اندیشکده تهران | Tehran Institute

🌐 تلاش ایران و روسیه برای ساخت پایگاه نظامی در سودان

#تحلیل_کوتاه

🔹پایگاه خبری بلومبرگ در اواسط دسامبر ۲۰۲۴ در گزارشی مدعی شد که ایران و روسیه در ازای حمایت [ادعایی] از دولت و ‏ارتش سودان در جنگ با گروه پشتیبانی سریع، خواهان ایجاد پایگاه نظامی دریایی در پورت سودان هستند.‏

‏ 🔸با وجود عدم پاسخ ایران و سودان به این ادعاها، آنچه مشخص است این است که پس از شروع جنگ داخلی در سال ۲۰۲۳ و ‏حمایت برخی کشورهای عربی از نیروهای واکنش سریع به رهبری حمیدتی، دولت سودان با هدایت عبدالفتاح برهان رئیس ارتش این کشور با بازنگری در رویکردهای گذشته خود در قبال ایران، در بهبود روابط با ‏ایران پیشقدم شده است و دو کشور هم اکنون در مرحله بازگشت و تحکیم روابط هستند. همچنین جمهوری اسلامی ایران بر ‏اساس موضع اصولی خود مبنی بر حمایت از ثبات و استقرار در منطقه و مخالفت با نیروهای تجزیه طلب و شورشی، از ‏تلاش‌های دولت و ارتش سودان برای بازگشت ثبات به این کشور حمایت معنوی می‌کند.

🔸روسیه اما رویکرد دوگانه ای را در ‏قبال سودان اتخاذ کرده است. این کشور از یک سو به طور رسمی از موضع دولت سودان در مقابله با نیروهای پشتیبانی سریع ‏حمایت می‌کند و از سویی دیگر با استفاده از نیروهای موسوم به لشکر آفریقا (یا همان واگنر سابق) ارتباطاتی قوی با ‏حمیدتی برقرار کرده و متهم است در عملیات قاچاق طلای سودان به خارج (به ویژه به امارات) دست دارد.‏

🔸جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۵ همکاری های مهمی در حوزه نظامی با سودان داشته است. همچنین دو ‏کشور به دلیل حمایت از مقاومت در قبال رژیم صهیونیستی هدف فشار و تحریم‌های آمریکا بوده‌اند و سودان دستکم دو بار ‏مورد حمله نظامی رژیم صهیونیستی قرار گرفت. از این‌رو پیش‌بینی می‌گردد با تغییر رویکرد دوباره دولت سودان به سمت ‏محور مقاومت پس از عادی‌سازی سال ۲۰۲۰، دو کشور به سمت همکاری‌های عمیق‌تر در همه زمینه‌ها از جمله نظامی ‏پیش بروند.‏

‏ 🔸از جانب دیگر روسیه دستکم از سال ۲۰۱۹ به دنبال ایجاد پایگاهی دریایی در سودان برای پشتیبانی از نیروی دریایی خود ‏بوده است و به رغم امضای تفاهم‌نامه‌های مختلف، به دلیل کارشکنی آمریکا، مسکو موفق به تأسیس چنین پایگاهی در ‏سودان نشده است. حمایت روسیه از سودان در نهادهای بین‌المللی به ویژه در شورای امنیت سازمان ملل، نیاز خارطوم به ‏مسکو را در سایه انتقاد نهادهای حقوق بشری و همچنین فشار به دولت سودان برای برقرار آتش‌بس افزایش داده است. نمود ‏بارز حمایت مسکو از دولت سودان وتوی پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در زمینه سودان در نوامبر ۲۰۲۴ بود. ‏این مسئله احتمال اعطای پایگاه نظامی به روسیه در سودان را افزایش داده است.

🔸به دلیل اهمیت دریای سرخ در تجارت بین‌المللی، اهمیت این دریا برای منافع و امنیت ملی ایران و همچنین حضور ‏جمهوری اسلامی در این آبراه بین‌المللی، حضور نظامی جمهوری اسلامی ایران در سودان می‌تواند در حفاظت از منافع ملی ‏ایران و همچنین ارتقای آن مؤثر باشد. حضور در سودان همچنین می‌توان به ایران این امکان را بدهد که از طریق سودان ‏حضور اقتصادی و سیاسی خود را در قاره آفریقا افزایش دهد.‏

‏ 🔸روسیه نیز با سقوط دولت بشار اسد در سوریه، خطوط تدارکاتی خود برای نیروهایش در آفریقا را در معرض خطر می‌بیند. همچنین ‏باوجود حضور مسکو در شرق لیبی، عدم برخورداری دولت حفتر از شناسایی بین‌المللی مانعی بر سر راه تثبیت جایگاه روسیه ‏در این منطقه است؛ بنابراین روسیه به پایگاه سودان برای تقویت خطوط تدارکاتی خود به آفریقا و حمایت از نیروهای خود ‏نیاز مبرم دارد. چرا که سودان می‌تواند مسیری مناسب برای ارتباط با نیروهای لشکر آفریقا در منطقه ساحل باشد. علاوه بر ‏این پورت سودان نیز پایگاهی برخوردار از حمایت دولت رسمی و قانونی محسوب خواهد شد و محدودیت‌های لیبی را نخواهد ‏داشت.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/147
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️ردپای اطلاعاتی چین در کوبا

📝متیو فویانوبله و دیگران
◾️مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی
#تهران_ریویو

🔸جاه‌طلبی چین برای بسط توانایی‌هایش در جمع‌آوری جهانی اطلاعات، آن را به نزدیکی ایالات متحده کشانده است. در ژوئن ۲۰۲۳، مقامات دولت بایدن در افشاگری مهمی، گزارش‌هایی را مبنی بر دسترسی چین به تأسیسات جاسوسی در کوبا تأیید کردند. افشاگری‌های بعدی وال استریت ژورنال نیز نشان داد که چهار تأسیسات مهم شناسایی و ورود و خروج تکنسین‌های چینی ردیابی شده‌اند.

🔹مجاورت کوبا با جنوب ایالات متحده و حوزۀ کارائیب، آن را به بهترین مکان برای جمع‌آوری سیگنال‌های اطلاعاتی (SIGINT) یا شنود الکترونیک در منطقه تبدیل می‌کند. کوبا در کمتر از ۱۰۰ مایلی جنوب فلوریدا موقعیت مناسبی برای رصد فعالیت‌ها و ارتباطات حساس آمریکا از جمله در حوزه نظامی دارد.

💢مکان‌های احتمالی جمع‌آوری سیگنال اطلاعاتی در کوبا

🔹مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و دیگر ابزارهای داده‌کاوی، نزدیک به ده تأسیسات در اطراف کوبا را بررسی کرده است که گفته می‌شود با چین مرتبط هستند. از میان آنها، چهار تأسیسات (در شهرهای بژوکال، ال ساآلو، وجی و کالابازار) ابزارهای دقیق و قابل رؤیت شنود الکترونیک، زیرساخت‌های فیزیکی واضح امنیتی و دیگر نشانه‌هایی را دارند که نشان می‌دهد مجموعه اطلاعاتی هستند.

💢آغوش باز چین برای کوبا

🔹فروپاشی شوروی فرصتی را برای رقبا مخصوصاً چین فراهم آورد [تا در کوبا نفوذ اطلاعاتی کنند] و چین بی‌درنگ از آن استفاده کرد. دهه ۹۰ میلادی شاهد چندین تبادل در سطح بالا میان رهبران چین و کوبا بود، همچون یک هیئت نظامی به ریاست وزیر دفاع ملی چین، چی هائوتاین در ۱۹۹۹. از روزهای ابتدایی تعامل تاکنون پیوندهای چین در کوبا تقویت شده است. مقامات نظامی آنها مشغول جلسات همیشگی سطح بالا در سطح رهبری دولت، حزب و ارتش بوده‌اند. کوبا در میان اولین کشورهای آمریکا لاتین و حوزۀ کارائیب بود که شی جین پینگ در نطق آغاز به کار خود در ۲۰۱۳ به آنها اشاره کرد.

🔹شرکت ملی نفت چین همچنین با شرکت نفت دولتی کوبا وارد همکاری شده است تا چاه‌های نفت در خشکی و دریا را توسعه دهد. اگرچه ذخایر اثبات‌شده نفت کوبا ناچیز است، افزایش تولید داخلی نفت به یکی از اولویت‌های دولت کوبا تبدیل شده است، زیرا فروپاشی بخش نفت ونزوئلا منجر به کمبود سوخت ارزان در کوبا شده است. همزمان، چین نقش بزرگی در کمک به کوبا برای تنوع‌بخشی به شبکه انرژی عمدتاً متکی بر سوخت‌های فسیلی این کشور ایفا کرده و تعهد داده است که ۹۲ مزرعه خورشیدی در این جزیره بسازد.

💢بحران و فرصت

🔹کوبا در حال حاضر درگیر بدترین بحران اقتصادی خود از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی است؛ بحرانی که حتی از دوره از دست دادن حمایت شوروی در چارچوب جنگ سرد (موسوم به «دوره ویژه») بدتر است. همه‌گیری کووید-۱۹ صنعت گردشگری کوبا را نابود کرد و یکی از منابع اصلی درآمد و ارز خارجی این کشور را مسدود کرد. منبع دیگر، یعنی حواله‌های ارسالی کوبایی‌های مقیم خارج، به شدت تحت تأثیر سیاست‌های دوران ترامپ قرار گرفت که انتقال پول را محدود کرد.

🔹با در نظرگرفتن همه این موارد، نفوذ اقتصادی و سیاسی فزاینده چین در کوبا ممکن است راه را برای حضور نظامی و اطلاعاتی این کشور باز کند. پکن منافع راهبردی روشنی در ایجاد پایگاهی در این جزیره با توجه به نزدیکی آن به ایالات متحده و موقعیت استراتژیکش در قلب دریای کارائیب دارد. حتی بدون حضور قابل‌توجه نیروهای جمهوری خلق چین در این جزیره، سازمان اطلاعاتی کوبا می‌تواند به‌راحتی اطلاعاتی را که جمع‌آوری می‌کند با پکن به اشتراک بگذارد.

💢فراتر از شنود الکترونیک

🔹در همکاری میان کوبا و چین، شنود الکترونیک می‌تواند تنها نوک کوه یخ باشد. چین انگیزه‌های سیاسی و ایدئولوژیک قوی برای حفط یکی از معدود دولت‌های کمونیستی باقی‌مانده در جهان را دارد. نفوذ فزاینده چین در اقتصاد در حال دیجیتالی‌شدن کوبا، دولت کوبا را در سرکوب مخالفان و حفظ کنترل بر جامعه توانمندتر کرده است.

✅تلاش‌های زیر گام‌های اولیه مهمی را برای تقویت زیرساخت‌های ایالات متحده و شرکای آن و بازداشتن قدرت‌های رقیب از تشدید بیشتر تنش‌ها در این جزیره نمایان می‌کند:

1️⃣ تلاش برای شفافیت و ایجاد کانال‌های ارتباطی باز به منظور کاهش سوءتفاهم‌ها
2️⃣تقویت زیرساخت‌های غیرنظامی برای مقابله با شنود الکترونیک
3️⃣مقابله با استبداد دیجیتال چین و کوبا با حمایت از دسترسی بیشتر مردم کوبا به اینترنت و فناوری‌های ارتباطی خارج از کنترل دولت.


✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/146
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐نگاه احزاب افراطی روبه‌رشد اروپا به روسیه چگونه است؟

#تحلیل_کوتاه

🔹پس از رای عدم اعتماد پارلمان آلمان به اولاف شولز صدراعظم (۱۶ دسامبر)، اشتاین‌مایر رئیس‌‌جمهو این کشور دیروز جمعه پس از مشورت با رهبران احزاب و مشخص شدن اینکه امکان توافق برای تشکیل یک دولت جدید در پارلمان فعلی وجود ندارد دستور انحلال پارلمان را صادر و روز ۲۳ فوریه ۲۰۲۵ را زمان برگزاری انتخابات زودهنگام اعلام کرد. یکی از دلایل عمده فروپاشی دولت آلمان اختلاف‌نظر احزاب ائتلاف بر سر بودجه از جمله در موضوع کمک به اوکراین بود. از زمان حمله روسیه به اوکراین، وضعیت سیاسی-اجتماعی در کشورهای اروپایی دچار تغییرات قابل توجهی از جمله افزایش محبوبیت احزاب دارای گرایش‌های افراطی شده است. بر همین اساس این تحلیل نگاهی به موقعیت داخلی و مواضع این احزاب نسبت به روسیه دارد.

💢آلترناتیو برای آلمان (AfD) و اتحاد زهرا واگن‌کنشت (BSW)

🔸حزب آلترناتیو برای آلمان، معروف به رویکردهای افراطی و فاشیستی، نسبت به سه سال گذشته بیش از ۱۰۰ درصد رشد محبوبیت داشته و تعداد طرفدارانش از ۷.۵ میلیون به بیش از ۱۵ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴ رسیده است. همچنین، اتحاد تازه تاسیس واگن‌کنشت، توانسته محبوبیت ۷ درصدی کسب کند. هر دو حزب مخالف شدید کمک به اوکراین بوده و به «سیاست شرقی» (Ostpolitik) اعتقاد دارند که بر لزوم ارتباط با روسیه تأکید می‌کند.

💢اجتماع ملی فرانسه (NR)

🔸این حزب در انتخابات ۲۰۲۴ توانست با کسب ۲۶ درصد کرسی‌ها بزرگترین حزب پارلمان فرانسه شود. اجتماع ملی که به گرایش‌های راست افراطی و اتهاماتی نظیر دریافت کمک مالی از روسیه معروف است، تحت رهبری مارین لوپن از متحدین اصلی روسیه در فرانسه بود که پس از جنگ اوکراین حمایت و تعامل خود با روسیه را کاهش داد اما همچنان مخالف مداخله در جنگ و حمایت از اوکراین است. ژردن باردلا، رهبر کنونی این حزب، تمایلی به روسیه ندارد و موافق حمایت از اوکراین است. محبوبیت این حزب از سال ۲۰۲۱ تاکنون حدود ۱۷ درصد رشد داشته است.

💢برادران ایتالیا (FdI)

🔸حزب راست افراطی برادران ایتالیا به رهبری جورجیا ملونی که اکنون در ائتلاف حاکم حضور دارد، محبوبیت روزافزونی نسبت به گذشته کسب کرده است. این حزب تا پیش از جنگ اوکراین تعاملات زیادی با روسیه داشت اما پس از جنگ، موضع خود را تغییر داده و به شدت مخالف روسیه و حامی اوکراین شده است. محبوبیت کنونی این حزب به حدود ۳۰ درصد رسیده که نسبت به سال ۲۰۲۱ حدود ۱۳ درصد افزایش یافته است.

💢حزب آزادی هلند (PVV)

🔸حزب آزادی هلند که گرایش‌های راست افراطی، عمل‌گرایانه و مهاجرستیز را دنبال می‌کند از یک سو جنگ اوکراین را محکوم کرده و از سوی دیگر خواستار رویکرد عمل‌گرایانه اتحادیه اروپا در قبال این جنگ است. محبوبیت کنونی این حزب به ۲۶ درصد رسیده که آن را به محبوب‌ترین حزب هلند تبدیل کرده و نسبت به سه سال گذشته ۱۴ درصد رشد داشته است.

💢حزب آنو جمهوری چک (ANO)

🔸حزب آنو که از سال ۲۰۱۱ فعالیت خود را آغاز کرده، دارای گرایش‌های راست پوپولیستی است. این حزب علی‌رغم عدم حمایت از روسیه و محکوم کردن تجاوز به اوکراین، مخالف عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا بوده و وعده‌هایی برای میانجی‌گری بین روسیه و اوکراین داده است. حزب آنو به عنوان بزرگترین حزب جمهوری چک دارای محبوبیت ۳۴ درصدی است که نسبت به سه سال گذشته ۷ درصد افزایش یافته است.

💢جبهه متحد برای رومانی (AUR)

🔸در رومانی، حزب جبهه متحد برای رومانی با محبوبیت ۲۰ درصد دومین حزب بزرگ است و به شدت همسوی روسیه و مخالف هرگونه کمک به اوکراین است؛ تا جایی که رهبر آن به اوکراین ممنوع‌الورود شده است. وضعیت پیش‌بینی‌ناپذیر رومانی از اینجا ناشی می‌شود که در دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴، کالین جورجسکو، نامزدی بدون هیچ وابستگی حزبی، بیشتر رأی را کسب کرد. این نامزد دارای گرایش‌های پوپولیستی، ضدناتو و ستایشگر روسیه است. اگرچه احتمال انتخاب وی به عنوان رئیس‌جمهور پایین است، اما افزایش محبوبیت او نشان‌دهنده تمایل فزاینده مردم رومانی به جریان‌های مخالف ناتو است.

💢جمع‌بندی

✅تحلیل وضعیت احزاب افراطی و رو به رشد در اروپا نشان‌دهنده یک تغییر قابل توجه در نگرش این احزاب به روسیه است. از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، مواضع این احزاب نسبت به روسیه متنوع و گاه متناقض شده است. در حالی که برخی از آنها به دنبال نزدیکی به روسیه هستند، دیگران به دلیل فشارهای اجتماعی و سیاسی، مجبور به اتخاذ مواضع ضدروسی شده‌اند. در کشورهایی نظیر ایتالیا، هلند، اتریش، فرانسه و جمهوری چک احزاب راست افراطی بزرگترین حزب پارلمان هستند و در کشورهای دیگری نظیر آلمان، رومانی و مجارستان تمایلات ضدناتو و افراطی در حال رشد روزافزون است.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/145
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️پیامدهای اقتصادی خروج کشورهای ساحل از اتحادیه اقتصادی غرب آفریقا- اکواس
◼️قراءات الافریقیة -لندن
📝جيهان عبد السلام

#رویة_العربیة

🔹کشورهای مالی، نیجر و بورکینافاسو که پیش‌تر در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۴ تصمیم خود برای خروج از اتحادیه اقتصادی غرب آفریقا-اکواس را اعلام کرده بودند، در ۲۳ دسامبر ۲۰۲۴ با مهلت شش‌ماهه‌ای که اکواس برای خروج نهایی از این بلوک به آن‌ها داده بود، مخالفت کرده و اعلام نمودند برای خروج از این اتحادیه یک سال زمان نیاز دارند.


💢انگیزه‌های خروج کشورهای ساحل

🔹کودتاهای نظامی که در مالی، نیجر و بورکینافاسو منجر به سرنگونی دولت‌های مستقر در این کشورها شد، موجب شد که اکواس دولت‌های جدید را به رسمیت نشناسد و آن‌ها را هدف تحریم‌های سیاسی و اقتصادی خود قرار دهد که شامل تعلیق عضویت و بسته شدن مرزها بود. اکواس از این کشورها خواست تا جدول زمانی برای بازگشت دولت به حکومت مدنی تعیین کنند اما دولت‌های نظامی تازه استقرار یافته، این درخواست را دخالت در حاکمیت خود تلقی و آن را رد کردند.

🔹تحریم‌های اقتصادی علیه بورکینافاسو، مالی و نیجر تبعات منفی برای اقتصاد و مردم این کشورها داشته است، به همین دلیل، کشورهای ساحل ضمن تصمیم به خروج از گروه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا، یک اتحاد جدید میان خود به نام اتحادیه کشورهای ساحل (AES) تشکیل دادند.

💢پیامدهای احتمالی خروج کشورهای ساحل

🔹احتمال رشد تروریسم و تهدید ثبات اقتصادی و اجتماعی: بر اساس گزارش‌های شاخص جهانی تروریسم در سال ۲۰۲۴، مرکزیت عملیات‌های تروریستی از خاورمیانه به ساحل منتقل‌ شده چنانکه با بیش از ۶۷۳ عملیات تروریستی مسلحانه در حدود ۴۳٪ از تلفات تروریسم را به خود اختصاص داده است. در میان کشورهای ساحل نیز بورکینافاسو ب افزایش ۶۸٪ تلفات و ۱۷٪ حملات اسفناک‌ترین جایگاه را در اختیار دارد. این آمارها نشان‌دهنده وخامت وضعیت امنیتی در این منطقه و تأثیر منفی آن بر شرایط اجتماعی و اقتصادی کشورهای اطراف است.

🔹محدودیت‌های تجاری و انزوای اقتصادی: با توجه به عدم توسعه صنعتی کشورهای بورکینافاسو، مالی و نیجر وابستگی آن‌ها به تجارت منطقه‌ای بسیار شدید است. تجارت دام بین کشورهای ساحل و خلیج گینه، به آزادی رفت‌وآمد بین کشورهای غرب آفریقا بستگی دارد. همچنین با توجه به ضعف تولید ملی، این کشورها بیشتر نیازهای خود را از غرب آفریقا و بازارهای جهانی، به‌ویژه چین وارد می‌کنند. به همین دلیل، آن‌ها به بنادر خلیج گینه وابسته‌اند و بدون دسترسی آزاد به بنادر، واردات بسیار گران‌تر خواهد بود.

💢چالش‌های اقتصادی منطقه‌ای در سطح اکواس

1️⃣تجارت داخلی اکواس:

🔹خروج این سه کشور از اکواس تأثیر زیادی بر جریان کالاها و خدمات در مرزهای منطقه دارد چنان که طبق پیش‌بینی‌ها تاثیر این خروج کاهش ۱۲-۱۵٪ تجارت خارجی اکواس و کاهش ۲۵٪ تجارت منطقه‌ای در قاره آفریقا خواهد بود. با توجه به این که کشورهای ساحل، کریدورهای اصلی تجارت میان کشورهای ساحلی و کشورهای محصور در خشکی هستند، احتمالاً با اعمال عوارض یا محدودیت‌های بیشتر برای ترانزیت کالا، منجر به افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و به تبع آن، افزایش قیمت‌ها خواهد شد.

2️⃣تأثیر بر روند یکپارچه‌سازی اقتصادی

🔹خروج از اکواس ممکن است اعتماد به توانایی این سازمان برای دستیابی به یکپارچگی اقتصادی بیشتر را کاهش دهد و بر سرمایه‌گذاری‌های خصوصی تأثیر بگذارد. پروژه‌های زیربنایی مهم مانند جاده‌ها و راه‌آهن‌های منطقه‌ای ممکن است با توقف یا کاهش پیشرفت روبه‌رو شوند، به‌ویژه که بر پروژه‌های مربوط به ارتباط کشورهای عضو محصور در خشکی و کشورهای داری ساحل تأثیر منفی خواهد گذاشت

3️⃣محدودیت تردد افراد و کارگران

🔹از دیگر تبعات خروج از اکواس دشوار شدن دسترسی کارگران به بازارهای منطقه‌ای است و از آن‌جا که کشورهایی مانند مالی و نیجر به صادرات نیروی کار به کشورهای همسایه وابسته‌اند، کارگران مهاجر در کشورهای ساحل ممکن است به دلیل نرخ بالای بیکاری و کاهش فرصت‌های شغلی تحت تأثیر قرار گیرند.

💢نتیجه‌گیری

✅ خروج اخیر ائتلاف ساحل از اتحادیه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (اکواس) تحول مهمی در سیاست‌گذاری منطقه غرب آفریقا به حساب می‌آید. این تغییرات می‌تواند تأثیرات زیادی بر استراتژی‌های تجاری و توسعه اقتصادی منطقه داشته باشد. از سوی دیگر کشورهای ساحل برای بهره‌برداری از فرصت‌های موجود در منطقه تجارت آزاد قاره‌ آفریقا ممکن است نیاز به تغییرات اساسی در توافق‌ها و سیاست‌های اقتصادی خود داشته باشند تا از مزایای عضویت در این ابتکار تجاری پان آفریقایی بهره‌مند شوند.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/144
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 تلاش آمریکا برای اجرای الگوی سوریه در یمن

#تحلیل_کوتاه

🔹رژیم صهیونیستی در آخرین اقدام علیه یمن ساعاتی قبل برخی زیرساخت‌ها در صنعا را هدف حمله هوایی قرار داده است. در روزهای اخیر دولت ‏صنعا به بزرگ‌ترین چالش امنیتی اسرائیل بدل گشته و اقدامات اظهارات سران این رژیم ‏نشان‌دهنده این است که راهکار اساسی برای این چالش وجود ندارد.‏

🔸کارزاری که یمن از ابتدای طوفان الاقصی آغاز نموده به پانزدهمین ماه خود رسیده و در این فاصله ‏محاصره دریایی صهیونیست‌ها ولو موقت نیز متوقف نشده و از بُرهه‌ای حملات مستقیم موشکی و پهپادی ‏یمنی‌ها به طور مستقیم اراضی اشغالی و به ویژه تل آویو را هدف قرار می‌دهد.‏

🔸دولت صنعا علی‌رغم مشکلات فراوان مانند تحریم، محاصره و اوضاع بد اقتصادی در کنار تهدیدات امنیتی ‏چون امکان فعال شدن جبهه داخلی با حمایت و تحریک خارجی و همچنین حملات پیاپی هوایی علیه اهداف ‏نظامی و زیر ساخت های مدنی توسط آمریکا-انگلیس و رژیم صهیونیستی همچنان از حرف ابتدایی خود یعنی ‏ایستادن در کنار مردم غزه عدول ننموده و تا امروز تحت همه فشارها عقب‌نشینی نکرده است. این در حالی ‏است که رژیم صهیونیستی با همراهی و هدایت آمریکا عملاً توانسته با شیوه‌های مختلف همه دیگر جبهه‌های ‏فعال علیه خود را ولو موقت مسدود نماید.‏

🔸همین ایستادگی موجب شده طی روزهای اخیر به تکرار اظهارانی از سوی مقامات رژیم مبنی بر عدم وجود ‏راه‌حل موثر برای توقف حملات یمنی‌ها بشنویم. این‌که «دیوید بارنیا» پیشنهاد می‌دهد برای مهار یمنی‌ها باید ‏به ایران حمله کرد یا این‌که مطبوعات رژیم به نقل کارشناسان نظامی و امنیتی بُعد مسافت و عدم شناخت ‏کافی از یمن را به عنوان موانع جدی برای مقابله با یمن بیان می‌کنند، مواردی است که نشان از استیصال ‏جدی رژیم در مواجهه با یمن دارد. در همین راستا «عیران اورتال» ژنرال نیروهای ذخیره ارتش رژیم ‏صهیونیستی می‌گوید: «یمنی‌ها را با حملات هوایی نمی‌توان شکست داد و این امر مستلزم عملیات زمینی ‏است که اسرائیل قادر به آن نیست».‏

🔸حقیقت این است که عواملی مانند بُعد مسافت، فقر اطلاعاتی، فقدان بانک اهداف در دسترس و تعیین کننده، ‏عدم شناخت از ساختار انصارالله، پیچیدگی جغرافیای مناطق تحت کنترل دولت صنعا، سبب سردرگمی رژیم ‏و حامیان آن شده است و این مسئله موجب شده که صهیونیست‌ها به این واقعیت اعتراف کنند که ‏بازدارندگی در برابر یمنی‌ها بی‌معناست.‏

🔸مسئله قابل توجه بعدی، ایستادگی شجاعانه و بی‌نظیر یمنی‌ها در مقابل آمریکاست. یمنی‌ها قبلاً دو ناو ‏هواپیمابر آمریکایی (جرالد فورد و آیزنهاور) را که برای هدایت عملیات هوایی علیه یمن وارد آب‌های منطقه ‏کرده بودند را به واسطه حملات موشکی و پهپادی شجاعانه خود از منطقه اخراج نمودند و طی روزهای اخیر ‏علیه ناو سوم یعنی «هری ترومن» نیز که به تازگی وارد دریای سرخ شده بود با ده‌ها موشک و پهپاد عملیات ‏انجام دادند که منجر به سرنگونی یک جنگنده ‏F18‌‏ هورنت و فرار ناو به سمت شمال دریای سرخ شد.

‏ 🔸ناتوانی در مهار یمن در نهایت مقامات رژیم صهیونیستی را به این نتیجه رسانده که سیاست همیشگی خود ‏یعنی «ترور» را در قبال یمن نیز در پیش بگیرند و آن را به صورت علنی اعلام کنند. در این ارتباط ممکن ‏است رژیم مانند موارد مشابه به سراغ ترورهای نمادین برود و شخصیتی مانند «یحیی سریع» که به نماد ‏عملیات‌های نظامی دولت صنعا تبدیل شده جز گزینه‌های اصلی باشد. همچنین ممکن است برخی مستشاران ‏سرشناس ایرانی در پرونده یمن جز اهداف ترور باشند و در نهایت ممکن است حذف رهبر انصارالله در دستور ‏کار رژیم صهیونیستی قرار گیرد!‏

‏ 🔸ذکر این نکته ضروری است که چالش رژیم در این مسیر عدم شناخت کامل از ساختار ‏انصارالله و رده‌های فرماندهی و چهره‌های کلیدی آن (بر خلاف حزب الله) است که این امر موجب خواهد شد ‏در صورت اجرای سیاست ترور اثر خاصی در نحوه عملکرد انصارالله ایجاد نشود و بلکه برعکس ترورها موجب ‏توجیه اقدامات جدی‌تر یمن شود.‏

🔸آن چه روشن است اسرائیل در مواجهه با یمن به زمین سخت برخورد کرده‌ و به دلایل متعدد از ‏جمله پیش‌دستی مقاومت یمن در حملات، رعایت اصول توسط انصارالله، روحیه ایستادگی یمنی‌ها و عدم ‏امکان عملیات زمینی، عملاً حملات هوایی اثر چندانی بر روند اقدامات انصارالله ‏ندارد.

✅پس از سقوط بشار اسد، گروه‌های مخالف انصارالله به ویژه جریان اخوانی ‏نیز امیدوار شده‌اند تا الگوی سوریه را در آنجا تکرار کنند و در همین رابطه تحرکاتی سیاسی با حمایت آمریکا نیز مشاهده شده است. با این وجود نظر می‌رسد به دلیل وضعیت بهتر ‏مناطق تحت کنترل دولت نجات ملی، قوی بودن رزمندگان یمنی روی زمین و اختلافات گروه‌های مسلح، ‏امکان موفقیت فعال‌سازی جبهه داخلی نیز پایین است.‏

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/143
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️درس‌هایی که چین از جنگ اوکراین فرا گرفت
◾️دیفنس وان
📝تای گراهام – پیتر سینگر

#تهران_ریویو

🔸جنگ اوکراین برای ارتش آزادی‌بخش خلق چین تنها یک نبرد نیست که باید از دور نظاره‌گرش بود؛ بلکه همچون یک آزمایشگاه واقعی است تا چین الزامات راهبردی مورد نظر خود را بیاموزد. ارتش چین در حال تحلیل و تطبیق درس‌های این جنگ، از ازدحام پهپادها تا جنگ‌افزارهای الکترونیک است تا رویکرد خود به منازعات را اصلاح نموده و یا تغییر دهد؛ تفاوتی هم نمی‌کند این منازعه تایوان باشد یا هیمالیا و یا فراتر از آن.

🔹منازعه اوکراین، نقش پهپادها را در تغییر بازی جنگ‌ مدرن، مخصوصاً در جمع‌آوری اطلاعات، هدف‌گیری دقیق و اشباع توان مقابله سامانه‌های دفاعی دشمن برجسته کرده است. ارتش چین به دنبال توسعه و ارتقای انواع مختلفی از پهپادها، از جمله:

1️⃣پهپادهای مقرون به‌صرفه و قابل گسترش برای حملات با تعداد بالا؛
2️⃣پهپادهایی که تولید آن‌ها از موفقیت‌های روسیه و اوکراین در شکست‌دادن دفاع هوایی دشمن از طریق ضربات هماهنگ و دقیق الهام می‌گیرند؛
3️⃣پهپادهایی با دید اول شخص که مزیت تاکتیکی خود را در اوکراین برای حملات کوتاه‌برد و شناسایی نشان دادند.

🔹نیروی هوایی ارتش چین اخیراً اعلام کرد که در سراسر این کشور رقابت برای طراحی پهپادهایی وجود دارد که قادر به هوانوردی خودکار، هدف‌گیری دقیق، جنگ الکترونیک، شناسایی گسترده، حمله با تعداد بالای هماهنگ و حمایت لجستیک هستند. این راهبرد، در راستای هدف بزرگ‌تر چین برای کسب برتری فناورانه و آمادگی عملیاتی هنگام درگیری‌های پرمخاطره است. راهبرد پهپادی ارتش آزادی‌بخش چین بر ایجاد سامانه‌های هماهنگ مبتنی بر هوش مصنوعی استوار است که پهپادها را قادر می‌سازند هماهنگی بالایی در هدف‌گیری دقیق و کاهش قدرت مانوردهی دشمن داشته باشند، آن هم بدون دخالت مستقیم انسانی.

🔹جنگ اوکراین با نشان دادن نقش تعیین‌کننده شبکه‌های یکپارچه در مدیریت عملیات هواپیماهای بدون سرنشین، جنگ الکترونیک و هدف‌گیری دقیق، باعث شد ارتش چین در آوریل گذشته به سازماندهی مجدد نیروی پشتیبانی استراتژیک خود به سه واحد هم‌مرتبه دست بزند. نیروی هوافضا، نیروی فضای مجازی و نیروی پشتیبانی اطلاعاتی. در واقع هدف ارتش چین ایجاد یک اکوسیستم اطلاعاتی منسجم برای افزایش چابکی عملیاتی و اثربخشی نیروهای مشترک است.

🔹ارتش آزادی‌بخش خلق چین با الهام از استفاده اوکراین از خودروهای زمینی بدون سرنشین (UGV) برای لجستیک و شناسایی و نبرد، خودروهای لجستیکی UGV خود با قابلیت‌های ماژولار (امکان نصب قطعات غیرثابت) را معرفی کرده است که می‌توانند علاوه بر حمل تجهیزات و مجروحان، در نبردهای نزدیک نیز برای پشتیبانی مورد استفاده قرار بگیرند. این ارتش همچنین در حال آزمایش خودروهای زمینی بدون سرنشین مسلح با سیستم‌های هدف‌گیری مبتنی بر هوش مصنوعی برای جنگ شهری و دفاع محیطی است. گزارش‌ها بر تجهیز این خودروها به حسگرهای پیشرفته و تجهیزات ارتباطی تأکید دارند تا بتوان آن‌ها را در عملیات گسترده‌تر همراه با پهپادها و تجهیزات دارای سرنشین ادغام کرد.

🔹وقتی روسیه برای مقابله با حملات پهپادی اوکراین به استفاده از زره‌های استند-آف (Stand-off Armor) معروف به "زره مشبک" روی آورد، استراتژیست‌های ارتش چین به این موضوع توجه و برخی از تانک‌های سبک Type 15 چین به تجهیزات مشابه مجهز نمودند.

✅تغییر استراتژی‌ها و تلاش‌های چین برای تطبیق خود با شرایط روزآمد جنگ، از توسعه سیستم‌های بدون سرنشین و دفاع‌های ضدپهپادی گرفته تا جنگ الکترونیک (EW)، حکایت از استراتژی حساب‌شده‌ این کشور برای استفاده از درس‌های میدان نبرد و ادغام آن‌ها در یک دکترین نظامی در حال تحول دارد. با این حال، توانایی ارتش چین در عملیاتی‌کردن مؤثر این نوآوری‌ها هنوز محل ابهام است به‌ویژه که هنوز در دنیای واقعی آزمایش نشده‌اند. با این وجود، این تلاش‌ها نشان‌دهنده قصد جدی چینی‌ها برای درس گرفتن از جنگ‌های دیگران است، موضوعی که همواره از ویژگی‌های تاریخی برنامه‌های موفق تغییر در دکترین نظامی بوده است.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/142
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

✅ مذاکرات اسرائیل و حماس و چشم‌انداز توافق آتش‌بس

#تحلیل_کوتاه

🔹با بازگشت تیم مذاکره‌کننده اسرائیلی از قطر، مذاکرات مثبت و پیشرفت‌های ملموس میان اسرائیل و حماس، ‏اکنون با موانع جدیدی روبه‌رو شده است. در روزهای گذشته، رسانه‌ها از پیشرفت ۹۰درصدی در مذاکرات ‏خبر داده بودند، اما همچنان برخی مسائل حساس و کلیدی میان دو طرف وجود دارد. این مسائل شامل فرآیند ‏آزادی اسیران اسرائیلی و وضعیت حضور نظامی اسرائیل در منطقه استراتژیک کریدور فیلادلفیا می‌شود. ‏یکی دیگر از موضوعات مورد اختلاف، طرح ایجاد یک منطقه حائل به عرض چند کیلومتر در امتداد مرز غزه و ‏اسرائیل است.

💢مسئله فهرست اسرای اسرائیلی

🔸علی‌رغم روند مثبت اولیه، نتانیاهو روز گذشته دستور داد تیم مذاکره‌کننده اسرائیلی به اراضی اشغالی بازگردد تا مشورت‌های داخلی صورت گیرد. رسانه‌های عبری دلیل این تصمیم ‏را «عدم همکاری حماس» در ارائه فهرست اسیران زنده و مرده که حماس قرار بود ‏در مرحله نخست توافق و پس از اجرایی شدن آن، ارائه دهد عنوان کرده‌اند.‏

🔸تلویزیون اسرائیل در گزارش‌هایی اعلام کرده که حماس در تلاش است تا از مذاکرات به عنوان ابزاری برای ‏دستیابی به «دستاوردهای بزرگ» استفاده کند و پس از آن فهرست اسیران را ارائه دهد. همچنین، روزنامه ‏اسرائیل هیوم به نقل از یک مقام ارشد اسرائیلی، مدعی شده که حماس پس از نرمش‌های مقطعی در ‏مذاکرات، اکنون به مواضع قبلی خود برگشته و بار دیگر خواسته است که پایان ‏جنگ به عنوان پیش‌شرط آغاز مرحله اول توافق قرار گیرد.‏

🔸اگر این ادعا درست باشد، تغییر موضع حماس می‌تواند تلاشی برای جلوگیری از تحمیل شروط جدید اسرائیل ‏در مذاکرات تلقی شود، چرا که اسرائیل در ماه‌های اخیر از تاکتیک افزایش شروط به‌عنوان راهی برای کسب ‏امتیازات بیشتر استفاده کرده است. در این میان، نتانیاهو نیز در نشست اخیر کنست اعلام کرده بود که ‏مذاکرات به پیشرفت‌هایی دست یافته‌اند، اما تأکید کرد که مشخص نیست به چه زمانی برای رسیدن به نتیجه ‏نهایی نیاز خواهد بود.‏

💢مفاد توافق اولیه

🔸در حال حاضر، توافق اولیه بر سر مبادله ۲۰زندانی فلسطینی به ازای هر نظامی زن اسرائیلی صورت گرفته ‏است. اسامی این زندانیان هنوز مشخص نیست، اما گفته می‌شود که این افراد از میان حدود ۴۰۰زندانی ‏دارای بیش از ۲۵سال محکومیت حبس انتخاب خواهند شد. در ابتدا نام‌هایی چون مروان برغوثی و احمد ‏سعدا نیز در فهرست فلسطینیانی که قرار است آزاد شوند، آمده بود، ولی این خبر تکذیب شد. به‌نظر می‌رسد ‏که در صورت اجرایی شدن توافق، برخی از این زندانیان نیز آزاد خواهند شد.‏

🔸اسرای اسرائیلی نیز در سه مرحله تدریجی آزاد خواهند شد، اما حماس با آزادی فوری آنها مخالفت کرده ‏است. از مجموع ۹۶اسیر اسرائیلی، گمان می‌رود ۶۲نفر زنده باشند و ۳۴نفر دیگر در جریان حملات ‏اسرائیل و دیگر تحولات کشته شده‌اند. به این ترتیب، آزادسازی تدریجی این اسیران در مرحله‌های مختلف ‏انجام خواهد شد.‏

🔸بخش دیگری از مذاکرات به وضعیت غزه و حضور نظامی اسرائیل در این منطقه مربوط می‌شود. قرار است با ‏توافق‌های جدید، ساکنان شمال غزه بتوانند به خانه‌های خود بازگردند و روند ورود کمک‌های بشردوستانه به ‏غزه با نظارت مصر و قطر از سر گرفته شود. در این راستا، تعداد کامیون‌های حامل کمک‌های بشردوستانه به ‌‏۵۰۰کامیون در روز افزایش خواهد یافت.‏

🔸اما اعلام پایان رسمی جنگ ۱۴ماهه به تأخیر خواهد افتاد تا مرحله سوم توافق اجرایی شود. در این مرحله، ‏کمیته‌ای از نیروهای تکنوکرات فلسطینی که وابستگی به حماس یا دیگر گروه‌های فلسطینی ندارند، با حمایت ‏گروه‌های مختلف سیاسی، مسئولیت اداره امور را بر عهده خواهند گرفت.‏

💢چشم‌انداز توافق نهایی

🔸در هفته‌های اخیر، ایالات متحده، قطر و مصر تلاش‌های خود را برای میانجیگری از سر گرفته‌اند و گزارش‌هایی ‏از تمایل بیشتر هر دو طرف برای رسیدن به توافق منتشر شده است. در ماه اکتبر(مهرماه) پیشنهاد آتش بس ‏کوتاه‌مدت داده شده بود که از سوی حماس رد شد.‏

🔸حماس و دیگر گروه‌های فلسطینی بر این باورند که دستیابی به آتش‌بس در غزه «از هر زمان دیگری نزدیک‌تر ‏است»، به شرطی که اسرائیل شروط جدیدی تحمیل نکند. این گروه‌ها در بیانیه‌ای، اشاره کرده‌اند که در روز ‏جمعه جلسه‌ای در قاهره برگزار شده است که در آن نمایندگانی از حماس، جهاد و جبهه خلق حضور ‏داشته‌اند.‏

✅طبق اعلام وزارت خارجه قطر تلاش‌ها برای به نتیجه رساندن مذاکرات ادامه دارد. در این میان، ‏برخی تحلیلگران معتقدند که نتانیاهو با استفاده از تاکتیک وقت‌کشی، ممکن است تا پیش از روی کار آمدن ترامپ، اجازه برقراری آتش‌بس را ندهد، به‌ویژه که این وضعیت به اسرائیل این فرصت را می‌دهد تا ‏دستاوردهای بیشتری در غزه به‌دست آورد.‏

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/141
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🔵توسعه نفت محور: نقش «سوکار» در اقتصاد جمهوری آذربایجان

#اکوتهران

🔸اقتصاد جمهوری آذربایجان در دو دهه گذشته رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است و صنایع نفت و گاز این کشور در آن نقش محوری داشته اند. در این میان، شرکت سوکار به عنوان تنها بازوی دولت جمهوری آذربایجان در حوزه نفت و گاز، پیش‌برنده اصلی این توسعه بوده است. سوکار همچنین تامین مالی صندوق دولتی نفت آذربایجان (سوفاز) را بر عهده دارد که پیش‌برنده اقدامات زیرساختی و توسعه‌ای بسیاری همچون شبکه آبیاری آبشرون-سامور و خط ریلی باکو-تفلیس-قارص بود و ارزش تقریبی دارایی‌های آن به بیش از ۶۱ میلیارد دلار می‌رسد.

🔹براساس برآوردها، درآمد سوکار در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۴۰ میلیارد دلار بوده است. فعالیت‌های سوکار دربرگیرنده صنایعی است که قریب به ۳۰ الی ۳۵ درصد تولید ناخالص داخلی جمهوری آذربایجان و حدود ۹۰ درصد درآمد صادراتی این کشور را شامل می‌شوند. نفت آذربایجان که با پیروزی بلشوئیک‌ها در ابتدای قرن بیستم ملی شد، پس از فروپاشی شوروی و تشکیل جمهوری آذربایجان نیز ملی مانده است و شرکت نفت دولتی جمهوری آذربایجان که با مخفف انگلیسی نام خود یعنی سوکار در مجامع بین‌المللی شناخته می‌شود، در سال‌های ابتدایی استقلال از ادغام دو شرکت دولتی آذری‌نفت و آذرنفت‌کیمیا تاسیس گردید.

🔹نحوه همکاری سوکار با شرکت‌های بین‌المللی مبتنی بر قراردادهای مشارکت در تولید (PSAs) است و از این منظر، با الگوی مرسوم در روسیه و قزاقستان متفاوت محسوب می‌شود. انعقاد قرارداد میدان «آذری-چیراغ-گونشلی» در سال ۱۹۹۴ را باید نقطه عطفی در حیات سوکار دانست که با مشارکت ۱۳ شرکت خارجی از جمله بی‌پی و ۸ کشور مختلف انجام پذیرفت.

🔹حیدر علی‌اف از این قرارداد با عنوان «قرارداد قرن» یاد کرده است و رئیس‌جمهور کنونی جمهوری آذربایجان، الهام علی‌اف، نیز در زمان انعقاد آن نائب رئیس سوکار بود. از آنجا که عزل و نصب هیئت مدیره این شرکت در اختیار رئیس‌جمهور بوده، خاندان علی‌اف از همان زمان بر سوکار سلطه کامل دارند. مشارکت در تولید با شرکت‌های بین‌المللی را باید یکی از کلیدی‌ترین اقدامات برای توسعه نفت‌محور در آذربایجان دانست. در زمان انعقاد قرارداد پیش‌گفته، تولید ناخالص داخلی جمهوری آذربایجان ۱.۲ میلیارد دلار برآورد می‌شد و این رقم پس از سی سال به ۷۲.۳ میلیارد دلار رسیده است.

🔹سوکار و سوفاز را باید نهادهای اصلی و محوری در توسعه شبکه وسیعی از خطوط لوله با هدف صادرات دانست که عبارتند از:
(۱) خط لوله نفت باکو-تفلیس-جیهان (BTC) با ظرفیت یک میلیون بشکه؛
(۲) کریدور گاز جنوبی (SGC) متشکل از دو خط لوله TANAP و TAP با صادرات سالانه ۱۶ میلیارد متر مکعب گاز به اروپا و برنامه توسعه به ۳۱ میلیارد متر مکعب؛
(۳) خط لوله نفت باکو-سوپسا با ظرفیت ۱۴۵ هزار بشکه در روز؛
(۴) خط لوله نفت باکو-نووروسیسک با ظرفیت ۱۰۰ هزار بشکه در روز.

🔹سوکار مالک تنها پالایشگاه جمهوری آذربایجان، با ظرفیت پالایش روزانه ۱۲۰ هزار بشکه است و با سرمایه‌گذاری ۷ میلیارد دلاری خود در ازمیر ترکیه، پالایشگاهی با ظرفیت ۲۰۰ هزار بشکه تاسیس نموده و اکنون علاوه بر تامین نیازهای داخلی فرآورده، بازیگری موفق در صادرات آن است و مراکز عرضه اختصاصی سوخت خود را در رومانی و گرجستان برپا ساخته است. با پشتیبانی شرکت سوکار، دو مجموعه سوکار پلیمر در آذربایجان و شرکت پتکیم ترکیه نیز وارد رقابت‌های منطقه‌ای محصولات پتروشیمی شده اند.

🔹فعالیت‌های سوکار به حوزه نفت و گاز محدود نمانده و این شرکت در سال‌های اخیر دست به تاسیس شرکت «سوکار گرین» با تمرکز بر حوزه انرژی تجدیدپذیر زده است و به تازگی برای احداث سه نیروگاه تجدیدپذیر با شرکت «مصدر» امارات به توافق رسیده است. در مجموع، می‌توان مدعی شد که نقش‌آفرینی سوکار در اقتصاد آذربایجان اکنون بر سه هدف راهبردی استوار است: (۱) افزایش ظرفیت صادرات گاز؛ (۲) متنوع‌سازی درآمدها و تکمیل زنجیره صادراتی در صنایع نفتی و (۳) توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر. هر چند که مخالفان برگزاری COP29 در آذربایجان، راهبرد سوم را تاکتیکی برای تحقق راهبرد اول دانسته‌اند.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/140
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐تحریم موشکی پاکستان: مهار چین و ایمن سازی متحدان در ایندوپاسیفیک

#تحلیل_کوتاه

🔹کشور پاکستان از سال ۱۹۹۸ با انجام سلسله آزمایش‌هایی (در پاسخ به آزمایش‌های هند) به باشگاه هسته‌ای پیوست و از آن زمان ، توسعه توان موشکی اعم از کوتاه برد، میان برد و دوربرد برای ایجاد و تقویت توان بازدارندگی در دستور کار هر دو کشور قرار داشته است.

🔸در چند روز گذشته ایالات‌متحده آمریکا تحریم‌هایی را علیه مجتمع توسعه ملی مستقر در اسلام‌آباد پاکستان اعمال کرد. تحریم این شرکت نظامی دولتی پاکستان توسط امریکا اقدامی بی‌سابقه و بیانگر تغییر رویکرد واشنگتن در مورد برنامه موشکی و قابلیت‌های هسته‌ای پاکستان است. دولت پاکستان این اقدام آمریکا را مغرضانه و با انگیزه سیاسی و مبتنی بر استانداردهای دوگانه خوانده و تاکید نموده که چنین رویکردی منجر به شکل‌گیری عدم تقارن نظامی، تضعیف اعتبار رژیم‌های جهانی منع اشاعه و به خطر افتادن صلح و امنیت بین‌المللی خواهد شد.

💢تحول در رویکرد واشنگتن

🔸این تحریم فارغ از آثار آن نمودی از تحول و تغییری محسوب می‌شود که در رویکرد واشنگتن اتفاق افتاده است. چندی پیش، جاناتان فاینر، مشاور امنیت ملی آمریکا، توسعه قابلیت‌های موشکی پاکستان به‌عنوان کشوری دارنده سلاح هسته‌ای را با هدفی فراتر از جنوب آسیا برشمرد و «تهدید نوظهوری» برای ایالات‌متحده خواند. در مقابل مقامات پاکستانی این ادعا را رد کرده و تاکید می‌کنند که حداکثر برد فعلی موشک‌های پاکستان ۲۷۵۰ کیلومتر است و هیچ مستندی درباره توسعه بُرد موشک‌ها توسط پاکستان وجود ندارد.

🔸علاوه بر این، مدت‌هاست که برخی از تحلیل‌گران آمریکایی باتکای عدم تسلط دولت مرکزی در بخش‌هایی از قلمروی پاکستان و تحرک گسترده گروه‌های سلفی و تکفیری از سه تهدید اساسی سخن می‌گویند:
1️⃣سرقت و بهره‌برداری از تسلیحات هسته‌ای برای انجام عملیات تروریستی
2️⃣انتقال تسلیحات و اشاعه آن به کشور ثالث
3️⃣ تسلط بر تسلیحات موشکی و هسته‌ای توسط یک گروه تروریستی در زمان بی‌ثباتی و انشعاب در دولت.

💢کلان راهبرد چرخش به آسیا

🔸با اینهمه، تغییر رویکرد امریکا در این رابطه فراتر از ملاحظات مذکور و به دو دلیل عمده در قالب راهبرد کلان چرخش به آسیا قابل توضیح است:

1️⃣تبادلات نظامی اخیر بین روسیه و کره شمالی در محیط اوکراین، حساسیت آمریکا را نسبت به اتحادهای راهبردی روسیه و چین دوچندان کرده است. در حالی که در چند دهه گذشته، پاکستان و چین وارد یک شراکت راهبردی شده‌اند. از این رو، آمریکا تحرکات پاکستان در حوزه هسته‌ای و موشکی را در قالب توسعه توانایی چین ارزیابی می‌کند. به بیان دیگر، این اقدام نمونه‌ای از بسط رقابت ژئوپلیتیکی آمریکا و چین در محیط منطقه‌ای است و تحریم‌ها برای ایالات متحده ابزاری کلیدی هستند.

2️⃣حمایت و ایمن‌سازی متحدان در منطقه ایندوپاسفیک نیز محرکی مهم است. موشک‌های بالستیک پاکستان برای هدف قرار دادن مناطق مختلف هند طراحی شده و پاکستان قصد دارد توانایی‌های خود برای دستیابی به مناطق دوردست (مانند جزایر راهبردی نیکوبار در اقیانوس هند) را افزایش دهد. با عنایت به جایگاه هند در الگوی متاخر تعاملات واشنگتن، این کشور به دنبال محافظت از هند در برابر تهدیدات احتمالی و به حاشیه‌ راندن پاکستان، به منظور تمرکز بیشتر هند بر چین است.

🔸پیش‌بینی می‌شود دولت ترامپ با توجه به حمایت مشاوران کلیدی آن از افزایش همکاری نظامی با هند، محدودیت‌های بیشتری بر پیشرفت موشکی پاکستان اعمال کرده و موضع تهاجمی‌تری در قبال نزدیکی چین و پاکستان داشته باشد.در کلان راهبرد چرخش به آسیا، تضعیف توانمندی‌های چین و متحدان راهبردی آن به اندازه حمایت از متحدان غرب همچون هند اهمیت می‌یابد.

💢تبعات

🔸این تغییر رفتار تبعاتی را برای پاکستان و آمریکا به همراه خواهد داشت. از یک‌سو، تحریم‌ها ممکن است توانایی پاکستان را برای دریافت تسلیحات و قطعات از چین (با توجه به ادغام شرکت‌های چینی در سیستم مالی جهانی) پیچیده کند و همزمان، این نگرانی برای اسلام‌آباد وجود دارد که شرکت‌های چینی درگیر در فروش هواپیما و زیردریایی نیز توسط ایالات‌متحده تحریم شوند و در چشم‌انداز، تولید دفاعی پاکستان با چالش‌های جدی مواجه گردد. از سوی دیگر تحریم‌ها می‌تواند به‌طور غیرمستقیم پاکستان را برای حفظ منافع خود به چینی‌ها نزدیک‌تر سازد.

💢جمع‌بندی

✅به‌طورکلی، تحریم‌های اخیر ایالات‌متحده، آثار گسترده‌ای بر چشم‌انداز ژئوپلیتیک جنوب آسیا دارد و با توجه به این شرایط، پاکستان احتمالاً همکاری دفاعی خود با چین را تعمیق خواهد کرد و ممکن است تمایل به ارائه امتیازات ژئوپلیتیکی بیشتری داشته باشد. در واقع، نتیجه این تحریم‌ها با تقریب خوبی یک برد برای پکن خواهد بود.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/139
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️توافق سومالی و اتیوپی با قدرت‌نمایی ترکیه در شاخ آفریقا
◼️قراءات الافریقیة-لندن
📝حسن محمد حاج

#رویة_العربیة

🔹توافق اخیر سومالی و اتیوپی در تاریخ 11 دسامبر با میانجیگری ترکیه، گامی مهم برای ایجاد ثبات و توسعه در شاخ آفریقا است و شامل همکاری‌های تجاری، تبادل اطلاعات امنیتی، مقابله با بحران پناهندگان و تقویت شراکت‌های اقتصادی و نظامی میان دو کشور می‌شود. اتیوپی از این توافق برای بهبود موقعیت اقتصادی خود از طریق بنادر سومالی بهره‌برداری می‌کند، در حالی‌که سومالی به دنبال تقویت حاکمیت و توسعه، بدون آسیب به منافع استراتژیک خود است. ترکیه نیز با تأکید بر پروژه‌های پایدار و سرمایه‌گذاری‌های عظیم، نقش خود را به‌عنوان یک بازیگر موثر بین‌المللی در میانجیگری و توسعه منطقه‌ای تقویت کرده است.

💢دستاوردهای توافق برای اتیوپی

🔹توافق بین سومالی و اتیوپی با حمایت ترکیه دستاورد دیپلماتیکی است که منافع اتیوپی را در منطقه تقویت می‌کند. دسترسی به بنادر سومالی برای اتیوپی که کشور محصور در خشکی به‌شمار می‌رود یک دستاورد استراتژیک تجاری محسوب می‌شود چرا که باعث تسهیل صادرات و واردات این کشور می‌شود. این توافق همچنین به کاهش تهدیدات امنیتی در مناطق مرزی با سومالی و مناطقی که گروه‌های مسلح فعال هستند، کمک می‌کند.

🔹ضرر سالانه اتیوپی ناشی از هزینه‌های بالای حمل‌ونقل به‌خاطر عدم دسترسی به بندر متصل به آب‌های آزاد طبق برآوردهای بانک جهانی در حدود ۲میلیارد دلار محاسبه شده است، که می‌تواند از طریق همکاری با سومالی و بهبود دسترسی به بنادر این کشور، ضمن تقویت جریان تجارت بین‌المللی این هزینه‌ها را کاهش دهد. این توافق می‌تواند به تقویت همکاری‌های آبی و کشاورزی به‌ویژه در زمینه آبیاری و تولید محصولات کشاورزی که برای امنیت غذایی منطقه حیاتی است نیز کمک کند.

💢مخالفت سومالی با استفاده نظامی از بنادر

🔹باوجود توسعه روابط دوجانبه، سومالی همچنان مواضع محتاطانه‌ای در زمینه همکاری نظامی دارد. با توجه به اینکه بیش از ۴۰ درصد از درآمد سومالی از طریق بنادر این کشور تامین می‌شود، بنابراین هرگونه تغییر کاربری این تاسیسات به سمت مسائل نظامی ممکن است بر تجارت و اقتصاد این کشور تأثیر بگذارد. اگرچه توافق عمدتاً بر همکاری‌های اقتصادی و تجاری متمرکز بود، اما موضوع استفاده نظامی از بنادر همچنان برای سومالی حساسیت برانگیز است و این کشور حضور نظامی اتیوپی در بنادر خود را تهدیدی برای حاکمیت خود می‌بیند.

💢دلایل عقب‌نشینی سومالی از تشدید تنش با اتیوپی

🔹عقب‌نشینی سومالی نتیجه تغییر در محاسبات سیاسی این کشور و دیپلماسی ترکیه است. دولت سومالی بهبود روابط با اتیوپی را برای مقابله با چالش‌هایی مانند تروریسم و افزایش ثبات محلی ضروری می‌داند. آتش‌بس فرصتی برای همکاری‌های اقتصادی فراهم می‌کند، زیرا بخش اعظمی از درآمد سومالی به تجارت دام با کشورهای همسایه، از جمله اتیوپی، وابسته است. بحران‌های انسانی مانند خشکسالی نیز به تقویت گفتگوها کمک کرده است، در حال حاضر بیش از ۸میلیون نفر در سومالی به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.

💢تأثیر توافق بر همکاری نظامی سومالی با مصر

🔹توافق میان سومالی و اتیوپی لزوماً به ضرر روابط سومالی با مصر نخواهد بود. سومالی می‌تواند به سیاست عمل‌گرایانه خود ادامه داده و روابط خوب خود با همه طرف‌ها، از جمله مصر که یک شریک امنیتی مهم به‌شمار می‌رود، را حفظ نماید. بهبود روابط با اتیوپی بیش از این که به‌معنای غلبه یکی از طرفین باشد، در حکم برقراری تعادل دیپلماتیک است. همچنین باید در نظر داشت که همکاری با مصر، به‌ویژه در زمینه‌های آموزش نظامی و تجارت تسلیحات از اهمیت راهبردی برای سومالی برخوردار است. سومالی تلاش می‌کند از اتیوپی برای تقویت اقتصاد و از مصر به عنوان متحد نظامی بالقوه بهره ببرد.

💢 ترکیه؛ قدرت منطقه‌ای بلامنازع در شاخ آفریقا

🔹میانجی‌گری ترکیه میان اتیوپی و سومالی مبتنی بر پرهیز از افزایش تنش‌های نظامی و با تمرکز بر سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و ادغام منطقه‌ای به پیش رفته است. ترکیه نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌های سومالی ایفا کرده است، از ۲۰۱۱ تاکنون، ترکیه بیش از یک میلیارد دلار در سومالی سرمایه‌گذاری کرده و در موگادیشو یک پایگاه نظامی با ظرفیت آموزش هزار سرباز در سال ایجاد نموده است.

✅آنکارا در چارچوب این توافق ثابت کرد توانایی دور اجماع‌سازی میان مخالفان و تعریف منافع مشترک میان آن‌ها با هدف تقویت ثبات منطقه‌ای را دارا است. نقشی که ترکیه به‌عنوان یک میانجی‌ قابل اعتماد در شاخ آفریقا ایفا نمود حاکی از ظهور یک قدرت منطقه‌ای قابل اعتنا است که می‌تواند از ابزارهای اقتصادی و دیپلماتیک خود در خدمت برقراری ثبات بلندمدت در منطقه استفاده نماید.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/138
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐شاخ آفریقا جایگزین منطقه ساحل در رویکرد جدید فرانسه به آفریقا

#تحلیل_کوتاه

🔸امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، جمعه و شنبه گذشته سفری دو روزه به جیبوتی و اتیوپی داشت و با رهبران این دو کشور دیدار کرد. او از پایگاه نظامی فرانسه در جیبوتی بازدید و تمدید توافق‌نامه مشارکت دفاعی با این کشور را پیگیری کرد. او در دیدار با رئیس‌جمهور اتیوپی نیز بر حمایت از این کشور برای دسترسی به دریای سرخ تأکید کرد. با توجه شکست‌های اخیر فرانسه در منطقه غرب و ساحل افریقا، این سفر از جهات متعدد واجد اهمیت ارزیابی می‌شود.

💢شکست در ساحل و تلاش برای نقش‌آفرینی در نزاع ژئوپلیتیک جهانی

🔸شکست فرانسه در تأمین امنیت منطقه ساحل و حمایت از رژیم‌های غیرمردمی باعث اعتراضات عمومی گسترده و کودتاهای نظامی در کشورهای مالی، بورکینافاسو و نیجربه ضرر فرانسه شد. آخرین مورد از افول نفوذ فرانسه در منطقه ساحل خروج چاد از توافق‌نامه نظامی با فرانسه بود.

🔸اگرچه فرانسه برای تداوم حضور نظامی خود در منطقه ساحل مذاکراتی با نیجریه برای انتقال نیروهای اخراج شده از کشورهای مذکور به نیجریه آغاز کرده است اما به نظر می‌رسد این کشور در حال تغییر نقطه ثقل حضور خود در آفریقا از منطقه ساحل به شاخ آفریقاست؛ امری که به نظر می‌رسد در یک چارچوب یک طرح کلان غربی برای مواجهه با شرق در نقاط کانونی نزاع ژئوپلیتیک جهانی است.

🔸عملیات طوفان الاقصی و پس از آن عملیات‌های انصارالله یمن در دریای سرخ آسیب‌پذیری غرب در کنترل بر آبراهه‌های حیاتی به عنوان یک عنصر مهم در نزاع ژئوپلیتیک را نمایان ساخته است. در همین راستا وضعیت سودان احتمال کنترل بیشتر رقبا بر دریای سرخ را افزایش داده است. بنابراین غرب برای تقویت نفوذ راهبردی خود در منطقه هند و اقیانوس آرام نیازمند حضور در کشورهایی با موقعیت خاص ژئوپلیتیک است و به نظر می‌رسد فرانسه درحال ایفای چنین نقشی است. در همین راستا جیبوتی، به‌عنوان نقطه‌ای کلیدی در کنترل بر دریای سرخ، و اتیوپی، به‌عنوان کشوری قدرتمند در شاخ آفریقا برای فرانسه اهمیت می‌یابند.

💢جیبوتی کانون حضور نظامی فرانسه در آفریقا

🔸منطقه شاخ آفریقا عرصه مناسبی برای تقویت تحرکات فرانسه در سراسر این قاره است. جیبوتی، کشوری کوچک در این منطقه و مشرف بر تنگه باب المندب، محل عبور بخش بزرگی از تجارت جهانی است. در سال‌های اخیر، کشورهای متعددی تلاش کرده‌اند در جیبوتی پایگاه نظامی تاسیس کنند. آمریکا در سال ۲۰۰۲ پایگاه دائمی خود در این کشور را با ۴۰۰۰ نیرو ایجاد کرد. چین نیز در سال ۲۰۱۷با امضای توافقنامه‌ای، بندر و پایگاه نظامی در جیبوتی تأسیس کرد تا منافع اقتصادی خود را در حمل‌ونقل، صنعت و انرژی تأمین کند.

🔸در پی اخراج نیروهای فرانسه از منطقه ساحل، در ۲۸ فوریه ۲۰۲۳، ماکرون راهبرد جدیدی برای آفریقا ترسیم کرد که شامل کاهش تعداد نیروهای نظامی از ۵۵۰۰ نفر به ۳۰۰۰نفر بود. یکی از اهداف این راهبرد، تبدیل پایگاه‌های نظامی در کشورهای آفریقایی به آکادمی‌های نظامی تحت مدیریت فرانسه، کشورهای اروپایی و آفریقایی بود. اکنون حدود ۱۵ آکادمی در کشورهای مختلف آفریقا برای آموزش ارتش‌های این قاره وجود دارد.

🔸بااین‌حال، پایگاه نظامی فرانسه در جیبوتی، با ۱۵۰۰ سرباز، به‌عنوان دومین پایگاه بزرگ فرانسه خارج از مرزهایش، از این تغییرات راهبرد مستثنی شد. علاوه‌براین فرانسه و جیبوتی توافقنامه مشارکت دفاعی خود را در ژوئیه امسال تمدید کردند. سخنگوی کاخ الیزه اعلام کرد که این توافقنامه به نیروهای فرانسه اجازه می‌دهد تا برای دو دهه دیگر در جیبوتی حضور داشته باشند. یکی از کارکردهای نیروهای نظامی فرانسه در جیبوتی نظارت بر تردد کشتی‌ها و نفت‌کش‌ها خواهد بود.

💢اتیوپی شریک قدرتمند فرانسه

🔸سفر ماکرون به اتیوپی نیز می‌تواند با احیای توافق ۲۰۱۹ مبنی بر حمایت از بازسازی نیروی دریایی اتیوپی، روابط دوجانبه را تقویت کند. اتیوپی علی‌رغم نداشتن ساحل در دریای سرخ به عنوان کشوری کلیدی و دارای عمق راهبردی در شاخ آفریقا می‌تواند نفوذ قابل‌توجهی بر سه کشور ساحلی اریتره، جیبوتی و سومالی اعمال کند. حمایت فرانسه از دسترسی اتیوپی به آب‌های دریای سرخ از طریق سومالی‌لند در همین راستاست. اجرای توافق ساخت پایگاه نظامی اتیوپی در بندر بربره و تقویت روابط با سومالی‌لند می‌تواند توازن قدرت منطقه‌ای را تغییر دهد و به احیای نفوذ فرانسه در آفریقا و پیشبرد راهبرد غرب در منطقه غرب آسیا، هند و اقیانوس آرام کمک کند.

💢جمع‌بندی

✅پس از تحولات منطقه ساحل و غرب آفریقا، پاریس تلاش می‌کند نفوذ ازدست‌رفته‌اش در آفریقا به‌ویژه در مستعمره‌های سابق خود را بازیابی کند و حضور خود در مناطق دارای اهمیت راهبردی در نزاع ژئوپلیتیک جهانی را تقویت کند.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/137
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️سه مسیر احتمالی ایران در سوریه پسااسد
◾️فارن پالیسی
📝الیه گرانمایه

#تهران_ریویو

🔹تهران پس از دهه‌ها برتری در خاورمیانه در لحظه‌‌ای قرار گرفته است که باید در معادلات خود بازاندیشی نماید. با سقوط خاندان اسد در سوریه، ایران تنها متحد دولتی خود در منطقه را از دست داد. این در حالی رخ داد که بمباران اسرائیل در پاییز گذشته، حزب‌الله را –که مورد اطمینان‌ترین و قدرت‌مندترین گروه مسلح متحد ایران بود- به طور قابل توجهی عقب نشاند. ایران اکنون در موضع ضعف قرار دارد و نیازمند یک بازنگری استراتژیک است.

🔸سوریه و حزب‌الله تکیه‌گاه پروژه محور مقاومت ایران بودند. اتحاد با اسد برای امنیت کریدور زمینی تأمین مالی و تسلیحاتی حزب‌الله حیاتی بود. از دهه ۱۹۸۰، ایران برای جلوگیری از حمله اسرائیل و آمریکا به داخل خاکش و تحت عنوان بخشی از سیاست دفاعی‌ خود، هزینه بسیاری صرف این پروژه نموده است. در حالی که به نظر می‌رسید ایران برخی مواقع دست برتر را دارد، حمله حماس به اسرائیل در ۷اکتبر ۲۰۲۳، زنجیره‌ای از واکنش‌ها را ایجاد کرد که منجر به از هم گسستن پروژه محور مقاومت شد. اما اکنون سه مسیر پیش روی ایران قرار دارد:

1️⃣ تهران می‌تواند بازسازی محور مقاومت را در دستور کار بلندمدت خود قرار دهد و برای ادامه نبرد، بر گروه‌های شیعی مسلح متحد خود در عراق و حوثی‌های یمن فشار بیاورد که خط مقدم نبرد با اسرائیل باشند. این اقدام شانس لبنان و سوریه برای بازسازی پس از جنگ را کاهش خواهد داد. خروجی چنین رویکردی احتمالا برای متحدین باقی‌مانده ایران خونبار خواهد بود و می‌تواند بهانه‌های قوی‌تری جهت حمله مستقیم به داخل ایران به دولت اسرائیل بدهد.

2️⃣ رهبران ایران ممکن است به این نتیجه برسند که محور مقاومت دوران خود را طی کرده و دیگر بازدارندگی لازم را ندارد. کنار گذاشتن اسد می‌تواند نشانه‌ای باشد که ایران این واقعیت را پذیرفته است. شورشیان سوریه با سرعتی برق‌آسا به دمشق رسیدند، بدون اینکه ارتشی آماده مقابله باشد. با توجه به ضربات سنگین وارد شده به حزب‌الله، تهران هیچ راه‌حل نظامی برای نجات اسد نمی‌دید. اگر رهبران ایران تصمیم بگیرند از محور مقاومت عقب‌نشینی کنند، قطعاً به طور جدی‌تری در تسلیحات متعارف—به‌ویژه موشک‌ها و پهپادها—سرمایه‌گذاری خواهند کرد تا از حملات نظامی اسرائیل و ایالات متحده جلوگیری کنند.

🔸اگر ایران از محور مقاومت فاصله بگیرد و به جای آن بر قابلیت‌های نظامی داخلی خود تمرکز کند، جهان باید هم فرصت‌ها و هم خطرات احتمالی را پیش‌بینی کند. به عنوان بخشی از یک استراتژی بازدارندگی جدید، ایران ممکن است گام پرهزینه‌ای برداشته و از یک کشور در آستانه هسته‌ای به یک کشور دارای تسلیحات هسته‌ای تبدیل شود. اگر ترامپ چراغ سبزی برای حمله نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران بدهد یا کمپین فشار حداکثری ایالات متحده علیه ایران را، بدون ارائه راه‌حل دیپلماتیک واقعی تشدید کند، افرادی که درون ساختار قدرت ایران خواستار تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای هستند، قدرت بیشتری خواهند گرفت.

3️⃣با این حال، در همین شرایط از اختلافات منطقه‌ای، رهبران تهران ممکن است از طریق دیپلماسی با پادشاهی‌های عرب خلیج فارس و دولت آینده ترامپ، مسیری تنش‌زدا برای خروج از بحران کنونی در پیش بگیرند. حتی پیش از اینکه سوریه را از دست بدهد، دولت ایران برای آزمودن امکان دیپلماسی مستقیم با ترامپ کرده سیگنال‌هایی ارسال کرده و روند بهبود روابط خود با ریاض را تسریع بخشیده بود. در لبنان، بعید است که ایران روابط خود با حزب‌الله را قطع کند. با این حال، تهران ممکن است متعهد شود که مانع ایجاد یک چارچوب حکومتی جدید در لبنان نشود، چارچوبی که در آن قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی حزب‌الله به طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت.

✅در نهایت، ناکامی‌های منطقه‌ای ایران دلیل قوی‌تری برای مذاکرات مستقیم با دولت ترامپ فراهم می‌کند، مذاکراتی که محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران را در ازای کاهش تحریم‌های ضروری دنبال کند. در زمانی که مردم ایران در داخل کشور به سختی معیشت خود را تأمین می‌کنند و خواهان پاسخگویی درباره هزینه‌هایی هستند که در منطقه خرج شده است، رهبران ایران باید منافع اقتصادی و سیاسی ملموسی به مردم ارائه دهند. رئیس‌جمهور جدید ایران، مسعود پزشکیان، وعده داده است که بر این اولویت تمرکز کند. مشاور راهبردی او، جواد ظریف، توضیح داده که پویایی‌های جدید منطقه‌ای فرصتی برای ایران فراهم کرده است تا به مردم خود، که منبع اصلی قدرت آن هستند، توجه بیشتری کند.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/136
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 ترامپ، ونس و حلقه فکری راست جدید

#تحلیل_کوتاه

🔸انتخاب جی. دی. ونس توسط ترامپ به عنوان معاون خود، صرفاٌ انتخاب یک شخص نبود، بلکه انتخاب طیف گسترده‌ای از متفکرین و اندیشکده‌ها بود که همراه ونس به دولت احتمالی ترامپ وارد می‌شوند. این حلقۀ فکری را که می‌توان راست جدید نام نهاد، تفکری نسبتاً مجزا از سایر جمهوری‌خواهان دارند. با ظهور ترامپ، این دسته از متفکرین و اندیشکده‌ها نیز شروع به فعالیت کردند. باورهای این طیف فکری در سخنان و مواضع ترامپ از ۲۰۱۶ تا حال حاضر متجلی شده است: نقد جریان اصلی فراحزبی در سیاست خارجه که حامی نظم جهانی لیبرال است و مبارزه با آنچه که ترامپ مارکسیسم و تفکر چپ می‌خواند.

💢محافظه‌کاری ملی‌ و رویکرد ضدساختاری

🔸نقد کلان‌استراتژی هژمونی لیبرال، شاکلۀ اصلی سیاست خارجه متفکرین راست جدید و ترامپیست است. افرادی همچون پاتریک دنین، یورام هازونی و کوین رابرت که از نزدیکان و اطرافیان ونس محسوب می‌شوند، هم دموکرات‌ها و هم نخبگان درون‌حزبی جمهوری‌خواه را به دلیل دنباله‌روی از سیاست گسترش دموکراسی و ایجاد نظم جهانی لیبرال مورد انتقاد قرار می‌دهد. آنها محافظه‌کاری ملی‌ (NATCON) خود را در مقابل لیبرالیسمی می‌بینند که هم جمهوری‌خواهانه و هم دموکرات می‌تواند باشد. برجسته‌ترین مثال‌های این تقابل در شکاف میان جمهوری‌خواهان بر سر تصویب حمایت از اوکراین در کنگره یا حمایت معدودی از جمهوری‌خواهان همچون دیک چنی از هریس پدیدار شد.

🔸افراد دیگری همچون البریج کولبی نیز در راستای منافع ملی آمریکا، خواهان چرخش تمرکز آمریکا از اوکراین به سمت تایوان و چین هستند. ملی‌گرایی آنها در عرصه اقتصاد به نقد تجارت آزاد منجر شده است. با این حال، نت‌کان‌ها به هیچ وجه به انزواگرایی اعتقاد ندارد. مهار چین، حفظ جایگاه ابرقدرتی آمریکا، منوط‌کردن ماندن در ناتو به اینکه اروپایی‌ها سهم منصفانه دفاعی خود را پرداخت کنند و حمایت سرسختانه از اسرائیل، دلایلی بر نقض انزواگرایی آنهاست.

💢بازگشت به مسیحیت

🔸مبارزه با لیبرالیسم، وجه داخلی نیز دارد. دنین پیشنهاد حکومت آریستوپوپولیستی را می‌دهد که در آن جنبشی مردمی از پایین، تحت هدایت نخبگان راست جدید و حامی پروتستانیزم، نخبگان دموکرات و چپ را که علیه فرهنگ مسیحی سیاستگذاری می‌کنند سرنگون کنند. این نخبگان، حکومت جدیدی را برای احیای ارزش‌های مسیحی غرب ایجاد می‌کنند. کوین رابرت، رئیس بنیاد هریتیج، اعلام کرده است که هدف پروژه ۲۰۲۵، نهادینه‌کردن ترامپیسم در ساختار سیاسی آمریکا است. سهراب احمری، از نزدیکان ونس و یک ایرانی‌الاصل، خواستار مبارزه‌ای جدی‌تر با ترقی‌خواهی در آمریکاست. تمامی این موارد حکایت از تلاش ترامپیست‌ها برای تغییر نخبگان حاکم در آمریکا را دارد تا آمریکا سنت‌های دیرینه خود در فرهنگ مسیحی، خانواده و ... را بازگرداند.

💢اندیشکده‌های راست جدید

🔸با آغاز ریاست جمهوری ترامپ، به سرعت مجموعه‌ای از اندیشکده‌هایی بوجود آمدند که هدف آنها بسط تفکرات راست جدید در حزب جمهوری‌خواه بود. به عنوان مثال، اندیشکدۀ ابتکار ماراتن (تأسیس: ۲۰۲۰) که توسط البریج کولبی و وس میچل ایجاد شد، بیشتر بر روی مهار چین و چرخش از اروپای شرقی به سمت تایوان تمرکز دارد. مؤسسه سیاست اول آمریکا (تأسیس: ۲۰۲۱) از جمله اندیشکده‌هایی است که ارتباط نزدیکی با جمهوری‌خواهان کنگره دارد. اشخاص مهمی همچون ایوانکا ترامپ، جراد کوشنر به عنوان مشاور در این اندیشکده فعالیت می‌کنند.

🔸‌ اندیشکده American Compass در سال ۲۰۲۰ توسط اوران کَس – از دیگر نزدیکان ونس- تأسیس شد و با سایر مؤسسات راست همچون بنیاد خانواده والتون و امریکن انترپرایز ارتباط دارد. تلاش این اندیشکده، بسط محافظه‌کاری جدیدی است که ترامپ از ۲۰۱۶ آغاز کرد. اندیشکده ادموند برک (تأسیس: ۲۰۱۸) نیز که ارتباط نزدیکی با بنیاد هریتیج دارد در همین راستا حرکت می‌کند و یورهام هازونی در آن فعالیت دارد. این اندیشکده از سال ۲۰۲۰ در حال برگزاری کنفرانس‌های محافظه‌کاری ملی است.

💢جمع‌بندی

✅موفقیت انتخاباتی ترامپ، صرفاٌ بخاطر شخصیت و رفتار جنجالی‌اش نبود. او باعث ایجاد جناح و تفکر جدیدی درون جمهوری‌خواهی شد که رنگ‌وبوی ملی‌گرایانه داشت. اقدامات ترامپ در هشت سال گذشته، باعث ایجاد مجموعه بزرگی شده است که اندیشکده‌ها، حامیان مالی و متفکران محافظه‌کار جدید صرفاً بخشی از آن هستند و با پشتیبانی بخشی از افکار عمومی به پیش می‌رود تا جناح جدیدی را در جمهوری‌خواهی ایجاد کند. هرچند که هنوز هم این جناح نوظهور نسبت به جمهوری‌خواهان سنتی، در اقلیت محسوب می‌شود و تنها به واسطه شخص ترامپ قدرت بیشتری پیدا کرده است؛ اما حتی پس از پایان زندگی سیاسی ترامپ، باید آمادۀ تداوم فعالیت ترامپیسم بود.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/135
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️اهداف سفر پزشکیان به مصر
◼️ الجزیره- قطر
📝 رسول آل حائي

#رویة_العربیة

🔹سفر پزشکیان به قاهره برای شرکت در اجلاس گروه (D8)، دومین سفر یک رئیس‌جمهور ایران به مصر پس از انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. این سفر با هدف تقویت روابط دوجانبه و ایجاد هماهنگی‌های فراگیر منطقه‌ای، فرصتی برای دیپلماسی فعال توصیف‌شده است. پزشکیان با اشاره به تاثیر گسترش روابط با کشورهای اسلامی در زمینه خنثی‌سازی توطئه‌های دشمنان، این اجلاس را گامی مهم در نزدیکی بیشتر روابط منطقه‌ای دانست. این سفر پس از افزایش تماس‌های دیپلماتیک در پی حوادث اکتبر ۲۰۲۳ صورت گرفت. پیش‌تر، وزیر خارجه مصر برای تحلیف پزشکیان به تهران و عباس عراقچی نیز در اکتبر برای گفت‌وگوهای منطقه‌ای به قاهره سفر کرده بودند.

💢اهمیت سفر

🔹مهدی سنایی، مشاور سیاسی ریاست‌جمهوری ایران، سفر پزشکیان به مصر را با هدف تقویت همکاری‌های اقتصادی و زمینه‌سازی برای احیای روابط ایران و مصر مهم دانست. وی این سفر را در سطح معادلات منطقه‌ای و جهانی ارزیابی کرد. عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد ایران، نیز با اشاره به استفاده ناکافی از ظرفیت‌های گروه D-8 طی سه دهه گذشته، هدف کشورش را افزایش فعالیت در این گروه اعلام کرد. در حال حاضر حجم فعلی تجارت میان اعضای گروه به سطح مطلوب نرسیده است و تنها ۷ تا ۸ درصد تجارت با ارزهای ملی انجام می‌شود که پیش‌بینی می‌‌شود این میزان در آینده به ۱۰ درصد برسد. همتی همچنین اظهار داشت حجم تجارت میان اعضا تا سال ۲۰۳۰ به ۵۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید.

🔹ایران در اجلاس قاهره به دنبال عادی‌سازی روابط با مصر و تقویت ظرفیت‌های اقتصادی کشورهای اسلامی درحال‌توسعه بود اما هم‌زمانی برگزاری این اجلاس با حملات اسرائیل به غزه، ترورهای هدفمند رهبران مقاومت در لبنان، سقوط بشار اسد در سوریه و نیز افزایش حملات اسرائیل به یمن، شرایط حساسی در منطقه را رقم زد که تاثیرات منفی زیادی بر منافع منطقه‌ای تهران به همراه داشته است.

💢نقش منطقه‌ای

🔹حضور اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در اجلاس قاهره و‌ برگزاری دیدارهای دوجانبه و چندجانبه بین سران شرکت‌کننده در این اجلاس این امکان را به‌طرف مصری می‌دهد که پس از سرنگونی رژیم اسد در سوریه یک کانال ارتباطی بین تهران و آنکارا ایجاد کند. برخی تحلیل‌گران معتقدند که اهمیت سفر پزشکیان به قاهره در تلاش برای احیای نقش منطقه‌ای ایران پس از سقوط اسد و نه صرفاً شرکت در اجلاس قاهره است.

🔹غیبت تهران در نشست عقبه درباره سوریه نشانه‌‌ای از تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای تضعیف نقش ایران در خاورمیانه بعد از سرنگونی متحدش در دمشق وجود دارد. البته باید در نظر داشت که قاهره پیش از احیای روابط با تهران، ملاحظات کشورهای خلیج‌فارس و ترکیه را مدنظر قرار خواهد داد. با توجه به تحریم‌ها و باقی ماندن ایران در لیست سیاه FATF، تقویت روابط ایران از طریق سازمان‌ها و بلوک‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نمی‌تواند به اقتصاد ایران کمک کند.

💢حجم تجارت ایران و مصر

🔹برخی کارشناسان معتقدند که تقویت روابط اقتصادی با کشورهای منطقه‌ای و اسلامی می‌تواند به ایران کمک کند تا فشارهای غربی را دور بزند. در مقابل، گروهی دیگر بر لزوم کاهش تنش‌ها با جوامع بین‌المللی و حذف نام ایران از فهرست‌های سیاه تأکید دارند. آمارهای رسمی نشان می‌دهند که تجارت ایران با مصر نسبت به دیگر شرکای تجاری آن از حجم کمی برخوردار است.

🔹طبق گزارش‌ها، در ۸ ماه نخست سال ۱۴۰۲، حجم تجارت ایران با مصر به ۱۷ میلیون و ۱۸۶ هزار دلار رسید که نشان‌دهنده رشد ۶۷ درصدی در ارزش و ۶۵ درصدی در حجم نسبت به سال گذشته است. صادرات ایران به مصر در این مدت ۱۳ میلیون و ۷۹۸ هزار دلار بود که ۳۰ درصد از نظر حجم و ۴۱ درصد از نظر ارزش رشد داشت. واردات ایران از مصر نیز ۳ میلیون و ۳۸۷ هزار دلار بود که رشد ۵۹۲ درصدی در ارزش را نشان می‌دهد. این آمار نشان‌دهنده رشد قابل توجه تجارت دو کشور در سال جاری است.

💢همکاری دی-۸ از رویا تا واقعیت

🔹علی‌رغم این که بلوک کشورهای اسلامی در حال توسعه حدود ۲۷ سال پیش با انگیزه ایجاد اتحاد میان کشورهای اسلامی با هدف تقویت و ترویج «صلح، گفتگو و همکاری» تاسیس شد، اما پس از سه دهه نه تنها این اهداف محقق نشد بلکه برعکس، تنش‌ها میان اعضاء آن نیز افزایش یافته است. شاهد مثال آن نیز روابط ایران و ترکیه است که به‌رغم همسایگی، نتوانستند بحران سوریه را از طریق همکاری حل کنند.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/134
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 پرونده انتخاب رئیس‌جمهور لبنان زیر سایه تحولات منطقه

#تحلیل_کوتاه
#لبنان

🔹بعد از اجرای توافق آتش بس بین لبنان و اسرائیل از ۲۷نوامبر ۲۰۲۴، نبیه بری رئیس پارلمان لبنان اعلام کرد که ۹ ژانویه ۲۰۲۵‎، جلسه پارلمان برای انتخاب رئیس‌جمهور این کشور برگزار خواهد شد. این در حالی است که پارلمان لبنان بعد از پایان دوره ‏شش ساله ریاست‌جمهوری میشل عون در اکتبر ۲۰۲۲ بارها برای انتخاب رئیس‌جمهور جدید تشکیل جلسه داد اما این جلسات ‏رهاوردی نداشت. ‏

🔸پارلمان کنونی لبنان که حاصل انتخابات بهار سال ۲۰۲۲ است، ترکیب بسیار متکثری دارد و وجود بلوک های سیاسی متعدد که ‏هر کدام نگاه و انتخاب‌های خاص خود را در صحنه سیاسی دارند، شکل گیری یک اکثریت حتی مطلق (۶۵کرسی) را بسیار ‏دشوار کرده است. این در حالی است که حتی در صورت دستیابی چنین اکثریتی، امکان اینکه بلوک‌های مقابل از طریق ‏آبستراكسيون، پارلمان را از حد نصاب لازم (۸۶کرسی) برای دستیابی به چنین اکثریتی خارج کنند، بسیار زیاد است.‏

🔸بن‌بست سیاسی در لبنان امری بی سابقه نیست. در دوره قبل نیز پس از بیش از دو سال خلا قدرت، میشل عون به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد.‏ نکته مهم این است که تصمیمات احزاب و جریان‌های موثر در پارلمان لبنان الزاماً از یک الگوی ثابت پیروی نمی‌کند و مواضع ‏آنها بسیار سیال است و گاهی دو جریان سیاسی مخالف، بر سر یک موضوع به اشتراک دیدگاه می‌رسند. کما اینکه در دوره قبل ‏نیز چنین وضعیتی رخ داد و حزب‌الله و مخالف دیرینه‌اش- حزب مسیحی "القوات اللبنانیه" به رهبری سمیر جعجع-، هر دو از ‏میشل عون برای قرار گرفتن در جایگاه ریاست‌جمهوری حمایت کردند.‏

🔸از سوی دیگر، تصمیمات و مواضع احزاب هم تحت تاثیر مناسبات و بده بستان‌های آنها با یکدیگر در عرصه داخلی است و هم ‏تحت تاثیر معادلات و آرایش نیروها در عرصه منطقه ای است. بر این اساس بازیگران خارجی همواره در عرصه داخلی لبنان ‏موثر هستند.‏

🔸در شرایط کنونی، فضای سیاسی لبنان تحت تاثیر دو رویداد بزرگ قرار گرفته است: جنگ اسرائیل و حزب‌الله و نیز سقوط بشار ‏اسد در سوریه.‏ تضعیف توان نظامی حزب‌الله در جنگ اخیر و سقوط دولت اسد در سوریه که نقش مهمی در لجستیک و تامین تسلیحاتی حزب‌الله ‏داشت، وزن سیاسی حزب‌الله در عرصه داخلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در مقابل، گروه‌ها و احزاب منتقد و مخالف حزب‌الله، ‏تحرکات خود را در هفته‌های اخیر افزایش داده‌اند و خود را در وضعیت بهتری می‌بینند. بر این اساس، فضای سیاسی در لبنان ‏به سمت تعادل نسبی بین نیروها حرکت می‌کند.‏

🔸این وضعیت بر پرونده انتخاب رئیس‌جمهور نیز موثر خواهد بود. از همین حالا هم می توان نشانه‌هایی از تغییر مواضع را ‏تحت تاثیر تحولات اخیر دید. به عنوان مثال ولید جنبلاط از سیاستمداران پرنفوذ دروزی لبنان که تا پیش از این از گزینه مورد ‏حمایت حزب‌الله و جنبش امل (سلیمان فرنجیه) حمایت می‌کرد، به تازگی موضع خود را تغییر داده و از رئیس‌جمهور شدن ‏جوزف عون فرمانده ارتش لبنان حمایت کرد.‏

🔸بر این اساس، شانس سلیمان فرنجیه برای قرار گرفتن در این جایگاه عملا از بین رفته است. دو جریان اصلی مسیحی یعنی حزب ‏القوات به رهبری جعجع و حزب جریان ملی آزاد به رهبری جبران باسیل هم هر کدام گزینه‌های مدنظر خود را مطرح می کنند ‏که عمدتا شخصیت‌های نه چندان قوی در صحنه سیاسی لبنان هستند.

🔸به نظر می‌رسد در فضای متشتت کنونی، شانس جوزف عون فرمانده ارتش بیش از همه گزینه‌ها است. بویژه اینکه جایگاه ارتش ‏در فضای کنونی بویژه بعد از توافق آتش‌بس و اجرای قطعنامه ۱۷۰۱، ارتقا یافته است و او حمایت‌های بین‌المللی بیشتری نسبت ‏به دیگر شخصیت‌ها دارد. البته قرار گرفتن او به عنوان فرمانده ارتش در جایگاه ریاست‌جمهوری مستلزم اصلاح قانون اساسی ‏است که البته امری بعید نیست چرا که یکبار دیگر و در جریان رئیس‌جمهور شدن میشل سلیمان، این اتفاق روی داد.

✅ در مجموع ‏جوزف عون نسبت به دیگر گزینه ها وزن بالا قدرت اجماع‌سازی بیشتری دارد.‏ البته اینکه جلسه ۹ ژانویه پارلمان به نتیجه‌ای منجر شود، هنوز روشن نیست و امکان تعویق آن وجود دارد. چون رایزنی‌های ‏فشرده‌ای در جریان است و رسیدن به یک نقطه مشترک در میان انبوهی از منافع متعارض بسیار دشوار است.‏

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/133
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🔵 کازابلانکا و جاده ابریشم جدید: جنگ تعرفه‌ای و چشم‌انداز شراکت اقتصادی میان چین و مراکش

#اکوتهران

🔸هنگامی که «محمد ششم»، پادشاه مراکش، در سال ۲۰۱۶ به پکن سفر نمود و ضمن دیدار با شی جین پینگ به امضای موافقتنامه شراکت راهبردی با چین پرداخت، کمتر کسی فکر می‌کرد که کار چین و غرب به جنگ‌های تعرفه‌ای گسترده برسد و مراکش نیز در تیررس آن قرار گیرد. با گذشت دو سال از امضای این شراکت راهبردی، دونالد ترامپ برای اولین بار به ریاست جمهوری آمریکا انتخاب گردید و جنگ تعرفه‌ای میان غرب و چین آغاز شد. با اینهمه، این جنگ به کشورهای ثالث توسعه نیافته بود و برعکس، بسیاری از کشورهای ثالث از جمله مراکش از این جنگ بهره مثبت بردند.

🔹روابط چین و مراکش به سرعت گسترش یافته و براساس برآوردهای مرکز تجارت بین‌الملل، تجارت دوجانبه آنها در سال ۲۰۲۳ به رقمی نزدیک به ۷.۵ میلیارد دلار رسیده است. از این رو، مراکش را باید یکی از مراکز مهم تجارت چین در شمال آفریقا خواند. مراکش یکی از اولین امضاکنندگان توافقنامه کمربند-جاده در شمال آفریقا بود و در سال‌های گذشته شرکت‌های چینی دست به اجرای میلیاردها دلار پروژه در حوزه زیرساخت و انرژی مراکش زده اند که بندر طنجه در جبل‌الطارق از مهم‌ترین موارد آن است. به عنوان مثال، در نوامبر گذشته شرکت کووِک چین برنده مناقصه احداث بخشی از خط سریع‌السیر ریلی کنیترا-مراکش گردید و پیش‌بینی می‌شود شرکت‌های چینی در مناقصه احداث خط لوله گاز نیجریه-مراکش (NMGP) مشارکت نمایند.

🔹شراکت مراکش و چین از حیث دیگری نیز واجد شرایطی ویژه و متفاوت قلمداد می‌شود. این پادشاهی آفریقایی علاوه بر اینکه با جمعیت ۳۸ میلیون نفری و اقتصاد ۱۵۰ میلیارد دلاری خود بازاری مطمئن برای محصولات چین محسوب می‌شود، در چند کیلومتری اتحادیه اروپا واقع شده است و با ایالات متحده آمریکا روابط نزدیکی دارد. از همین روست که مراکش به طور توامان از امتیاز توافق تجارت آزاد با اتحادیه اروپا و ایالات متحده بهره‌مند است و همین مسئله بر جذابیت آن برای شرکت‌های چینی و آسیایی در حوزه صنایع تولیدی افزوده است. این کشور همچنین به تنهایی میزبان ۷۰ درصد ذخایر فسفات جهان است و این برتری معدنی، نقش مراکش را در رقابت‌های آتی فناورانه و گذار از باتری‌های لیتیومی به باتری‌های نسل جدید لیتیوم-فسفات-آهن (LFP) برجسته می‌سازد.

🔹در واقع، مراکش به طور همزمان از امتیاز دسترسی به مواد معدنی، جانمایی مناسب در رقابت‌های ژئوپولتیک و نیروی کار ارزان بهره‌مند است و از همین رو، در حال مبدل شدن به یکی از مراکز اصلی برون‌سپاری تولید فناورانه است. در سال گذشته، مراکش و شرکت گوچن های‌تک چین تفاهم‌نامه‌ای به ارزش ۶.۴ میلیارد دلار برای احداث بزرگترین کارخانه تولید باتری‌ خودروهای برقی در آفریقا منعقد نمودند. باید توجه داشت که این برون‌سپاری اختصاص به طرف‌های چینی ندارد و بسیاری از شرکت‌های غرب و متحدان آن نیز برای همکاری با چین به بازار مراکش وارد شده اند. به عنوان مثال در سپتامبر ۲۰۲۳، دو شرکت ال‌جی‌کِم (کره) و یوشان چین از مشارکت خود در احداث کارخانه‌ کاتد سازی لیتیوم-فسفات-آهن در مراکش با ظرفیت تولید ۵۰ هزار تن خبر دادند.

🔹پیش‌بینی می‌شود که متاثر از استقرار ترامپ و افزایش سخت‌گیری‌ها در اروپا اقدامات گسترده‌تری علیه صنایع و سرمایه‌گذاری‌های چین در حوزه خودروهای برقی صورت پذیرد که شامل کشورهای ثالث و شرکت‌های مشترک چینی نیز باشد و در چنین شرایطی، مراکش یکی از قربانیان جدید محدودیت‌ها خواهد بود. دولت بایدن همین حالا از محدودیت واردات خودروهای برقی چینی و اجزای آنها فارغ از محل سرهم‌بندی آن سخن گفته است و موضع ترامپ سختگیرانه‌تر از بایدن است.

✅در مجموع رباط و کازابلانکا ممکن است مبدل به مهم‌ترین میدان جنگ تجاری واشنگتن، پکن و پایتخت‌های اروپایی در شمال آفریقا گردند و با این‌حال، پیوند و شراکت مراکش با چین عمیق‌تر از آن است که با تهدید و تعرفه گسسته شود و کازابلانکا کماکان نقطه ثقل جاده ابریشم جدید در شمال آفریقا باقی خواهد ماند.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/132
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️سوریه پسا اسد و نظم جدید منطقه‌ای
◾️فارن پالیسی
📝گالیپ دالی

#تهران_ریویو

🔹با سقوط بشار اسد، ویژگی‌های ژئوپلیتیکی و سیاست داخلی سوریه دچار تغییرات چشمگیری شده است. اکنون سوریه دیگر بخشی از محور مقاومت و نیروی نیابتی ایران و روسیه به شمار نمی‌آید. در آینده، حکام عرب نیز نقش مهمی در شکل‌دهی به آینده سوریه ایفا خواهند کرد. اتحادیه اروپا و سایر بازیگران بین‌المللی نیز باید بر روند گذار سیاسی بر اساس قوانین سوریه نظارت داشته باشند.

💢برندگان و بازندگان

🔹در حالی که بازندگان این تحول به وضوح مشخص هستند، برندگان آن هنوز به طور قطعی تعیین نشده‌اند. یکی از برندگان این تحول، ترکیه است که با نفوذ قابل توجه خود در سوریه و حمایت از هیئت تحریر الشام، موفق به متحد کردن گروه‌های مختلف معارض شده و پیروزی‌هایی را برای آن‌ها رقم زده است. با این حال، باید توجه داشت که هیئت تحریر الشام به عنوان یک نیروی نیابتی ترکیه عمل نمی‌کند.

💢بازیگران جدید در سوریه

🔹نیروهای اپوزیسیون اکنون با بهره‌گیری از حمایت‌های خارجی، توانایی بیشتری برای گذار سیاسی پیدا کرده‌اند. بنابراین، حامیان خارجی آن‌ها، به ویژه کشورهای عربی، نقش بیشتری در تحولات سوریه خواهند داشت. تلاش‌ها برای گذار سیاسی باید با تشکیل یک دولت موقت غیرفرقه‌ای در دمشق و ایجاد یک بلوک جدید منطقه‌ای و بین‌المللی آغاز شود. این بلوک جدید می‌تواند شامل ترکیه، همسایگان عرب سوریه، قطر، عربستان سعودی، اتحادیه اروپا و ایالات متحده باشد که جایگزین ایران و روسیه می‌شود.

🔹اتحادیه اروپا نیز باید از طریق ارائه بسته‌های متعدد بازسازی و حمایتی در روند گذار سیاسی بر اساس قوانین سوریه مشارکت کند. برای دستیابی به این هدف، اتحادیه اروپا باید همراه با ایالات متحده گفت‌وگوهای منظم و سازمان‌یافته‌ای با ترکیه و دیگر بازیگران عرب داشته باشد.

💢اقدامات هیئت تحریر الشام برای تشکیل دولت و گذار سیاسی

🔹انتقال سیاسی و تشکیل دولت دو فرآیند مرتبط هستند، اما می‌توان آن‌ها را از یکدیگر تفکیک کرد. انتقال سیاسی فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است، در حالی که تشکیل دولت نیازمند اقداماتی فوری است. تصمیم اخیر هیئت تحریر الشام برای برگزاری اولین جلسه کابینه مشترک با وزرای دوره اسد نشان‌دهنده تعهد به فرآیند انتقال است و می‌تواند به عنوان یک تحول امیدوارکننده تلقی شود. برای کسب مشروعیت اجتماعی و پذیرش بین‌المللی، دولت جدید باید فراگیر و منعکس کننده تنوع کشور باشد. این موضوع نمی‌تواند مشابه «دولت نجات» که پیش‌تر در ادلب مستقر بود، باشد. با توجه به تجربه عراق، جلوگیری از کینه‌توزی‌های جمعی علیه علوی‌ها نه تنها برای یک انتقال سیاسی منظم و قانونی در دمشق حیاتی است، بلکه برای مهار نفوذ ایران و شبکه‌های ارتباطی‌اش در سوریه نیز ضروری است.

💢خطر بروز بهار عربی دوم

🔹سقوط دولت اسد موجب ایجاد وحشت و پارانویا در میان حکام مستبد عرب شده است. این ترس ناشی از پیروزی بهار عربی در سرنگونی رژیم حاکم و نقش اسلام‌گرایان در این تحولات است. ترکیه و گروه‌های اپوزیسیون سوری باید تلاش کنند تا نگرانی حکام عرب را کاهش دهند و آن‌ها را به همکاری بیشتر برای گذار سیاسی قانونی ترغیب کنند. از سوی دیگر، ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز باید کشورهای عربی را به مشارکت فعال در این روند تشویق کنند.

💢جمع‌بندی

✅ وضعیت کنونی نقطه عطفی در تاریخ سوریه است. آنچه بسیاری از آن به عنوان «واقعیت جدید» یاد می‌کنند، تنها تصویری از یک لحظه در زمان است. ایجاد اجماع درباره آینده سوریه می‌تواند به عنوان پایه‌ای برای نظم منطقه‌ای جدید عمل کند. بنابراین، برای جلوگیری از نفوذ مجدد ایران و موفقیت در گذار سیاسی سوریه، حضور بازیگران جدید و منطقه‌ای عرب و تأثیرگذاری آن‌ها بر روند گذار امری بسیار ضروری است.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/131
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️تأثیر پیشرفت‌های فناوری بر جنگ‌های مدرن
◾️فارن افرز
📝 مایکل هوروویتز

#روندهای_استراتژیک

🔸در آغاز جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۲، نیروهای اوکراینی از پهپادهای TB2 ساخت ترکیه برای هدف قرار دادن مواضع روسی استفاده کردند که نشان‌دهنده تغییر در دینامیک‌های جنگ بود. فناوری‌های مشابه در درگیری‌های خاورمیانه به کار گرفته می شود، جایی که ایران و حزب‌الله از پهپادها و موشک‌ها علیه اسرائیل و نیروی دریایی آمریکا استفاده می‌کنند. اسرائیل نیز در جنگ خود در غزه از تسلیحات بدون سرنشین بهره می برد و چینی ها به بررسی استراتژی‌های پهپادی برای مقابله با تایوان می‌پردازد. آمریکا نیز در حال توسعه سیستم‌های بدون سرنشین مقرون به صرفه برای تقویت توان نظامی خود است. آینده جنگ‌ها با استفاده گسترده از سیستم‌های بدون سرنشین خودمختار و دارای کنترل از راه دور تعیین خواهد شد.

💢تکامل استراتژی نظامی: از برتری کمی و عددی به فناوری های دقیق

🔹در چند دهه گذشته، استراتژی نظامی از تمرکز بر برتری عددی به تأکید بر فناوری تغییر کرده است. آمریکا در پاسخ به مزیت‌های کمی نیروهای شوروی در دهه ۱۹۷۰، ابتکاراتی را در جهت افزایش دقت در رهگیری را بکار برد. جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱، قابلیت‌های حمله دقیق را به نمایش گذاشت و توجه جهانیان را به تصاویری از بمب‌های لیزری جلب کرد. تا اوایل قرن ۲۱، آمریکا برتری در جنگ‌های دقیق را حفظ کرد و تصمیم گرفت که کارایی و دقت را بر تعداد و کمیت ترجیح دهد، که منجر به ایجاد نیروی نظامی کوچکتر اما قدرتمندتر شد.

💢پیگیری استراتژی دقت فناوری‌محور توسط سایر بازیگران

🔹در سال‌های اخیر، آمریکا تسلط خود را در قابلیت‌های حمله دقیق از دست داده است. کشورهای مختلف از آذربایجان تا کره شمالی اکنون می‌توانند اهدافی را با دقت بالا هدف قرار دهند. این امر به لطف مهمات متعارف ارزان‌تر، حسگرها و سیستم‌های هدایتگر امکان‌پذیر شده است. گسترش فناوری‌های مقرون به صرفه، از جمله پهپادهای تجاری، امکان وقوع حملات دقیق در مقیاس وسیع را فراهم ساخته است. این سیستم‌ها در حال تغییر ماهیت جنگ هستند و به نیروهای نظامی این امکان را می‌دهند که دقت را با کمیت و تعداد نیروها بیفزاید.

💢تحول جنگ: بهره‌برداری از سیستم‌های دقیق مقرون به صرفه

🔹 تغییر در دینامیک‌های جنگ به دلیل مزایای بالقوه استفاده از سیستم‌های ارزان‌تر در مقیاس وسیع است که به بازیگران مختلف امکان ضربه‌زنی بالا به دشمنان را می‌دهد. کشورهایی مانند اوکراین و روسیه از سلاح‌های مقرون به صرفه‌ای مانند پهپادهای تاکتیکی و با برد طولانی استفاده می‌کنند که قادرند آن‌ها را در مقادیر زیاد تولید، خریداری و بکار گیرند. به عنوان مثال، اوکراین می‌تواند چند صد دلار برای پهپادهای تاکتیکی یا تا ۳۰ هزار دلار برای پهبادهای با برد طولانی‌ سرمایه‌گذاری کند، روسیه نیز از پهپادهای ساخت ایران به نام شاهد-۱۳۶ استفاده می‌کند که هزینه آن‌ها بین ۱۰ هزار تا ۵۰ هزار دلار است .این استراتژی به نیروهای نظامی این امکان را می‌دهد که دشمن را خسته نموده و اثربخشی سلاح‌های گران‌تر را افزایش دهند. در نتیجه، کشورها اهمیت حفظ ذخایر سلاح‌های مقرون به صرفه را برای ادامه جنگ‌های طولانی مدت دریافته اند.

💢اولویت دهی به فناوری های نظامی دقیق

🔹ابتکارات اخیر پنتاگون بیانگر علاقه فزاینده آمریکا به بهره گیری از فناوری های دقیق و مقرون به صرفه است، به طوری که نیروی هوایی برنامه‌ریزی کرده تا هواپیماهای جنگی بدون سرنشین با هزینه کمتر را خریداری کند و موشک‌های کروز مقرون به صرفه تولید کند. علاوه براین، ارتش در حال ایجاد تغییرات سازمانی برای ادغام فناوری‌های جدید، از جمله پهبادهای مبتنی بر هوش مصنوعی است. واحد نوآوری دفاعی نیز بر تعهد جدی به سازگار شدن با دینامیک‌های مدرن جنگ تاکید داشته است.

💢تکامل جنگ: سازگاری با استراتژی‌های دقت بالا و فناوری‌های نوظهور

🔹آینده جنگ در حال تجربه تغییرات قابل توجه است، همان‌طور که با استفاده گسترده از پهپادهای ارزان‌قیمت در درگیری‌های اخیر مانند اوکراین مشهود است. سلاح‌های هدایت‌شده، مانند لیزرها، در حال آزمایش هستند تا به طور مقرون به صرفه‌تری در برابر هجوم‌های پهپادی دفاع کنند. کشورهایی مانند چین، روسیه و ایران به سرعت در حال پیشرفت در فناوری نظامی خود هستند، به ویژه در زمینه‌هایی مانند موشک‌های مافوق صوت و هوش مصنوعی.

✅ارتش آمریکا باید تلاش‌های ابتکاری خود را سرعت بخشد تا رهبری جهانی خود را حفظ کرده و به این تغییرات سازگار شود. سرمایه‌گذاری‌ها در سیستم‌های توده دقیق تأثیر زیادی بر تصمیمات نظامی در حوزه‌های مختلف خواهد داشت و نیاز به برنامه‌ریزی استراتژیک در پاسخ به گسترش چنین فناوری‌هایی را برجسته می‌کند.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/130
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 فروپاشی دولت آلمان، دلایل و پیامدها

#تحلیل_کوتاه

🔹در روز دوشنبه، ۲۶ آذر/۱۶ دسامبر، ۵۲۴ نفر از ۷۳۳ نماینده پارلمان آلمان به ائتلاف حاکم رأی عدم اعتماد دادند و تصمیم بر این شد که انتخابات زودهنگام در تاریخ ۵ اسفند/۲۳ فوریه برگزار گردد. آلمان هم‌اکنون برای نخستین‌بار پس از اتحاد مجدد دو آلمان با بحران سیاسی مواجه است و انتظار می‌رود که در انتخابات پیش‌رو، احزاب افراطی نتایج چشمگیری کسب کنند که تأثیر بسزایی بر آینده سیاست این کشور خواهد داشت.

💢سابقه رای عدم اعتماد به صدراعظم

🔸پیش از جنگ جهانی دوم، سیاست آلمان به دلیل تغییرات مکرر صدراعظم و فقدان ثبات در دولت دچار چالش‌های جدی بود؛ یکی از پیامدهای این بی‌ثباتی ظهور هیتلر بود. پس از جنگ جهانی دوم، با اتخاذ مجموعه‌ای از سازوکارها، این بی‌ثباتی کاهش یافت. اما در طول تاریخ آلمان، تنها دو بار دیگر رأی به عدم اعتماد به صدراعظم داده شده که هر دو مورد به دلیل بحران‌های اقتصادی و سیاسی ناشی از تنش با شوروی بوده است. رأی عدم اعتماد به اولاف شولتس نیز سومین مورد پس از جنگ جهانی دوم به شمار می‌آید و بار دیگر سیاست آلمان را تحت تأثیر تنش‌های ناشی از وارث شوروی، یعنی روسیه، قرار می‌دهد.

💢دلایل فروپاشی دولت آلمان

🔸ائتلاف حاکم بر آلمان موسوم به «چراغ راهنمایی»، شامل سه حزب سوسیال‌دموکرات (قرمز)، دموکرات‌های آزاد (زرد) و سبزها بود که اخیرا اختلافات عمیقی در زمینه مدیریت منابع عمومی و سیاستگذاری اقتصادی با یکدیگر پیدا کرده بودند. خروج دموکرات‌های آزاد از ائتلاف، منجر به از دست رفتن اکثریت نسبی دولت در پارلمان شد.

🔸اختلاف نظرها در خصوص تحریم روسیه و تسلیح مکرر اوکراین، به همراه تفاوت دیدگاه‌ها درباره میزان مالیات و هزینه‌کرد خدمات رفاهی، تنش‌های حل‌ناپذیری را میان احزاب این ائتلاف ایجاد کرد که در نهایت منجر به فروپاشی این ائتلاف شد.

💢پیامدهای فروپاشی دولت

🔸فروپاشی دولت منجر به تشدید بحران‌های متعددی شد که جامعه و سیاست آلمان با آن روبرو بوده است. یکی از این بحران‌ها، خطر بی‌ثباتی و بن‌بست بیشتر در عرصه سیاست کشور به دلیل رشد فزاینده احزاب رادیکال و دگراندیش مانند حزب آلترناتیو برای آلمان است.

🔸همچنین سردرگمی و قطبیت بیشتر در خصوص نحوه برخورد با مسائل اوکراین و مهاجران، به همراه عدم مقابله مؤثر با رکود اقتصادی، چالش‌های عمده‌ای را برای کشور به وجود آورد. تغییر در ائتلاف تشکیل‌دهنده دولت و انتقال مقام صدراعظمی از فردی در حزب سوسیال‌دموکرات به دموکرات مسیحی در دولت بعدی نیز از دیگر پیامدهای این فروپاشی محسوب می‌شود.

💢جمع‌بندی

✅آلمان اکنون در یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های سیاسی-اقتصادی خود در قرن بیست و یکم قرار دارد. با توجه به اختلافات داخلی، عدم وجود آتش‌بس در اوکراین و احتمال فشارهای اقتصادی ایالات متحده در دولت ترامپ به آلمان در نتیجه تشدید تنشهای آمریکا و چین، این کشور با چالش‌های بیشتری روبرو خواهد شد. برای خروج از بحران‌های پیش رو، آلمان نیازمند سیاست‌گذاری‌های قاطع، ایجاد انسجام داخلی و تقویت همکاری‌های بین‌المللی است؛ امری که مستلزم تلاش‌های جدی از سوی رهبران سیاسی و اجتماعی این کشور خواهد بود.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/129
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️کشورهای خلیج‌فارس و شاخ آفریقا: سرمایه‌گذاری در امنیت
◼️مجلس الشرق الأوسط للشؤون الدولية- قطر
📝 یحیی زبیر

#رویة_العربیة

🔹شاخ آفریقا به دلیل موقعیت استراتژیک، سیاست‌های محلی و عوامل تاریخی، منطقه‌ای پر تنش است که در زمینه‌های تجاری، فرهنگی و امنیتی با کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس روابط تاریخی دارد. این منطقه در سال‌های اخیر به‌ویژه در حوزه‌های امنیتی و اقتصادی تحولات قابل توجهی داشته است. همچنین دریای سرخ به‌عنوان یک کریدور دریایی حیاتی در تجارت بین‌الملل، نقش مهمی در روابط این دو منطقه ایفا می‌کند.

🔹در دوران جنگ سرد، شاخ آفریقا محل رقابت آمریکا و شوروی بود و امروزه نیز قدرت‌های بزرگ و کشورهای مختلف، از جمله کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس، چشم طمع به حضور در این منطقه دارند. عربستان سعودی از ۲۰۱۷ مذاکرات خود را برای ایجاد پایگاه نظامی با جیبوتی آغاز کرده و در سال ۲۰۲۴ قرارداد ایجاد پایگاه لجستیک در این کشور به امضا رسانده است. عربستان، قطر و امارات در بخش‌هایی مانند کشاورزی، انرژی و بانکداری این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند و دولت‌های شاخ آفریقا نیز به دلایل اقتصادی و امنیتی به این روابط علاقه‌مند هستند.

💢انگیزه‌های حضور کشورهای خلیج‌فارس در شاخ آفریقا

🔹منافع امنیتی و اقتصادی پیشران اصلی حضور قدرت‌های خلیج‌فارس در شاخ آفریقا است. این منافع بخشی از یک راهبرد ژئوپلتیک وسیع‌تر به‌منظور تعامل با دینامیک‌های منطقه‌ای و تغییرات ایجاد شده در موازنه قدرت جهانی است. بخش‌های زیر برجسته‌ترین انگیزه‌های دخالت قطر، عربستان سعودی و امارات در کشورهای شاخ آفریقا را بررسی می‌کنند.

1️⃣عوامل ژئوپلتیک:
🔸شاخ آفریقا پس از استعمار دچار شکنندگی شده و از درگیری‌های مختلفی مانند دزدی دریایی و تروریسم رنج می‌برد. ضعف دولت‌های محلی نیز موجب تقویت مداخلات خارجی در این منطقه گردیده است. با افزایش اهمیت دریای سرخ در ژئوپلتیک جهانی و تبدیل آن به کریدوری حیاتی برای تجارت جهانی، توجه قدرت‌های خارجی به این منطقه بیشتر شد. کاهش نفوذ ایالات‌متحده در خاورمیانه و تغییر تمرکز به شرق آسیا، رقابت قدرت‌های منطقه‌ای برای افزایش نفوذ در شاخ آفریقا را شدت بخشیده است.

2️⃣عرصه رقابت:
🔸در سال ۲۰۱۵، عربستان سعودی و امارات برای کاهش نفوذ حوثی‌ها و ایران در جنگ داخلی یمن مداخله نظامی کردند. امارات پایگاه‌های نظامی در اریتره و سومالی‌لند ایجاد کرد، درحالی‌که عربستان به دنبال ساخت پایگاهی در جیبوتی بود. این کشورها همچنین در بنادر و پایگاه‌های دریای سرخ و خلیج عدن سرمایه‌گذاری کردند. همچنین پس از انقلاب‌های بهار عربی، قطر و ترکیه نیز با رویکردهای متفاوت نسبت به گروه‌های اسلامی حضور خود را در شاخ آفریقا تقویت کردند.

🔸محاصره دیپلماتیک ائتلاف عربستان علیه قطر، دوحه را به تقویت همکاری با ترکیه وا داشت. قطر در ۲۰۱۸ قراردادی برای نوسازی بندر سواکین در سودان امضا کرد. در سومالی، دوحه و ابوظبی برای پروژه‌های بندری رقابت می‌کردند. پس از تنش امارات با جیبوتی این کشور به سمت عربستان سعودی متمایل شد و به ریاض اجازه داد تا پایگاه نظامی در جیبوتی ایجاد کند در مقابل امارات نیز در بندر بربرا در سومالی‌لند سرمایه‌گذاری کرد.

💢تحکیم نفوذ از طریق منافع اقتصادی

🔹کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس از تعامل سیاسی در شاخ آفریقا برای حفاظت از همسایگی دریایی، افزایش نفوذ منطقه‌ای و حمایت از منافع تجاری خود بهره برده‌اند. کشورهای شاخ آفریقا نیز ائتلاف با دولت‌های حاشیه خلیج فارس را در خدمت تقویت رژیم‌های خود گرفته‌اند.

🔹کشورهای حوزه خلیج فارس با استفاده از راهبردهای مختلف در شاخ آفریقا به دنبال دستیابی به اهداف خود بودند. عربستان سعودی به حوزه آموزش و سرمایه‌گذاری‌های مالی و امارات متحده عربی علاوه بر امنیت، به توسعه کشاورزی، مدیریت بنادر و پروژه‌های توسعه‌ای پرداختند.

💢نتیجه‌گیری

🔹اهمیت ژئواستراتژیک شاخ آفریقا در سال‌های اخیر برای کشورهای حاشیه خلیج فارس افزایش یافته است. هرچند کشورهای این منطقه از همکاری با کشورهای خلیج فارس منافع زیادی کسب کرده‌اند اما در مواردی نیز رقابت کشورهای حاشیه خلیج فارس منجر به توسعه تنش‌ها در شاخ آفریقا شده است.

🔹در تازه‌ترین نمونه، امضای قرارداد میان اتیوپی و سومالی‌لند برای استفاده از بندری در خلیج عدن منجر به تعمیق اختلاف‌ها میان دو ائتلاف نوظهور شده است. از یک سو عربستان، مصر و متحدین آن‌ها نظیر اریتره و جیبوتی و در سوی دیگر نیز امارات، اتیوپی و متحدان آن‌ها.

✅ این اتفاقات می‌توانند تهدیدی برای نظامی شدن شاخ آفریقا باشد و در چنین موقعیتی، رقابت میان قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی، چشم‌انداز هرگونه دستاورد مثبت بالقوه برای شاخ آفریقا را تیره و تار می‌کند.

✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/128
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1