أموي خلافت: الحلقة (۱۹)
د حضرت علي رض او حضرت معاویة رض تر مینځ محاکمة أو د دریمګړو ټاکل.
یو شمیر باخِبره او ذي درایته کسان چي په دواړو طرفو کي وه ، د جنګ له اږدیدو او استمرار څخه ډیر سخت وویریدل ، هسي نه چي د مسلمانانو لښکر ټول همدلته ووژل شي ، د اسلام دښمنان د همدي موقع څخه په استفادي پر مسلمانانو هجوم راوړي او اسلام ختم شي ، د کوفي اصحاب الخِبرة کسان د جنګ و دریدو ته ډیر شائقين او لیواله وه ، أشعث بن قیس الکندي و خپل قوم أهل الکوفة ته داسي خطبه وړاندي کړه.
( أی ټولی د مسلمانانو ، تاسو هغه څه ولیدل چي تیره ورځ پیښ سوه ، په رب قسم چي پر ما څومره عمر تیر شوی ما داسي سخته او هلاکونکي ورځ نده لیدلي ، دا زما خبره دي شاهد و غائب ته ورسوي چي صبا موږ یو توافق کوو ، دا جنګ به عرب فناء کړي ، او عزتونه به لوټ شي ، او په الله قسم چي زه خپل پر ځان نه ویریږم ، بلکي پر دي ویریږم چي د مسلمانانو ښځې او عیال به د چا و لاسونو ته ولویږي ؟ )
اهل الشام ږغ وکړ أی عراقیانو که تاسو موږ ووژنئ زموږ د أهل و عیال لپاره څوک شته ، که موږ تاسي و وژنو ستاسو د أهل و عیال لپاره څوک شته ؟ نور له الله څخه و ویریږئ ، پر دې پاته لښکر د مسلمانانو رحم وکئ.
کله چي د أشعث خبرې و حضرت معاویة رض ته ورسیدلي ویي فرمایل: په رب د کعبي قسم چي حق خبرې یي کړي دي ، که چیري موږ صبا هم په جنګ مشغول سو روم به زموږ پر أهل و عیال باندي هجوم راوړي ، او فارس به د عراقیانو پر اهل و عیال هجوم ور وړي ، ددي درک یواځي د بصیرت څښتنان کولای سي.
عمرو بن العاص و حضرت معاویة رض ته وویل چي و علي رض ته قرآن کریم ور ولیږه ، د الله و کتاب ته یي را وبوله ، همداسي وشوه ، د شام خلګو قرآنونه را واخیسته ، د آسانو په غاړو پوري یي و زړول ، د دمشق تر ټولو لوی قرآن کریم چي لسو کسانو را اخیستی وو هغه یي هم راوړ ، بیا یي پر اهل العراق ور ږغ کړل أی عراقیانو زموږ او تاسو تر مینځ د الله کتاب دی ، د هغه و فیصلي ته به غاړه ایږدو .
خلاصه دواړو فریقينو پر محاکمة اتفاق وکړ ، یعني هر یو به د خپل طرفه یو څوک انتخابوي ، اختیار به ورکوي او د هغه د فیصلي اطاعت به کوي.
د دې اتفاق وروسته حضرت علي رض د دواړو فریقو و وژل شویو جنګیالیو ته ورغی او ټولو ته یي دعاء د مغفرت وکړه.
هلته د رومي امپراطور څه طمع پیدا سوه ، د مسلمانانو د مځکو پر خوا یي تحرکات پیل کړه ، حضرت معاویة رض حال ور ولیږه چي په رب قسم که تر شا نسوې أی ملعونه د خپل د أکا د ځوی علي سره به صلح کوم ، دا دنیا به ټوله درباندي تنګه کړم ، د روم امپراطور و ویریدی او تر شا سو.
د حضرت عثمان رض قاتلین پوه شوه چي دواړه طرفین و یوي سولي ته رسیدونکي دي او د دوی دا یقین وو که سوله وسوه دوی به وژل کیږي ، نو لومړی یي کوښښ وکړ چي د سولي جریان متوقف کړي ، مګر و نه توانیدل ، بالآخرة یي د (الحکم لله) مقوله جوړه کړه ، او د حضرت علي رض څخه یي بغاوت وکړ ، او د دواړو فریقو پر وړاندي یي سنګر ونیوه، دلته نو خوارجو په منظم شکل ظهور وکړ او د ټول أمت اسلامي پر خلاف و دریدل.
دا چي وروسته بیا څه پیښ سول؟ نور بیا.....
لیکوال: عبدالرحمن محمود
#المصادر :
اﻟﺒﺪاﻳﺔ ﻭاﻟﻨﻬﺎﻳﺔ.
ﻣﺼﻨﻒ ﺑﻦ ﺃﺑﻲ ﺷﻴﺒﺔ.
الدولة الأموية للصلابى.
الموسوعة الميسرة فى التاريخ الإسلامى
https://t.me/aomavikhlaft
د حضرت علي رض او حضرت معاویة رض تر مینځ محاکمة أو د دریمګړو ټاکل.
یو شمیر باخِبره او ذي درایته کسان چي په دواړو طرفو کي وه ، د جنګ له اږدیدو او استمرار څخه ډیر سخت وویریدل ، هسي نه چي د مسلمانانو لښکر ټول همدلته ووژل شي ، د اسلام دښمنان د همدي موقع څخه په استفادي پر مسلمانانو هجوم راوړي او اسلام ختم شي ، د کوفي اصحاب الخِبرة کسان د جنګ و دریدو ته ډیر شائقين او لیواله وه ، أشعث بن قیس الکندي و خپل قوم أهل الکوفة ته داسي خطبه وړاندي کړه.
( أی ټولی د مسلمانانو ، تاسو هغه څه ولیدل چي تیره ورځ پیښ سوه ، په رب قسم چي پر ما څومره عمر تیر شوی ما داسي سخته او هلاکونکي ورځ نده لیدلي ، دا زما خبره دي شاهد و غائب ته ورسوي چي صبا موږ یو توافق کوو ، دا جنګ به عرب فناء کړي ، او عزتونه به لوټ شي ، او په الله قسم چي زه خپل پر ځان نه ویریږم ، بلکي پر دي ویریږم چي د مسلمانانو ښځې او عیال به د چا و لاسونو ته ولویږي ؟ )
اهل الشام ږغ وکړ أی عراقیانو که تاسو موږ ووژنئ زموږ د أهل و عیال لپاره څوک شته ، که موږ تاسي و وژنو ستاسو د أهل و عیال لپاره څوک شته ؟ نور له الله څخه و ویریږئ ، پر دې پاته لښکر د مسلمانانو رحم وکئ.
کله چي د أشعث خبرې و حضرت معاویة رض ته ورسیدلي ویي فرمایل: په رب د کعبي قسم چي حق خبرې یي کړي دي ، که چیري موږ صبا هم په جنګ مشغول سو روم به زموږ پر أهل و عیال باندي هجوم راوړي ، او فارس به د عراقیانو پر اهل و عیال هجوم ور وړي ، ددي درک یواځي د بصیرت څښتنان کولای سي.
عمرو بن العاص و حضرت معاویة رض ته وویل چي و علي رض ته قرآن کریم ور ولیږه ، د الله و کتاب ته یي را وبوله ، همداسي وشوه ، د شام خلګو قرآنونه را واخیسته ، د آسانو په غاړو پوري یي و زړول ، د دمشق تر ټولو لوی قرآن کریم چي لسو کسانو را اخیستی وو هغه یي هم راوړ ، بیا یي پر اهل العراق ور ږغ کړل أی عراقیانو زموږ او تاسو تر مینځ د الله کتاب دی ، د هغه و فیصلي ته به غاړه ایږدو .
خلاصه دواړو فریقينو پر محاکمة اتفاق وکړ ، یعني هر یو به د خپل طرفه یو څوک انتخابوي ، اختیار به ورکوي او د هغه د فیصلي اطاعت به کوي.
د دې اتفاق وروسته حضرت علي رض د دواړو فریقو و وژل شویو جنګیالیو ته ورغی او ټولو ته یي دعاء د مغفرت وکړه.
هلته د رومي امپراطور څه طمع پیدا سوه ، د مسلمانانو د مځکو پر خوا یي تحرکات پیل کړه ، حضرت معاویة رض حال ور ولیږه چي په رب قسم که تر شا نسوې أی ملعونه د خپل د أکا د ځوی علي سره به صلح کوم ، دا دنیا به ټوله درباندي تنګه کړم ، د روم امپراطور و ویریدی او تر شا سو.
د حضرت عثمان رض قاتلین پوه شوه چي دواړه طرفین و یوي سولي ته رسیدونکي دي او د دوی دا یقین وو که سوله وسوه دوی به وژل کیږي ، نو لومړی یي کوښښ وکړ چي د سولي جریان متوقف کړي ، مګر و نه توانیدل ، بالآخرة یي د (الحکم لله) مقوله جوړه کړه ، او د حضرت علي رض څخه یي بغاوت وکړ ، او د دواړو فریقو پر وړاندي یي سنګر ونیوه، دلته نو خوارجو په منظم شکل ظهور وکړ او د ټول أمت اسلامي پر خلاف و دریدل.
دا چي وروسته بیا څه پیښ سول؟ نور بیا.....
لیکوال: عبدالرحمن محمود
#المصادر :
اﻟﺒﺪاﻳﺔ ﻭاﻟﻨﻬﺎﻳﺔ.
ﻣﺼﻨﻒ ﺑﻦ ﺃﺑﻲ ﺷﻴﺒﺔ.
الدولة الأموية للصلابى.
الموسوعة الميسرة فى التاريخ الإسلامى
https://t.me/aomavikhlaft