسان‌هاست و انسان‌ها نباید به آن روی آورند.
2. سوره طه، آیات ۶۹:
وَأَلْقِ مَا فِي يَمِينِكَ تَلْقَفْ مَا صَنَعُوا إِنَّمَا صَنَعُوا كَيْدُ سَاحِرٍ وَلَا يُفْلِحُ السَّاحِرُ حَيْثُ أَتَىٰ.
«و آنچه در دست راست داری (عصا) بیفکن، که آنچه را ساخته‌اند (جادوگران) می‌بلعد؛ آنچه آنها ساخته‌اند، تنها مکر جادوگر است و جادوگر هر جا که باشد، هرگز رستگار نمی‌شود.»
اهمیت: این آیه در جریان رویارویی حضرت موسی (ع) با جادوگران فرعون نازل شده و نشان می‌دهد که جادوگران، با تمام تلاش‌هایشان، در نهایت در برابر قدرت خداوند شکست می‌خورند و هرگز به کامیابی نمی‌رسند.
3. سوره فلق، آیات ۴:
وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ.
«و از شرّ افسونگرانی که در گره‌ها می‌دمند.»
اهمیت: این آیه به نوعی جادوگری اشاره دارد که با دمیدن در گره‌ها و افسون کردن دیگران انجام می‌شود. در این آیه، به مسلمانان توصیه شده است که از شرّ چنین افسونگرانی به خدا پناه ببرند.
4. سوره اعراف، آیات ۱۱۶-۱۱۷:
قَالَ أَلْقُوا فَلَمَّا أَلْقَوْا سَحَرُوا أَعْيُنَ النَّاسِ وَاسْتَرْهَبُوهُمْ وَجَاءُوا بِسِحْرٍ عَظِيمٍ. وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ أَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ.
«(موسی) گفت: شما بیندازید! هنگامی که انداختند، چشم‌های مردم را سحر کردند و آنان را ترساندند و جادوی بزرگی ارائه دادند. و به موسی وحی کردیم که عصایت را بیفکن، ناگهان (عصا) آنچه را به دروغ ساخته بودند، فرو برد.»
اهمیت: این آیات به ماجرای معروف تقابل حضرت موسی (ع) با جادوگران فرعون اشاره دارد و به قدرت معجزه الهی در برابر سحر و جادو تأکید می‌کند. در نهایت جادوی آنها باطل شد.
5. سوره یونس، آیه ۸۱-۸۲:
فَلَمَّا أَلْقَوْا قَالَ مُوسَىٰ مَا جِئْتُم بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَيُبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لَا يُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِينَ. وَيُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ.
«پس هنگامی که (جادوگران) انداختند، موسی گفت: آنچه آورده‌اید سحر است؛ خداوند آن را باطل می‌کند؛ چرا که خداوند عمل مفسدان را اصلاح نمی‌کند. و خداوند حق را با کلمات خود اثبات می‌کند، هرچند مجرمان کراهت داشته باشند.»
اهمیت: در این آیه، حضرت موسی (ع) به وضوح بیان می‌کند که جادوگری فساد است و خداوند همیشه حقیقت را اثبات و جادو را باطل می‌کند.
6. سوره بقره، آیه ۱۰۳:
وَلَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِّنْ عِندِ اللَّهِ خَيْرٌ لَّوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ.
«و اگر آنان ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند، پاداشی که از نزد خدا می‌آمد برایشان بهتر بود؛ اگر می‌دانستند.»
اهمیت: این آیه به کسانی اشاره می‌کند که به جای ایمان و تقوا، به جادوگری روی آورده‌اند و از هدایت الهی دور شده‌اند
کتابخانه علوم و فنون غریبه
گروه علوم مشهد
شیخ سلیمان
1. سوره بقره، آیات ۱۰۲:
وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُوا الشَّيَاطِينُ عَلَىٰ مُلْكِ سُلَيْمَانَ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ وَلَٰكِنَّ الشَّيَاطِينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ...
«و (یهود) از آنچه شیاطین در عصر حکومت سلیمان (درباره جادوگری) می‌خواندند، پیروی کردند؛ سلیمان هرگز کافر نشد، ولی شیاطین کفر ورزیدند؛ آنها به مردم سحر و جادو یاد می‌دادند و آنچه بر دو فرشته هاروت و ماروت در بابل نازل شد...»
اهمیت: در این آیه به داستانی درباره تعلیم سحر و جادو توسط شیاطین به مردم در زمان سلیمان اشاره شده و سحر به عنوان امری نکوهیده و کفرآمیز معرفی می‌شود. در این آیه توضیح داده می‌شود که سحر نوعی فتنه و آزمایش برای انسان‌هاست و انسان‌ها نباید به آن روی آورند.
2. سوره طه، آیات ۶۹:
وَأَلْقِ مَا فِي يَمِينِكَ تَلْقَفْ مَا صَنَعُوا إِنَّمَا صَنَعُوا كَيْدُ سَاحِرٍ وَلَا يُفْلِحُ السَّاحِرُ حَيْثُ أَتَىٰ.
«و آنچه در دست راست داری (عصا) بیفکن، که آنچه را ساخته‌اند (جادوگران) می‌بلعد؛ آنچه آنها ساخته‌اند، تنها مکر جادوگر است و جادوگر هر جا که باشد، هرگز رستگار نمی‌شود.»
اهمیت: این آیه در جریان رویارویی حضرت موسی (ع) با جادوگران فرعون نازل شده و نشان می‌دهد که جادوگران، با تمام تلاش‌هایشان، در نهایت در برابر قدرت خداوند شکست می‌خورند و هرگز به کامیابی نمی‌رسند.
3. سوره فلق، آیات ۴:
وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ.
«و از شرّ افسونگرانی که در گره‌ها می‌دمند.»
اهمیت: این آیه به نوعی جادوگری اشاره دارد که با دمیدن در گره‌ها و افسون کردن دیگران انجام می‌شود. در این آیه، به مسلمانان توصیه شده است که از شرّ چنین افسونگرانی به خدا پناه ببرند.
4. سوره اعراف، آیات ۱۱۶-۱۱۷:
قَالَ أَلْقُوا فَلَمَّا أَلْقَوْا سَحَرُوا أَعْيُنَ النَّاسِ وَاسْتَرْهَبُوهُمْ وَجَاءُوا بِسِحْرٍ عَظِيمٍ. وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ أَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ.
«(موسی) گفت: شما بیندازید! هنگامی که انداختند، چشم‌های مردم را سحر کردند و آنان را ترساندند و جادوی بزرگی ارائه دادند. و به موسی وحی کردیم که عصایت را بیفکن، ناگهان (عصا) آنچه را به دروغ ساخته بودند، فرو برد.»
اهمیت: این آیات به ماجرای معروف تقابل حضرت موسی (ع) با جادوگران فرعون اشاره دارد و به قدرت معجزه الهی در برابر سحر و جادو تأکید می‌کند. در نهایت جادوی آنها باطل شد.
5. سوره یونس، آیه ۸۱-۸۲:
فَلَمَّا أَلْقَوْا قَالَ مُوسَىٰ مَا جِئْتُم بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَيُبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لَا يُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِينَ. وَيُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ.
«پس هنگامی که (جادوگران) انداختند، موسی گفت: آنچه آورده‌اید سحر است؛ خداوند آن را باطل می‌کند؛ چرا که خداوند عمل مفسدان را اصلاح نمی‌کند. و خداوند حق را با کلمات خود اثبات می‌کند، هرچند مجرمان کراهت داشته باشند.»
اهمیت: در این آیه، حضرت موسی (ع) به وضوح بیان می‌کند که جادوگری فساد است و خداوند همیشه حقیقت را اثبات و جادو را باطل می‌کند.
6. سوره بقره، آیه ۱۰۳:
وَلَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِّنْ عِندِ اللَّهِ خَيْرٌ لَّوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ.
«و اگر آنان ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند، پاداشی که از نزد خدا می‌آمد برایشان بهتر بود؛ اگر می‌دانستند.»
اهمیت: این آیه به کسانی اشاره می‌کند که به جای ایمان و تقوا، به جادوگری روی آورده‌اند و از هدایت الهی دور شده‌اند
کتابخانه علوم و فنون غریبه
گروه علوم مشهد
شیخ سلیمان