Aasoo - آسو

روایت رنج و مقاومت: ادبیات سوریه چگونه جهان را مخاطب قرار داد؟🔻

✍ به قدرت رسیدن حزب بعث در سال ۱۹۶۳ با کودتایی که حکومت آن را انقلاب ۸ آذار می‌خواند، تأثیر عمیقی بر زندگی فرهنگی سوریه گذاشت. نویسندگان، منتقدان و ناشران به شبکه‌های فرهنگی دولت وابسته شدند و از آن به بعد نهادهایی مانند وزارت فرهنگ و اتحادیه‌ی نویسندگان عرب بخش عمده‌ای از محتوای تولیدات ادبی را تعیین می‌کردند. در نتیجه، نویسندگان اغلب به شکل‌های ظریف‌تری از انتقاد متوسل می‌شدند و اعتراضات خود را در داستان‌های نمادین یا استعاری بیان می‌کردند. با روی کار آمدن رژیم اسد در سال ۱۹۷۰، از شهروندان انتظار می‌رفت که روایت رسمی ۸ آذار را بپذیرند و برای دهه‌ها خودکامگیِ شکست‌ناپذیر خاندان اسد، ادبیات سوریه را شکل داد. هنرمندان سوری اما محدودیت‌ها را با خلاقیت‌های زیبایی‌شناختی شکستند و با تکیه بر استعاره و رمز، فضاهایی ایجاد کردند که در آن تا حدی تنوع و رقابت وجود داشت. آنها موفق به ایجاد فضای نسبتاً مقاومی در برابر سرکوب شدند.

✍ با آغاز خیزش مردم سوریه، سمر یزبک، رمان‌نویس سوری، به سراسر سوریه سفر کرد. او از نزدیک شاهد آغاز قیام مردم بود و در انواع گوناگونی از فعالیت‌های عمومی و جنبش‌های اجتماعیِ نوپا مشارکتِ فعال داشت. در این دوره، او دفتر خاطراتی شامل تأملات و مشاهداتِ شخصیِ خود نوشت. شهادت‌هایی که او جمع‌آوری کرد در کتاب زنی در آتش متقابل: خاطرات انقلاب سوریه منتشر شد. نظرات صریح یزبک به‌سرعت خشم رژیم را برانگیخت. با این حال، او به لطف همدلی و مهارت روزنامه‌نگاری، شهادت‌هایی شفاهی از مردم عادی سوریه را گردآوری کرد که مملو از امید، نشاط و شرح جنایت‌های وحشتناک است و تصویری منحصربه‌فرد از قیام سوریه ارائه می‌دهد. این کتاب گواهی متواضعانه و مؤثر بر قدرت و تعهد سوری‌های گمنامِ بی‌شماری‌ است که برای آزادی خود متحد شدند. یادداشت‌های روزانه و الهام‌بخشِ او جهانیان را دعوت ‌کرد تا به مصیبت‌های سوریه نگاهی دوباره بیندازند. با این کتاب، یزبک به یک «نویسنده‌ی شاهد» تبدیل شد، نویسنده‌ای که برای نشان دادن چهره‌ی انسانی رنج‌، درباره‌ی جنایت‌ها می‌نویسد.

✍ دیمه‌ ونوس، رمان‌نویس سوری، ترس از دیکتاتوری و ترس از ترس را به موضوع اصلی رمان هراسیدگان تبدیل کرد. کتاب او زندگیِ زن جوانی را در دمشق در طول جنگ داخلی سوریه توصیف می‌کند، زنی که دست‌نوشته‌ای از عاشق سابق خود را که به آلمان فرار کرده است دریافت می‌کند. او در مصاحبه‌ای گفته است: «انقلاب دیوار ترس را شکست، هرچند آن را کاملاً ویران نکرد. ترس از همه چیز بود ــ رژیم، قدرت، ارتش و حتی مردم. مردم از یکدیگر می‌ترسیدند و به هم بدگمان بودند. انقلابنه تنها علیه رژیم، بلکه علیه هر چیزی بود که ترس ایجاد کند. من با ترس بزرگ شدم و نسلِ من نسلی ترسو بود. نسلِ من خاطراتی از قتل عام حمص دارد که در آن حدود ۵۰ تا ۱۰۰ هزار نفر کشته یا مفقود شدند. بعضی هنوز مفقود مانده‌اند و خانواده‌هایشان همچنان به دنبال آنها هستند.»

@NashrAasoo 💭

با مرگ زبان‌ها چه چیزی را از دست می‌دهیم؟ 🔻

✍️ بر اساس آخرین آمار اتنولوگ، یکی از پراستفاده‌ترین دیتابیس‌های مربوط به زبان، ۱۹۰ دولت‌-ملت جهان میزبان ۷۱۶۸ «زبان زنده» هستند. با توجه به اینکه حکومت‌های محدودی از داشتن بیش از یک یا چند زبان رسمی استقبال می‌کنند، این عدم تناسب چشمگیر میان تعداد کشورها و زبان‌ها پیامدهای آشکاری دارد. بیشتر این زبان‌ها به جوامعی تعلق دارند که از دولت‌-ملت‌ها قدیمی‌تر و محلی‌تر هستند. عدم تناسب میان تعداد کشورها و زبان‌ها حداقل یکی از عوامل مؤثر در سرعتِ حیرت‌آور زوال تنوع زبانی است، مسئله‌ای که باعث تغییری در آگاهی انسانی در سراسر جهان شده است.

✍️ در حالی که گویش‌وران زبان‌های عربی، انگلیسی، فرانسه، هندی، چینی ماندارین و اسپانیایی جمع کثیری را تشکیل می‌دهند، زبان‌های کمتر‌شناخته‌شده در حال محو شدن هستند. بر اساس یکی از تخمین‌ها، ۹۶ درصد جمعیت جهان تنها به ۴ درصد از کل زبان‌ها صحبت می‌کنند. یا به عبارت دیگر تنها ۴ درصد جمعیت جهان به ۹۶ درصد از کل زبان‌ها صحبت می‌کنند. تنوع زبانی مانند تنوع ‌زیستی به شکلی یکسان توزیع نشده است و در مناطقی همچون پاپوآگینه‌ی‌نو، مناطق استوایی در آفریقا، آمازون و هیمالیا بیشتر است. در همه‌ی این مناطق حداقل تا همین اواخر جغرافیا، اقتصاد معیشتی، و فاصله از حکومت‌‌های مرکزی به بقای گروه‌های زبانی کوچک‌تر کمک کرده است.

✍️ در کتاب انبوه زبان‌ها، اورت تنوع عظیم زبان‌های جهان را ترسیم می‌کند. بیشتر این زبان‌ها به یکی از صدها خانواده‌ی زبانی بزرگ از جمله زبان‌های آسترونزیایی، هندواروپایی (که شامل انگلیسی نیز می‌شود)، و نیجر-کنگو تعلق دارند. اما بیش از صد زبان «منزوی» نیز وجود دارند که هیچ ارتباط اثبات‌شده‌ای با دیگر زبان‌های شناخته‌شده ندارند. اگرچه خانواده‌های زبانی به طور معمول از یک زبان نیایی باستانی با قدمتی هزاران ساله سرچشمه می‌گیرند اما زبان‌ها به‌طور مستقل نیز می‌توانند ویژگی‌ها و ساختارهای خاص خود را توسعه ‌دهند یا از طریق تماس با زبان‌های دیگر دستخوش تغییر ‌شوند.

@NashrAasoo 💭

هم‌دستیِ قانون، مذهب، و مردسالاری، برای زن‌کشی به بهانه‌ی ناموس🔻

🔸 آنچه در رابطه با قتل‌های ناموسی کمتر مورد توجه قرار گرفته، شورش و طغیان زنان در برابر ساختار نابرابر و ضدزن است. طغیانی که از سوی فرهنگ مردسالار حاکم بر جامعه تحمل نمی‌شود و در فقدان حمایت‌های قانونی و اجتماعی از این زنان، به کشته ‌شدن آنها ختم می‌شود. هر چند بسیاری از قربانیان قتل‌های ناموسی به علت شک و تردیدهای اثبات‌نشده کشته می‌شوند اما اغلبِ آنها پس از مخالفت با ازدواج اجباری، درخواست طلاق، داشتن روابط دوستانه یا جنسیِ خارج از ازدواج، فرار از خانه و در یک کلام رد کردن خط قرمزهای مردان خانواده، به قتل می‌رسند.

🔸هیفا اسدی، فعال حقوق زنان، درباره‌ی وضعیت قتل‌های ناموسی در مناطق عرب‌نشین می‌گوید: «شخصی که مرتکب چنین جنایتی می‌شود چند روز در بازداشت می‌ماند و پس از آن به شکلی آزاد می‌شود. در مجموع مقام‌های رسمی و نهادهای دولتی هیچ‌گونه تلاشی برای ریشه‌یابی یا حمایت از زنان در مقابل ساختار مردسالار جامعه‌ی عرب نمی‌کنند و حتی به جرئت می‌توان گفت که عامدانه مردم عرب را به حال خود می‌گذارند و تا وقتی که مسئله فقط بین عرب‌ها باشد هیچ‌گونه دخالتی در این گونه امور ندارند.» هیفا اسدی پوشش خبرهای قتل‌های ناموسی را بر اساس «رویکرد از بالا به پایینِ مرکزگراها» و «بدون اشاره به اسباب و بستر این مصائب» می‌داند. او درباره‌ی علت اعتراض مردم عرب در هنگام انتشار اخبار قتل‌های ناموسی می‌گوید: «فعالان مرکزگرا این اخبار را با تأکید بر عرب بودن این اشخاص منتشر می‌کنند، بدون اینکه هیچ وقت حتی کوچک‌ترین اشاره‌ای به هزاران سیاست خرد و کلان دولت مرکزی برای نهادینه کردن فقر فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی در میان ملت عرب داشته باشند.»

🔸تشکیل «کمیته علیه خشونت‌های ناموسی» با هدف تحقیق و کار فرهنگی برای بسترسازی علیه خشونت‌های ناموسی در کردستان، کرمانشاه، لرستان، ایلام و حاشیه‌های این مناطق، یکی از فراگیرترین اقدامات مدنی در مبارزه با قتل‌های ناموسی بوده است. اولین حرکت اعتراضیِ این کمیته اعتراض به قتل شهین نصراللهی در تیرماه ۱۳۸۷ بود. فعالان مدنی مریوان، یک روز پس از قتل شهین، با پخش بیانیه‌ای این قتل را محکوم کردند و برای شرکت در خاکسپاری‌ شهین فراخوان دادند. روز خاکسپاری حدود ۴۰-۵۰ نفر جلوی بیمارستان رفتند و به دنبال جنازه راه افتادند. آن‌ها با دو پلاکارد و چند تراکت در محکومیت قتل‌های ناموسی تشییع‌ جنازه را تبدیل به نوعی راهپیماییِ آرام کردند و این حرکتِ آن‌ها از سوی روستاییان نیز حمایت شد. در نتیجه‌ی این فعالیت‌ها تعداد قتل‌های ناموسی در کردستان و به‌ویژه در مریوان برای مدتی کاهش پیدا کرد. به گفته‌ی پروین ذبیحی وبلاگ‏‌ها و سایت‌های زیادی در این منطقه فعالیت می‌‏کردند و به محض اینکه قتلی اتفاق می‌‏افتاد، درباره‌ی آن اطلاع‏رسانی می‌‏کردند و اعتراضات مدنی را سامان می‌‏دادند. این‌ها روی افکار عمومی مردم تأثیر می‌‏گذاشت و کسانی که ممکن بود دست به چنین اعمالی بزنند، از ترس اعتراضات اجتماعی و اینکه خود و خانواده‏شان انگشت‏نما شوند، از این کار منصرف می‌شدند.

@NashrAasoo 💭