اقتصاد به زبان ساده

🔳چرا حتی خودخواه‌ترین افراد هم، باید نسبت به گسترش «فقر» حساس باشند؟

✍️ فیلیپ کاتلر

✏️فقر، پدیده‌ای دردناک و وضعیتی ناعادلانه است که بشریت همواره با آن روبرو بوده است. صرف نظر از مسئولیت وجدانی و انسانی هر یک از ما در برابر سرنوشت هم‌نوعان خود، که ما را موظف می‌کند در حدّ توان برای کاهش و التیام دردهای فقرا تلاش کنیم، منافع دیگری نیز از ارتقاء و بهبود کیفیت زندگی فقیران نصیب غیرفقیران و به طور کلی، جامعه‌ بشری خواهد شد. در زیر برخی از این منافع را بر می‌شمریم:

✏️اول: زندگی‌های هدررفته
فقر به معنای هدر رفتن زندگی افرادی است که اگر قادر به بهره‌برداری کامل از توانمندی‌های بالقوه‌ی خود بودند، به شکوفایی می‌رسیدند و جامعه را نیز از میوه‌های استعداد خود بهره‌مند می‌کردند.

✏️دوم: ایفای نقش مخرب اجتماعی
فقرا، نه تنها از استعدادهای نهفته‌ی خویش برای ارتقاء زندگی خود، خانواده، و جامعه استفاده نمی‌کنند، بلکه بالاجبار و از سر ناچاری، بعضا با درگیر شدن در فعالیت‌های مخربی چون تکدی‌گری سازمان‌یافته، اعتیاد، فحشاء، سرقت، و سایر فعالیت‌های مجرمانه به سلامت جامعه آسیب می‌زنند.

✏️سوم: گسترش بیماری‌ها
افراد فقیر مستعد انواع بیماری‌ها هستند که علاوه بر خود و اطرافیان، می‌توانند تمام جامعه را نیز تحت تأثیر قرار دهند. مثلا بیماری‌هایی چون ایدز و مالاریا در کشورهای فقیر آفریقایی شیوع بیشتری دارد و عدم آگاهی و توجه فقرا نسبت به سلامتی خود، باعث تهدید سلامت در سطح جهانی می‌شود.

✏️چهارم: سوء استفاده‌ سیاسی
شرایط سخت زندگی و ناامیدی موجود در جوامع فقیر، راه را برای مدعیان حمایت و نجات باز می‌کند. بنابراین، جوامع فقیر بستر مناسبی برای گسترش عقاید افراطی سیاسی همچون کمونیزم، فاشیزیم، و افراط‌گرایی مذهبی هستند. به عنوان نمونه، مشاهده می‌کنیم که القاعده و طالبان پیروان خود را در فقیرنشین‌ترین مناطق مناطق اسلامی جستجو می‌کنند و بسیاری از بمب‌گذاران انتحاری، با امید به وعده‌ی کمک مالی به سایر اعضای خانواده، خود را قربانی می‌کنند.

✏️پنجم: منافع کسب‌وکارها از توسعه مناطق فقیرنشین
کمک به رشد اقتصادی مناطق فقیرنشین، در واقع به معنای گسترش بازار برای انواع کسب‌وکارها در سایر کشورهاست. افزایش تولید هم به نوبه‌ی خود، باعث کاهش قیمت تمام‌شده محصولات و ارزان‌تر تمام شدن محصولات صنعتی خواهد شد که امکان برخورداری از آنها را برای تعداد بیشتری از مردم جهان، به ویژه در مناطق محروم فراهم خواهد کرد.

✏️ششم: بحران مهاجرت
امروزه، در بسیاری از کشورهای دنیا، ساکنان شهرهای بزرگ با معضل هجوم گسترده افراد کم‌درآمد از روستاها و شهرهای کوچک مواجه هستند؛ پدیده‌ای که تبعات منفی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را ایجاد نموده است. همچنین بسیاری از ساکنان کشورهای پیشرفته، از هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی مهاجرانی که به امید یافتن زندگی بهتر، به طور قانونی یا غیرقانونی از مناطق فقیرنشین به این کشورها کوچ کرده‌اند رنج می‌برند.

✏️بنابراین واقعیت آن است که عوارض ناشی از گسترش فقر، می‌تواند به افراد غیرفقیر نیز آسیب وارد کند. در نتیجه علاوه بر مسؤولیت‌های اخلاقی و انسانی در قبال فقر، حتی با در نظر گرفتن خودخواهانه‌ترین نگرش‌ها نیز، همه‌ ما موظف به تلاش برای ریشه‌کن کردن پدیده‌ی شوم «فقر» هستیم.

◀️این متن، خلاصه‌ای‌ست از فصل اول کتاب:
Up & Out of poverty; The social marketing solution


📊اقتصاد را به زبان ساده در این کانال بیاموزیم👇
@eghtesaderooz

🔳 ماجرای اهرم ارشمیدس و تورم


▪️نقل است که ارشمیدس، فیزیکدان نابغه یونانی که برخی مورخان بزرگ معتقدند اگر نیروی کار ارزان نبود انقلاب صنعتی را قبل از انگلیسی‌ها تحقق می‌بخشید، ادعا کرده بود که اگر یک تکیه‌گاه و یک اهرم به اندازه کافی بلند در اختیار او قرار گیرد، می‌تواند کره زمین را بلند و جابه‌جا کند (از فیزیکدانان عزیز بابت وام گرفتن از علمشان برای توضیح مصائب علم اقتصاد پوزش می‌طلبم).

▪️ارشمیدس موفق نشد این آرزوی خود را تحقق بخشد؛ اما ابداع پول نوین هم تکیه‌گاه مناسب و هم اهرم به اندازه کافی بلند فراهم کرده است تا اگر اراده کنیم بتوانیم قیمت‌ها را به‌طور نامحدود بلند‌تر و بلندتر کنیم.                                                                                                                                                       
▪️در کشوری متاثر از عدم اجماع روی عامل ایجاد تورم و چگونگی درمان تورم یا متاثر از بازی تخصیص منابع موجود در نظام سیاستگذاری این نتیجه سیاستی حاصل شود که نرخ بهره به‌طور پیوسته پایین نگه داشته شود.

▪️لازم است اشاره شود که آن نرخ بهره‌ای که با اهمیت است و پایین نگه داشتن آن نقش شبه اهرم ارشمیدس را در بالا بردن قیمت‌ها و ایجاد تورم بازی می‌کند، نرخ بهره حقیقی (تفاوت نرخ بهره اسمی و نرخ تورم انتظاری) است. طبیعی است که پیوسته پایین نگه داشتن نرخ بهره حقیقی به آن معنی است که پیوسته میل به خرج کردن و تقاضای کل در مقایسه با توان تولید کالاها و خدمات اقتصاد بالا نگه داشته می‌شود و نتیجه آن افزایش پیوسته قیمت کالاها و خدمات یا ایجاد تورم ماندگار است.

▪️به‌دلیل همین نرخ بهره حقیقی پایین یا غالبا منفی است که در چنین کشوری همواره تقاضا برای وام و اعتبار بانکی دارای صف است، تمایل به عدم بازپرداخت وام‌ها بالا است و درصد وام‌های معوق و امهال تصنعی وام‌ها قابل توجه است. به همین سادگی است که تصمیم به پیوسته پایین نگه داشتن نرخ بهره حقیقی، تصمیم به استفاده پیوسته از شبه اهرم ارشمیدس برای بالا بردن قیمت‌ها و لذا ایجاد تورم بالا و ماندگار است.

▪️ به این ترتیب، بین قیمت پول (نرخ بهره حقیقی) و قیمت کالاها و خدمات رابطه عکس وجود دارد و تا زمانی که تصمیم ما پایین بردن اولی است، تصمیم ما بالا بردن دومی است. داستان تورم ماندگار پنجاه‌ودو ساله ایران (نه شوک‌های موقتی تورمی) به همین سادگی است.


📊اقتصاد را به زبان ساده در این کانال بیاموزیم👇

@eghtesaderooz

🔳چرا یک ژاپنی برای حمایت از تولید داخلی خودروی ژاپنی میخرد در عین حال لباس بریتانیایی برتن میکند و قهوه برزیلی می نوشد؟


به علت  استراتژی  «اصل مزیت نسبی» !


"اصل مزیت نسبی "میگوید چیزی را تولید کنید که با کیفیت و ارزان تولید میکنید، باقی را وارد کنید. اصل مزیت نسبی یا comparative advantage یکی از ستون‌های تجارت آزاد در دنیای امروز است.


مبنایش این است که اگر ما چیزی را تولید کنیم که به زبان ساده به صرفه است (آنها را بهتر و ارزانتر از دیگران تولید کنیم)، و دیگران هم همین کار را بکنند، با واردات و صادرات، همه‌مان پولدارتر میشویم.


در ادامه همین اصل ساده، تجارت بین کشورها سال به سال راحت‌تر شده. چون همه کشورهای پیشرفته متوجه شدند که از این راه وضعشان بهتر می‌شود. کار به جایی رسید که کشورهایی که زمانی تعرفه‌های نجومی برای واردات و حمایت از کالای داخلی میگرفتند (مانند بریتانیا و حتی آمریکا)، این تعرفه‌ها را به کلی برداشتند.



به همین دلیل در دنیای امروز، بلوک‌های بزرگ تجارت‌ آزاد وجود دارند که واردات و صادارات بینشان، به کلی هیچ هزینه اضافی ندارد. مهمترینش اتحادیه اروپاست که اعضایش در واردات و صادرات میان ۲۸ عضو (به زودی میشود ۲۷ عضو) از هفت دولت آزادند. مکزیک و آمریکا و کانادا هم در چارچوب توافق نفتا دقیقا همین وضعیت را دارند.




چرا از صنعت خودروسازی بریتانیا چیزی باقی نمانده؟ آیا بریتانیایی‌ها نگران «حمایت از کالای بریتانیایی» نیستند؟ پس چرا سال به سال کشورشان پولدارتر شده؟ پاسخ این است که مزیت نسبی نداشته. الان بریتانیایی‌ها به جای هیلمن، بی‌ام‌و سوار می‌شوند. و صاحب دهمین اقتصاد صادرکننده جهان با رقم بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار در سال هم هستند.



دقت کنیم که  دو بحث نباید خلط شود:
 یکی مساله خود کفایی است
دیگری حمایت از تولید ملی.


دستیابی به خودکفایی (یعنی تولید کالاهای مصرفی داخلی، در درون کشور) نیازمند مدیریت سمت ،عرضه اقتصاد است. یعنی باید تولیدات به گونه ای باشد که مصرف داخلی را پوشش داده و نیاز به واردات کالا را تا حد ممکن کاهش دهد.


اما حمایت از تولید داخلی مدیریت، سمت تقاضای اقتصاد است. بدین مفهوم که خریداران ایرانی، کالای داخلی را به خارجی ترجیح دهند و بیشتر بخرند.


مباحثی که در مطلب مورد اشاره در خصوص عدم توجه به مزیت نسبی مطرح شده است زمانی صحیح است که ما به دنبال خودکفایی باشیم و بخواهیم بیشتر کالاهای مورد نیاز کشور را در داخل تولید کنیم. این روند چون در تخصیص منابع اخلال ایجاد می کند، باعث عقب ماندگی اقتصاد کشور می شود.


اما مساله حمایت از کالای داخلی متفاوت است. می توان در آن واحد هم در تجارت جهانی بود و با مزیت نسبی تولید کرد و هم از کالای ایرانی حمایت کرد، چرا که برای دسترسی به این هدف، مستلزم مدیریت تقاضا هستیم. پس، این دو مساله تناقضی با یکدیگر ندارند.


به عنوان مثال ژاپن، آلمان، فرانسه و کره جنوبی از تولیدکنندگان موفق خودرو در جهان هستند و در این زمینه مزیت دارند. یک ژاپنی می تواند برای حمایت از تولید داخلی خودروی ژاپنی بخرد. در عین حال لباس ایتالیایی بر تن کند و قهوه برزیلی  بنوشد.



📊اقتصاد را به زبان ساده در این کانال بیاموزیم👇
@eghtesaderooz

کسب درآمد دلاری در یک شرکت خارجی

شاید خیلی ها دنبال ش باشین.