♦️موسسه مطالعات امنیت ملی دانشگاه تلآویو(۲ و تکمیلی): ۵ سال پس از کشته شدن سلیمانی؛ پیامدهای آن برای خاورمیانه / هیچکسی نتوانسته جای سلیمانی را بگیرد / پیامدهای حذف او همچنان خاورمیانه را تکان میدهد
🔹فروپاشی محور مقاومت به رهبری ایران که در سال گذشته مشاهده شد، به حذف سلیمانی باز میگردد. اهمیت این مسأله وقتی مشخص میشود که وضعیت فعلی محور را بررسی کنیم.
🔹در حالی که معمولاً گفته میشود که هر رهبری جایگزینی دارد و فقط معدود ترورها تأثیرات بلندمدت دارند، حذف سلیمانی در دستهی دوم قرار میگیرد. تصمیم ترامپ خاورمیانه را به طور کلی تغییر داد و به طور خاص نفوذ منطقهای ایران را تضعیف کرد.
🔹یک نکته واضح است: هیچکسی نتوانسته جای سلیمانی را بگیرد. جانشین او، اسماعیل قاآنی، نتوانست کنترل نیروهای نیابتی ایران در منطقه را حفظ کند و باعث شد که حسن نصرالله نقش رهبری بیشتری در مدیریت این نیروها بر عهده بگیرد که ممکن است خود حزبالله را نیز تضعیف کرده باشد.
🔹اگر سلیمانی بود، به احتمال زیاد، بدون اطلاع و دخالتش، یحیی السنوار، فرمانده حماس، حمله ۷ اکتبر را راه نمیانداخت. سلیمانی قطعاً محور مقاومت را برای چنین عملیاتی آماده کرده بود. واکنش غیرمنتظره محور مقاومت پس از حمله حماس، منجر به استراتژیای گیجکننده و هماهنگ نشده شد که نتوانست از موفقیت عملیاتی حماس بهرهبرداری کند.
🔹در دوران حیات سلیمانی، نیروهای نیابتی ایران با استقلال محدودی فعالیت میکردند (حوثیها، گروههای شبهنظامی عراقی و حتی حزبالله). با کشته شدن او (و به همراه آن کشته شدن ابو مهدی المهندس)، ارتباط حزبالله با ایران به شدت آسیب دید، به ویژه در زمینه مشاوره گرفتن نصرالله از سلیمانی و درک بهتر ذهنیت رهبری ایران.
🔹ایران بزرگترین متخصص خاورمیانه خود را در زمانی از دست داد که بیشتر از همیشه به او نیاز داشت. تهران همچنان قیمت این جدایی و عدم درک صحیح از دینامیکهای منطقهای، به ویژه در مورد اسرائیل، را میپردازد. این وضعیت در یک سری اشتباهات، که بحران استراتژیک ایران را عمیقتر کرده، منعکس شده است. این بحران همچنین به دلیل تصمیمات اتخاذ شده توسط نیروهای نیابتی ایران بدون هماهنگی با تهران است.
🔹یکی دیگر از پیامدهای حذف سلیمانی، فروپاشی رژیم بشار اسد است. سلیمانی تنها فردی بود که قادر به هماهنگی تلاشها میان روسیه، حزبالله و گروههای مختلف شبهنظامی شیعه برای نجات اسد بود. اگرچه سخت است که بگوییم چه اتفاقی میافتاد اگر سلیمانی زنده بود، اما امروز واضح است که هیچکس نمیتواند توانایی او در هماهنگ کردن تلاشها برای دفاع از رژیم سوریه را جایگزین کند.
🔹ایران در بازسازی توانمندیهای حزبالله بدون سلیمانی با مشکل مواجه خواهد شد. رهبری او پس از جنگ دوم لبنان، حزبالله را از یک گروه تروریستی به یک نیروی نظامی تبدیل کرد. بدون سلیمانی، و بدون نصرالله، و قطعاً با از دست دادن سوریه در محور مقاومت، بازسازی حزبالله بسیار دشوارتر خواهد بود.
🔹 قدرت و تسلط سلیمانی در شکلدهی، مدیریت و هماهنگی محور مقاومت با حزبالله و نصرالله پس از کشته شدن او به یک بار اضافی تبدیل شد، چرا که هیچکسی نتوانست جای او را بگیرد. پراکندگی محور و ظهور بازیگران مستقل موجب تضعیف کنترل ایران و پیچیدهتر شدن شرایط برای این کشور شد. در دورانهای نسبی آرامش، پیامدهای حذف سلیمانی ممکن بود پنهان شود، اما زمانی که جنگ آغاز شد، غیبت او به شدت احساس شد و بر هماهنگی، ارتباطات و درک ایران از دینامیکهای منطقهای تأثیر گذاشت.
☑️
@persiannbloombergبلومبرگ فارسی✔️