جامعه‌شناسی‌ اقتصادی و توسعه

🔰📌دولت؛ کمیته اجرائی سرمایه‌داران

✍دکتر حمزه نوذری
جامعه‌شناس و استاد دانشگاه

مارکس در اواسط قرن نوزدهم، دولت در نظام سرمایه‌داری را به‌مثابه کمیته اجرائی سرمایه‌داری تلقی می‌کرد؛ یعنی نظام سیاسی دست‌اند‌رکار رتق و فتق امور سرمایه و بازتولید منافع سرمایه‌داران است. نظام اداری و اجرائی به شکل مستقیم و غیرمستقیم گماشته شده است تا سرمایه بازتولید شود. بعدها این ایده مارکس تعدیل شد و نئومارکسیست‌ها بر این نظر بودند که دولت از سرمایه‌داران و نظام اقتصادی استقلال نسبی دارد؛ هرچند باز هم اقتصاد و سرمایه در مرحله نهایی تعیین‌کننده است. لیبرال‌ها بر این دیدگاه هستند که جامعه از دو بخش تشکیل شده است؛ بخش سیاسی و بخش اقتصادی یا بازار.
این‌ دو باید از هم مستقل باشند؛ هرچند دولت و نظام سیاسی کوچک‌تر و بازار بزرگ‌تر باشد. به نظر می‌رسد با به قدرت رسیدن ترامپ در آمریکا، تلفیقی از این دو ایده شکل گرفته‌؛ یعنی دولت کمیته اجرائی سرمایه‌داران شده است. این بار سرمایه‌داران بزرگ تصمیم گرفته‌اند خودشان در این کمیته اجرائی حضور داشته باشند تا منافع سرمایه‌داران بزرگ را متراکم‌تر کنند. از طرفی، سرمایه‌داران که دولت را به دست گرفته‌اند، تلاش می‌کنند تا دولت را کوچک‌تر کرده و هزینه‌های به‌اصطلاح زائد و سربار را کم کنند. دیگر دولت برای حقوق بشر و سایر مسائل اجتماعی هزینه نخواهد کرد.
جالب این است که کارگران در کشور آمریکا به چنین ایده‌ای دلخوش هستند و امید دارند. آنها به این ایده رأی داده‌اند که سرمایه‌داران دولت را تسخیر کنند و کمیته اجرائی سرمایه‌داران شوند، به این امید که منفعتی هم به آنها برسد. کمیته اجرائی نظام سرمایه دیگر در بوق تجارت آزاد نمی‌دمد، بلکه می‌خواهد دوباره در سایه تعرفه رشد کند. بالا‌بردن تراکم و انباشت سرمایه در سایه نظام تعرفه ممکن می‌شود. سرمایه‌داری آمریکایی برای انباشت و تراکم سرمایه به حمایت نظام سیاسی در قالب تعرفه بر کالای وارداتی نیاز دارد؛ بنابراین خودشان دست به اقدام زده‌اند تا نظام سیاسی را تصرف کنند. گویی دیگر بحث استقلال دولت و بازار چندان مطلوب نیست. سرمایه‌داران دولت را به دست گرفته‌اند تا تسلط آنها بر جامعه استوارتر بماند. وظایف اداری و اقتداری لازم است تا از سرمایه حفاظت شود، اما سرمایه‌داران و کارآفرینان بزرگ تصمیم گرفته‌اند وظایف اداری‌ای را که تا قبل از این توسط سیاست‌مداران حرفه‌ای انجام می‌شد، خودشان‌ انجام دهند. این‌گونه تصور می‌شود که تصمیم‌های اساسی را باید سرمایه‌داران انجام دهند. ‌
اگر دولت را مجموعه وظایف اداری و رهبری اجتماع بدانیم، سرمایه‌داران تصمیم گرفته‌اند این کار را خودشان انجام دهند یا دخالت مستقیم و آشکار در نظام اداری داشته باشند. پس نه‌تنها خصلت طبقاتی دولت از بین نرفته، بلکه دولت به‌مثابه کمیته اجرائی سرمایه‌داران دوباره احیا شده است. به نظر می‌رسد طبقات پا‌یین جامعه در آمریکا با چنین‌ ایده‌ای همدست شده‌اند و نجات خود را در تقویت بیشتر سرمایه‌دار آمریکایی می‌دانند که دولت را نیز به تسخیر درآورد. گویی راه نجات نه‌فقط قدرت بیشتر سرمایه‌داران در اقتصاد و بازار، بلکه قدرت افزون آنها در سیاست و دولت است؛ یعنی وظایف اداری و سیاست‌گذاری هم توسط سرمایه‌دار انجام شود. با قبضه قدرت سیاسی و دولت توسط سرمایه‌داران در آمریکا، گویی نظرات و دیدگاه مارکس مجدد متجلی شده است؛ یعنی بازگرداندن سیاست به اقتصاد و تقلیل نظم سیاسی به کمیته اجرائی سرمایه‌داری. دولتی که در ایده لیبرالیسم، شر لازم تلقی می‌شد، امروز ابزار لازم برای سرمایه‌دار است؛ ابزاری که مانند ابزار تولید باید در دست خود سرمایه‌داران باشد. در شکل‌گیری سرمایه‌داری سیاسی، سیاست ابزار مهمی برای انباشت سرمایه است که کنترل و نحوه به‌کارگیری آن باید در دست سرمایه‌دار باشد. گویی جهان دیوانه شده است.

🌐جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه
@sociology_development_economic

وبینار راس ساعت 7 شب برگزار می‌شود

📝📝📝📝📝📝گزارش های وبینارهای هفتگی گروه جامعه شناسی اقتصادی و توسعه :

💢گزارش نشست بازار به مثابه ساختار اجتماعی

💢گزارش نشست دشت اول در بازار یزد با رویکرد انسان اقتصادی

💢گزارش نشست حک شدگی؛ کنش اقتصادی و ساخت اجتماعی

💢گزارش نشست جامعه‌شناسی اقتصادی از دیدگاه پیربوردیو

💢نقش حواس و نشانه ها در اقتصاد از منظر جامعه شناسی اقتصادی در مقایسه ای با نورواکونومیکس

💢وجوه اشتراک و افتراق انسان شناسی اقتصادی و جامعه شناسی اقتصادی با تاکید بر رویکردهای نظری انسان شناسی

💢جامعه‌شناسی اقتصادی ماکس وبر

💢اقتصادنهادگرا و جامعه‌شناسی اقتصادی؛ تشابه‌ها و تمایزها

💢گزارش نشست کاربردهای نظریه بازی‌ها در جامعه شناسی اقتصادی

💢گزارش نشست جامعه شناسی اقتصادی سیاست و روایت یک فروپاشی

💢گزارش نشست جعل جامعه‌شناسی اقتصادی و نابسندگی ديدگاه سوئدبرگ

💢گزارش نشست جامعه‌شناسی اقتصادی و گونه‌شناسی بازارها

💢گزارش نشست کالا و بازار، ترم‌های اقتصادی در جامعه شناسی اقتصادی

🌐جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه
@sociology_development_economic

🔰📌🔊🔊🔊🔊🔊🔊فایل‌ صوتی وبینارهای هفتگی گروه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه :

📌مروری فشرده بر تاریخچه تکوین جامعه شناسی اقتصادی جدید و چشم اندازهای نظری آن 1️⃣

📌مروری فشرده بر تاریخچه تکوین جامعه شناسی اقتصادی جدید و چشم اندازهای نظری آن 2️⃣

📌بازار به مثابه ساختارهای اجتماعی

📌دشت اول در بازار یزد با رویکرد انسان اقتصادی1️⃣

📌دشت اول در بازار یزد با رویکرد انسان اقتصادی2️⃣

📌جامعه‌شناسی اقتصادی از دیدگاه پیر بوردیو

📌نقش حواس و نشانه ها در اقتصاد از منظر جامعه شناسی اقتصادی(در مقایسه‌ای با نورواکونومیکس)

📌وجوه اشتراک و افتراق انسان‌شناسی اقتصادی و جامعه‌شناسی اقتصادی با تاکید بر رویکردهای نظری انسان‌شناسی

📌جامعه شناسی اقتصادی ماکس وبر

📌کاربرد نظریه بازی‌ها در جامعه شناسی اقتصادی

📌اقتصاد نهادگرا و جامعه‌شناسی اقتصادی؛ تشابه ها و تمايزها

📌جعل جامعه‌شناسی اقتصادی ونابسندگی دیدگاه سوئدبرگ

📌جامعه‌شناسی اقتصادی سیاسی و روایت یک فروپاشی

📌جامعه‌شناسی اقتصادی و گونه شناسی بازارها(بخش اول)

📌جامعه‌شناسی اقتصادی و گونه شناسی بازارها(بخش دوم)

📌کالا و بازار دینی، ترم‌های اقتصادی در جامعه شناسی دین

📌صدر اسلام و زایش سرمایه‌داری از منظر جامعه‌شناسی اقتصادی

📌روش شناسی در جامعه شناسی و رویکردهای رقیب

🌐جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه
@sociology_development_economic

🔰📌🔊🔊🔊🔊🔊🔊صدای ضبط شده‌ی وبینارهای مربوط به خوانش کتاب‌ جامعه‌شناسی اقتصادی اثر #سوئدبرگ را از این‌جا گوش دهيد

📌کنش اقتصادی و ساخت اجتماعی مسئله حک‌شدگی

📌از الکسیس توکویل، مارکس و وبر تا پیربوردیو، کلمن و گرانوو1⃣
از الکسیس توکویل، مارکس و وبر تا پیربوردیو، کلمن و گرانووتر 2⃣

📌رهیافت‌های اقتصادی و اجتماعی در مورد بازارهای و بازارها تاریخی

📌سیاست و اقتصاد ، دولت و نقش آن در اقتصاد _جامعه‌شناسی مالی


📌حقوق و اقتصاد
فرهنگ و توسعه اقتصادی
وضع بنیان های حقوقی برای سرمایه داری مدرن: قانون تجارت
نهادهای حقوقی کلیدی
تحقیقات جاری درجامعه شناسی اقتصادی
مفهوم فرهنگ و اقتصاد
فرهنگ و توسعه اقتصادی
بررسی فرهنگ اقتصادی آمریکایی در اوایل قرن ۱۹
فرهنگ، مذهب و اخلاق اقتصادی
فرهنگ اقتصادی و نوسازی

📌فرهنگ، اعتماد و مصرف
جنسیت و اقتصاد

📌معمای گربه‌ و پرسش‌های دیگر برای جامعه شناسی اقتصادی
به همراه بحث آزاد در زمینه مفاهيم کاربردی‌ جامعه‌شناسی اقتصادی


#کتابخوانی
#سوئدبرگ

🌐جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه
@sociology_development_economic

🔰📌توزیع تعین‌بخش است

✍ دکتر حمزه نوذری جامعه‌شناس و استاد دانشگاه

از منظر اقتصاد‌دانان کلاسیک، تولید اهمیت اساسی دارد. تولید امری است که قوانین آن جهان‌شمول است؛ یعنی وابسته به تاریخ و جامعه نیست. در‌حالی‌که توزیع امری است اتفاقی، اجتماعی و تاریخی. این اقتصاد‌دانان ارزش کالا را نیز در تولید جست‌وجو می‌کرد‌ند. آنها ارزش را امری عینی می‌دانستند که در فرایند کار تولیدی متجلی می‌شود. ساده بگویم ارزش هر کالایی به میزان کاری که صرف تولید کالا می‌شود، بستگی دارد. بعدها اقتصاد‌دان نئوکلاسیک در تحلیل اقتصادی بر اهمیت مصرف و عرضه تأکید کرده و ارزش کالا را نه امری عینی بلکه امری سوبژکتیو و ذهنی تلقی کردند.
در میان اقتصاددانان کلاسیک، مارکس دیدگاه متفاوتی داشت؛ هرچند او هم بر تولید تأکید می‌کرد، اما معتقد بود توزیع هم به همان اندازه تولید اهمیت دارد. مارکس در گروندریسه می‌نویسد اقتصاد‌دانانی مانند اسمیت و ریکاردو وقتی از توزیع سخن می‌گویند، منظورشان توزیع فراورده یا محصول است، در‌حالی‌که توزیع ابزار تولید را در نظر نگرفته‌اند. بنابراین مارکس از اهمیت توزیع ابزار تولید در یک جامعه سخن می‌گوید و آن را مقدم بر تولید به معنای خاص در نظر می‌گیرد. برای تحلیل تولید باید به این نکته توجه کرد که ابزار تولید در جامعه چگونه توزیع شده است. به‌ عبارت‌ دیگر، چه افراد و گروه‌هایی صاحبان و مالکان ابزار تولید هستند.
مارکس، تولید را مهم می‌داند به شرطی که توزیع عوامل تولید را فاز مهم تولید بدانیم. در جهان امروز هرچند تولید و مصرف مهم هستند، اما به نظر می‌رسد توزیع اهمیت تعیین‌کننده‌ای در اقتصاد پیدا کرده است. دیگر آن کسی که تولید می‌کند، سرمایه‌دار اصلی نیست و گویی مصرف و سوژه هم اسیر توزیع هستند. مارکس توزیع را مهم می‌دانست، اما زمانی که از توزیع ابزار تولید سخن گفته شود. بااین‌حال، در جهان مدرن، توزیع محصول اهمیت اساسی پیدا کرده است. امروز از پلتفرم‌های اقتصادی و اقتصاد پلتفرمی سخن گفته می‌شود و برخی به غلط می‌پندارند که اقتصاد اساسا متفاوتی را شاهد هستیم، در‌حالی‌که باید بر مبنای همان اصل توزیع از آن سخن گفته شود.
امروزه آنان که سازو‌کارهای جدیدی برای نمایش و توزیع محصول ایجاد کرده‌اند، سرمایه‌داران بزرگ هستند. آمازون یک پلتفرم توزیع محصول است که مدیرعاملش به‌عنوان دومین ثروتمند در دنیا شناخته می‌شود. همین پلتفرم‌های نمایش و توزیع محصول هستند که مصرف و تولید را جهت می‌دهند. به قول یکی از دوستان، دورانی که تولیدکننده و کارخانه‌دار پولدار بود، گذشته است و صاحبان توزیع، ثروتمند می‌شوند.
ساز‌و‌کارهای توزیعی هستند که بازار را بیشتر و بیشتر توسعه می‌دهند و تغییراتی اساسی در تولید و مصرف رقم زده‌اند. به نظر می‌رسد آنچه امروز در اقتصاد تعیین‌کننده است، نه تولید بلکه توزیع است. بااین‌حال، نباید پنداشت که تولید و توزیع کاملا مجزا از هم هستند و در عین‌ حال یکی هم نیستند. به قول مارکس، حلقه‌ای از یک کل به شمار می‌آیند. اما حلقه توزیع محصول و فراورده که برای اقتصاد‌دانان کلاسیک کم‌اهمیت و سطحی بود، امروز تعین‌بخش اقتصاد است. در جهان امروز توزیع و نمایش محصول در پلتفرم‌های دیجیتال موضوع اصلی اقتصاد است. گویی روند جدیدی آغاز شده است. در قرن نوزدهم‌ تولید اهمیتی اساسی داشت (قرن تولید)، در قرن بیستم مصرف یا به‌ عبارتی سمت تقاضا و امروز توزیع نقش بنیادی در اقتصاد دارد. به نظر می‌رسد رابطه بین عناصر اقتصاد را پلتفرم‌های توزیعی تعیین می‌کنند. این توزیع است که تولید و مصرف را به هم متصل می‌کند و تعین‌بخش در اقتصاد به شمار می‌آید. توزیع پلتفرمی، مبادله را نیز همچون یکی از جنبه‌های خود دربر می‌گیرد.

🌐جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه
@sociology_development_economic

وبینار رأس ساعت 7 شب شروع می‌شود