شش مرحله چرخه ویلسون
1. مرحله جنینی (Embryonic Stage):
• در این مرحله، یک منطقه قاره‌ای پایدار به دلیل یک پلوم گوشته‌ای (جریان صعودی داغ از سنگ‌های گوشته) دچار بالاآمدگی می‌شود.
• این بالاآمدگی منجر به کشیدگی و نازک شدن پوسته قاره‌ای می‌شود.
• ممکن است یک دره ریفت شکل بگیرد، مانند دره ریفت آفریقای شرقی.

2. مرحله جوانی (Juvenile Stage):
• کشیدگی و نازک شدن ادامه‌دار پوسته منجر به شکسته شدن آن می‌شود.
• آب دریا وارد دره ریفت شده و یک دریاچه یا دریای باریک شکل می‌گیرد.
• نمونه‌ها: دریای سرخ و خلیج کالیفرنیا.

3. مرحله بلوغ (Mature Stage):
• فرایند گسترش کف اقیانوس ادامه یافته و یک حوضه اقیانوسی وسیع شکل می‌گیرد.
• رسوبات در حاشیه حوضه اقیانوسی انباشته می‌شوند.
• نمونه: اقیانوس اطلس.

4. مرحله کاهش (Declining Stage):
• در این مرحله، یک یا هر دو طرف حوضه اقیانوسی فرورانش (Subduction) را آغاز می‌کنند.
• این فرورانش منجر به تشکیل قوس‌های آتشفشانی و گودال‌های عمیق اقیانوسی می‌شود.
• نمونه: اقیانوس آرام که در مرحله کاهش قرار دارد.

5. مرحله پایانی (Terminal Stage):
• بیشتر پوسته اقیانوسی فرورانش یافته است.
• قاره‌ها در دو طرف حوضه اقیانوسی شروع به همگرایی می‌کنند.
• سنگ‌های رسوبی و پوسته اقیانوسی ممکن است از صفحه فرورونده جدا شده و به صفحه بالایی افزوده شوند.

6. مرحله الحاقی (Suturing Stage):
• قاره‌ها با هم برخورد می‌کنند و یک ابر قاره جدید تشکیل می‌شود.
• در نتیجه این برخورد، رشته‌کوه‌ها ایجاد می‌شوند.
• نمونه: رشته‌کوه هیمالیا که حاصل برخورد قاره‌های هند و آسیا است.

چرخه‌ای مداوم
چرخه ویلسون یک رویداد یک‌باره نیست؛ بلکه فرایندی مداوم است که برای میلیاردها سال سطح زمین را شکل داده است. ابر قاره‌ها بارها تشکیل شده و سپس تجزیه شده‌اند. چرخه کنونی ابر قاره‌ای حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش با فروپاشی پانگه‌آ آغاز شد.

اطلاعات تکمیلی
• اهمیت در معدنکاری: درک چرخه ویلسون به شناسایی منابع معدنی، مانند ذخایر سنگ‌آهن و مواد معدنی مرتبط با فعالیت‌های تکتونیکی، کمک می‌کند.
• پیامدهای اقتصادی: در مراحل مختلف چرخه، بسترهای مناسب برای تشکیل ذخایر معدنی نظیر کانسارهای مس پورفیری و رسوبات طلای پلاسر فراهم می‌شود.
• پیش‌بینی فعالیت‌های لرزه‌ای: فهم این چرخه به مهندسان زمین‌شناسی کمک می‌کند تا مناطق با خطر زمین‌لرزه یا آتشفشان را شناسایی کنند.
چرخه ویلسون یکی از پایه‌های اصلی فهم دینامیک زمین‌شناسی و منابع طبیعی مرتبط با آن است که هم در اکتشاف منابع معدنی و هم در برنامه‌ریزی زیست‌محیطی نقشی کلیدی ایفا می‌کند.