#تاریخونه_عبرتونه_دي_پند_ورڅخه_أخیستل_کیږي.
أموي خلافت: الحلقة (۱۳)
هغه أسباب چي باعث د مشکلاتو وه د حضرت عثمان رض په دور خلافت کي.
لومړی سبب : هغه أسانتیاوې او نعمتونه او مالونه وه چي د فتوحاتو په نتیجه کي راغلې وه ، خلګ پري مشغوله سوه ، په سبب یي خلګ په ابتلاء کي واقع سوه بالخصوص هغه کسان چي لا یي ایمان په زړونو کي قرار نه وو نیولی.
دوهم سبب : د نوي پیړۍ او نوي طبقي ظهور وو ، لومړۍ طبقه د صحابه کرامو چي د کومه صفاتو څخه برخمنه وه هغه په دوهمه طبقه کي نه وه ، مثلا کامل انقیاد او استسلام د دین و آوامرو ته ، قوي فهم او درک د اسلام څخه ، د دنیا له متاع سره عدم محبت أو ألفت ، دا هغه شیان وه چي په وروسته طبقه کي کم وه نسبتا تر لومړۍ طبقي.
دریم سبب : د حضرت عمر رضي الله عنه د خلافت څخه وروسته متصل د حضرت عثمان رضي الله عنه د خلافت قائمیدل وو ، حضرت عمر رضي الله عنه د الله په دین کي ډیر سخت ، او د خپل ځان او د خپلو أمراؤ سره شدید المحاسبة ، او قطعي ، او پریکنده شخصیت وو ، درحالیکي چي حضرت عثمان رض ډیر نرم ، او طبعیتا متساهل شخصیت وو ، مثلا په کوم کار چي به حضرت عمر رض څوک رانیوی حضرت عثمان رض به څه نه ورته ویل ، خپله حضرت عثمان رض به ویل چي الله تعالی دي و عمر ته لوړي مرتبې ورکړي ، څوک دومره طاقت په دین کي لري لکه هغه چي درلود.
حضرت عثمان رض څه کسان بندیان کړه باره یي ورته وویل چي تاسي ته د نافرمانۍ جرئت زما حلم او زغم او لویي سینې درکړ.
څلورم سبب : د مشرانو صحابه کرامو وتل وه د مدیني منوري څخه ، حضرت عمر رضي الله عنه په خپل دور خلافت کي أکابرین صحابه کرام منع کړي وه چي له مدیني منوري څخه ووځي ، او مفتوحه سیمو ته ولاړسي ، مګر حضرت عثمان رض تساهل کاوه ، او کوم کسان چي تله ده ورته هیڅ شرائط د تلو نه وه وضع کړي ، او اجازه یي ورکول.
پنځم سبب : د فتوحاتو توقف وو د حضرت عثمان رض د خلافت په وروستیو وختو کي ، که هغه د فارس په طرف وه ، او که د شام او افریقیا په طرف ، او دا توقف د طبعي او بشرې موانعو له أمله وو ، نو بعضو مریضو خلګو به دا ویل چي څه سوه هغه قدیم غنیمتونه ، څه سوې هغه فتح سوي مځکې ؟ څه نور اتهامات هم شائع سوه پر حضرت عثمان رضي الله عنه باندي چي دی و خپلو أقاربو ته مځکې ویشي او تقسیموي یي ورته ، همدا سبب وو د لومړۍ فتني په اسلام کي.
شپږم : غلط فهم او برداشت وو د دین په حلالو او حرامو کي ، تر څو چي ددي غلطۍ په وجه مباحات حرام وبلل شوه. تقوی او پرهیزګاري د دین مهم شی دی أو تقوی داده چي مباحات له دي ویري پریښودل شي چي په حرام کي واقع نشي ، او دا ډول تقوی شخصي أمر دی ، پر خپل ځان یي نافذ کولای شي خو بل څوک نشې پري مجبوره کولای ، مګر تر ټولو خطرناکه ورع او تقویٰ داده چي مباح حرام وبلل شي او یا فرض وبلل شي ، په همدي فتنه کي هغه فتنه ګر خلګ واقع سول ، د اسلام دښمنانو له موقع څخه په استفادي او د مسلمانانو له عواطفو څخه د کار اخیستلو په پار دا کار وکړ ، د حضرت عثمان رض و بعضو کارونو ته یي حرام وویل ، او دا مسئلې یي د ناپوهو په سترګو کي غټې کړلي ، تر څو چي د حضرت عثمان رضي الله عنه وینه یي حلاله وبلل ، او پر مسلمانانو یي د فتنو دروازه تر ننه پوري خلاصه پریښوده.
یو له مهمو أسبابو څخه عبدالله بن سبأ یهودي وو ، دې ظالم په لومړی سر کي د بعضو فاسدو قیاسونو څخه استفاده وکړه او په آخیر کي یي و خپل فاسد هدف ته خلګ را وبلل ، مثلا ده به ویل چي زه تعجب کوم و هغه مسلمان ته چي په دي عقیده لري چي عیسی علیه السلام بیا راځي ، خو دا عقیده نلري چي محمد صلی الله علیه وسلم دي بیا راسي ، بلکي محمد صلی الله علیه وسلم تر عیسیٰ ع غوره أو لائق دی په بیا را تلو سره. بیا به یي ویل چي هر پیغمیر وصي لري یعني داسي څوک لري چي پیغمبر ورته وصیت کړي وي ، د محمد صلی الله علیه وسلم وصي حضرت علي رضي الله عنه دی. له دي خبرې څخه و خپل فاسد هدف ته نقل شو چي حضرت عثمان رض له حضرت علي رض څخه په زوره حق د خلافت واخيست ، او په دي شائعاتو یي خلګ د حضرت عثمان رضي الله عنه و شهید کولو ته را وبلل.
لیکوال : عبدالرحمن محمود
#المصادر :
- تاريخ الطبرى.
- الأساس فى السنة.
- ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻮاﻗﻒ اﻟﺼﺤﺎﺑﺔ.
چي و مو لوستل لطفا ولیکئ: ولوستل شوه
https://t.me/aomavikhlaft
أموي خلافت: الحلقة (۱۳)
هغه أسباب چي باعث د مشکلاتو وه د حضرت عثمان رض په دور خلافت کي.
لومړی سبب : هغه أسانتیاوې او نعمتونه او مالونه وه چي د فتوحاتو په نتیجه کي راغلې وه ، خلګ پري مشغوله سوه ، په سبب یي خلګ په ابتلاء کي واقع سوه بالخصوص هغه کسان چي لا یي ایمان په زړونو کي قرار نه وو نیولی.
دوهم سبب : د نوي پیړۍ او نوي طبقي ظهور وو ، لومړۍ طبقه د صحابه کرامو چي د کومه صفاتو څخه برخمنه وه هغه په دوهمه طبقه کي نه وه ، مثلا کامل انقیاد او استسلام د دین و آوامرو ته ، قوي فهم او درک د اسلام څخه ، د دنیا له متاع سره عدم محبت أو ألفت ، دا هغه شیان وه چي په وروسته طبقه کي کم وه نسبتا تر لومړۍ طبقي.
دریم سبب : د حضرت عمر رضي الله عنه د خلافت څخه وروسته متصل د حضرت عثمان رضي الله عنه د خلافت قائمیدل وو ، حضرت عمر رضي الله عنه د الله په دین کي ډیر سخت ، او د خپل ځان او د خپلو أمراؤ سره شدید المحاسبة ، او قطعي ، او پریکنده شخصیت وو ، درحالیکي چي حضرت عثمان رض ډیر نرم ، او طبعیتا متساهل شخصیت وو ، مثلا په کوم کار چي به حضرت عمر رض څوک رانیوی حضرت عثمان رض به څه نه ورته ویل ، خپله حضرت عثمان رض به ویل چي الله تعالی دي و عمر ته لوړي مرتبې ورکړي ، څوک دومره طاقت په دین کي لري لکه هغه چي درلود.
حضرت عثمان رض څه کسان بندیان کړه باره یي ورته وویل چي تاسي ته د نافرمانۍ جرئت زما حلم او زغم او لویي سینې درکړ.
څلورم سبب : د مشرانو صحابه کرامو وتل وه د مدیني منوري څخه ، حضرت عمر رضي الله عنه په خپل دور خلافت کي أکابرین صحابه کرام منع کړي وه چي له مدیني منوري څخه ووځي ، او مفتوحه سیمو ته ولاړسي ، مګر حضرت عثمان رض تساهل کاوه ، او کوم کسان چي تله ده ورته هیڅ شرائط د تلو نه وه وضع کړي ، او اجازه یي ورکول.
پنځم سبب : د فتوحاتو توقف وو د حضرت عثمان رض د خلافت په وروستیو وختو کي ، که هغه د فارس په طرف وه ، او که د شام او افریقیا په طرف ، او دا توقف د طبعي او بشرې موانعو له أمله وو ، نو بعضو مریضو خلګو به دا ویل چي څه سوه هغه قدیم غنیمتونه ، څه سوې هغه فتح سوي مځکې ؟ څه نور اتهامات هم شائع سوه پر حضرت عثمان رضي الله عنه باندي چي دی و خپلو أقاربو ته مځکې ویشي او تقسیموي یي ورته ، همدا سبب وو د لومړۍ فتني په اسلام کي.
شپږم : غلط فهم او برداشت وو د دین په حلالو او حرامو کي ، تر څو چي ددي غلطۍ په وجه مباحات حرام وبلل شوه. تقوی او پرهیزګاري د دین مهم شی دی أو تقوی داده چي مباحات له دي ویري پریښودل شي چي په حرام کي واقع نشي ، او دا ډول تقوی شخصي أمر دی ، پر خپل ځان یي نافذ کولای شي خو بل څوک نشې پري مجبوره کولای ، مګر تر ټولو خطرناکه ورع او تقویٰ داده چي مباح حرام وبلل شي او یا فرض وبلل شي ، په همدي فتنه کي هغه فتنه ګر خلګ واقع سول ، د اسلام دښمنانو له موقع څخه په استفادي او د مسلمانانو له عواطفو څخه د کار اخیستلو په پار دا کار وکړ ، د حضرت عثمان رض و بعضو کارونو ته یي حرام وویل ، او دا مسئلې یي د ناپوهو په سترګو کي غټې کړلي ، تر څو چي د حضرت عثمان رضي الله عنه وینه یي حلاله وبلل ، او پر مسلمانانو یي د فتنو دروازه تر ننه پوري خلاصه پریښوده.
یو له مهمو أسبابو څخه عبدالله بن سبأ یهودي وو ، دې ظالم په لومړی سر کي د بعضو فاسدو قیاسونو څخه استفاده وکړه او په آخیر کي یي و خپل فاسد هدف ته خلګ را وبلل ، مثلا ده به ویل چي زه تعجب کوم و هغه مسلمان ته چي په دي عقیده لري چي عیسی علیه السلام بیا راځي ، خو دا عقیده نلري چي محمد صلی الله علیه وسلم دي بیا راسي ، بلکي محمد صلی الله علیه وسلم تر عیسیٰ ع غوره أو لائق دی په بیا را تلو سره. بیا به یي ویل چي هر پیغمیر وصي لري یعني داسي څوک لري چي پیغمبر ورته وصیت کړي وي ، د محمد صلی الله علیه وسلم وصي حضرت علي رضي الله عنه دی. له دي خبرې څخه و خپل فاسد هدف ته نقل شو چي حضرت عثمان رض له حضرت علي رض څخه په زوره حق د خلافت واخيست ، او په دي شائعاتو یي خلګ د حضرت عثمان رضي الله عنه و شهید کولو ته را وبلل.
لیکوال : عبدالرحمن محمود
#المصادر :
- تاريخ الطبرى.
- الأساس فى السنة.
- ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻮاﻗﻒ اﻟﺼﺤﺎﺑﺔ.
چي و مو لوستل لطفا ولیکئ: ولوستل شوه
https://t.me/aomavikhlaft