حباب تاریخ

💠هنر شهرسازی اشکانیان💠



🔴اشکانیان با آمیختن این دو سنت شهرسازی سبکی نو در شهرسازی ایجاد کردند که بعدها در دوره ساسانی به اوج شکوفایی خود رسید. اشکانیان برای نخستین بار در تاریخ شهر دایره ای شکل را پایه گذاری کردند که گسستی جدی از شهرسازی یونانی بود. بهترین نمونه دگرگونی شهرسازی در دوره اشکانی را در شهر مرو میتوان دید که شهر دایره ای اشکانی گرداگرد شهر چهارگوش سلوکی گسترش یافته است.


🟠ساختمانهای مهم در شهرهای اشکانی ارگ فرمانروایی و نیایشگاه بود. بازار نیز در شهرها اهمیت بسیاری داشت. گردا گرد شهرهای دایره ای اشکانی باروهایی کنگره دار خشت خام با برج هایی بلند ساخته میشد که نفوذ به شهر را بسیار دشوار میکرد.معماری شهری دوره اشکانی ویژگیهای مهمی داشت، نخست این که در ساخت شهرها از مصالح بومی بهره میبردند به همین دلیل گوناگونی مواد و مصالح ساختمانی یکی از ویژگیهای شهرهای اشکانی است.


🟢 بیشتر ساختمانهای شهری اشکانی با خشت خام، آجر و گچ ساخته می شدند ویژگی دوم معماری شهری اشکانی کاهش اهمیت ستون و رایج شدن ساخت طاقهای ضربی در معماری ساختمانهای بزرگ شهری بود. همچنین در این دوره نخستین گنبدهای ایرانی نیز ساخته شدند این هنر ایرانی بعدها در دوره ساسانی به اوج شکوفایی خود رسید. ویژگی دیگر معماری اشکانی این است که برای تزیین بناها از گچبری و نقاشیهای دیواری زیبایی بهره میبردند که اهمیت هنری بسیاری دارند.


📚منبع

📕اشکانیان فرمانروایان فراموش شده، محسن جعفری، ۱۴۰۲، ص ۱۰۳ و ۱۰۴


🌹@HistoriumClub🌹

💠سرنوشت تلخ و غم انگیز ابن مقفع(روزبه ایرانی)دانشمند و مترجم زبردست ایرانی💠



✨روزبه  نیز همچون بسیاری دیگر از ایرانیان به توطئه منصور خلیفه عباسی دچار شد. منصور به دلیل برخی اختلافهای سیاسی بر وی خشم گرفت و به سفیان بن معاویه فرماندارش در بصره دستور داد وی را بکشد سفیان در سال ۱۴۲ ه.ق این دانشمند ایرانی را با نیرنگ به کمینگاهی کشاند و فرمان داد او را به شکل بی رحمانه ای بکشند.دژ خیمان عباسی نخست دست و پای او را قطع کردند و در برابر چشمانش به تنور آتش انداختند سپس گردنش را شکستند و پیکر بی جانش را نیز در آتش سوزاندند.


📚منبع

📕نخستین دولت های ایرانی پس از اسلام، محسن جعفری، ۱۴۰۲، ص ۳۴و۳۵


🌹@Historiumclub🌹

💠عبدالله ابن مقفع (روزبه ایرانی)دانشمند و مترجم زبردست ایرانی💠



🔴روزبه پارسی پسر دادویه با نام اسلامی عبدالله بن مقفع مهمترین مترجم کتابهای پارسی میانه (پهلوی ساسانی) به زبان عربی است. او از زرتشتیان شهر باستانی گور در منطقه فارس بود که در حدود سال ۱۳۲ ه.ق مسلمان شد و به دربار عباسیان راه یافت. او زبان فارسی میانه را به خوبی میدانست و در نوشتن به زبان عربی نیز مهارت بسیار داشت. وی با بهره بردن از این تواناییها به یکی از بزرگترین خدمتگزاران فرهنگ ایرانی تبدیل شد و با ترجمه انبوهی از کتاب های فارسی میانه به زبان عربی از نابودی بخش بزرگی از میراث ادبی ایران باستان جلوگیری کرد.


🟠مهمترین کتابی که او به عربی ترجمه کرد خدای نامک (خداینامه) بود. این کتاب در دوره ساسانی گردآوری شده بود و تاریخ ایرانیان از آغاز تا پایان دوره ساسانی را بیان میکرد و می توان آن را سند هویت ایرانیان باستان دانست. اصل عربی ترجمه روزبه پارسی امروزه در دست نیست ولی ترجمه این کتاب مهم سبب شد روایتهای تاریخی ایرانیان به کتابهای تاریخ نویسان مسلمان راه یابند و از نابودی حتمی آنان جلوگیری کند. در واقع روزبه پارسی را میتوان آغازگر راهی دانست که سرانجام به سرایش شاهنامه فردوسی بزرگ ترین سند هویت تاریخی ایرانیان انجامید.


🟢او افزون بر خداینامه کتابهای پهلوی بسیاری به عربی ترجمه کرد از جمله: آیین نامه درباره آداب و رسوم ایران باستان، التاج درباره زندگی انوشیروان، کتاب مزدک، کلیله و دمنه ،الآداب الكبير والآداب الصغير در آداب اخلاقی و کشورداری و کتاب اليتيمة في الرسائل. او همچنین برخی کتابهای فلسفی یونانی را نیز از فارسی میانه به عربی ترجمه کرد.او با اینکه مسلمان بود دلبستگی بسیاری به فرهنگ و تمدن ایران دوره ساسانی و همچنین دین زرتشت داشت.سید مرتضی از عالمان دوره آل بویه در کتاب امالی خویش معروف به غرر و دررا  گوید:

وقتی ابن المقفع به آتشکده ای از آن زردشتیان می گذشت. با آنکه اسلام آورده بود لمحه ای نگریست و این ابیات را می خواند:


یا بیت عائكة الذي العزل
حذر العدى و به الفؤاد موكل

اتي لامنحک الصدود و اتنی
قسماً اليك مع الصدود لاميل


یعنی ای خانه عاتکه ای که من از ترس دشمنان از آن کناره میکنم در صورتی که دلم بسته به او است من از تو رو بر می گردانم ولی سوگند میخورم که با وجود روگرداندن به تو مایلم


📚منابع


📕۱.نخستین دولت های ایرانی پس از اسلام، محسن جعفری، ۱۴۰۲، ص ۳۴

📗۲.شرح حال عبدالله بن مقفع، عباس اقبال آشتیانی، ۱۳۸۲، ص ۳۸ و ۳۹


🌹@Historiumclub🌹