🔻برگی از کتاب #لرستان در گذرگاه زمان و تاریخ
✅اثر استاد حمید ایزدپناه
لرستان فیلی (پهله) بخش پهناوری از خاک ایران است که در جنوب باختر آن بنا گرفته است و سطح آن نزدیک به 50500 کیلومتر مربع است .
از شمال و شمال باختری به دو استان همدان و کرمانشاه از باختر به کشور عراق از جنوب و جنوب خاوری به استان خوزستان و از خاور به استان اصفهان محدود است .
جغرافیای طبیعی
بیشتر پهنه ی لرستان را رشته کوههای بر آمده و موازی با دره های عمیق فرا گرفته که بلندای آنها از باختر به خاور .به تدریج کم و از یکدیگر جدا می شوند به دلیل کوهستانی بودن از گذشته ی دور امکان شهرسازی در مناطق مختلف آن مسیر نشده است.
نظم پدیده های طبیعی و سیمای طبیعت شاعرانه ی آنو در خور توجه و دقت برای برسی های علمی بوده که به آن اشاره خواهد شد مهمترین رشته کوهای آن عبارتند از
الف رشته کوه های جنوبی
1-کوه (کور)kavar))
سالها این نام را به اشتباه
((کبیر کوه)) گفته اند ولی نام اصلی آن (کور)kavar))است
در صورتی که در سال 344هجری قمری.مسعودی نیز از آن به نام
((کوه کبر)) با فتحه ک ب یاد کرده است.(التنبیهوالاشراف))ص48چاپ و ترجمه نشر کتاب.
حرف ((و)) در تغییرات زبان به ((ب))تبدیل شده است .مانند واژه ی بهار و باد)) و مانند آنها که در زبان لری ((وهار،وا))تلفظ می شود .
طول این کوه 170کیلومتر و پهنای آن متفاوت است و در بعضی نقاط گاه تا بیست کیلومتر می رسد .
این کوه از شمال باختری به جنوب خاوری کشیده شده و دارای چین خوردگی های منظم و قله های برف گیر و دره های عمیق و چشمه های آب بوده و پوشیده از جنگل درختان بلوط است .کوه کور لرستان را به دو بخش پیشکوه و پشتکوه(ایلام) تقسیم کرده است
2-رشته کوه ((دلیچ)) dalich)) مرکب از دو تنه یا پاره ی موازی است که چین های زیادی را در بر دارد .
3-کوه ((کیالو-keyalo)) که درازای آن نزدیک به78کیلومتر است. و پهنای آن گاه تا 10کیلومتر می رسد این رشته کوه از رود((کشکو)) آغاز شده و امتداد آن به سوی خاور تا رود خانه ی ((زال)) ادامه دارد .
4-کوه و ستیغ((مه له))ma la))
که رشته جدا شده از رشته کوهای صیمره . بوده و ((رومشکان))را از ((مهرگانکده)) تاریخی جدا می یازد .بر روی یکی از قله های آن به نام ((ویزن یار)) آثار یک پرستشگاه آیین مهر . از راه گمانه زنی های باستان شناسی شناسایی شد.
ب رشته کوه های شمالی و میانی
کوه ((گری-garri)) از بیستون در کرمانشاه تا کارون یعنی از شمال باختری به جنوب خاوری کشیده شده و اشرانکوه به دنباله و بخشی از آن است که درازاید آن نزدیک به 180کیلومتر است
1-قله ی ((چل نابالغان)) در شمال الیشتر(الشتر) که ۳500متر بلندی آنست و قله ی ((پینه)) در چقلوندی از جمله قله های کوه)) گرین ))است.
2-((اسبی کوه)) یا سفید کوه که از شهر خرم اباد آغاز و به درازای 60کیلومتر به سوی شمال باختری در لرستان کشیده شده است. این کوه در واقع پیشکوه را به دو منطقه گرمسیر و سرد سیر تقسیم می کند .
مشهور ترین قله آن ((یافته))و ((کربیی))نام دارد
از جمله کوههای دیگر کوه هشتاد پهلو در جنوب خرم اباد و ((چناره)) و ((جوونی)) در بالاگریوه و(هشو و ههیو )یا همیان در کوهدشت لرستان می باشد
کانال خرم آبادی ها👇👇
🍂🍁🍂
@khoramabadiha_channel