روز‌نوشت‌های على افشارى

‏
آغاز آتش‌بس سه مرحله‌ای غزه، نظم نوین یا استمرار جالش‌ها در خاورمیانه

علی افشاری

✍️ جنگ پانزده ماهه ویرانگر غزه به پایان رسید! هر دو طرف اصلی منازعه و دیگر طرف‌های جنگ و میانجیگری برای صلح، مدعی پیروزی شده‌اند. جمهوری اسلامی در نماز جمعه‌ها، راهپیمایی سفارشی «نصر الهی» برگزار کرده است. تقریبا در همه کشورهای اسلامی جشن و سرور برقرار است.

✍️ تنها جریان افراطی‌تر کابینه نتانیاهو (حزب قدرت یهودی) این توافق را به نفع حماس و زیانبار دانسته‌اند! اسمورتیچ مرحله اول را حداقل قابل تحمل ارزیابی کرده است. در آمریکا هم بایدن و هم ترامپ اعتبار پایان جنگ غزه را از آن خود می‌دانند. واقعیت آن است که هر دو موثر بودند اما نقش بایدن بیشتر است. توافق در دوره ریاست‌جمهوری او منعقد شده است. غزه‌ای‌ها از همه خوشحال‌تر هستند. اکثریت اسرائیلی‌ها نیز خشنود هستند.

✍️ اما این توافق شکننده است. البته احتمال شروع دوباره جنگ گسترده ضعیف است اما معادلات اصلی عوض نشده است. حماس موجودیت واقعی‌اش را حفظ کرده است! یک طرف توافق است. ادعای مدیریت آینده نوار غزه بدون حماس یک ادعای بی‌‌پشتواته و آرزواندیشانه است. بعد از آغاز توافق نیروهای حماس با صورت‌های پوشیده به‌خیابان‌ها آمدند و در شادی‌ها شرکت کردند! این نیرو دست بالا را در نوار غزه در دست دارد. حماس حداقل نیمی از جنگجویانش را حفظ کرده است. توان نظامی آن تضعیف شده اما از بین نرفته و قابل ترمیم است. نیمی از تونل‌هایش هم آسیب جدی ندیده است.

✍️ هر نیرویی اعم از دولت خودگردان و یا طرح تخیلی ائتلافی از کشورهای عربی کنترل نوار غزه را در دست بگیرد، در عمل بعید است حریف حماس شود. آنها با قدرت نظامی و سازمان‌یافتگی خود اجازه عرض اندام به دیگران نمی‌‌دهند. واکنش ساکنان نوار غزه به حماس ناروشن است اما اگر حتی حمایت اکثریت را نداشته باشد باز آنها اهمیتی به نظر مردم نخواهند داد. منابع مالی آنها کم شده اما می‌توانند کماکان روی حمایت حامیان خارجی حساب کنند.
‏
✍️ این توافق می‌توانست در ژانویه ۲۰۲۴ رخ بدهد! جهان و منطقه و مردم نوار غزه و اسرائیل در حدی خیلی کمتر تاوان سنگینی دادند. بایدن اگر شجاعت به خرج داده و تعلقاتش به صهیونیسم مسیحی را رها می‌کرد ممکن بود امروز کاخ سفید را تحویل یک‌ هم حزبی بدهد و دنیا را چهار سال درگیر فاجعه ترامپ نکند. مساله آراء مسلمان‌ها ‌در میشیگان نیست. مشارکت دولت بایدن در جنایت‌های اسرائیل باعث شد تا نیروهای جنبش‌ساز در امریکا دلسرد شده و عرصه را رها کنند. جنبش ارتجاعی ماگائیسم بر خلاف ۲۰۲۰، در ۲۰۲۴ دیگر بسیج نیروهای مترقی را در برابر خود نداشت. به هر حال شد آنچه نباید می‌شد.
‏
✍️ فعلا با قطعیت می‌توان گفت که اسرائیل در جنگ غزه پیروز نشد. حماس نه سلاح را بر زمین گذاشت و نه تسلیم شد. «طوفان الاقصی» هم مولفه قدرت آفرین پایدار برای حماس و تغییر دهنده معادلات بازدارندگی نشد.
‏
✍️ ازاینرو حتمیتی وجود ندارد که خاورمیانه دستخوش تغیییر بزرگ و بازگشت‌نا‌پذیر شده است. چالش های پیشین ادامه دارند. وضعیت ناپایدار است.همانقدر که ظهور نظم جدید ممکن است، برخاستن دوباره نظم موجود از خاکستر رویارویی‌ها نیز محتمل است.
@Aliafshari52