📌 نام دارو
نام ژنریک: آمیکاسین (Amikacin)
نام تجاری: Amikin
دسته دارویی
آمینوگلیکوزیدها (Aminoglycosides)
✅ مکانیسم اثر:
مهار سنتز پروتئین‌های باکتریایی از طریق اتصال به زیرواحد 30S ریبوزوم
باکتری‌کش (Bactericidal) علیه باکتری‌های هوازی گرم منفی
حساسیت به غلظت (Concentration-Dependent Killing) و اثر پساآنتی‌بیوتیکی (Post-Antibiotic Effect - PAE)
💊 اشکال دارویی
آمپول تزریقی: 250 میلی‌گرم/میلی‌لیتر و 500 میلی‌گرم/میلی‌لیتر (IM و IV)
ویال تزریقی: 100 و 500 میلی‌گرم
🧪 دوز و مقدار مصرف
✅ بزرگسالان:
عفونت‌های شدید ناشی از باکتری‌های گرم منفی:
15 mg/kg/day در دوزهای منقسم هر 8 تا 12 ساعت (IM یا IV)
اندوکاردیت انتروکوکی:
7.5 mg/kg هر 12 ساعت به مدت 4 تا 6 هفته همراه با سایر آنتی‌بیوتیک‌ها
عفونت‌های مقاوم مانند سودوموناس و انتروباکتریاسه:
15-20 mg/kg/day در دوزهای منقسم
✅ کودکان:
نوزادان نارس:
10 mg/kg دوز بارگیری، سپس 7.5 mg/kg هر 18 تا 24 ساعت
نوزادان و کودکان:
15 mg/kg/day در دوزهای منقسم هر 8 تا 12 ساعت
🤰🏻 مصرف در بارداری
گروه D (طبق کاتزونگ: خطرات برای جنین وجود دارد، اما در عفونت‌های شدید ممکن است مزایا بر خطرات غالب باشد.)

🤱🏻 مصرف در شیردهی
در شیر مادر ترشح می‌شود، اما مقدار آن کم است. با احتیاط مصرف شود.

🟢 اندیکاسیون (موارد مصرف)
عفونت‌های باکتری‌های گرم منفی هوازی (مانند سودوموناس، کلبسیلا، انتروباکتر، اشرشیا کلی)
اندوکاردیت انتروکوکی (در ترکیب با آمپی‌سیلین)
سپسیس نوزادان و عفونت‌های شدید داخل شکمی
عفونت‌های مقاوم ادراری و تنفسی
عفونت‌های ریوی ناشی از مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (در ترکیب با داروهای ضد سل)

❌ کنتراندیکاسیون (موارد منع مصرف)
حساسیت به آمینوگلیکوزیدها
نارسایی کلیوی شدید بدون امکان همودیالیز
میاستنی گراویس (طبق کاتزونگ: به دلیل مهار انتقال عصبی-عضلانی، خطر تشدید ضعف عضلانی وجود دارد.)


✅ عوارض شایع:
نفروتوکسیسیتی (سمیت کلیوی): افزایش کراتینین، نارسایی کلیه
اوتوتوکسیسیتی (سمیت شنوایی و تعادلی): کاهش شنوایی، وزوز گوش، آتاکسی
بلوک عصبی-عضلانی: ضعف عضلانی، فلج موقت
تهوع و استفراغ

🚨 عوارض مهم و خطرناک:
نارسایی کلیه (نفروتوکسیسیتی برگشت‌پذیر یا دائمی)
کاهش شنوایی دائمی (اوتوتوکسیسیتی غیرقابل برگشت)
بلوک عصبی-عضلانی (فلج و دیسترس تنفسی در بیماران مستعد)
شوک آنافیلاکتیک (نادر ولی خطرناک)

📌 مداخلات پرستاری

✅ پایش بیمار:
کنترل عملکرد کلیوی (کراتینین، BUN، حجم ادرار) قبل و حین درمان
پایش شنوایی (در صورت بروز وزوز گوش یا کاهش شنوایی، مصرف دارو متوقف شود.)
بررسی علائم بلوک عصبی-عضلانی (به‌ویژه در بیماران با نارسایی کلیوی یا مشکلات عصبی)
کنترل سطح آمیکاسین خون برای جلوگیری از سمیت

✅ آموزش به بیمار:
مصرف مایعات را افزایش دهد تا از آسیب کلیوی جلوگیری شود.
در صورت کاهش شنوایی یا وزوز گوش، فوراً به پزشک اطلاع دهد.
تزریق وریدی باید طی 30-60 دقیقه انجام شود تا خطر سمیت کاهش یابد.
در صورت وجود بیماری کلیوی یا عصبی، پزشک را مطلع کند.