محمدرضا جلائی‌پور🍀Jalaeipour

⭕️ خیلی خلاصه درباره وفاق

✍🏻 سیدحسین ملک

وفاق شعار محوری یک دولت است. این دولت ادعا می‌کند با به کار بستن این راهبرد، اوضاع بهتر می‌شود.

تعریف وفاق به عنوان شعار محوری و سیاست راهبردی یک دولت: برای چنین تعریفی باید مدلی از سازوکار نظام‌های سیاسی داشت یا استخدام کرد. من «چهارچوب مفهومی نظم دسترسی داگلاس نورث و همکارانش» را کاراترین مدل در این باب می‌دانم و از آن استفاده می‌کنم.

وقتی بین اعضای ائتلاف مسلط درگیری و تنش رخ می‌دهد، و یک عضو ضعیف‌تر، توسعه و... را در گروی تغییر برخی سیاست‌های عضو قدرتمند می‌داند، سه وضعیت متصور است:

بخواهد؛
1⃣ طرف قدرتمند را ازبین ببرد.
2⃣ طرف قدرتمند را با اهرم‌های اجتماعی‌ای مانند تظاهرات، جامعه مدنی، مطبوعات و... مجبور کند.
3⃣ طرف قدرتمند را قانع و همراه کند.

حالت اول پروژه براندازی و تغییر نظام است، حالت دوم محور پروژه‌ توسعه سیاسی در دولت سیدمحمد خاتمی و مجلس ششم و همچنین پروژه توسعه رابطه با غرب در دولت حسن روحانی بوده است.

اما حالت سوم پروژه وفاق دولت مسعود پزشکیان است. چیزی که در قرن گذشته خیلی سابقه‌اش وجود ندارد.
❕ همراه کردن، یعنی طرف قدرتمند عمیقا ببیند و حس و باور کند این مسیر برایش منفعت بیشتری دارد، حتی اگر در گام‌های اول با اکراه پذیرفته باشد، اما چنین منفعتی که به‌تدریج حاصل می‌شود، او را همراه و ذی‌نفع این مسیر گشایش کند.

امیرکبیر و منازعات بعد از مشروطه، نماد حالت دوم، و شیخ بهایی و دوران صفویه نمود حالت سوم می‌توانند باشند.

چگونه می‌توان بطور پایدار وفاق کرد؟

1⃣ در هر دوره و زمانی، در همه موضوعات امکان وفاق وجود ندارد و مسائل کمی هستند که بتوان سر آن‌ها وفاق کرد. باید آن موضوعات، خاصه آن‌ها که افق‌ساز و بنیادی برای توسعه هستند را پیدا کرد.

2⃣ هدفِ ازپیش‌تعیین‌شده‌ای را نباید مشخص کرد، بلکه در فرایند مذاکره و در مناطق اکراه و باتوجه به خطوط قرمز دو طرف می‌توان امید داشت که به نتیجه‌ای رسید.

3⃣ خطوط قرمز مهم و اصلی عضو قدرتمند را کامل در نظر گرفت.

4⃣ منافع (اقتصادی یا سیاسی) این مسیر را ترسیم کرد.

5⃣ عضو قدرتمند را در منافع حاصله، سهیم کرد، یعنی عضو قدرتمند، سود حاصل از همراهی کردن را بیشتر از ایجاد بازی حذفی تخمین بزند.

کدام موضوعات هستند که وفاق روی آن‌ها می‌تواند برای مسیر توسعه بسیار مهم و افق‌ساز باشد؟

1⃣ توافق اعضای ائتلاف مسلط روی محدوده‌ای از ضوابط غیرشخصی برای برخی از فعالیت‌های (خاصه اقتصادی) اعضا.

2⃣ تلاش برای فربگی توانایی کار جمعی با اصلاح بنیادین در نظام آمورش و پرورش (خاصه فرآیند یادگیری تا زیر ده سال)، تا بتوان امیدوار بود هزینه مبادله تا حدی کاهش یابد و امکان تشکیل سازمان‌های دائمی و مولد به تدریج در جامعه فراهم شود.

بنابراین براساس چهارچوب بالا مهمترین کار مصلحان و معاونت راهبردی باید این باشد که موضوعاتی که می‌توان در حال حاضر روی آن‌ها به وفاق رسید و طرف قدرتمند را قانع و همراه کرد و افق‌ساز و بنیادی برای توسعه هستند را پیدا کنند و چگونگی فرآیند اقناع و سهیم کردن طرف قدرتمند در منافع حاصله را طراحی نماید.

آنچه مسعود پزشکیان از حل مسئله براساس شواهد می‌گوید بسیار مهم و اساسی است اما نکته مهم این است که بر سر همه مسائل نمی‌توان براساس شواهد گفت‌وگو کرد، چرا که ارزش‌ها و منافع متعارض گروه‌های مختلف مانع از آن می‌شود. روی موضوعاتی براساس شواهد می‌توان گفت‌و‌گو و حل مسئله کرد که روی آن‌ها وفاق صورت گرفته باشد.

با ادبیات نورثی پروژه وفاق در بلند مدت می‌تواند ما را به بسط «حاکمیت قانون» برساند. یعنی ابتدا فرادستان و بعد همه بتوانند سازمان تشکیل دهند و فعالیت کنند. این هدف برای مسیر توسعه بسیار راه‌گشا، مهم و ضروری است، چرا که از مهم‌ترین شروط برای استقرار نظم دسترسی محدودِ بالغ و ایجاد شرایط آستانه‌ایِ نظم دسترسی باز از مسیر اصلاحی و تدریجی است.

@css_govir

معاون راهبردی رییس جمهور در مجمع جهانی داووس شرکت می‌کند

معاون راهبردی رییس جمهور برای حضور در مجمع جهانی اقتصاد در داووس راهی سوییس شد.

محمدجواد ظریف با دعوت رسمی مجمع جهانی اقتصاد، برای شرکت در پنجاه و پنجمین مجمع جهانی اقتصاد (داووس ۲۰۲۵)، صبح امروز ایران را به مقصد سوئیس ترک کرد.

دکتر ظریف قرار است در این سفر علاوه بر مشارکت در برنامه‌های اجلاس و حضور در میزگردهای پیش‌بینی شده با موضوعات مختلف منطقه‌ای و جهانی، در یکی از جلسات اصلی مجمع با فرید زکریا مجری سی.ان.ان، نیز گفتگو کند.

پنجاه و پنجمین نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد (WEF) با شعار «همکاری برای عصر هوشمندی» و با حضور مقامات ارشد دولتی و بخش خصوصی کشورهای جهان از امروز ۲۰ژانویه به مدت پنج  روز در شهر داووس سوییس برگزار می‌شود.

🆔 https://t.me/css_govir
🆔 instagram.com/css.ir
🆔 https://eitaa.com/psvpresident

⭕️ از موفقیت‌های کوچک تا توسعه پایدار

متن سخنان محمدامین صمیمی، دبیر دبیرخانهٔ وفاق ملی، در پنل «تجربه‌های داخلی وفاق ملی» در همایش گفتگوی ملی دربارهٔ وفاق ملی
 
ایران امروز به وضعیت پیچیده و سختی دچار شده است؛ آن‌طور که برخی از کارشناسان می‌گویند تا اطلاع ثانوی امکان توافق‌سازی برای موفقیت‌های بزرگ اگر نه ناممکن، بسیار دشوار است.

بااین‌وجود، کشور خالی از داستان‌های موفقیت‌ در توافق‌سازی و حل‌مساله نیست. وقتی از سطح ملی به سطوح پایین‌تر حرکت می‌کنیم، افراد و گروه‌های مردم‌نهادی را می‌بینیم که توانسته‌اند با ایجاد توافق بین ذی‌نفعان و ذی‌ربطان دولتی و مدنی مشکلی از صدها مشکل مردم را حل کنند و موفقیت‌های کوچک و متوسطی را رقم بزنند.

اما نسبت موفقیت‌های کوچک و متوسط با توسعه ایران چیست؟ در این زمینه چهار پرسش مطرح است.

۱. آیا الگوها و روش‌های توافق‌ساز سطحِ فروملی و بخشی، قابلیت تعمیم یا کاربرد جهت توافق‌سازی و ایجاد وفاق در سطح ملی را دارند؟ آیا می‌توان از این نمونه‌ها درس‌آموخته‌‌هایی برای توافق‌سازی و حل‌مساله در سطح ملی به‌دست‌‌آورد؟

پیش‌تر در پژوهشی که در این زمینه انجام دادیم شش بُعد برای موفقیت پروژه‌های کوچک و متوسط شناسایی کردیم: جلب اعتماد مقامات مربوطه (مانند گرفتن اختیار ورود به مساله و رفع نگرانی‌ها)، دریچه فرصت و تهدید (مانند نزدیکی و مواجهه مستمر با مساله، آماده داشتن راه‌حل‌های ممکن، و کنشگری مستمر)، قابلیت تیم (مانند توامندی اعضا، قابلیت سازمانی، رهبری و مدیریت دانش)، مدیریت منافع برای حل‌مساله (مانند فنون مذاکره و مصالحه و طراحی برد-برد)، قدرت نفوذ برای حل مساله (مانند مدیریت افکار عمومی، ائتلاف‌سازی، لابی‌گری، و روایت‌سازی)، و ظرفیت خط‌مشی‌گذاری در حیطه مورد نظر.

جالب آنکه این یافته‌ها انطباق بالایی با عوامل و روش‌های موفقیت نوآوری‌های سیاستی در دنیا دارد.

۲. آیا گسترش موفقیت‌های کوچک و متوسط به افزایش سرمایهٔ ‌اجتماعی، وفاق ملی و افزایش ظرفیت حل مساله در آن بخش خاص کمک می‌کند؟ شواهد فراوان داخلی و خارجی وجود دارد که نشان می‌دهد فعالیت‌های جمعی، چه کارآفرینی‌های پایدار و چه فعالیت‌های اجتماعی پایدار و اکثرا اجتماع‌محور، جامعه هدفشان را توانمندتر، دارای انسجام و سرمایه اجتماعیِ بیشتر کرده و وفاق جمعی را افزایش داده است. نمونه‌های حاضر در همایش وفاق ملی، شاهدهای خوبی بر این نکته‌ بودند.

۳. آیا موفقیت‌ها و حل مسائل کوچک و متوسط، می‌توانند با انباشت و همگرا شدن، در مجموع موجب افزایش ظرفیت خط‌مشی یا ظرفیت حل مسائل ملی یا به تعبیری همان توسعه شوند؟ در ادبیات نظریِ خط‌مشی‌گذاری، شاهد مدل‌هایی هستیم مانند مدل تصمیم تجمیعی (انباشتی) که بیانگر آن است که در جوامع با سطح تعارض بالا، تجمیع و انباشتِ اقداماتِ کوچک و متوسط پراکنده، می‌توانند گاه صحنه را عوض کنند و به برساختن راهبردهای موثری بیانجامد.

مضافا گاهی با باز شدن دریچه فرصت -اغلب در پی یک گشایش سیاسی- سرعت این تجمیع افزایش یافته و مسیرهای جدیدی گشوده و پدیدار می‌شوند.
در سال‌های اخیر متفکرانی تلاش کرده‌اند تا این نگاه را مفهوم‌پردازی کنند؛ مباحث دکتر فاضلی درباره موفقیت‌های کوچک، مدل دکتر لشکربلوکی درباره ریزنهادها و استراتژی نیلوفرآبی، و ایده دکتر رنانی درباره کانون‌های اثربخشی از جمله این تلاش‌های تئوریک هستند.

۴. آیا سیاست‌گذاران می‌توانند با شکستن مسائل کلان به مسائل خردتر و بخشی‌تر، زمینه توافق‌سازی و حل مسائل را با الگوهای موفقیت‌های کوچک و متوسط فراهم کنند؟ الگوی شکستِ مساله، با ادبیات توانمندسازی بوروکراسی و دولت که توسط اندروز و پریچت برای توسعه درون‌زا مطرح شده است، تناسب بالایی دارد. در ایران نیز افرادی مانند دکتر میدری در صدد هستند ذیل ادبیات توانمندسازی جامعه و حاکمیت، «وفاق برای توسعه» را تبیین کنند. او بر همکاری جامعه و دولت برای حل مسائلِ ممکن تاکید دارد و استفاده از استعاره فیزیوتراپی برای جامعه (در مقابل عمل جراحی) از دل همین نگاه برآمده است.

در نهایت باید گفت، پاسخ به این سوالات تا حد زیادی، شانس موفقیت و شکست دولت وفاق ملی را آشکار می‌کند.

@css_govir