روانشناسی تربیت

تاب‌آوری با تمرین و زمان می‌تواند تقویت شود. برای افزایش تاب‌آوری کودک و نوجوان، می‌توانید از این روش‌ها استفاده کنید:

تعیین اهداف واقع‌بینانه: اهداف کوچک و قابل دستیابی می‌توانند احساس موفقیت و کنترل را افزایش دهند.

توسعه مهارت‌های حل مسئله: آموزش این که چگونه مشکلات را به اجزا کوچک‌تر تقسیم کنند و به آنها به صورت منطقی و در بازه‌های زمانی متفاوت رسیدگی کنند.

تقویت خودآگاهی: شناخت نقاط قوت و ضعف خود، که می‌تواند به بهبود خودکارآمدی کمک کند.

پذیرش تغییر و انعطاف‌پذیری: یادگیری اینکه تغییرات بخشی از زندگی هستند و انعطاف‌پذیری در برابر آن‌ها می‌تواند منجر به رشد شود.

مراقبت از خود: توجه به سلامت جسمی و روانی از طریق تغذیه مناسب، ورزش، خواب کافی و استراحت.

یادگیری از تجربیات گذشته: بررسی موقعیت‌های قبلی و شناسایی روش‌هایی که در گذشته همراه با نتیجه بوده‌اند.

هر چقدر امروز در کوچک‌ترین ناامیدی‌ها و شکست‌های کودک و نوجوانمان بیشتر ابراز نگرانی و احساس ناتوانی ایجاد کنیم، کودکمان در آینده در روبرو شدن با شکست‌ها و مدیریت بحران آن، ناتوان‌تر خواهد بود. اگر به کودکان و نوجوانان اجازه دهیم که با شکست‌ها و ناامیدی‌های کوچک مواجه شوند و به آنها فرصت یادگیری از این تجربیات را بدهیم، مهارت‌های آنها در مدیریت بحران و شکست در آینده تقویت می‌شود. حمایت بیش از حد می‌تواند به کاهش استقلال و تاب‌آوری آن‌ها منجر شود.

این کانال برای آن مادرانی که به سلامت روان کودک خود اهمیت می‌دهند.
@kodakanegi

نحوه آموزش نظم به اندازه خود نظم مهم است. استفاده از تهدید، خشم و زورگویی برای آموزش نظم نه‌تنها می‌تواند رابطه والدین و فرزند را خدشه‌دار کند، بلکه ممکن است به اعتماد به نفس و رشد روانی کودک آسیب بزند. در عوض، روش‌های خلاقانه و مشارکتی می‌توانند به کودکان کمک کنند تا نظم را به شکلی مثبت و پایدار درک و یاد بگیرند:

داستان‌های خلاقانه: داستان‌ها می‌توانند ابزار قدرتمندی برای آموزش نظم باشند. برای مثال، می‌توانید داستانی درباره دو دوست به نام‌های «نظمی» و «شلخته» بگویید که نظمی با نظم و ترتیب، روز بهتری دارد، به موقع به مدرسه می‌رسد، وسایلش را پیدا می‌کند. درحالی‌که شلخته با بی‌نظمی، مشکلات زیادی را تجربه می‌کند. این داستان‌ها می‌توانند شامل تصاویر، شخصیت‌های خیالی یا حتی عروسک‌ها باشند تا کودکان را درگیر کنند.

بازی و همکاری: بازی‌هایی که نظم و ترتیب را تشویق می‌کنند، می‌توانند بسیار موثر باشند. برای نمونه، بازی «خانه‌سازی» که در آن کودکان باید یک خانه نظم‌یافته بسازند یا بازی «مسابقه نظم» که در آن کودکان باید وسایل اتاق را به ترتیب جمع‌آوری کنند. این بازی‌ها نه‌تنها نظم را آموزش می‌دهند بلکه همکاری، کار تیمی و حس مسئولیت‌پذیری را نیز تقویت می‌کنند.

الگوی عملی: کودکان بیشتر از اینکه به حرف گوش دهند، به عمل نگاه می‌کنند. والدین و مربیان باید خود نمونه‌ای از نظم و انضباط باشند. وقتی کودکان می‌بینند که بزرگترها چگونه به صورت منظم زندگی می‌کنند، وسایل خود را جمع‌آوری می‌کنند، به موقع به کارهایشان می‌رسند، تمایل بیشتری به الگوبرداری از این رفتارها پیدا می‌کنند.

آموزش بدون سخنرانی: به جای سخنرانی در مورد اهمیت نظم، می‌توان از شرایط روزمره برای آموزش استفاده کرد. مثلا هنگام تمیز کردن اتاق با کودک همکاری کنید و فواید داشتن یک محیط منظم را به صورت عملی نشان دهید.

از طریق این روش‌ها، در کنار اینکه نظم به عنوان یک وظیفه یا بار سنگین به کودکان آموزش داده نمی‌شود، بلکه به عنوان یک بخش طبیعی و لذت‌بخش از زندگی دیده می‌شود که می‌تواند رضایت، آرامش و موفقیت را به همراه داشته باشد.

در اینجا چند نکته کلیدی در رابطه با تربیت کودکان را مرور می‌کنیم. تربیت کودک یک فرآیند پیچیده و مداوم است که نیاز به صبر، توجه و انعطاف‌پذیری دارد. هر کودک منحصربه‌فرد است، بنابراین روش‌های تربیتی نیز باید به نیازهای خاص هر کودک تطبیق داده شوند.

عشق و محبت: کودکان نیاز به احساس امنیت عاطفی دارند. نشان دادن عشق و محبت از طریق آغوش، بوسه، و کلام محبت‌آمیز به کودکان کمک می‌کند تا اعتماد به نفس و امنیت درونی پیدا کنند.

استقلال: تشویق به استقلال به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های زندگی را یاد بگیرند. این شامل کارهای ساده‌ای مثل لباس پوشیدن، غذا خوردن و یا تمیز کردن اتاقشان می‌شود.

آموزش اخلاق و ارزش‌ها: از همان ابتدا، والدین باید به کودکان اخلاق، مثل احترام، صداقت و مسئولیت‌پذیری را آموزش دهند. این ارزش‌ها از طریق الگوبرداری از رفتار والدین و داستان‌ها و بازی‌ها آموزش داده می‌شوند.

تنبیه و پاداش: استفاده از تنبیهات منطقی و پاداش‌ها برای تشویق رفتارهای مثبت مهم است. تنبیه‌ها باید آموزشی و نه تحقیرآمیز باشند. پاداش‌ها نیز باید به گونه‌ای باشند که ارزش رفتار مثبت را نشان دهند.

ارتباط موثر: گوش دادن فعال به کودکان، صحبت در مورد احساسات و تجربیات آنها، و ایجاد فضایی برای بحث آزادانه و بدون قضاوت، ارتباط قوی بین والدین و کودکان را تقویت می‌کند.

یادگیری: تشویق به یادگیری و کنجکاوی از دوران کودکی، نه‌تنها در مدرسه بلکه در زندگی روزمره، می‌تواند خودآموزی و خلاقیت را در کودکان تقویت کند.

بچه‌هایی که در مورد موفقیت و شکست‌های والدین خود می‌دانند، بهتر و راحت‌تر می‌توانند اضطراب خود را کنترل کنند و انعطاف‌پذیرتر هستند.

اگر می‌خواهید فرزندانتان بتواند حل مسئله و کنترل بحران انجام دهد به جای پنهان کردن همه‌چیز به آنان بیاموزید که وقتی مشکلی وجود دارد خانواده چطور با همکاری و همفکری از پس آن برمی‌آید. به آنها بیاموزید موفقیت حاصل زحمت همه اعضای خانواده است و شادی حاصل از آن به همه تعلق دارد.

📕 کتاب روانشناسی بخوانید
@caferavanshenasi

همه پدر و مادرهای شاغل از اینکه برنامه‌های مورد علاقه فرزندانشان مانند یک بازی فوتبال یا یک اجرای تک‌نوازی پیانو را از دست بدهند، احساس گناه می‌کنند. وقتی که تغییرات لحظه آخری در برنامه‌های کاری پیش می‌آید یا مجبور هستید به مشتری خود سر بزنید، طبیعی است که احساس کنید پیوسته در حال رنجاندن کودک خود هستید…

هم در مورد مادرها و هم پدرها، دریافتیم که سلامت عاطفی فرزندان در مواردی که والدین خانواده را در اولویت بالاتری قرار می‌دهند، بیشتر است و این امر به مدت زمانی که والدین به کار اختصاص می‌دهند، بستگی ندارد. همچنین مشخص شد در حالتی که والدین به کار به‌عنوان یک منبع چالش، خلاقیت و لذت بردن نگاه می‌کنند، فرزندان وضعیت بهتری دارند و باز هم این امر به زمان اختصاص داده شده به کار بستگی ندارد. به‌طور مشخص، مشاهده شد که زمانی که والدین راضی از کارشان به‌صورت فیزیکی در کنار فرزندشان حضور دارند، فرزندان در وضعیت بهتری به سر می‌برند...

اگر تاثیر کارمان بر سلامت روانی فرزندمان برایمان اهمیت دارد، می‌توانیم برای یافتن روش‌های خلاقانه برای حضور فیزیکی و ذهنی در کنار فرزندانمان تلاش بیشتری به کار ببندیم و حتما باید این کار را انجام دهیم و نیز باید بدانیم که این موضوع لزوما به معنی صرف ساعات بیشتر با فرزندان نیست. موضوع مهم و اصلی زمان مفید و کیفیت زمانی است که به آنها اختصاص می‌دهیم.

استوارت فریدمن
مترجم آناهیتا جمشیدنژاد

نظم را با تهدید، خشم و زورگویی آموزش ندهید. فواید نظم را در قالب داستان‌های خلاقانه‌ یا به شکل بازی و همکاری به کودک یاد دهید، کودکان الگوی عملی می‌خواهند و نه سخنرانی و تئورى.

کافه هنر را از اینجا تماشا کنید.
@cafehonar

مهم است که بدانید که چه زمانی واکنش نشان ندهید

تا زمانی که کودک شما کار خطرناکی انجام نمی‌دهد و برای رفتارهای خوب خود توجه مثبت کافی دریافت می‌کند، نادیده گرفتن رفتار بد می‌تواند راهی موثر در جلوگیری از آن باشد.

نادیده گرفتن رفتارهای نامناسب می‌تواند به کودک پیامد طبیعی آنها را بیاموزاند. برای مثال، اگر کودک شما به عمد کلوچه‌های خود را زمین می‌اندازد به زودی متوجه خواهد شد که دیگر کلوچه‌ای برای خوردن باقی نمانده است یا اگر تمام اسباب‌بازی‌هایش به زمین می‌اندازد و می‌شکند متوجه خواهد شد که دیگر نمی‌تواند با آنها بازی کند و طولی نمی‌کشد که یاد می‌گیرید کلوچه‌هایش زمین نیندازد و با دقت با اسباب‌بازی‌هایش بازی کند.

احساسات خود را بیان كنید. وقتی فرزندتان به مدرسه می‌رود، به او بگویید دوستش دارید. وقتی مشغول انجام تكالیفش است وقتی با هم بازی می‌کنید، باز هم علاقه و اشتیاق خود را بیان كنید. به فرزند خود بگویید تلاش او برای شما افتخارآمیز است. حتی نوجوانی که تمایل بیشتری برای اختصاص وقت برای خودش دارد نیز علاقه و توجه قلبی شما را رد نمی‌كند.

در حال نوازش با او گفتگو كنید. این روش ابراز غیركلامی علاقه است. ایجاد این رابطه با كودكان و فرزندان دوره ابتدایی آسان است. با بزرگ‌تر شدن کودک، ابراز علاقه به این روش سخت‌تر می‌شود. ممکن است پسربچه‌ها چندان مایل به بغل کردنشان نباشند. با این همه ارتباط پوستی برای فرزندان آرامش‌بخش است پس بهانه‌هایی وجود خواهد داشت بتوانید آنها را به آغوش بکشید.

وقتی کودک از چیزی یا جایی احساس ترس دارد یا با اتفاق ترس‌آوری مواجه می‌شود غرق در اضطراب می‌شود و برای این که بتواند از اضطراب خود کم کند به توجه و حمایت شما نیاز دارد. در این مواقع سعی داشته باشید با کودک ارتباط برقرار کنید، همدلانه به فرزند خود اطمينان دهید در کنارش هستیدو احساس او را درک می‌کنید. هرگز به خاطر ترس کودک را بازخواست، سرزنش، مسخره یا توبیخ نکنید.

ژان پیاده معتقد بود در واقع معضل اصلی در باب آموزش، تعیین هدف آن است. آیا هدف ما تربیت کودکانی است که صرفا قادر به یادگیری دانسته‌های موجود و تکرار آموخته‌های نسل‌های پیشین باشند؟ یا تعهد ما پرورش ذهن‌های نوآور و خلاق است که از همان دوران مدرسه و در ادامه زندگی خود توانایی خلق و ابداع را داشته باشند.

برای آموزش كار خوب به کودک يا نشان دادن بدی یک كار به كودكتان می‌توانيد از داستان‌گویی استفاده كنيد: داستان بايد مفهومی شاد و مثبت داشته باشد و پايان خوب و خوشی داشته باشد. هرگز از شخصيت‌ها و حوادث ترسناک يا منفی برای ترساندن فرزندتان استفاده نكنيد. كودكان داستان‌هايی را كه می‌شنوند زندگی می‌كنند.

برای سلامتی، رشد مناسب و شادی کودک داشتن خواب کافی و باکیفیت بسیار مهم است. از هر ده کودک در مقطع راهنمایی، شش کودک و از هر ده کودک در دبیرستان ، هفت کودک، به میزان کافی نمی‌خوابند.

بدون خواب کافی، تمرکز کودکان کم می‌شود و بیش‌فعال یا بداخلاق می‌شوند.

ممکن است مشکلات رفتاری داشته باشند و در مدرسه عملکرد خوبی نداشته باشند. و همچنین مشکلات پزشکی جدی در آینده مانند فشار خون بالا، مشکلات وزن، چاقی، دیابت، سردرد و افسردگی در این کودکان بیشتر است. عادات خوب خوابیدن می‌تواند از این عوارض جلوگیری کند.

شما می‌توانید با درک نیازهای فرزندتان و ارائه آموزش به او کمک کنید خوب بخوابد تا سالم بماند.

پیشگیری بهترین درمان مشکلات خواب در کودکان است.

فرزندم چقدر باید بخوابد؟
نیازهای خواب کودک شما با رشد و سن آن‌ها تغییر می‌کند. بنابراین توصیه‌های کلی بر اساس سن هستند.

نکاتی برای کودکان در سن مدرسه:

ساعت خواب و بیداری در روزهای هفته و آخر هفته یکسان باشد.
قبل خواب از رسانه‌های الکترونیکی یا تلویزیون خودداری کنید.
محل خواب را خنک، ساکت و تاریک نگه دارید.
چند ساعت قبل ‌از خواب نوشیدنی یا غذای کافئین‌دار ندهید.
از فعالیت شدید قبل‌از خواب خودداری کنید.

نکاتی برای نوجوان شما:

تشویق کنید تا ساعت خواب و بیدار شدن یکسانی در روزهای هفته و آخر هفته داشته باشد.
از قرار گرفتن در معرض نور روشن و آبی (دستگاه‌های الکترونیکی) قبل از خواب خودداری کنید.
نوجوانان بیشتر از حد معمول به خواب نیاز دارند نه کمتر!
اگر فرزند شما در به خواب رفتن، تداوم خواب، خروپف، راه رفتن در خواب، یا مشکلاتی در طول روز مانند بدخلقی یا پرخاشگری مشکل دارد، با پزشک صحبت کنید.

کنجکاوی کودکان را سرکوب نکنید و به سوال‌هایی که پاسخ آن را نمی‌دانید جواب سربالا ندهید. یکی از بهترین راه‌هایی که می‌توانید به کودک پاسخ دهید اینگونه است: «نمی‌دونم. به نظرت چطور می‌تونیم پاسخ این مسئله رو پیدا کنیم؟» با یکدیگر دنبال راهکار بگردید و سعی کنید از روش‌های حل مسئله کودک استفاده کنید و اگر چیزی به ذهنش نرسید کودک را راهنمایی کنید.

کودک را برای مسائلی که او دلیلش را درک نمی‌کند بی‌ادب خطاب نکنید. برای مثال سلام کردن به یک غریبه برای کودک درونگرا ممکن است کمی سخت و دشوار باشد.

وقتی کسی به او سلام می‌دهد اما جوابی نمی‌شنوید، این به معنای بی‌ادبی کودک شما نیست.

به جای سرزنش یا توبیخ، به او یاد بدهید که با یک لبخند یا تکان سر هم می‌تواند جواب سلام را بدهد.