وقایع اقتصادیه - پویا ناظران

مسئله ایران توسعه است!

توسعه بدون دسترسی به بازارهای دنیا محاله! دسترسی به بازاری میخواهیم که هم مشتری پولدار داشته باشه و هم فروشنده فناوری. بزرگترین بازار دنیا، بازار غربه، که کلانترش آمریکاست.

ورود به بازار غرب مستلزم حداقلی از تعامل با آمریکاست، آمریکایی که نه عدل و انصاف سرش میشه، نه قول و تعهد. فقط دنبال منافعشه، و برای کسب منافع از زورش استفاده می‌کنه. از دلار، شورای امنیت، FATF و کلی نهاد دیگه هم استفاده می‌کنه تا زورش رو اعمال کنه.

اما چه میشه کرد که برای ساختن کشور، به تجارت نیازمندیم، و کلی کشور، از چین و مالزی، تا امارات و قطر، تا برزیل و آلمان، همه و همه بازار غرب رو انتخاب کردن، و آمریکا رو بعنوان کلانتر پذیرفتن. کره که زمانی GDPش از کشور ما کمتر بود، از قِبَل همین بازار غرب، الان GDPش بیش از ۱۰ برابر ماست.

منطق تعامل با این آمریکا (و هر کشور دیگه‌ای)، بازی دیلمای زندانی‌ست. اگه روابط بلندمدت تکرارشونده با منافع متوازن، در طول زمان، تعریف کردیم، همکاری پایدار خواهیم داشت. اگه نه، خیانت خواهد کرد و در تنش قرار می‌گیریم.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

اگه کسی پیش فرض توسعه رو قبول نداره، باید بگه پیشنهاد جایگزینش برای آینده ایران چیه.

اگه کسی قبول داره مسئله توسعه است، ولی اهمیت تجارت بخش خصوصی در بازار غرب رو قبول نداره، یک مثال نقض بیاره، از کشوری که بدون بازار غرب توسعه یافته.

اگه کسی مسئله توسعه، و اهمیت تجارت رو قبول داره، ولی مدعی‌ست که آمریکا با ایران خصومت داره، موجودیت ایران رو نمی‌پذیره، و لذا حاضر به تعامل بر مبنای منافع متقابل هم نیست، پس F14ها از کجا آمدند؟ یک مثال از کشور دیگه‌ای بزنه که آمریکا باهاش اینجوری تا می‌کنه.

اگه کسی مدعی‌ست تخاصم آمریکا با ایران یک مورد استثنائی‌ست، شواهدش چیست؟

اگه بگه قانون داماتو و خروج شرکتهای نفتی آمریکا در نیمه دهه ۷۰، قائله میکونوس رو یادآور میشم.

اگه بگه «محور شرارت» خواندن ایران بعد از همکاری در حمله آمریکا به افغانستان، قائله کشتی کرین‌اِی رو یادآور میشم.

اگه بگه کاتسا، هدف‌گذاری حقوقی برجام، بجای هدفگذاری منافع اقتصادی رو یادآور میشم.

اگه بگه خروج از برجام، نبود بازی دیلمای زندانی تکرار شونده در طراحی برجام رو یادآور میشم.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

در ظاهر، نتیجه بحث بالا این میشه که مشکل امروز ما، نداشتن سیاستگذاری‌ست که بتونه یک بسته سیاست خارجی جامع، با ضمایم اقتصادی، بانکی، و صنعتی‌ تهیه کرده و روی میز سیاستمدار بگذاره.

اما این نتیجه‌گیری غلطه!! ایکاش مشکل کشورمون فقط همین بود! مشکل بسیار عمیق‌تر و ریشه‌دار‌تر از سیاستگذاریه. بن‌بستی که در توسعه کشور ایجاد شده، و مشکلات ریشه‌داری که علت این بن‌بست بوده‌اند، انگیزه سومین جلسه مباحثات من در پادکست سکه بود.


در سومین اپیزود از مباحثات من و دکتر مهدی ناجی، میرم سراغ اون ریشه‌های عمیق‌تر مشکلات کشور. صورت‌بندی‌مون از صفحه بازی قدرت رو به امروز ایران خواهیم آورد، تا بفهمیم، چرا به اینجا رسیدیم؟


لینک یوتوب:
https://youtu.be/IELmR7Jmojs

لینک کست‌باکس:
https://castbox.fm/vb/778313645

لینک تلگرام:
https://t.me/Sekke_Podcast/392

«از رابطه با غرب به رشد و توسعه می‌رسیم یا از گرایش به شرق؟»

این سوال مهمیه که پیش روی جامعه ماست، بخصوص در پی تجربه دوران ترامپ، و بطور کلی با تجربه چهل سال گذشته. الان پاسخ قدرتمندترین جریان سیاسی کشور اینه که «دیدید که از غربیها آبی گرم نشد، پس باید به شرق گرایش پیدا کنیم.»

اما پاسخ علم اقتصاد اینه که یکی از لوازم قطعی رشد و توسعه، دسترسی به بازارهاست؛ همه بازارها، از شرق تا غرب و از دور تا نزدیک.

در پست قبل مفصل بحث کردیم که اگه هدف ۴۰ ساله کشورمون رسیدن به تولید ۴ تریلیون دلاری باشه، رویکرد اصلی سیاست خارجی‌مون باید تامین دسترسی متوازن به همه بازارهای دنیا باشه. بخش خصوصی کشور باید به زنجیره تولید ارزش جهانی بپیونده، تا به رشد و توسعه اقتصادی برسیم.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

اما‌ اگه هدفمون مقاومت در برابر سلطه آمریکا باشه، لازمه‌اش عدم مذاکره مستقیم با آمریکا، گریز هسته‌ای کوتاه، و گرایش به شرقه. طبعا وقتی هدف رشد و توسعه نیست توصیه‌های علم اقتصاد هم دیگه راهگشا نیستند، و مجبور میشیم برای تحقق هدف مقاومت، اقتصاد مقاومتی هم اختراع کنیم.

کلیپ ۲ دقیقه‌ای ضمیمه رو نگاه کنید.

https://t.me/NavadeEghtesadi/51498

در این کلیپ، تبعات اقتصاد مقاومتی ساده و شفاف بیان شده، و ارزیابی‌مون رو تایید می‌کنه. مثلا میگه اقتصاد مقاومتی پراید مردم رو ۲۰۶ میکنه. یعنی رویکرد مقاومتی، همین ۲۰۶ی که سالهاست در دنیا از رده خارج شده رو برای ۴۰ سال آینده وعده میده!

در جای دیگه کلیپ میگه رشد بلندمدت یک اقتصاد مقاومتی، نهایتا ۲ تا ۳ درصده. توجه کنیم که تولید کشور در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۰۰ میلیارد دلار بود، در حالیکه در ۱۳۹۶، حدود ۵۰۰ میلیارد دلار بود. یعنی حتی با رشد ۳ درصدی، ۳۱ سال طول میکشه تا به سطح رفاه پنج سال پیش برگردیم.

طبعا این به معنی عقب ماندن از قافله توسعه دنیاست. در این کلیپ می‌بینیم که جبران این عقب ماندگی مهم نیست، و رقابت با ترکیه و امارات و جلو زدن از اونها اصلا موضوعیت نداره!

چرا؟ چون هدف مقاومت کردنه! فقط باید مردم رو با حداقلی از رفاه راضی کنیم، مثلا پرایدشون رو بکنیم ۲۰۶. اسمش رو هم میگذاریم «رفاه و آرامش روانی.»

طبعا اگه امارات ۴۰ سال آینده رو هم سریعتر از ما رشد کنه، بالاخره یک جایی شکاف توان نظامی‌مون به حدی میرسه که امارات جزایر سه‌گانه رو غصب می‌کنه و هیچ کاری از دستمون برنمیاد. اون زمان اینقدر فقیر شدیم که حتی نمی‌تونیم نام خلیج فارس رو حفظ کنیم.

در واقع این کلیپ، که در دفاع از هدف مقاومت ساخته شده، ارزیابی‌مون در پست قبل از تبعات رفاهی و توسعه‌ای این هدف رو تصدیق می‌کنه.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

در پست قبل دیدیم که در صورت اصلاح ۴ تصمیم شاخص، اقتصاد کشور توان رسیدن به ۴ تریلیون دلار تولید ظرف ۴۰ سال رو داره. لازمه‌اش افتادن به دامن شرق یا غرب نیست، بلکه برعکس باید با برقراری توازن، در همه بازارهای جهانی حضور داشت.

اما با پیگیری اقتصاد مقاومتی، ۳۱ سال دیگه تازه میرسیم به اونجایی که ۵ سال پیش بودیم، و پرایدمون میشه ۲۰۶. یعنی از این مسیر به رفاه و توسعه نمی‌رسیم، ولی اقتصاد مقاومتی در کنار گریز هسته‌ای کوتاه و امتناع از مذاکره مستقیم با آمریکا، ما رو الگوی دنیا برای مقاومت در برابر سلطه آمریکای امپریالیستی میکنه.

در این میان بحث بر سر اینکه دسترسی به همه بازارها لازمه یا چین کافیه، برجام خیانت بود یا خدمت، گریز هسته‌ای مفیده یا نه، و مذاکره با آمریکا چه شکلی باشه، بجایی نمی‌رسه، چرا که «رشد و توسعه» و «مقاومت» دو تا هدف بکل متفاوتند. اول باید ببینیم کدوم هدف رو میخواهیم دنبال کنیم. اگه بر سر هدف به توافق برسیم، مسیر رسیدن بهش مشخصه.



پست قبلی رو، که محتواش مورد بحث هست، می‌تونید اینجا پیدا کنید:
https://t.me/Economics_and_Finance/1007

.