نوشته‌های تحلیلی علی نصری

۴-آیا تنش‌های تهران با کشورهای اروپایی را جدا از اختلافات با واشنگتن ارزیابی می‌کنید؟ آیا ایران باید مذاکرات جداگانه‌ای با کشورهای اروپایی، به‌ویژه آلمان، فرانسه و انگلستان، برای جلوگیری از فعال‌شدن مکانیسم ماشه در دستور کار قرار دهد؟

ایران تنش‌های خود با اروپا را به‌‌ طور جداگانه از مسائل با ایالات متحده ارزیابی می‌کند. مذاکرات مستقیم با کشورهای اروپایی به‌ویژه آلمان، فرانسه و انگلستان برای جلوگیری از فعال‌شدن مکانیسم ماشه و حفظ توافق هسته‌ای (برجام) حتی در صورت عدم بازگشت ایالات متحده به این توافق، بسیار ضروری است. این مذاکرات باید در چارچوب منافع ایران انجام شود و هدف آن کاهش تنش‌ها و حفظ منافع مشترک در عرصه بین‌المللی باشد.

۵-آیا اروپا در دوران دوم ترامپ به مذاکرات تهران - واشنگتن چشم دارد و به‌ طور متناسب با روند مناسبات ایران و آمریکا، در قبال ایران عمل خواهد کرد‌ یا اینکه نوعی هماهنگی بین دو سوی آتلانتیک در قبال ایران وجود دارد؟

کشورهای اروپایی با دقت روند اتفاقات میان ایران و ایالات متحده را رصد می‌کنند. اگرچه اروپا تلاش می‌کند استقلال دیپلماتیک خود را حفظ کند، در بسیاری از موارد سیاست‌های این کشورها با ایالات متحده هماهنگ است. این همسویی به‌ویژه در مسائل مرتبط با ایران برجسته است و معمولا با هدف تأمین منافع مشترک دو سوی آتلانتیک صورت می‌گیرد. با‌این‌حال، اروپا می‌کوشد ضمن حفظ این هماهنگی، نقش و اعتبار دیپلماتیک مستقل خود را، که به‌ویژه پس از خروج آمریکا از برجام لطمه فراوانی دیده، تقویت کند.

۶- بر اساس گزارش‌ها، مقامات اسرائیلی به تمرکز بر حمله به ایران به ‌عنوان راهی برای متوقف‌کردن حملات حوثی‌ها ترغیب کرده‌اند. ارزیابی شما از تحولات یمن در روزهای پایانی سال ۲۰۲۴ چیست؟

حملات اخیر رژیم صهیونیستی به صنعا، علاوه‌بر تلفات انسانی، نشان‌دهنده نگرانی این رژیم از قدرت موشکی و توانایی‌های مقاومت یمن است که آنها را غافلگیر کرده و محاسباتشان را به چالش کشیده است. اسرائیل تلاش دارد با متهم‌کردن ایران و معرفی جنبش انصارالله به‌ عنوان یکی از نیروهای «نیابتی» یا «بازو»های ایران در منطقه، اقدامات نظامی علیه ایران را به ‌‌عنوان راه‌حلی برای متوقف‌کردن حملات یمنی‌ها مطرح کند. البته همان‌طور که مقامات بلندپایه نظام بارها بیان کردند، ایران هیچ نیروی «نیابتی» در منطقه ندارد و جنبش‌های مستقل مقاومت به‌هیچ‌وجه «بازو»های ایران محسوب نمی‌شوند. آنها جنبش‌های درون‌زا و خودمختاری هستند که در برابر ظلم و مداخله‌گری بیگانگان و اشغالگری به‌ صورت طبیعی به وجود آمده‌اند و البته ایران نیز از آنها حمایت می‌کند. قدرت بازدارندگی ایران مستقل از این جنبش‌هاست و آنها نیز تحت فرمان ایران نیستند. بحث «نیابتی» روایتی است که مقامات اسرائیلی و رسانه‌هایشان می‌خواهند در افکار عمومی جا بیندازند تا به مقاصد خودشان برسند و جا دارد رسانه‌های ما نیز با این روایت به ‌صورت جدی مقابله کنند.

 ۷-آیا تهران ناخواسته یا خواسته وارد معادلات یمن خواهد شد؟

استراتژی ایران در منطقه همواره بر راهکارهای سیاسی و جلوگیری از گسترش دامنه جنگ تأکید داشته و تاکنون از ورود مستقیم به درگیری‌های نظامی میان سایر بازیگرهای منطقه‌ای اجتناب کرده است. گمان نمی‌کنم که این سیاست درباره یمن تغییر کند، همان‌طور که در گذشته نیز در جنگ میان عربستان سعودی و یمن، مداخله نداشته است. البته درصورتی‌که دامنه این درگیری‌ها به خاک ایران کشیده شود، باعث واکنش نظامی ایران خواهد شد. /شرق

@AliNasriTelegram

«شرق» در گفت‌وگویی با علی نصری، تحلیلگر ارشد حوزه بین‌الملل و از زاویه‌ای کلان‌تر به تکاپوهای بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و نیز نگاه تهران به روند تحولات تا آغاز به کار دولت دوم ترامپ پرداخته است که در ادامه ماحصل این گپ‌و‌گفت را می‌خوانید.

 ۱- در آستانه روی کار آمدن دولت دوم دونالد ترامپ در ژانویه 2025، تحرکات دیپلماتیک میانجی‌گرایانه از سوی برخی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به‌ویژه ژاپن و عمان در‌حال انجام است. این تلاش‌ها چه معنایی دارد؟ آیا تهران و واشنگتن به مذاکرات بازخواهند گشت؟

به نظر می‌رسد در‌حال‌حاضر، ایران آماده است تا هم با دولت جدید ایالات متحده و هم با کشورهای منطقه‌ وارد مذاکره شود و حتی با طرح‌هایی نظیر «طرح مودت» ابتکار عمل را نیز در دست خود بگیرد. امروز ایران، با وجود همه فشارهایی که در سال‌ها و دهه‌های گذشته متحمل شده است -‌مانند جنگ تحمیلی، تحریم‌های اقتصادی و فشارهای سیاسی خارجی‌- به‌ لحاظ نظامی و سیاسی به جایگاهی از اقتدار دست یافته که هیچ طرفی نمی‌تواند بدون تعامل با ایران، امنیت و توسعه پایدار را در منطقه تضمین کند. و این واقعیت برخلاف تبلیغات منفی رسانه‌های صهیونیستی است که پس از لطماتی که به حزب‌الله و جبهه مقاومت وارد شد، در تلاش‌اند تا ایران را در موقعیت ضعف و آسیب‌پذیری جلوه بدهند. اما به نظر می‌رسد قدرت‌های غربی، شرقی و منطقه‌ای که امنیت و رفاه خود را در ثبات غرب آسیا می‌بینند، به واقعیت جایگاه ایران در منطقه واقف شده‌اند. از این رو، کشورهایی مانند ژاپن و عمان گام‌هایی برای تسهیل گفت‌وگوهای ایران و ایالات متحده برداشته‌اند. البته ایران نیز آماده است تا براساس احترام متقابل با تمامی طرف‌ها، از جمله ایالات متحده، مذاکره کند.

 ۲- اگر به این باور دارید که تهران در دولت دوم ترامپ به سمت مذاکره خواهد رفت، آیا مذاکرات جامع و به اصطلاح «مذاکره بر سر همه‌چیز یا هیچ‌چیز» در دستور کار قرار خواهد گرفت؟

در صورتی که مذاکرات مستقیم بین ایران و دولت جدید آمریکا برقرار شود، این‌ بار موضوعات مورد بحث قطعا شامل مسائل گسترده‌تر و فراتر از برنامه هسته‌ای خواهد بود. امروز شرایط و اقتضائات کشور و منطقه با زمان مذاکرات برجام بسیار فرق کرده و دیگر نمی‌توان مذاکرات را صرفا به مسئله هسته‌ای محدود کرد. قطعا همچنان موضوعاتی وجود دارد که هیچ‌کدام از طرفین تمایل به حل‌وفصل آنها را ندارد. به عنوان مثال نه ایران هرگز دست از دفاع خود از آرمان فلسطین و حمایت از جبهه مقاومت بر خواهد داشت و نه آمریکا حاضر است حمایت بی‌قید و شرطش از اسرائیل را متوقف کند. موضوعاتی نیز وجود دارد که طرفین می‌توانند بدون تبادل امتیاز و صرفا براساس منافع مستقل خودشان در آنها همکاری کنند. مثل مقابله با رشد افراطی‌گری و تروریسم در منطقه، قاچاق مواد مخدر یا تضمین امنیت آبراهه‌های بین‌المللی برای صادرات حامل‌های انرژی. و البته بخش اصلی مذاکرات به موضوعاتی برمی‌گردد که با تبدیل برخی امتیازات، طرفین می‌توانند به اهداف مورد نظر خود نزدیک شوند. مانند رفع نگرانی‌ها از فعالیت‌های هسته‌ای ایران از یک سو و رفع تحریم‌های اقتصادی در سطوح مختلف از سوی دیگر.

۳- برخی معتقدند با روی کار آمدن ترامپ، احتمال فعال‌شدن کمپین فشار حداکثری، صفرکردن صادرات نفت ایران و حتی جنگ نظامی وجود دارد. ارزیابی شما از این سناریو چقدر واقع‌بینانه است؟

این نکته را در نظر داشته باشیم که در حزب جمهوری‌خواه در آمریکا -‌که امروز تمام نهادها و ارکان قدرت را در دست گرفته‌- نگاه یکپارچه‌ای به سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران وجود ندارد. در دولت آینده ترامپ و همچنین در میان مشاوران ارشد او، افرادی هستند که سابقه طولانی در ایران‌ستیزی دارند و بعضا تحت نفوذ شدید لابی اسرائیل قرار دارند و همه تلاش خود را خواهند کرد‌ تا سیاست‌های دولت ترامپ در قبال ایران را به سمت «فشار حداکثری» و حتی مداخله نظامی سوق بدهند. اما جریان دیگری نیز وجود دارد که نگاهش به سیاست خارجی مبتنی‌بر «انزواگرایی» است و تمایل به ماجراجویی‌های گذشته را ندارد. اینکه کدام‌یک از این جریان‌ها موفق به تعیین سیاست دولت ترامپ در قبال ایران شود، تا حدودی به ابتکار عمل خود ما در استفاده از ظرفیت‌ها، ایجاد وفاق ملی در داخل کشور و تصویری که از جایگاه و اهداف خودمان ارائه می‌کنیم برمی‌گردد.
@AliNasriTelegram

ادامه 👇

ایران تنش‌های خود با اروپا را به‌‌ طور جداگانه از مسائل با ایالات متحده ارزیابی می‌کند. مذاکرات مستقیم با کشورهای اروپایی به‌ویژه آلمان، فرانسه و انگلستان برای جلوگیری از فعال‌شدن مکانیسم ماشه و حفظ توافق هسته‌ای (برجام) حتی در صورت عدم بازگشت ایالات متحده به این توافق، بسیار ضروری است. این مذاکرات باید در چارچوب منافع ایران انجام شود و هدف آن کاهش تنش‌ها و حفظ منافع مشترک در عرصه بین‌المللی باشد.

۵-آیا اروپا در دوران دوم ترامپ به مذاکرات تهران - واشنگتن چشم دارد و به‌ طور متناسب با روند مناسبات ایران و آمریکا، در قبال ایران عمل خواهد کرد‌ یا اینکه نوعی هماهنگی بین دو سوی آتلانتیک در قبال ایران وجود دارد؟
کشورهای اروپایی با دقت روند اتفاقات میان ایران و ایالات متحده را رصد می‌کنند. اگرچه اروپا تلاش می‌کند استقلال دیپلماتیک خود را حفظ کند، در بسیاری از موارد سیاست‌های این کشورها با ایالات متحده هماهنگ است. این همسویی به‌ویژه در مسائل مرتبط با ایران برجسته است و معمولا با هدف تأمین منافع مشترک دو سوی آتلانتیک صورت می‌گیرد. با‌این‌حال، اروپا می‌کوشد ضمن حفظ این هماهنگی، نقش و اعتبار دیپلماتیک مستقل خود را، که به‌ویژه پس از خروج آمریکا از برجام لطمه فراوانی دیده، تقویت کند.
۶- بر اساس گزارش‌ها، مقامات اسرائیلی به تمرکز بر حمله به ایران به ‌عنوان راهی برای متوقف‌کردن حملات حوثی‌ها ترغیب کرده‌اند. ارزیابی شما از تحولات یمن در روزهای پایانی سال ۲۰۲۴ چیست؟
حملات اخیر رژیم صهیونیستی به صنعا، علاوه‌بر تلفات انسانی، نشان‌دهنده نگرانی این رژیم از قدرت موشکی و توانایی‌های مقاومت یمن است که آنها را غافلگیر کرده و محاسباتشان را به چالش کشیده است. اسرائیل تلاش دارد با متهم‌کردن ایران و معرفی جنبش انصارالله به‌ عنوان یکی از نیروهای «نیابتی» یا «بازو»های ایران در منطقه، اقدامات نظامی علیه ایران را به ‌‌عنوان راه‌حلی برای متوقف‌کردن حملات یمنی‌ها مطرح کند. البته همان‌طور که مقامات بلندپایه نظام بارها بیان کردند، ایران هیچ نیروی «نیابتی» در منطقه ندارد و جنبش‌های مستقل مقاومت به‌هیچ‌وجه «بازو»های ایران محسوب نمی‌شوند. آنها جنبش‌های درون‌زا و خودمختاری هستند که در برابر ظلم و مداخله‌گری بیگانگان و اشغالگری به‌ صورت طبیعی به وجود آمده‌اند و البته ایران نیز از آنها حمایت می‌کند. قدرت بازدارندگی ایران مستقل از این جنبش‌هاست و آنها نیز تحت فرمان ایران نیستند. بحث «نیابتی» روایتی است که مقامات اسرائیلی و رسانه‌هایشان می‌خواهند در افکار عمومی جا بیندازند تا به مقاصد خودشان برسند و جا دارد رسانه‌های ما نیز با این روایت به ‌صورت جدی مقابله کنند.

 ۷-آیا تهران ناخواسته یا خواسته وارد معادلات یمن خواهد شد؟

استراتژی ایران در منطقه همواره بر راهکارهای سیاسی و جلوگیری از گسترش دامنه جنگ تأکید داشته و تاکنون از ورود مستقیم به درگیری‌های نظامی میان سایر بازیگرهای منطقه‌ای اجتناب کرده است. گمان نمی‌کنم که این سیاست درباره یمن تغییر کند، همانطور که در گذشته نیز در جنگ میان عربستان سعودی و یمن، مداخله نداشته است. البته در صورتی که دامنه این درگیری‌ها به خاک ایران کشیده شود، باعث واکنش نظامی ایران خواهد شد. /شرق

@AliNasriTelegram

از رویای کالیفرنیا تا حسرت دمشق؛ جنگ روانی-نظامی علیه قشر متوسط ایرانی (در سه پرده):

نویسنده: علی نصری

طی چند دهه گذشته، طبقه متوسط ایرانی قربانی یک جنگ روانی سیستماتیک و مستمر بوده است. جنگی که هدف اصلی آن القای عقده‌های روانی در میان مردم و ایجاد زمینه‌های فروپاشی و ویرانی کشور است. در این سال‌ها، ترکیبی از پروپاگاندای خارجی و سیاست‌های نادرست فرهنگی داخلی، شهروند طبقه متوسط ایرانی را به انسانی ناراضی و عاصی بدل کرده است که گاهی حاضر است برای ترک «این خراب‌شده» به هر ریسمانی چنگ بزند و یا با طناب پوسیده هر دشمن خارجی، وارد چاه جنگ و ویرانی بشود.

امروز، این وضعیت روانی قشر متوسط ایرانی، به تهدیدی وجودی برای ایران و راهی آسان‌ برای «سوریه سازی» آن، توسط طراحان جنگ روانی-نظامی تبدیل شده است.

پرده اول: برنامه‌ریزی خارجی

طرح اولیه این جنگ روانی-نظامی برگرفته از سخنانی بود که بنیامین نتانیاهو در سال ۲۰۰۳ در جلسه استماع کنگره آمریکا بیان کرد. او ضمن تلاش برای متقاعد کردن دولت آمریکا به حمله نظامی به عراق و تشریح اهداف و فواید این اقدام، در بخشی از سخنان خود به صراحت اظهار داشت که اهداف مشابهی را می‌توان در ایران، از طریق «قدرت نرم» و با تاثیرگذاری بر ذهن و روان جوانان ایرانی دنبال کرد.

 نتانیاهو پیشنهاد داد که دستگاه‌های امنیتی آمریکا، از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای، سریال‌های تلویزیونی آمریکایی – مانند Melrose Place و Beverly Hills – که تصویری ایده‌آل و رؤیایی از سبک زندگی پُر زرق‌وبرق و پُر شور و هیجان جوان‌های کالیفرنیایی ارائه می‌دهند، را به‌ صورت شبانه‌روزی برای نسل جوان طبقه متوسط ایرانی پخش کنند تا آن‌ها در حسرت چنین زندگی مرفه، آزاد و لذت‌بخش فرو بروند و نسبت به شرایط زندگی خود در ایران احساس نارضایتی و استیصال کنند.

او این شیوه جنگ روانی را به عنوان یک استراتژی ژئوپلیتک، هم‌تراز با حمله نظامی، و با اهداف مشابه به آن، توصیف کرد.

پرده دوم: سیاست‌های غلط داخلی

در کنار این جنگ روانی خارجی، سیاست‌های فرهنگی ناکارآمد داخلی نیز به روند عاصی‌سازی طبقه متوسط ایرانی به شدت دامن زدند؛ اصرار بر سیاست حجاب اجباری و اعمال محدودیت‌های گسترده اجتماعی، از دهه ۶۰ و ۷۰، آغازگر شکاف میان حاکمیت و طبقه متوسط شد، بخش‌های بزرگی از جامعه را با تروماهای روانی مواجه ساخت و خاطرات تلخی برای نسل‌های متعدد به‌جا گذاشت. 

از آن زمان تا کنون‌ نیز، اقدامات مقطعی نظیر «گشت ارشاد» و «طرح نور» یا تصویب قوانینی همچون قانون «عفاف و حجاب»، همچنان این زخم‌ها را تازه نگه داشته و احساس بیگانگی و سرخوردگی و استیصال را در میان این قشر از مردم تقویت کرده است. 

پرده سوم: تغییر چهره گروه‌های افراطی

در جدیدترین مرحله این جنگ روانی-نظامی، بازسازی تصویر گروه‌های افراطی مانند تحریرالشام و القاعده به‌ عنوان جنبش‌های معتدل که به آزادی فردی و انتخاب سبک‌زندگی مردم احترام می‌گذارند، در دستور کار قرار گرفته است. 

اگر در سال‌های گذشته، دستگاه تبلیغاتی بیگانگان و رسانه‌های فارسی‌زبان، تلاش می‌کردند تا وضعیت سوریه و لیبی را از چشم مخاطبان ایرانی پنهان نگه دارند و مدام این پیام را تکرار می‌کردند که‌ «ایران سوریه نخواهد شد» و به مردم هشدار میدادند که اجازه ندهید شما را از «سوریه شدن» بترسانند، این روزها، با آسودگی خاطر، چهره جدید آراسته و کت شلواری «جولانی» را جلوی دوربین‌ها می‌آورند، با سخنان نرم و افکار مترقی او از طبقه متوسط ایرانی دلربایی ‌می‌کنند و صحنه‌هایی از آزادی پوشش، احترام به تکثر سلیقه‌ها و شادمانی در مراکز تفریحی سوریه‌ آزاد‌ - تحت نظام لیبرال دموکراسی القاعده - را به رُخ مخاطبان‌شان می‌کشند. 

بنیامین نتانیاهو نیز در پیام‌های ویدیویی متعدد اخیرش در خطاب به قشر متوسط ایرانی، شعار «زن، زندگی، آزادی» سر میدهد و این بار، با نوک انگشتش، ویرانه‌های حلب و دمشق را به جای عمارت‌های مجلل بورلی‌ هیلز و سواحل کالیفرنیا، به عنوان قبله آرزوها، به جوان ایرانی نشان می‌دهد. 

وضعیت روانی حاکم بر طبقه متوسط ایرانی، که حاصل تعامل مخرب میان جنگ روانی-نظامی خارجی و تولید مستمر نارضایتی‌ از طریق سیاست‌های داخلی ناکارآمد است، امروز به یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای امنیت ملی تبدیل شده است. حل این معضل نیازمند بازنگری عمیق و همه‌جانبه در سیاست‌های فرهنگی داخلی، تقویت ارتباط و اعتماد میان دولت و ملت، و ارائه چشم‌اندازی واقعی اما نویدبخش برای آینده جوانان کشور است. لازم است مسئولین، این روندهای چند سال گذشته را مشاهده و مطالعه کنند، اهمیت این موضوع را درک نمایند و این هشدار را جدی بگیرند که؛ طراحان جنگ روانی-نظامی، افق آرزوهای جوانان ما را از کالیفرنیا به دمشق تغییر دادند.

@AliNasriTelegram