قلمرو نقد

اسکار غیرمنتظره برای ایران

انیمیشن «در سایه سرو»، به نویسندگی و کارگردانی: شیرین سوهانی و حسین ملایمی، محصول ایران، ۲۰۲۴ برنده‌ی جایزه‌ی اسکار ۲۰۲۵ در بخش «انیمیشن کوتاه» شد.

@r_dorost

 
کوته‌گویه/
📽️مرد بی‌نفاق

📽️کسی پرسید: رضا در چیست؟
گفت: در آن دل که غبارِ نفاق در او نَبُوَد.
تذكرةالاولياء

قیمت این «رضا» چقدر سنگین است.
آداب‌دانی سنگین است.

زبان را از کلام شیطانی، پرهیز دادن و سالم نگاه داشتن سنگین است.

قضاوت کردن سنگین است؛ و پرهیز از قضاوت، گران‌تر و سنگین.

ادعا داشتن، برابر دانش سنگین است؛ و ادعا نداشتن هم چه گران.

🌱مرد بی‌نفاق سنگین است؛ دور از این روزگار...؛ خدایا غبار نفاق را بزدای...

@r_dorost

کوته‌گویه/۳
📽️شما که می‌گفتی این‌ها موسیقی فیلم‌های جنگی من را دوست دارند!

📽️روزگاری (با عرض معذرت از حضرت باری) در یک جشنواره‌ای داور شده بودم!
(آه از بعضی از این داوری‌ها...)

به سفارش یک «مرکز مهم»، تعدادی مستند ساخته شده بود و همان‌ها خواسته بودند که بهترین این فیلم‌ها تفکیک و داوری شوند.

مستندها وجه معنوی داشتند و البته غالبا -بدون اجازه- از موسیقی فیلم‌های مجید انتظامی (بوی پیرهن یوسف، از کرخه تا راین و...) استفاده کرده بودند.

در پایان کار، به متولی جشنواره، ایده‌ای دادم که بیایید یک تجلیل از «استاد» بکنید، که هم بتوان موضوع را با ایشان در میان گذاشت، و هم رضایت ضمنی گرفت، و این‌طوری به جشنواره‌تان هم می‌آید و فضا پر بار می‌شود؛ شما هم که اهل حلال و حرام هستید و...

متولی فرمود؛ قبول نمی‌کنند!

من به‌عهده گرفتم که مطرح و دعوت‌شان کنم.

زنگ زدم، اولش قبول نکردند! با عزت‌الله خان انتظامی (که مرا می‌شناخت) تماس گرفتم، عرض کردم و ایشان فرمودند؛ ده دقیقه بعد دوباره زنگ بزن به مجید.

ده دقیقه بعد با مجید انتظامی موضوع «تجلیل» را بستیم و...
روز جشنواره هم با هم رسیدیم به محل برگزاری.

وقتی از سرسرا وارد سالن برگزاری شدیم، مدعوین (اغلب نظامی) در حال جابه‌جایی در صندلی‌ها بودند و یک موسیقی بسیار حماسی از بلندگوها پخش می‌شد؛ موسیقی «فتح بهشت» که «ونگلیس» برای فیلم ریدلی اسکات؛ ۱۴۹۲ کریستف کلمب (کشف قاره آمریکا) ساخته بود!

هنوز چهره متعجب و پر از سوال مجید انتظامی را در یاد دارم که به‌ من گفت:
"شما که می‌گفتی این‌ها موسیقی فیلم‌های جنگی من را دوست دارند!"

راستش! بسیار خجالت کشیدم...
این موسیقی البته بسیار زیباست، اما جایش آن‌جا نبود...
و سرانجام این‌که وارد شدیم و...!

«اهل علم و نظر» این‌طوری‌اند، صرفاً به حرفِ منِ نوعی گوش نمی‌دهند، به «آمبیانس محیط» توجه دارند!

برادران، خواهران!
یکی شدن حرف و عمل مهم است. بیایید حرف و عمل‌‌مان را یکی کنیم.

یادمان باشد که اگر اهل علم و تحلیل نباشند، ممکن است محیط ما در قوالب اشتباهی، و از فرط کهنگی بپوسد!

@r_dorost

کوته‌گویه/۱
رقابت نادرست!

📽️اگر جشنواره‌ای را خودم شخصا برگزار می‌کردم، هرگز به‌سمت مسابقه‌ای و رقابتی کردن‌ فیلم‌ها نمی‌رفتم.

رقابت در هنر و در جشنواره‌ها عادلانه نیست، یکی با سه تومن فیلمش را می‌سازد، یکی دیگر با ۳۰۰ تومن! این دو، هرگز قابل مقایسه و رقابت با هم نیستند.

@r_dorost

📽️نقد، منتقد و تحمل نقد

📽️این روزها خوشبختانه به یمن جشنواره، همه وارد نقد شده‌اند و می‌دانند نقد چیست، البته جز خود منتقد!

مجری یک برنامه می‌داند، سفارش‌دهنده یک فیلم می‌داند، آن برادر و خواهر نادیده‌ی سخت‌کیش هم می‌دانند، همه؛ جز کسی که ۳۰ سال از عمرش را با فیلم دیدن، نگارش و نقد گذرانده است!

ما این‌جا به آرای آقای مسعود ‌فراستی متوسل شدیم که پیش‌تر و بیش‌تر از من یکی می‌داند و دانسته است.

مسعود فراستی:
«هنر همچون انسان، زندگی، واقعیت و حتی حقیقت نیازمند نقد است. هیچ حقیقتی –جز مرگ- در این جهان، ازلی و ابدی نیست. حقیقت نیز با نقد بالنده می‌شود. واقعيت و حتی حقيقت، مستقل از پراتيک انسانی نيست.

یک پدیدۀ صحیح –و به‌حق- همیشه در جریان مبارزه و نقد علیه یک پدیدۀ غلط و ناحق رشد می‌کند.

هیچ فرضیه و نظریه‌ای در علم، فلسفه، روانکاوی و هنر و... را بدون نقد کردن نباید پذیرفت. هر اثری باید با قانون –و در مدیوم- خاص خود داوری و نقد شود.

نقد، شجاعت اندیشیدن است –و دانستن- و شیوه‌ای از اندیشیدن و عمل کردن است. نقد، پرسش کردن و به زیر سوال بردن است؛ و سود جستن از خرد –و فهم خویش- نقد، ضرورت است.

نقد، بیرون کشیدن اندیشۀ خاموش –و پنهان- و تلاش برای تغییر آن است. نشان دادن اینکه چیزها آن‌طور که تصور می‌شوند، بدیهی نیستند؛ و عمل کردن به نحوی که آنچه به منزلۀ امری بدیهی می‌نماید، دیگر بدیهی نباشد.

نقد، علیه استثمار مغزها و دل‌هاست و علیه تمام تعصب‌ها، پیش‌فرض‌ها و پیش‌داوری‌ها.

نقد، هنر نافرمانی و عصیان اختیاری است. کنش نقد، مقاومت منفی بی‌پایان است.»

۱-راستی! اگر بدین شدت فیلم‌های ایرانی را نقد کنیم، از سینمای ایران چه می‌ماند!؟

۲-به‌قول معروف و احتمالا اگر با فردش هم مشکل داری؛ نبین که گفت، ببین چه گفت...

#مسعود_فراستی
#نقد_چیست
#نقد_شناسی
#منتقد_کیست
#رضا_درستکار
#Critic
#Masoud_Ferasati
@dorost_ra

@r_dorost