ناترازی انرژی در ایران: چالشها و فرصتها
✍️مجتبی رجبی
1. مصرف روزافزون انرژی در ایران
ایران با مصرف بالای انرژی در بخشهای خانگی، صنعتی و تجاری روبروست. طبق گزارشهای رسمی، میزان مصرف انرژی در کشور در حال افزایش است. به طور مثال، در سال 2023، مصرف روزانه برق کشور به بیش از 60 هزار مگاوات رسید که تقریباً 20 درصد بیشتر از سالهای گذشته است. همچنین، گاز مصرفی در بخش خانگی در فصلهای سرد سال به بیش از 600 میلیون مترمکعب در روز میرسد.
این رشد مصرف، فشار زیادی به شبکه انرژی وارد کرده و موجب قطعیهای مکرر برق و گاز شده است. اما همین چالش میتواند به فرصتی برای بخش خصوصی تبدیل شود.
2. فرسودگی زیرساختها و نیاز به سرمایهگذاری
طبق ارزیابیها، حدود 60 درصد از نیروگاههای ایران نیاز به نوسازی و بهروزرسانی دارند. به دلیل تحریمها و محدودیتهای اقتصادی، دولت قادر به تأمین منابع مالی لازم برای توسعه و نوسازی زیرساختها نیست. در این زمینه، بخش خصوصی میتواند با تأمین مالی و سرمایهگذاری در پروژههای مختلف، کمک زیادی به رفع این بحران کند.
بر اساس پیشبینیها، ایران نیازمند سرمایهگذاری بیش از 25 میلیارد دلار در بخش انرژی برای نوسازی شبکههای برق و گاز و ساخت نیروگاههای جدید در 5 سال آینده است. این یک فرصت بزرگ برای شرکتهای خصوصی و سرمایهگذاران خارجی است.
جایگاه بخش خصوصی در رفع ناترازی انرژی:
1. توسعه انرژیهای تجدیدپذیر
ایران به دلیل دارا بودن منابع غنی خورشیدی و بادی، پتانسیل زیادی برای تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر دارد. طبق گزارشها، پتانسیل تولید انرژی خورشیدی در ایران بالغ بر 100 هزار مگاوات است که تنها حدود 1.5 درصد از آن در حال بهرهبرداری است.
سرمایهگذاری در پروژههای انرژی خورشیدی و بادی میتواند به کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی و در نتیجه، به حل بحران ناترازی انرژی کمک کند. بر اساس محاسبات، استفاده از انرژی خورشیدی در ایران میتواند تا 10 میلیارد دلار صرفهجویی در هزینههای انرژی به همراه داشته باشد.
2. بهینهسازی مصرف انرژی در صنایع
صنایع ایران به دلیل استفاده از فناوریهای قدیمی و مصرف بیرویه انرژی، یکی از بزرگترین مصرفکنندگان انرژی در کشور هستند. بخش خصوصی میتواند با سرمایهگذاری در فناوریهای نوین و بهینهسازی مصرف انرژی در صنایع مختلف، به کاهش مصرف و افزایش بهرهوری کمک کند.
طبق ارزیابیها، بهینهسازی مصرف انرژی در صنایع میتواند تا 30 درصد از هزینههای انرژی در این بخشها را کاهش دهد. این فرصت میتواند برای شرکتهای خصوصی که در زمینه فناوریهای صرفهجویی در انرژی فعال هستند، یک بازار پر رونق ایجاد کند.
3. نوسازی نیروگاهها و ساخت نیروگاههای جدید
بخش خصوصی میتواند در نوسازی و ارتقاء نیروگاههای قدیمی نقش مهمی ایفا کند. علاوه بر این، با سرمایهگذاری در ساخت نیروگاههای جدید و بهویژه نیروگاههای تولید برق از انرژیهای پاک، میتواند به رفع بحران انرژی در کشور کمک کند.
بر اساس آمار، ایران به بیش از 10 هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی نیاز دارد تا بتواند نیازهای داخلی را تأمین کند. این پروژهها میتوانند فرصتی برای شرکتهای خصوصی داخلی و خارجی در زمینه ساخت و راهاندازی نیروگاههای جدید باشند.
4. سرمایهگذاری در ذخیرهسازی انرژی
یکی از چالشهای بزرگ در استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، مسئله ذخیرهسازی انرژی است. بخش خصوصی میتواند با سرمایهگذاری در فناوریهای ذخیرهسازی انرژی مانند باتریهای پیشرفته، به ایجاد یک سیستم انرژی پایدار و قابل اعتماد کمک کند.
طبق پیشبینیها، بازار ذخیرهسازی انرژی در ایران در 5 سال آینده میتواند به بیش از 2 میلیارد دلار برسد. این بازار نیز فرصتهای قابل توجهی را برای بخش خصوصی فراهم میکند.
فرصتهای سودآوری برای بخش خصوصی:
بازار بزرگ و در حال رشد انرژی در ایران: ایران با جمعیت بیش از 80 میلیون نفر و نیاز روزافزون به انرژی، یک بازار بزرگ برای محصولات و خدمات انرژی است. سرمایهگذاری در این بازار میتواند بازدهی بالایی داشته باشد.
مشوقها و حمایتهای دولتی: دولت ایران برای جذب سرمایهگذاری در بخش انرژی، مشوقهای مالی و تسهیلات ویژهای برای بخش خصوصی فراهم کرده است. این مشوقها شامل تسهیلات ارزانقیمت، معافیتهای مالیاتی و تضمین خرید انرژی از سوی دولت است.
دسترسی به منابع ارزانقیمت: ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز جهان، دسترسی به منابع ارزانقیمت انرژی دارد. این امر میتواند موجب کاهش هزینههای تولید و افزایش سودآوری پروژههای انرژی در کشور شود.
بازار صادرات انرژی: ایران میتواند از طریق تولید و صادرات انرژی به کشورهای همسایه، به ویژه در زمینه برق و گاز، به یک منبع درآمد جدید دست یابد.
ادامه
https://t.me/steps2excellence/2799