📚✏️ندای سیاست

‍ 🔻«اردوغان و بازار نوروز»

✍️دکتر حبیب‌الله فاضلی کرمانشاهی
عضو هیئت‌علمی علوم سیاسی دانشگاه تهران

۱. دولت ترکیه جزو دولت‌های جدید، غیرطبیعی و «سیاست ساخت» محسوب می‌شود که موجودیتش مدیون یکی از معامله‌های سیاسی معاصر است و اقدامش در دست‌اندازی به میراث معنوی جوامع دیگر قابل درک است. بنیاد دولت‌های جدید بر مفهوم کمپانی (اونیورسیتاس) برقرار است. بر این اساس همه‌چیز به ارادهٔ هیئت‌مدیره و مدیرعامل استوار است که باید در هر بازار به‌صرفه‌ای سرمایه‌گذاری کند و آن‌گاه که بازی در آن بازار به‌صرفه نباشد می‌توان فروختش و در بحران‌ها هم رهایش کرد.

۲. دولت ترکیه سال‌هاست که به‌مثابه شرکت عمل می‌کند، امت‌گرایی اسلامی میراث عثمانی به‌صرفه نبود، به اروپاگرایی فروختش؛ نخریدند و به باشگاه اروپای مسیحی راهش ندادند. «برندش» را به پان‌ترکیسم و بعد از آن به آسیای مرکزی‌گرایی و نژادگرایی پان‌ترکیستی بدل کرده است. با اسرائیل هم‌جیب و هم‌حساب است و همزمان پا بر روی اخوان‌المسلمین گذاشته و در سودای امت عثمانی است. مهم این نیست که مذهب و نژاد در تعارض ذاتی‌اند و خلق ملل ترک و امت مومنان لایجتمعان‌اند، بلکه مهم این است که هر دو بازار خوبی برای خرید و فروش دارند. القصه این‌که ترکیه کشور نیست، کمپانی است! با منطق بازار همه‌چیز را تحلیل می‌کند و نوروز برایش آخرین بازار است.

۳. در اینجا کاری به تاریخ، زبان‌شناسی، باستان‌شناسی و روایت سندی نوروز و پیوستگی آن با ایرانشهر ندارم که برای اهل پژوهش روشن‌تر از آفتاب است و هر تلاشی برای جعل روایتی دیگر، مصداق بردن عِرض خود است؛ اما یادآوری این نکتهٔ سیاسی ضروری ست که نوروز به جهت اهمیتش در تاریک‌ترین دوران سیاسی ایران هم تعطیل‌بردار نبوده و بیش از هر نهاد ایرانی با اسلام سازگار شد و با روح ایرانی پیوندی گوهری یافته است و در جهان نیز جز با فرهنگ ایرانی قابل توضیح نیست. اکنون که دولت-شرکت ترکیه عزم بهره‌برداری ابزاری از بازار نوروز را دارد بد نیست حداقل به‌صورت رسمی محدودیت و ممنوعیت‌های برگزاری مراسمات نوروز در نظام قوانین و مقررات خودش را بردارد. نوروز تا همین چندسال پیش در قلمرو ترکیه ممنوع و نمادی از تهاجم فرهنگی ایرانی بوده؛ حالا چه شد که بخشی از میراث ملی ترکیه معرفی می‌شود؟
مردم‌شناسی ترکیه نشان می‌دهد که سال‌ها طول خواهد کشید که شهروندان ترکیه با نام و معنای نوروز آشنا شوند و تا آن‌روز ترکیه بازار و برند به‌صرفه‌تری را جایگزین نوروز ایرانی خواهد کرد و آنچه که باقی می‌ماند پرسش از هویت و کیستی دولت ترکیه است که هر روز مغشوش‌تر می‌شود. دولت ترکیه باید بداند که نوروز برند آرایشی نیست که قابل خرید و فروش یا مصرف نمایشی باشد و بعید نیست دولت‌های نوزاد را دچار بحران هویت مضاعف کند.

۴. نکتهٔ آخر این‌که حرمت امامزاده با متولی است. جامعهٔ ایرانی توجهش به نوروز بیش از گذشته شده است و اکنون بیش از گذشته به‌مثابه تکیه‌گاه هویتی بدان می‌نگرد اما سیاست فرهنگی رسمی نگاهش به نوروز و میراث ملی «أكل ميتة» است و تا این رویکرد اصلاح نشود هر سرنتراشیده‌ای می‌تواند مدعی قلندری‌اش شود.

@iranshenasi_ut

درباره ی مجموعه ی «راهنمای آکسفورد در تاریخ فلسفه ی سیاسی»، ویراستار: جرج کلوسکو

بخشی از یادداشت دبیر مجموعه، بهنام جودی

یکی از آن دسته آثاری که مباحث پایه ای فلسفه ی سیاسی را به طور جامع دربرداشته و دانشجویان و علاقه مندان را برای ورود به مباحث این حوزه آماده می کند مجموعه ی "راهنمای آکسفورد در تاریخِ فلسفه ی سیاسی" (2011م) به ویراستاریِ‌ جُرج کلوسکو است. این مجموعه مباحثِ پایه ‏ای و بنیادیِ در «تاریخِ» فلسفه ی سیاسی را از چند زاویه به بحث می‌گذارد و متشکل است از 50 مقاله ی مفصل است که ویژگی‌های منحصربه‏ فردِ آن ها هریک از این مقالات را از سایرِ آثارِ مشابه این‌ حوزه متمایز می‏ کند. دانشجویان و مخاطبان به واسطه ی این مجموعه آماده ی مطالعه ی تخصصی تفاسیر مهم و آثار اصلی فیلسوفان سیاسی می شوند و در میان ایده ها و تفاسیر متعارض کم تر سرگردان می شوند.
این مجموعه در چهار بخشِ کلی تدوین شده است: بخشِ نخست، تحتِ عنوانِ «روش»، نظریه ‏هایی درباره روشِ مطالعه و پژوهش در تاریخِ فلسفه سیاسی را مطرح و در چند مقاله آن‏ها را بررسی می‌کند؛ بخشِ دوم به تاریخِ فلسفه سیاسی، از یونان تا سده ی بیستم، می‌پردازد و عمدتاً به جای تمرکزِ صِرف بر آرای فیلسوفانِ سیاسی، اندیشه آن‏ها را در مکاتب و برهه ‏های تاریخی، به لحاظِ اهمیت و تأثیرگذاری، ارائه می ‏کند؛ بخشِ سوم به مفاهیمِ و ایده های اساسیِ اندیشه سیاسی، از قدیم تا جدید، مانند دولت، حاکمیت، قراردادِ اجتماعی، فمینیسم و...، اختصاص دارد؛ بخشِ چهارم نیز به ‏طورِ محدود به تاریخ فلسفه سیاسی در شرق (اسلام، چین و هند) می ‏پردازد. همان‏گونه که از بخش‏ بندیِ این مجموعه پیداست، با اثری جامع و کامل روبه‏ رو هستیم که هر مخاطبِ علاقه ‏مند، دانشجو، پژوهشگر و استاد در حوزه علومِ انسانی نیازمندِ دسترسی به آن است. یکی از اصلی‏ترین ویژگی‏ های این راهنما این است که مجموعه به قلمِ متخصصان و پژوهشگرانِ شناخته‌شده، با پراکندگیِ جغرافیایی، از آمریکا گرفته تا اروپا و استرالیا و از دانشگاه‏های گوناگون است که هریک آثار و تألیفاتی دربارۀ مقالۀ ارائه‌شده برای این مجموعه، دارند که خود نکتۀ حائز اهمیتی است برای افرادی که بخواهند مطالبِ بیشتر و مفصل‌تری در این باره بخوانند. این ویژگی‌ها موجب شد ترجمه ی کامل این مجموعه را منتشر کنیم و ترجمه ی آن‏ ها را به اساتید و پژوهشگرانی ایرانی بسپاریم که در این حوزه مطالعاتی داشتند و آثاری نیز منتشر کرده بودند یا سال‏ها در دانشگاه آن‏ ها را تدریس کرده ‏اند. ازاین‌روی، بهتر دیدیم که به جای گنجاندنِ آن‌ها در 6-7 جلد حجیم، هر مقاله را در یک جلدِ مجزا و کم حجم منتشر کنیم تا هر مخاطب، حسبِ نیازِ خود، اقدام به تهیه ی چند جلد یا کلِ مجموعه کند. در این راستا از همکاری انتشاراتِ قصیده‏ سرا بهره بردیم. این مجموعه تقریبا در 50 جلد و در سری های 10 جلدی از سال 1404 منتشر خواهد شد.
این مجموعه از طریق سایت اینترنتی انتشارات قصیده سرا و هزاره سوم اندیشه قابل سفارش است.
https://t.me/Historyandideas