مطالعات قطر

♨️ #یادداشت_ایران‌ویو۲۴
🔴 قطر و نقشه راه انتقال قدرت در سوریه(بخش سوم)

✍ هدی یوسفی، کارشناس مسائل خاورمیانه

🔺دوم، تثبیت نفوذ:

▫️با خروج نیروهای روسیه و حزب‌الله از سوریه و همچنین کمرنگ شدن نقش ایران در تحولات جاری این کشور، قطر به دنبال آن است که در رقابت با همسایگان خود در خلیج فارس، بتواند نقش پررنگ‌تری در بازسازی سوریه پس از اسد داشته باشد.

🔺سوم، فضیلت دیپلماسی:

▫️پس از تجربیات میانجی‌گری میان نمایندگان طالبان و ایالات متحده آمریکا و نیز اسرائیل و حماس، اکنون قطر به دنبال آن است تا به پلی ارتباطی میان کشورهای غربی با هیئت تحریر الشام بدل شود و از این طریق قدرت نرم خود در منطقه را بیش از پیش ارتقا بخشد.

🔸بنا بر موارد مذکور، به قدرت رسیدن هیئت تحریر الشام با حفظ رویکرد پیشین این گروه می‌توانست تحقق سناریوی مطلوب قطر به حساب آید، اما آنچه در هفته‌های اخیر رخ داد، نشانگر تحولاتی بنیادین در ریشه‌های فکری و آرمان‌های تحریر الشام بود.

🔺به عنوان مثال، دیدار با مقامات آمریکایی و اظهار تمایل ضمنی برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی، شباهتی با آرمان‌های اسلام‌گرایانه پیشین این گروه ندارد.

🔺در چنین شرایطی، قطر ملزم به بازتعریف روابط خود با گروه حاکم در دمشق خواهد بود. به بیان دیگر، دوحه باید مناسبات خود با دولت فعلی سوریه را به گونه‌ای تنظیم کند که سیر تحولات آتی در سوریه با وجود استحاله فکری تحریر الشام، کمترین شکاف با منافع قطر در بلندمدت را رقم بزند.

♨️ سیاست محتاطانه

▫️در زمان زمامداری «بشار اسد» مقامات قطر برخلاف بسیاری از کشورهای عربی هیچ‌گاه با وی دیدار نکردند. در حقیقت، هواپیمای حامل هیئت دیپلماتیک قطری که ۲۳ دسامبر سال جاری در دمشق به زمین نشست، نخستین پرواز از دوحه به سوریه پس از گذشت ۱۳ سال بود.

▫️همچنین بازگشایی سفارت قطر در دمشق، پس از بسته شدن آن در سال ۲۰۱۱، در کنار دیگر اقدامات تازه قطر در سوریه، نشانگر این است که مقامات دوحه وقایع اخیر در سوریه را در جهت سمت و سویی مطلوب ارزیابی می‌کنند.

🔸با این وجود، بیانیه‌های رسمی قطر کماکان لحنی احتیاط‌آمیز دارند. چند علت مهم منجر به عدم اطمینان قطر شده است.

🔺در ابتدا، قطر از برقراری ثبات در سوریه مطمئن نیست. گروه‌های نظامی و شبه‌نظامی بسیاری ممکن است از خلا قدرت شکل‌گرفته استفاده کرده و به احیای خود بپردازند.

🔸در شرایطی که اسرائیل عمده انبارهای تسلیحاتی سوریه را نابود کرده است، تقابل گروه‌های مذکور با هیئت تحریر الشام از موضعی برابر صورت خواهد گرفت و چنین نبردی بدون برنده نهایی، فرسایشی خواهد شد. تنش و چندپارگی سوریه گزینه‌ای بسیار نامطلوب برای قطر به شمار می‌رود.

🔸در واقع، قطر منافع کلان سیاست خارجی خود را به گونه‌ای تعریف کرده است که در شرایط امن و با ثبات محقق خواهد شد.

🔺انتقال انرژی، جذب سرمایه‌های خارجی، رونق گردشگری، همه و همه در صورت تداوم تنش در منطقه با چالش‌هایی جدی مواجه می‌شود.

🔺در ثانی، یکی از مهم‌ترین متغیرها در صحنه سیاست سوریه، استراتژی ایالات متحده آمریکا در این کشور است و در شرایطی که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، هنوز زمام امور را به دست نگرفته، نمی‌توان تحلیل دقیقی از راهبرد واشنگتن در پرونده دمشق داشت.

▫️در چنین شرایطی، قطر به دنبال آن است که جانب احتیاط را رعایت کرده و با افراط در حمایت از هیئت تحریرالشام، اتهاماتی از جمله جانبداری از گروه‌های تروریستی را متوجه خود نسازد.

♨️ فرجام

▫️در نهایت، قطر با درک پیچیدگی‌های تحولات سوریه و چالش‌های پیش رو، تلاش دارد تا سیاست خارجی خود را با دقت و احتیاط پیش ببرد.

▫️دوحه، به رغم حمایت‌های انسانی و مالی خود از مردم سوریه و گروه‌های مخالف اسد، در برخورد با دولت جدید سوریه و گروه‌های اسلام‌گرا باید متناسب با تحولات و تغییرات درون‌سوریه عمل کند.

▫️با در نظر گرفتن شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی، قطر باید راهی پیدا کند که منافع بلندمدت خود را در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک حفظ کرده و هم‌زمان از تبدیل شدن به هدف انتقادهای بین‌المللی و اتهامات حمایت از گروه‌های تندرو اجتناب کند.

📎 بخش اول را از اینجا مطالعه کنید

📎 بخش دوم را از اینجا مطالعه کنید

🔗 #سوریه 🔗 #قطر

@IranView24

♨️ #یادداشت_ایران‌ویو۲۴
🔴 قطر و نقشه راه انتقال قدرت در سوریه (بخش دوم)

✍ هدی یوسفی، کارشناس مسائل خاورمیانه


▫️با وقوع بحران سوریه در سال ۲۰۱۱، قطر از همان ابتدا از ارتش آزاد سوریه و برخی دیگر از گروه‌های مخالف بشار اسد حمایت کرد.

▫️سیاست قطر در این رابطه همسو با متحد منطقه‌ای خود، ترکیه، و با هدف حمایت از اخوان المسلمین و دیگر گروه‌های اسلام‌گرا با ایدئولوژی‌های مشابه در منطقه بود.

▫️از همان زمان، قطر به عنوان یکی از مراکز اصلی جهان عرب برای پناهجویان و چهره‌های مخالف اسد شناخته می‌شد. راهبرد قطر در ابتدا حمایت مالی و تسلیحاتی از گروه‌های مسلح مخالف دولت بود، اما به تدریج و برای جلوگیری از پیامدهای ایستادن در کنار گروه‌های تروریستی، دوحه با تغییر قابل توجهی در استراتژی خود، تلاش‌های بشردوستانه را اولویت بخشید.

♨️ خلق سیمای حامی حقوق بشری

▫️خیریه قطر در تمام سال‌های جنگ داخلی سوریه مبالغ گزافی را برای ارسال کمک‌های امدادی به مردم سوریه هزینه کرد. این اقدامات البته برای قطر تازگی ندارد.

▫️این کشور به وسیله چنین رویکردهایی در حقیقت دیپلماسی عمومی موفقی را ایجاد می‌کند که در نهایت نظر افکار عمومی مردم یک کشور را جلب کرده و همین مسئله زمینه‌ساز تثبیت و تعمیق نفوذ در بلندمدت خواهد شد.

▫️حمایت‌های دوحه از آوارگان سوریه در داخل و خارج مرزهای این کشور تا آنجا تداوم یافت که در سال گذشته قطر شهرکی را در سرزمین‌های شمال سوریه، در حومه حلب، به نام شهر سوران افتتاح کرد.

🔺۱۱۳۶ واحد مسکونی موجود در آن به پناهجویانی اختصاص یافت که در جریان جنگ داخلی و حملات تروریستی آواره شده و در چادر زندگی می‌کردند.

🔺این شهرک همچنین تمام امکانات زیرساختی، درمانگاه، مسجد، شبکه آب و فاضلاب، آسفالت و غیره را نیز دارا بود.

▫️به دنبال تحولات اخیر و پس از سرنگونی بشار اسد در سوریه، قطر کمک‌های بشردوستانه خود را ارتقا بخشید.

▫️مقامات دوحه همچنین در جریان سفر هیئت دیپلماتیک قطر به دمشق و دیدار با احمد الشرع (ابومحمد الجولانی)، رهبر تحریر الشام و دولت موقت سوریه، اعلام کردند که قصد دارند در زمینه بازسازی زیرساخت‌ها و نیز تأمین انرژی در سوریه کمک‌های فنی و لجستیکی به این کشور ارائه کنند.

▫️دوحه قصد دارد برای تأمین انرژی مورد نیاز مردم سوریه در حوزه‌هایی مانند بازسازی میادین نفت و گاز، توسعه شبکه‌های انتقال و توزیع انرژی و نیز تقویت ظرفیت تولید برق به دولت این کشور کمک کند، چرا که نیروگاه‌های سوریه عمدتاً در دهه ۱۹۹۰ ساخته شده‌اند و تا امروز بازسازی نشده‌اند.

🔺علیرغم ابعاد اقتصادی و بشردوستانه، حوزه روابط سیاسی اما چندان بدون حاشیه پیگیری نمی‌شود.

🔸با وجود آنکه سقوط دولت اسد، که نماینده ایدئولوژی کاملاً متفاوتی با آرمان‌های قطر بود، رویدادی مطلوب برای دوحه به شمار می‌رود، اما بخش مهمی از چشم‌انداز روابط با دولت جدید نیز نخست به ماهیت گروه حاکم و سپس به سیر تحولات پیش‌رو مرتبط خواهد بود.

♨️ قطر حامی بی‌چون و چرای هیئت تحریرالشام خواهد بود؟

⭕️ استراتژی قطر در سوریه را می‌توان در سه بعد مورد ارزیابی قرار داد:

🔺نخست، حمایت از گروه‌های اسلام‌گرا:

▫️قطر و ترکیه در تقریباً تمام پرونده‌های منطقه‌ای، از تحولات مصر و لیبی گرفته تا سوریه، به دنبال به قدرت رساندن نمایندگانی از شاخه‌های مختلف اخوان المسلمین بودند.

▫️حمایت از «محمد مرسی» در قاهره و «فائز سراج» در طرابلس در همین راستا قابل تبیین است.

🔺به همین دلیل، تا زمانی که بشار اسد از حزب بعث سوریه قدرت را در دست داشت، قطر از هیچ تلاشی برای از دور خارج کردن وی فروگذار نکرد.

▫️حمایت‌های مالی و تسلیحاتی قطر از گروه‌هایی مانند جبهه النصره و جناح‌هایی از ارتش آزاد سوریه در راستای به قدرت رساندن مدل حکومتی متناسب با ترجیحات ایدئولوژیک دوحه بود.

📎 بخش اول را از اینجا مطالعه کنید

📎 بخش سوم را از اینجا مطالعه کنید

🔗 #سوریه 🔗 #قطر

@IranView24