◇
لغو تحریمهای اتحادیه اروپا علیه سوریه؛ تغییر در معادلات یا امتیاز تاکتیکی؟
◁ اتحادیه اروپا امروز اعلام کرد که تحریمهای خود علیه سوریه را در بخشهای حملونقل، انرژی و بانکداری لغو میکند. این تصمیم در حالی گرفته شده که هنوز تردیدهای جدی (از سوی غرب) درباره سیاستهای دولت جدید سوریه به ریاست احمد الشرع وجود دارد. اروپا که در ابتدا با دید تردید به این تغییر قدرت مینگریست، اکنون چرا تصمیم به کاهش فشارها گرفته است؟ آیا این یک پذیرش تدریجی واقعیت جدید در سوریه است یا تلاشی برای مهار و کنترل دولت جدید؟
۱. تغییر قدرت در سوریه و واکنش محتاطانه غرب: پس از تحولات اخیر و روی کار آمدن دولت جدید سوریه، کشورهای غربی در یک دوراهی راهبردی قرار گرفتند. از یک سو، آنها فرمانده احمد الشرع و جناح حاکم جدید را به تندروی متهم کرده و در برابر مشروعیت کامل دولت او مقاومت نشان دادند، و از سوی دیگر، ادامه سیاست تحریمها نیز خطر از دست دادن نفوذ را به همراه داشت. اکنون، تصمیم به لغو برخی از تحریمها میتواند نشاندهنده تغییر در این سیاست باشد. اتحادیه اروپا، برخلاف آمریکا که همچنان سیاست فشار حداکثری را دنبال میکند، بهنظر میرسد که بهدنبال باز کردن کانالهای ارتباطی جدید با دمشق است. این اقدام میتواند یک پیام دوگانه داشته باشد:
از یک طرف، امتیازی محدود به دولت جدید سوریه برای سنجش واکنشهای آن، و از طرف دیگر، تلاشی برای جلوگیری از وابستگی کامل دمشق به شرکای شرقی مانند چین، روسیه و ایران.۲
. تأثیر لغو تحریمها بر اقتصاد سوریه و توازن قوا: رفع تحریمهای حملونقل، انرژی و بانکداری، اگر بهدرستی اجرا شود، میتواند مسیر بازسازی اقتصادی سوریه را هموار کند. اما آیا این امتیاز کافی خواهد بود؟
◁ حوزه حملونقل: لغو محدودیتهای حملونقل میتواند باعث احیای روابط تجاری سوریه با برخی کشورهای عربی و اروپایی شود. این مسئله بهویژه برای صادرات و واردات کالاهای اساسی اهمیت دارد.
◁ حوزه انرژی: با لغو تحریمهای انرژی، دولت احمد الشرع میتواند تولید داخلی را افزایش داده و بخشی از بحران سوخت را کنترل کند، اما همچنان باید دید که اروپا تا چه حد در این حوزه همکاری خواهد کرد.
◁ حوزه بانکداری: این مورد شاید مهمترین امتیاز باشد، زیرا محدودیتهای بانکی یکی از موانع اصلی تجارت و سرمایهگذاری خارجی در سوریه بوده است. هرچند لغو تحریمهای بانکی میتواند سرمایهگذاریهای جدید را جذب کند، اما همچنان خطرات زیادی برای تعاملات مالی سوریه با سیستم بانکی بینالمللی وجود دارد.
۳
. آیا این یک تغییر راهبردی است یا یک تاکتیک موقت؟ در حال حاضر، لغو تحریمها به معنای پذیرش کامل دولت احمد الشرع از سوی اروپا نیست. اتحادیه اروپا همچنان به سیاست «مهار مشروط» پایبند است؛ به این معنا که لغو تحریمها را بهعنوان یک ابزار برای مدیریت رفتار دولت جدید سوریه بهکار میگیرد.
◁ اگر احمد الشرع سیاستهای خود را بهگونهای تنظیم کند که باعث نگرانی بیشتر غرب نشود، ممکن است این مسیر ادامه پیدا کند و شاهد برداشته شدن تحریمهای بیشتری باشیم. اما در صورتی که اتحادیه اروپا احساس کند که سوریه در حال دوری از غرب و تقویت روابط با محور شرقی است، احتمال دارد که این امتیازگیری متوقف شده و حتی برخی از تحریمها بازگردد.
◁ نتیجهگیری: آیا اتحادیه اروپا واقعاً به تعامل با سوریه تن داده است؟ لغو تحریمها نشان میدهد که اروپا دیگر نمیتواند سیاست تحریم مطلق را ادامه دهد و بهدنبال نفوذ در ساختار جدید قدرت در سوریه است. اما این یک چک سفید امضا برای دولت احمد الشرع نیست، بلکه یک آزمون برای ارزیابی واکنشهای دمشق است. آینده روابط اروپا و سوریه بستگی به این دارد که آیا دولت جدید قادر خواهد بود بین دو قطب غرب و شرق، یک سیاست متعادل اتخاذ کند، یا اینکه شاهد تشدید شکافها و بازگشت فشارهای بینالمللی خواهیم بود.
@FirmBonyan