اصلاحات ساختاری؛ پیش‌نیاز پیشگیری از اعتراضات آینده و خروج از وضعیت بحرانی
جمع‌بندی سعید مدنی از اعتراضات آبان ۹۸
شورش اعتراضی است به یک سیاست یا برنامه خاص اما جنبش علاوه بر اعتراض به سیاست و برنامه خاص چشم انداز و آینده کمابیش روشنی را نیز ترسیم می کند لذا جنبش در مقایسه با شورش ماهیتی ایجابی دارد. اما میان این دو کنش جمعی یعنی شورش و جنبش تفاوتهای مهم دیگری هم هست از جمله این تفاوتها تداوم در حرکت است هر جنبشی عموماً با شورش آغاز می شود ولی عوامل متعدد دیگری از جمله تداوم اعتراض و شکل گیری منظومه ای از مطالبات که تصویر آینده بهتر را می سازد می تواند شورش را به جنبش تبدیل کند.
در اعتراضات آبان ۱۳۹۸ وجوه سلبی اعتراض را به روشنی می بینیم اما تبدیل این اعتراض به جنبش نیازمند حضور نیروی اجتماعی است که آن را سازمان دهی کند. حاصل آنکه می توان نتیجه گرفت اعتراضات آبان بیشتر شورش بود تا جنبش. طبقانی وارد یک کنش اعتراضی میشوند که انگیزه لازم را برای آن داشته باشند. افزایش قیمت بنزین بر اساس مطالعات متعدد زندگی طبقه فرودست را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد مطالعاتی که در ایران انجام شده نشان میدهد بعد از هر بار افزایش قیمت انرژی به ویژه ،بنزین هزینه خانوارهای دهک اول تا ششم جامعه دچار تغییر می شود. به این ترتیب که خانوارهای کم درآمد ناچار میشوند از هزینه تفریح آموزش و مسکن بکاهند و هزینه خوراک و حمل و نقل را افزایش دهند. لذا از کیفیت زندگی آنان بسیار کاسته میشود. در اعتراضات دی ۹۶ شاهد حضور فرودستان بودیم اما از آن زمان تا آبان ۹۸ جمعیت تهیدستان به شدت افزایش پیدا کرد و جمعیت بیشتری نگران عواقب سیاستهای اقتصادی از جمله افزایش قیمت بنزین برای معیشت و زندگیشان شدند. بنابراین علاوه بر شوک ناشی از افزایش قیمت بنزین نارضایتی های پیشین نیز انگیزههای قدرتمندی برای اعتراض فراهم کرد بالا بودن نرخ تورم بیکاری و پایین بودن احساس امنیت انسانی، همه اقشار جامعه به ویژه گروههای سنی جوان را مستعد اعتراض و شورش می کند.
این تصور که فرودستان فقط حاشیه نشیان شهری هستند خطا است. با توجه به افزایش فقر و نابرابری در سالهای گذشته فقرای جامعه فرودستان) جمعیتی بسیار بیشتر از حاشیه نشینان شهری را تشکیل می دهند. علاوه بر این حاشیه نشینی شهری تعریف کاملی برای کسانی که دچار فقر مسکن هستند نیست مطابق برخی برآوردها حدود ۱۱ تا ۲۰ میلیون نفر از جمعیت ایران در سکونت گاه های غیر رسمی زندگی میکنند تمام کسانی که در محدوده اقتصادی شهر ساکن هستند ولی جذب اقتصاد شهری نشده اند در شرایط اسکان غیر رسمی یا به تعبیر نه چندان دقیق حاشیه نشینی به سر می برند منحصراً کسانی که به دلیل جاذبه شهرنشینی و رفاه ،شهری زادگاه خویش را رها کرده و به سوی قطبهای صنعتی و بازارهای کار در شهرها کشانده شده اند حاشیه نشین نیستند بلکه بخش مهمی از ساکنان مناطق حاشیه شهرها را کسانی تشکیل می دهند که قبلاً ساكن مراکز شهری بوده اند اما به دلیل هزینه بالای مسکن ناچار شده اند به مناطق پیرامون شهرها با مسکن ارزان تر بروند ساکنان مناطق اسکان غیر رسمی در سکونت گاههای غیر متعارف در کنار ساکنان بافت اصلی شهر زندگی می کنند.
سکونت گاه های غیر رسمی نظامهای اجتماعی پیچیده و پویایی هستند که در معرض تغییرات پیوسته قرار دارند. در مناطق حاشیه نشین چهره فقر به شدت نمایان است. در اعتراضات آبان ۹۸ طبقه فرودست نقش پررنگی در اعتراضات داشت اما این اعتراضات در متن و بافت اصلی شهرهایی مانند شیراز و اصفهان هم گزارش شد. در این اعتراضات علاوه بر طبقات محروم جامعه جوانان هم نقش پررنگی داشتند پس در واقع ما از یک سو با شورش معیشتی ناشی از شوک افزایش قیمت بنزین سروکار داشتیم و از سوی دیگر با جنبش جوانان که به طور کلی از وضع موجود به شدت ناراضی اند.
جنبش جوانان شهری تلاشهای ناهماهنگی است که جهتی عام دارد و به آهستگی و همراه با تأمل به آن سو حرکت می.کند جنبش جوانان طولانی مدت و مداوم است این جنبش معمولاً رهبری شناخته شده ای ندارد و تبلور یک اعتراض یا ترسیم کلی نوعی موجودیت آرمان شهری اما فاقد تعریف دقیق است. از حیث جمعیت شناختی منظور از جوانان افراد در بازه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال هستند. در غالب جنبشهای جوانان و جوانان شهری دانشجویان و دانش آموزان محوریت دارند....
متن کامل:
https://cutt.ly/2eKIaydW
#فرهیختگان راهی به رهایی
جمع‌بندی سعید مدنی از اعتراضات آبان ۹۸
شورش اعتراضی است به یک سیاست یا برنامه خاص اما جنبش علاوه بر اعتراض به سیاست و برنامه خاص چشم انداز و آینده کمابیش روشنی را نیز ترسیم می کند لذا جنبش در مقایسه با شورش ماهیتی ایجابی دارد. اما میان این دو کنش جمعی یعنی شورش و جنبش تفاوتهای مهم دیگری هم هست از جمله این تفاوتها تداوم در حرکت است هر جنبشی عموماً با شورش آغاز می شود ولی عوامل متعدد دیگری از جمله تداوم اعتراض و شکل گیری منظومه ای از مطالبات که تصویر آینده بهتر را می سازد می تواند شورش را به جنبش تبدیل کند.
در اعتراضات آبان ۱۳۹۸ وجوه سلبی اعتراض را به روشنی می بینیم اما تبدیل این اعتراض به جنبش نیازمند حضور نیروی اجتماعی است که آن را سازمان دهی کند. حاصل آنکه می توان نتیجه گرفت اعتراضات آبان بیشتر شورش بود تا جنبش. طبقانی وارد یک کنش اعتراضی میشوند که انگیزه لازم را برای آن داشته باشند. افزایش قیمت بنزین بر اساس مطالعات متعدد زندگی طبقه فرودست را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد مطالعاتی که در ایران انجام شده نشان میدهد بعد از هر بار افزایش قیمت انرژی به ویژه ،بنزین هزینه خانوارهای دهک اول تا ششم جامعه دچار تغییر می شود. به این ترتیب که خانوارهای کم درآمد ناچار میشوند از هزینه تفریح آموزش و مسکن بکاهند و هزینه خوراک و حمل و نقل را افزایش دهند. لذا از کیفیت زندگی آنان بسیار کاسته میشود. در اعتراضات دی ۹۶ شاهد حضور فرودستان بودیم اما از آن زمان تا آبان ۹۸ جمعیت تهیدستان به شدت افزایش پیدا کرد و جمعیت بیشتری نگران عواقب سیاستهای اقتصادی از جمله افزایش قیمت بنزین برای معیشت و زندگیشان شدند. بنابراین علاوه بر شوک ناشی از افزایش قیمت بنزین نارضایتی های پیشین نیز انگیزههای قدرتمندی برای اعتراض فراهم کرد بالا بودن نرخ تورم بیکاری و پایین بودن احساس امنیت انسانی، همه اقشار جامعه به ویژه گروههای سنی جوان را مستعد اعتراض و شورش می کند.
این تصور که فرودستان فقط حاشیه نشیان شهری هستند خطا است. با توجه به افزایش فقر و نابرابری در سالهای گذشته فقرای جامعه فرودستان) جمعیتی بسیار بیشتر از حاشیه نشینان شهری را تشکیل می دهند. علاوه بر این حاشیه نشینی شهری تعریف کاملی برای کسانی که دچار فقر مسکن هستند نیست مطابق برخی برآوردها حدود ۱۱ تا ۲۰ میلیون نفر از جمعیت ایران در سکونت گاه های غیر رسمی زندگی میکنند تمام کسانی که در محدوده اقتصادی شهر ساکن هستند ولی جذب اقتصاد شهری نشده اند در شرایط اسکان غیر رسمی یا به تعبیر نه چندان دقیق حاشیه نشینی به سر می برند منحصراً کسانی که به دلیل جاذبه شهرنشینی و رفاه ،شهری زادگاه خویش را رها کرده و به سوی قطبهای صنعتی و بازارهای کار در شهرها کشانده شده اند حاشیه نشین نیستند بلکه بخش مهمی از ساکنان مناطق حاشیه شهرها را کسانی تشکیل می دهند که قبلاً ساكن مراکز شهری بوده اند اما به دلیل هزینه بالای مسکن ناچار شده اند به مناطق پیرامون شهرها با مسکن ارزان تر بروند ساکنان مناطق اسکان غیر رسمی در سکونت گاههای غیر متعارف در کنار ساکنان بافت اصلی شهر زندگی می کنند.
سکونت گاه های غیر رسمی نظامهای اجتماعی پیچیده و پویایی هستند که در معرض تغییرات پیوسته قرار دارند. در مناطق حاشیه نشین چهره فقر به شدت نمایان است. در اعتراضات آبان ۹۸ طبقه فرودست نقش پررنگی در اعتراضات داشت اما این اعتراضات در متن و بافت اصلی شهرهایی مانند شیراز و اصفهان هم گزارش شد. در این اعتراضات علاوه بر طبقات محروم جامعه جوانان هم نقش پررنگی داشتند پس در واقع ما از یک سو با شورش معیشتی ناشی از شوک افزایش قیمت بنزین سروکار داشتیم و از سوی دیگر با جنبش جوانان که به طور کلی از وضع موجود به شدت ناراضی اند.
جنبش جوانان شهری تلاشهای ناهماهنگی است که جهتی عام دارد و به آهستگی و همراه با تأمل به آن سو حرکت می.کند جنبش جوانان طولانی مدت و مداوم است این جنبش معمولاً رهبری شناخته شده ای ندارد و تبلور یک اعتراض یا ترسیم کلی نوعی موجودیت آرمان شهری اما فاقد تعریف دقیق است. از حیث جمعیت شناختی منظور از جوانان افراد در بازه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال هستند. در غالب جنبشهای جوانان و جوانان شهری دانشجویان و دانش آموزان محوریت دارند....
متن کامل:
https://cutt.ly/2eKIaydW
#فرهیختگان راهی به رهایی