مردمان ایتالیا در قرون وسطی داراترین و شکم‌ سیرترین مردمان اروپا محسوب می‌شدند، آن‌ها از طریق تجارت با ممالک اسلامی و بیزانس دارای ثروت زیادی بودند و دولت‌-‌شهرهایی مثل ونیز و فلورانس از طریق حمل‌و‌نقل بین اروپا و سرزمین مقدس در دورهٔ جنگ‌های صلیبی بر ثروتشان افزوده شد.
حتی به نقل از ویل دورانت ایتالیایی‌ها از لحاظ مذهبی سست‌ ایمان‌ترین مردمان اروپا بودند و پاپ اوربان دوم نیز در جنگ‌های صلیبی تکیه‌اش بر مبارزان فرانک بود، قوای صلیبیون را در طول تاریخ جنگ‌های صلیبی فرانک‌ها، آلمانی‌ها، انگلیسی‌-اسکاتلندی‌ها و اسکاندیناویایی‌ها تشکیل می‌دادند و ایتالیایی‌ها از طریق حمل کردن آن‌ها با کشتی‌های خود به سوی سرزمین مقدس از این جنگ منفعت کسب می‌کردند.
حتی زمانی که ونیزی‌ها در جنگ صلیبی چهارم با صلیبیون همکاری نظامی کردند تنها به‌خاطر کسب منفعت و تضعیف امپراتوری بیزانس بود و ونیزی‌ها به رهبری انریکو داندلو بر روی موج احساسات مذهبی صلیبیون سوار شدند تا منفعت خود را بدست بیاورند.
این تجمع ثروت در دستان خاندان‌های ایتالیایی و رفاه و فراغت مالی آن‌ها باعث تسریع رنسانس در این کشورها به‌خصوص فلورانس شد، خاندان مدیچی با ثروت عظیم خود که ناشی از بانکداری بود از هنرمندان و متفکران حمایت می‌کردند و باعث رشد و ترقی هنر و فرهنگ شدند.