محفل شعر و آوا

«چو در کار است با گفتار کردار / پی کردار گرد و ترکِ گفت آر» از شیخ محمود شبستری در کتاب «گلشن راز» آمده است. این بیت به نوعی تأکید بر اهمیت عمل در کنار سخن است و در پیوند با نگرش عرفانی و فلسفی شبستری، به ما می‌آموزد که در زندگی عملی و معنوی باید بیشتر از گفتار، به کردار و عمل توجه کنیم.

چو در کار است با گفتار کردار: در این بخش از بیت، «کار» به معنای فعالیت و عمل است، و «گفتار» به معنای سخن و گفتنی‌ها. شاعر به ما می‌گوید که در هر کاری، عمل باید همراه با گفتار باشد. اینجا، به معنای این است که انسان نباید فقط سخن بگوید، بلکه باید در عمل نیز خود را ثابت کند.
پی کردار گرد و ترکِ گفت آر: در این بخش، شاعر تأکید می‌کند که باید پیرو عمل بود و از گفتارهای بی‌ثمر دست کشید. «پی کردار گرد» یعنی به دنبال عمل و رفتار واقعی برو و «ترک گفت آر» یعنی گفتار بی‌عمل و سخنان بی‌پایه را کنار بگذار.
مفهوم کلی:
این بیت به نقد سخن‌گویی بدون عمل پرداخته و بر اهمیت واقعی عمل در زندگی تأکید می‌کند. شبستری با این بیت می‌خواهد بگوید که کسی که فقط حرف می‌زند و در عمل ثابت نمی‌کند که چقدر به حرف‌هایش پایبند است، در واقع در مسیر حقیقت و کمال قدم نمی‌گذارد. در نگاه عرفانی، عمل از گفتار بسیار مهم‌تر است، زیرا عمل، بازتاب واقعی ایمان و اندیشه است.
این بیت به طور کلی به این معناست که باید با کردار خود ثابت کنیم که آنچه می‌گوییم حقیقت دارد و در راستای گفته‌های خود عمل کنیم.

تو نیکی کن بمسکین و تهیدست
که نیکی، خود سبب گردد دعا را

از آن بزمت چنین کردند روشن
که بخشی نور، بزم بی ضیا را

از آن بازوت را دادند نیرو
که گیری دست هر بیدست و پا را

از آن معنی پزشکت کرد گردون
که بشناسی ز هم درد و دوا را

ز محتاجان خبر گیر، ایکه داری
چراغ دولت و گنج غنا را

بوقت بخشش و انفاق، پروین
نباید داشت در دل جز خدا را

« #پروین_اعتصامی»
@mahfelshearvaava

یارا بهشت صحبت یاران هَمْدَمست
دیدار یار نامتناسب جهنّمست

هر دم که در حضور عزیزی برآوری
دریاب کز حیات جهان حاصل آن دَمَست

نه هر که چشم و گوش و دهان دارد آدمیست
بس دیو را که صورت فرزند آدمست

آنست آدمی که در او حسن سیرتی
یا لطف صورتیست دگر حَشْوِ عالَمَست

هرگز حسد نبرده و حسرت نخورده‌ام
جز بر دو روی یار موافق که دَر هَمَست

آنان که در بهار به صحرا نمی‌روند
بوی خوش ربیع بر ایشان مُحَرّمست

وان سنگ دل که دیده بدوزد ز روی خوب
پندش مده که جهل در او نیک مُحْکمست

آرام نیست در همه عالم به اتفاق
ور هست در مجاورت یار مَحْرمست

گر خون تازه می‌رود از ریش اهل دل
دیدار دوستان که ببینند مَرْهَمَست

دنیا خوشست و مال عزیزست و تن شریف
لیکن رفیق بر همه چیزی مُقَدّمست

مُمْسِک برای مال همه ساله تنگ دل
سعدی به روی دوست همه روزه خُرّمَست

« #سعدی»
@mahfelshearvaava

عمر تو اگر بخواب غفلت گذرد
آن عمر کسی بزندگی کی شِمُرَد

گر فهم کنی که ذوق بیداری چیست
شاید که گر ز ذوق خوابت نبرد

« #اهلی_شیرازی»
@mahfelshearvaava