وُهومَن اَمشاسِپَند

✅ جشن های فصلی.

جشن هایی هستند کاملا مذهبی که امروز نیز در میان زرتشتیان به نام گاهنبارها متداولند.
این جشن ها در آغاز، نیمه، یا پایان هر فصل سال برگزار می شوند مثلا گاهنبار اول که به نام اوستایی میدیوزرم Maidyuzarem به معنی نیمه ی بهار نامیده می شود.
در روز دی به مهر و اردی بهشت ماه (۱۵ اردی بهشت) برگزار می شود که میان بهار فرح بخش است یا گاهنبار سوم که به نام پیتی شهیم Paiti Shahim و به معنی پایان تابستان است در روز انارام و شهریور ماه یعنی آخرین روز از آخرین ماه تابستان گرفته می شود.
گاهنبارها شش چهره (به فتح چ) دارند و هر چهره پنج روز طول می کشد جمعاً سی روز در سال.
افرادی که مایلند اطلاعات کامل درباره ی گاهنبار به دست آورند لطفاً به کتاب آیین برگزاری جشن ها در ایران باستان اثر نویسنده رجوع نمایند.

📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک ؛ مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان.

✍ نوشته ی ؛ موبد اردشیر آذر گشسب.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

۲۴۱
@khashatra

ادامه دارد...

✅ جشن اسفندارگان.

در آثار الباقیه درباره ی این جشن چنین نوشته شده «اسفندارمزد ماه روز پنجم آن اسفندارمزد است و برای اتفاق افتادن دو نام آن را چنین نامیده اند و معنی آن عقل و حلم است و اسفندارمزد فرشته ی پاسبان زمین است و حامی زنان درست کار و پارسا و شوهر دوست می باشد.
در دوران گذشته این ماه به ویژه این روز عید زنان بود و مردان به زنان بخشش می نمودند و هنوز این رسم در اصفهان و ری و پهله باقی مانده و به پارسی مزدگیران گویند.»
سپندارمزد Sependarmazd که واژه ی اوستایی آن سپنتا آرمیتی Spenta Armaiti است.
به معنی تواضع مقدس است و فرشته ی سپندارمزد در عالم معنوی مظهر عشق و محبت و تواضع و فروتنی می باشد و در عالم مادی نگهبانی زمین با او است.
جشن اسفندارگان همان طور که اشاره شد در عهد باستان در روز اسفندارمزد از ماه اسفند برگزار می شده یعنی در روز پنجم اسفند ماه باستانی ولی سال ها است که این جشن به دست فراموشی سپرده شده و امروز اثری از آن در بین زرتشتیان دیده نمی شود.
۲۴۰
@khashatra

✅ جشن بهمنگان.

بهمن از واژه ی اوستایی وهومن vohuman است و به معنى انديشه ی نيک می باشد. فرشته ی وهمن یکی از فرشتگان مقرب درگاه اهورامزدا و در عالم معنوی مظهر اندیشه ی نيک و دانش خداداد است.
پاسبانی چهارپایان سودمند در عالم جسمانی به این امشاسپند واگذار است و از این رو زرتشتیان در جشن بهمنگان یا بهمنجنه که در روز بهمن از ماه بهمن واقع می شود از کشتار حیوانات و خوردن گوشت آنان خودداری می نمایند و برخی
از متعصبین آنان این عمل یعنی پرهیز از خوردن گوشت و کشتار گاو و گوسفند و مرغ و غیره را در همه روزهای ماه بهمن ادامه می دهند.
این جا باید یادآور شویم که روزهای وهمن و ماه و گوش ورام در نزد زرتشتیان به نام روزهای نَبُر Nabor معروفند و هر ماه در چهار روز نامبرده بالا زرتشتیان نیر نگه می دارند به این معنی که در این روزها گوسفند و دیگر حیوانات سودمند را نمی برند (ذبح نمی کنند) و گوشت آن ها را نمی خورند.
۲۳۹
@khashatra

✅ جشن دیگان.


دی یا دتوشو Datoshu به معنی دادار و آفریدگار است و در نامه های اوستایی بیشتر به جای واژه ی اهورامزدا به کار رفته است.
اگر به نام سی روز ماه که پیشتر در این کتاب آمده است مراجعه کنید ملاحظه خواهید نمود که، روزهای هشتم و پانزدهم و بیست و سوم هر ماه به نام دی نام گذاری شده که برای تمیز آن ها از هم دیگر هر يک به نام روز پس از خودش خوانده شده است. بدین طریق دی به آذر، دی به مهر و دی به دین، به این ترتیب در هر ماه چهار روز به نام خدا نامیده شده و در ماه دی چهار بار جشن دیگان برگزار می شده، یعنی در روزهای اورمزد و دی به آذر و دی به مهر و دی به دین از دی ماه.
ولی جشن روز اورمزد و دی ماه بزرگ تر از سایرین برگزار می شده است.
پورریحان بیرونی در آثار الباقیه راجع به دی ماه چنین می نویسد : « نخستین روز دی ماه خرم روز است و این روز و این ماه هر دو به نام خداوند است که هرمزد نامیده شده یعنی بادشاه حکیم و صاحب رای و آفریدگار.
در این روز عادت ایرانیان چنین بود که پادشاه از تخت پایین می آمد و جامه ی سپید می پوشید و در بیابان بر فرش های سپید می نشست و دربان ها و یساولان را که هیبت پادشاه با آن ها است به کنار می راند و هر کس که می خواست پادشاه را ببیند خواه دارا یا نادار بدون هیچ گونه حاجب و مانع به نزد شاه می رفت و با او گفت و گو می کرد و در این روز پادشاه با برزیگران مجالست می نمود و در یک سفره با آن ها غذا می خورد و می گفت من امروز مانند یکی از شماها هستم و با شما برادرم زیرا دوام و پایداری دنیا به کار هایی ست که با دست شما انجام می شود.
۲۳۸
@khashatra

✅ جشن آبانگان.

در عهد باستان در روز آبان و آبان ماه ( برابر با روز دهم آبان ماه از گاه شمار اوستایی
جشن آبان گان برگزار می شد و گر چه اطلاعاتی از روش برگزاری آن به ما نرسیده ولی چون آبان به معنی آب هاست ما می توانیم حدس بزنیم که در این روز نیز مانند جشن خوردادگان که شرح آن گذشت پدران ما به کنار جویبارها و رودخانه ها می رفتند و با سرودن آبزور و سایر نیایش ها جشن را با شادی برگزار می نمودند.
برادران و خواهران پارسی ما نیز در این روز گروه گروه در حالی که ملبس به لباس سپید نو می باشند به ساحل دریا و کنار رودخانه ها رو می آورند و به ستایش و پرستش پروردگار یکتا می پردازند.
ولی در بین زرتشتیان ایران سده ها این جشن به بوته ی فراموشی سپرده شده بود تا حدود پنجاه سال پیش که خوش بختانه زرتشتیان با امکاناتی که روی داد و گردهمایی ها و تشکیل انجمن هایی که بر اثر کوشش افراد دل سوز بــه وجود آمد، دگر باره مطابق سنن و رسوم گذشته به برگزاری جشن های خود اقدام کردند.

❇️ جشن آذرگان.

آذر به معنی آتش است و نیاکان ما در روز جشن آذرگان یا آذر جشن که در روز آذر از ماه آذر واقع می شد. به آتشکده ها رو آورده به پرستش اهورای یکتا می پرداختند.
امروز هم زرتشتیان ایران و هندوستان در این روز به آدریان ها می روند و ستایش پروردگار را به جا می آورند.
۲۳۷
@khashatra

#تیر_ایزد

روز «تیر ایزد» سیزدهمین روز هرماه و چهارمین ماه هر سال، در گاه شمار زرتشتی و چهارمین ماه از سال «تیر» نام گرفته است.
تیر یا تیشتر، ایزد باران بوده و به یاری او کشتزارها سیراب از باران می‌شوند، هم چنین نگهبان ستوران است.
در اوستا «تیریشت» در نیایش ایزد باران است.ستاره ی عطارد تیر نامیده می‌شود و نیز تیری که در کمان نهند و بجهانند.
ایرانیان باستان هنگام خشک سالی در این روز آیین ویژه‌ای برگزار می‌کردند و برای خواهش باران و پیروزی تیر ایزد بر دیو خشک سالی(اپوش) به در و دشت می‌رفتند و تیریشت می‌خواندند.

بخشی از یشت های اوستا درباره‌ی این ایزد است.
تیر نام ستاره‌ای‌ است كه امروزه آن ‌را «‌شعرای یمانی» یا به لاتین «سیریوس» (Silius) می‌نامیم.


سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش :

ای نگار تیر بالا روز تیر،
خیز و جام باده ده بر لحن زیر.

عاشقی در پرده‌ی عشاق گوی،
راه‌های طبع خواه دل‌پذیر.


اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم) :

کودک به تیراندازی و نبرد و سواری آموختن فرست.


اندرزنامه ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

بفرمای بر کودکان روز (تیر)،
نبرد و سواری و پرتاب.

گل بنفشه نماد تیر ایزد است.

@khashatra

✅ این جانب در مقام موبدى به بانگ بلند به این گونه افراد می گویم که روان پاک اشوزرتشت از آن ها و کارهای شان بیزار است.
چه اشوزرتشت در گات های خود صریحاً می فرماید : «نفرین تو ، ای مزدا، به کسانی باد که با تعلیمات خود مردم را از كردار نيک منحرف می سازند و به کسانی که حیوانات را با روش های ناهنجار قربانی می کنند.
از آنان است گرهما و پیروانش که از راستی گریزانند و کرپان ها و حکومت آنان که به دروغ مایلند.»
فروهر پاک اشوزرتشت پیامبر بزرگ وار ما ، کسی که در گات های خوجمشید را تنها به مناسبت این که گوشت خوردن را به مردم آموخته یکی از گناه کاران می داند. (اهنود گات ها های ۲۹ بند ۸)

📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک ؛ مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان.

✍ نوشته ی ؛ موبد اردشیر آذر گشسب.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

۲۳۶
@khashatra

ادامه دارد...

✅ یکی از سنت های دیرین این جشن که تا چندین سال پیش در بین زرتشتیان رواج داشت رسم قربان کردن گوسفندان بود.
این رسم قربانی خونین که از بقایای رسوم مهرپرستان می باشد و اشوزرتشت با تمام نیرو بر ضد آن قیام نموده است معلوم نیست دوباره در چه عهدی و در اثر چه عواملی رسوخ پیدا کرده و در بین زرتشتیان متداول شده بود. اصل مسلم این است که در سده های اخیر بیشتر خانواده های زرتشتی ساکن ایران در جشن مهرکان کوسفندی را سر می بریدند و طی تشریفات و مراسمی که با سرودن ادعیه و بریان کردن گوسفند در تنور توام بود قسمتی از گوشت گوسفند قربانی را به بینوایان و نیازمندان می دادند و به مرور ایام این رسم چنان در مردم ریشه دوانده بود که خانواده های مستحق و ندار هم تنها از راه چشم و هم چشمی و برای این که از سایرین عقب نیفتند پولی قرض نموده و گوسفندی در روز جشن مهرگان قربانی می نمودند ولی تا ماه ها پس از آن کمرشان در زیر بار قرض خم بود.
۲۳۵
@khashatra

✅ بیایید شرح تفصیلی این جشن را از زبان پورریحان بیرونی بشنویم.
این تاریخ نویس ایرانی در کتاب آثار الباقیه درباره ی این جشن چنین می نویسد : «پادشاهان در این جشن تاجی به شکل خورشید که در آن دایره ای مانند چرخ نصب بود به سر می گذاشتند و گویند در این روز فریدون بربیوراسب که ضحاک خوانندش دست یافت.
چون در چنین روزی فرشتگان از آسمان به یاری فریدون پایین آمدند لذا در جشن مهرگان بیاد آن روز در سرای پادشاهان مرد دلیری می گماشتند و او بامدادن به آواز بلند ندا می داد ای فرشتگان به سوی دنیا بشتابید و جهان را از گزند اهریمنان برهانید.
در آخرین روز این جشن که بیست و یکم می باشد فریدون، ضحاک را در کوه دماوند به زندان انداخت و خلق را از گزند او برهانید. از این جهت در این روز جشن گرفتند.
اشوزرتشت فرمود : آغاز و انجام مهرگان در عظمت و شرافت یکی ست پس هر دو را عید بگیرید.
هرمز پسر شاهپور در تمام روزهای مهرگان جشن برپا می داشت در ادوار بعد نیز پادشاهان و مردمان ایران زمین از آغاز مهرگان تا مدت سی روز مانند نوروز جشن می گرفتند و هر پنج روز را به يک طبقه از شاهزادگان و موبدان و بازرگانان و رزمیان و دهقانان و صنعت گران مخصوص نمودند.
کتریاس یونانی پزشک دربار اردشیر دوم می نویسد که پادشاهان هخامنشی هرگز نبایستی مست شوند مگر در روز جشن مهرگان که لباس گران بهای ارغوانی رنگ می پوشیدند و به پیاده پیمایی و میگساری می پرداختند.
به قول دوریس پادشاهان در این جشن می رقصیدند و به قول استرابون ساتراپ ارمنستان در جشن مهرگان بیست هزار کره اسب به رسم ارمغان به دربار شاهنشاه هخامنشی می فرستاد.
۲۳۴
@khashatra

✅ جشن مهرگان.

در میان تمام جشن هایی که در ایران باستان متداول بود دو جشن از همه ی آن ها بزرگ تر و مهم تر بودند و پدران ما به این دو بیش از دیگر جشن ها اهمیت می دادند.
و در برگزاری و بزرگ داشت آن ها دقت بیشتری مبذول می داشتند.
این دو جشن عبارت بودند از نوروز و مهرگان که اولی پیش در آمد بهار و توام با سرسبزی و خرمی طبیعت بود و رفتن زمستان سخت را نوید می داد در حالی که دومی در نیمه ی دوم سال یعنی هنگامی برگزار می شد که گرمای سوزان تابستان سپری شده و هوای معتدل و فرح افزای پاییزی جای آن را گرفته بود یعنی در حقیقت جشن مهرگان در روز مهر از ماه مهر (روز شانزدهم مهرماه باستانی) آغاز و تا روز رام و مهرماه به مدت شش روز ادامه داشت، که روز اول را مهرگان عامه و روز آخر را مهرگان خاصه می نامیدند.
این جشن مربوط است بخ فرشته ی مهر که در اوستا میترا نامیده می شود و به معنی نور خورشید و مهر و محبت و عهد و پیمان می باشد.
این جشن را در قدیم میتراکانا Mitrakina می گفتند که بعدها به تدریج مهرگان شد.
در روایت است که فریدون پادشاه پیشدادی در این روز بر ضحاک تازی چیره شده و او را گرفته در کوه دماوند حبس نمود و تاج پادشاهی ایران را به سر نهاد.
۲۳۳
@khashatra

#ماه_ایزد

ماه به اوستایی «ماوَنگَ» مانند خورشید ستودنی است.
در اساتیر، ماه سازنده‌ی نژاد ستوران شناخته شده است.
در ماه‌یشت این ایزد آموزگار گیاه و رستنی خوانده می‌شود.
این روز یکی از چهار روز پرهیز از خوردن گوشت است.
زرتشتیان این روز را «نَبُر» می‌نامند و از کشتن حیوانات و خوردن گوشت خوداری می‌کنند.
در این روز اوستای «ماه‌ نیایش» از سوی زرتشتیان خوانده می‌شود.

دوازدهمین روز از ماه سی‎روزه‌ی زرتشتی «ماه» و سی روز از سال ماه نامیده می‌شود.
ماه نام سیاره‌ای ست كه در فرهنگستان ادب پارسی به همان ماونگهه نوشته و خوانده مى‌شود.
ماونگهه در اوستا آمده و یشت هفتم به ماه است. در ماه نیایش از ماه‌یشت گفته شده است.

در اوستا سازنده‌یِ تخمه و نژاد جانوران و آدمی ست و در اوستا پرورش گیاه و رستنی ست.
نَبُر به چمار (:معنای) كشتار نكردن جانوران در این روزها و پرهیز از خوردن گوشت است.
پرهیز از خوردن گوشت در خوراک خود برای چهار روز در ماه، در درازای روز (روزه) كار ناپسند می‌شمارند. اما در هر ماه و تنها در چهار روز به نام‌های بهمن، دومین روزِ ماه، «ماه»، دوازدهمین روزِ ماه، گوش، چهاردهمین روز به ماه و رام، بیست‌ و یكم به ماه زرتشتی و مزدیسنا هست.

 در اوستا نگهداری از چارپایان آمده و سفارش شده است، جانورانی که از  كشتار آن‌ها پرهیز شده، سگ و گربه و بره و بز و اسب…
و هرگاه پیر شدند، از آن ها به درستی نگهداری كنند.

در مزدیسنا از كشتن جانوران ویرانگر و موذی سفارش شده …


سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش :

ماه ‌روز ای به روی خوب چو ماه،
باده لعل مشک‌بوی بخواه.

گشت روشن چو ماه بزم كه گشت،
نام این روز ماه و روی تو ماه.


اندرزنامه‌ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم):

می خور و با دوستان گفت و گو کن.


اندرزنامه‌ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

بخور باده با دوستان، روز (ماه)،
ز ماه خدای، آمد کارخواه.

گل نرگس نماد ماه ایزد است.

@khashatra

✅ جشن اَمُردادگان.

در زمان قدیم این جشن در روز اَمُرداد و اَمُرداد ماه برگزار می شده و چون اَمُرداد فرشته ی جاودانی و بی مرگی می باشد و در عالم جسمانی نگهبانی نباتات و روییدنی ها با اوست.
می توانیم به حدس قریب به یقین بگوییم که پدران ما در این روز به باغ ها و مزارع خرم و دل نشین دور از محوطه ی شهر می رفتند و طی مراسمی این جشن را با شادی و سرور در هوای صاف و در دامن طبیعت برگزار می کردند.

❇️ جشن شهریورگان.

شهریور در اصل خشتره وثريه بوده Khshatra Vairya که در زبان پهلوی خشتریور و در پارسی شهریور شده است.
جزء اول این کلمه یعنی خشتره به معنی پادشاهی و سلطنت و قدرت و كشور است و کلمات شهر و شهریار از این واژه گرفته شده است.
جزء دوم به معنی آرزو شده است و بنابراین معنی ترکیبی آن پادشاهی آرزو شده یا کشور خواسته شده می باشد.
این امشاسپند در عالم روحانی مظهر قدرت و نیرو می باشد. و در عالم جسمانی پاسبانی فلزات با اوست.
در عهد باستان در روز شهریور از ماه شهریور جشنی به نام شهریورگان برگزار می شده که متأسفانه اطلاعاتی از چگونگی برگزاری آن به ما نرسیده و امروز نیز این جشن در بوته ی فراموشی مانده است.

📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک ؛ مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان.

✍ نوشته ی ؛ موبد اردشیر آذر گشسب.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

۲۳۲
@khashatra

ادامه دارد...

✅ یکی از داستان هایی که درباره ی این جش گفته شده راجع به جنگ ایرانیان با تورانیان است در عهد سلطنت منوچهر پادشاه پیشدادی.
می گویند چون افراسیاب بر منوچهر غلبه کرد و او را در طبرستان محاصره نمود طرفین حاضر به سازش شده، قرار گذاشتند از قله ی دماوند شخصی تیری پرتاب نماید و هرجا تیر بر زمین نشست سرحد ایران و توران باشد.
پس شخصی به نام آرش که تیرانداز مشهوری بود به قله ی دماوند بر شد و تیری به چله ی کمان گذاشته و با قوت بازو از شست رها نمود و به روایتی آن تیر از طلوع آفتاب تا نیم روز در حرکت بود و هنگام استوا بر کنار رود جیحون بر درختی که از آن تنومندتر نبود بنشست و آن جا را سرحد ایران و توران قرار دادند.
داستان دیگری که درباره ی جشن تیرگان در کتاب ها نوشته شده مربوط است به خشک سالی و قحط و غلا در زمان این فرمان روا فیروز نیای خسرو اول (انوشیروان) گویند. در عهد این خسرو اول تا هفت سال تمام قطره ای باران از آسمان نبارید و انبوه زیادی از مردم از قحطی و گرانی جان سپردند.
پس از هفت سال در روز جشن تیرگان ابرها آسمان را پوشیدند و پس از لختی قطرات باران زمین خشگ وتفتيده را آبیاری نمود.
مردم از آمدن باران چنان خوش حال شدند
که از فرط شادی به هم آب پاشیدند و از آن روز این جشن به نام جشن آب ریزان مشهور شد.
داستان ها را شنیدید ولی اصل مسلم این است که جشن تیرگان به مناسبت هم نام بودن روز و ماه جشن گرفته می شد.
این جشن در زمان قدیم از روز تیر شروع می شد و تا روز باد ادامه داشت یعنی مدت برگزاری جشن ده روز بود.
۲۳۱
@khashatra

✅ جشن تیرگان.

این جشن یکی از جشن های بزرگ ایران باستان است که فلسفه هایی دارد و داستان هایی به مناسبت آن گفته شده است.
تا چندین سال پیش این جشن در روز تیر ایزد و تیر ماه از طرف زرتشتیان برگزار می شد ولی امروز دیگر از آن اثری نیست.
روش برگزاری این جشن تا آن جایی که نویسنده به یاد دارد بدین قرار بود.
روز پیش از عید تمام محوطه ی خانه از درون و برون آب و جارو و گردگیری میشد و صبح روز جشن همه آب تنی نموده لباس نو می پوشیدند و مخصوصاً چیزی که ویژگی به این جشن داشت، تار نازکی بود که از ابریشم هفت رنگ و سیم نازک و ظریفی به هم تابیده بودند و به نام تیر و باد معروف بود.
این تار را زرتشتیان در بامداد روز تیر به مچ دست می بستند و در روز باد یعنی پس از ده روز از دست باز کرده به باد می دادند.
در این جشن جوانان زرتشتی با شعف و شادی دنبال هم می دویدند و به هم آب می پاشیدند و صدای قهقهه ی آن ها در کوچه و محله می پیچید.
در حقیقت می شود گفت که این روز جشن آب ریزان هم بود.
تیر که واژه ی اوستایی آن تشتر Teshtar است ستاره ای است نورانی که کلیه اوستادانان آن را به سیریوس Sirius ترجمه نموده اند و در فرهنگ ها به نام ستاره ی باران نوشته شده است.
این ستاره را به عربی شعری یمانی می گویند و نباید آن را با تیر یا عطارد یکی دانست.
از فقره ی پنجم تیریشت که در وصف تشتر می باشد نیز رابطه ی این ستاره با باران به خوبی مشاهده می شود.
در این فقره ما می خوانیم - « چهارپایان خرد و بزرگ و مردم مشتاق دیدار تشتر هستند.
کی دگر باره این ستاره ی با شکوه و درخشان طلوع خواهد کرد.
کی دگر باره چشمه های آب به ستبری شانه
ی اسبی جاری خواهد شد؟ »
۲۳۰
@khashatra

#خور_ایزد

خور یا هْوَر به چم (: معنی) خورشید، نام یازدهمین روز از هر ماه در گاه شمار زرتشتی است.
آفتاب‌خوان خور، خوان خور در گات ها به چـم خورشید آمده و در اوستا هْوٓر آمده، در پارسی خُور و هور یا خورشید مى‌گویند.
هَورَخْشَئِتَو در پهلوى خْوَرَشتٓ در گات ها بدون شئت آمده است.

خراسان  نیز از واژه‌های كهن و سرزمین‌ های خاوری بوده و به خورآسان مى‌خواندند به چم بر آینده و بالا رونده همان خورشید را گویند.

«ویس و رامین نوشته‌ی فخرالدین گرگانی»

بر آمدن گاه خورشید هركس سر آید،
خراسان آن بود كز وی خور آید.

خراسان پهلوی باشد خور آید،
عراق و پارس را زو خور بر آید.

خراسان هست معنی خور آبان،
كجا زو خور بر آید سوی ایران.


«سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش»

روز خور است ای به دو رخ هم چو خور،
تافت خور از چرخ فلک باده خور.

باده خور و نیز مرا باده ده،
افسوس احوال زمانه مخور.

اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم) :

کودک به دبیرستان کن تا دبیر فرزانه بود.

اندرزنامه ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

به (خور) روز، کودک به استاد ده،
که گردد دبیری خردمند و به.

گل مرو سپید نماد خور ایزد است.

@khashatra

✅ جشن اردی بهشت گان.

این جشن در روز اردی بهشت از ماه اردی بهشت واقع می شود و چون اردی بهشت امشاسپند (واژه ی اوستایی اشاوهیشتا Asha Vahishta) نماینده ی اشویی و پاکی و راستی و درستی است و نگهبانی تمام اقسام آتش در جهان نیز سپرده به اوست، ایرانیان باستان در این جشن همه به لباس سفید که نشان زرتشتی گری است ملبس شده و به درب مهرها رو می آوردند و دسته جمعی ستایش و پرستش پروردگار را به جا می آوردند. و سپس جشن و سرور را آغاز می نمودند.
امروز نیز زرتشتیان این روز را مقدس می دانند و به آتشکده ها رو آورده اهورامزدا را با خواندن اردی بهشت یشت و دیگر نمازها سپاس می گویند.

❇️ جشن خوردادگان.
این جشن به فرشته ی خورداد که واژه ی اوستایی آن هه اروه تاته Ha Orvatata است تعلق دارد و در روز خورداد از ماه خورداد برگزار می شد.
چون خورداد به معنی رسایی و کمال و تندرستی است و در عالم مادی پاسبانی آب چشمه ها و نهرها و رودها و دریاها به این فرشته واگذار است نیاکان ما در این روز به سرچشمه ها یا کنار رودها و ساحل دریاها می رفتند و پس از ستایش اهورامزدا روز را به عیش و سرور با دوستان و یاران می گذرانیدند.

📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک ؛ مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان.

✍ نوشته ی ؛ موبد اردشیر آذر گشسب.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

۲۲۹
@khashatra

ادامه دارد...

✅ در بین زرتشتیان ایران این جشن به نام فرودگ Froodog معروف است.
زرتشتیان تهران در این روز به آرامگاه زرتشتیان که در کاخ فیروزه واقع شده می روند و از موبدان که در آن جا حضور دارند می خواهند که به نام در گذشتگان آن ها آفرینگان بخوانند.
در حین سرودن آفرینگان مواد خوش بو روی آتش دود می کنند، شمع روشن می نمایند، گل و سبزه حاضر است، میوه جات تازه را پاره می کنند ولرک (Lork) هم که مخلوطی از هفت قسم، میوه ی خشک می باشد حاضر است و سورگ Soorog هم که نان كوچک گردی است در روغن کنجد می پزند.
پس از اتمام آفرینگان خوانی میوه ولرک ط
سورگ كه تيرک شده است بین حاضرین پخش می شود که بخورند.
به علاوه هر کسی به سر قبر نزدیکان خود رفته گل و سبزه می گذارد و شمع روشن می کند.
سرگرد اورنگ در کتاب جشن های ایران باستان سورگ را تشبیه کرده است به نان روغنی که مسلمانان در روز جمعه آخر سال درست می کنند و به سر قبر می برند و به مردم می دهند.
در روم قدیم در ماه فوریه به یاد ارواح مردگان که آن ها را مانس Manes می نامیدند در قبرستان ها مراسمی برگزار می کردند. و فدیه می دادند. هندوها نیز نظیر این جشن دارند که آن را پیتارا Pitara می نامند.
عيسويان كاتوليک هم در اول ماه نوامبر عیدی دارند به نام Toussaint که عید اموات است و در آن روز از درگذشتگان یاد نموده مزار آنان را گلباران می کنند.

۲۲۸
@khashatra