ترکیه بدنبال سومین شکست منطقه‌ای ایران از طریق اوجالان! ترجمه یادداشت تحلیلی د.اردشیر پشنگ، پژوهشگر ارشد مسائل خاورمیانه در وبسایت "کی‌فیوچر میدیا"
مقدمه ایران و ترکیه طی 4 قرن گذشته یک همسایگی عمدتا توام با سهگانهی دوستی، رقابت و تنش را با یکدیگر تجربه کرده‌اند. هر دو کشور با توجه به ظرفیت‌ها و واقعیات موجود طی دو دهه اخیر بدنبال گسترش حوزه نفوذ خود در مناطق پیرامونی‌شان بوده‌اند به همین دلیل در مناطق مشترک از جمله قفقاز، آسیای میانه و خاورمیانه رقابت و تنش بین ایران و ترکیه بیشتر از قبل شده است.
در این بین به نظر می‌رسد ترکیه در تلاش و خیز مجددش برای حل مساله کُرد بدنبال آن است در کمتر از یکسال سومین شکست منطقه‌ای و مهم را به ایران تحمیل کند.
این یادداشت به بررسی برآیند تقابل و رقابت ترکیه با ایران در سه حوزه‌ی مختلف طی یکسال گذشته و پیش‌رو پرداخته است و بدنبال پاسخ به این سوال است که آیا دیدار رهبران حزب کُردی دم پارتی ترکیه با اوجالان زمینه‌ساز سومین شکست منطقه‌ای ایران طی یکسال اخیر می‌شود؟
تحمیل شکست اول بر ایران در قفقاز از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 شاهد احیای رقابت ایران و ترکیه در منطقه‌ی قفقاز و نیز آسیای میانه به مانند دوران دو امپراتوری عثمانی و صفوی هستیم. طی سال‌های اخیر ایران حامی کشور ارمنستان بوده و ترکیه با کشور عمدتا شیعه اما آذری(تُرک)زبان آذربایجان هم‌پیمان بوده است.
جمهوری آذربایجان طی این مدت توانست با افزایش قدرت اقتصادی (از طریق فروش نفت) و نظامی از طریق دریافت تسلیحات و کمک‌های نظامی و امنیتی از اسرائیل، ترکیه، روسیه و آمریکا توانست یک ربع قرن توازن در قره‌باغ را بهم زده و این منطقه را طی جنگ‌های 2023 قره‌باغ از کنترل ارمنی‌ها خارج کند. در این بین ترکیه بدنبال تحقق رویای دیرین اتصال جغرافیایی سرزمین‌های ترک‌نشین به یکدیگر پس از جنگ قره‌باغ است.
بر این اساس آنها دنبال وصل کردن آذربایجان به جمهوری نخجوان در مجاورت مرز ترکیه‌اند که اگر اتفاق بیافتد به معنی قطع مرز تاریخی ایران با ارمنستان خواهد بود و از این نظر ایران را در یک تنگنای ژئوپلتیکی در مرزهای شمال و شمال‌غربی قرار خواهند داد.
تحمیل شکست دوم بر ایران در سوریه دومین شکست ایران توسط ترکیه به رویدادهای اخیر سوریه باز می‌گردد در جایی‌که ترکیه سرانجام توانست سرانجام پس از 13 سال دخالت آشکار و حمایت از نیروهای مخالف اسد به سرنگونی حکومت اسد کمک شایانی کند. سقوط اسد به معنی پایان دادن به یک رابطه استراتژیک 45 ساله میان جمهوری اسلامی میان ایران با سوریه است موضوعی که باعث قطع حضور ایران در این کشور به عنوان یکی از حلقه‌های مهم جبهه مقاومت ضد اسرائیلی شده است.
البته در سوریه ابتدا پیروزی از آن ایران بود چون وقتی در سال 2011 بهار عربی به این کشور رسید و ترکیه هم به حمایت از ارتش آزاد و دیگر گروه‌های مخالف بشار اسد دست زد، این جمهوری اسلامی ایران بود که با حضور و هزینه بالای اقتصادی و نظامی مانع از سقوط اسد شد.
ایران همچنین در سال 2015 با افزایش فشارها، مجبور شد روسیه را برای حمایت از بقای اسد به سوریه دعوت کند موضوعی که تا حد زیادی منجر به تثبیت موقعیت بشار اسد شد اما همه شرایط طی ماه گذشته و ظرف تنها 11 روز به یکباره زیر و رو شد و متحدین آنکارا با رهبری ابومحمد جولانی موفق شدند دمشق را فتح کنند تا پایانی بر حضور رقیب‌شان ایران دهند.
