این کتاب اولین مجموعه داستان گلستان بود که هفت داستان رو در بر داشت و در سال ۱۳۲۷ منتشر شد. در این میان سه داستانِ 'آذر ماه آخر پاییز'، 'تب عصیان' و 'یادگار سپرده' عناصر مشترکی دارن که اونارو در یک راستا قرار می‌ده. روایت در قسمت نخست از شنیدن خبر اعدام احمد -دوست راوی که مبارزی سیاسی بوده- در اخبار شروع می‌شه. در قسمت دوم راوی به خانۀ احمد رفته و خاطراتش رو مرور می‌کنه و در قسمت سوم با قدم زدن در خیابانی منتهی به میدان فردوسی تهران به پایان می‌رسه.
در داستان دوم، ما با روایت هم‌بندی‌های احمد در زندان و اعتصاب در دفاع از او او روبه‌روییم و در داستان سوم هم ماجرای زن و فرزند احمد رو سه سال پس از اعدام او درحال نبرد با فقر می‌خونیم.
در تمام داستان‌ها وجود زمینۀ سیاسی-اجتماعی و اعتراض نویسنده به اختناق حاکم بر فضای جامعه واضحه.