روزنامه فرهیختگان

کارکرد شعار برای نمایشگاه کتاب چیست؟ هیاهوی بسیار برای هیچ

🔹کمتر از یک ماه پیش بود که ستاد برگزاری سی‌وششمین نمایشگاه کتاب، در فراخوانی اعلام کرد برای رسیدن به شعار بهتر، از مردم کمک می‌خواهیم. برای جذب استقبال بیشتر از این فراخوان، مبلغ ۲۰ میلیون تومان اعتبار خرید کتاب را هم به عنوان جایزه گذاشتند تا مردم متوجه اهمیت این فراخوان بشوند. ماجرا تا اینجا بسیار خوب بود؛ نهادی دولتی برای تشویق مردم به کتاب و کتاب‌خوانی از اولین قدم‌هایش که انتخاب شعار است، از مردم همراهی و کمک خواسته. اما انتخاب شعار امسال نمایشگاه کتاب با حاشیه‌هایی همراه شد که نیاز به شفاف‌سازی دارد.

🔹«بخوانیم برای ایران» به عنوان شعار امسال انتخاب شد؛ به گفته‌ی ابراهیم حیدری، سخنگو و قائم مقام سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران این شعار، از میان پیشنهادات مردمی و پس از بررسی کارشناسان انتخاب شده است. این شعار قرار است نمادی از مشارکت عمومی در ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی باشد. اما امروز مشخص شد، کسی که پیشنهاددهنده این شعار بوده، کارمند خانه کتاب و ادبیات ایران است! همین موضوع سوالاتی درباره‌ی فرآیند انتخاب و شفافیت آن به وجود می‌آورد.

🔹قبل از ورود به انتخاب و شفافیت شعار باید پرسید اصلا کارکرد داشتن شعار برای نمایشگاه کتاب چیست؟ آیا این شعار نماد نگاهی است که در دولت به حوزه کتاب و نشر وجود دارد؟ آیا در فرایند انتخاب یک شعار، نظرات تخصصی افراد مرتبط با این حوزه، لحاظ می‌شود؟ شعار نمایشگاه کتاب، قرار است به انتخاب کتاب‌ها سمت و سو و جهتی بدهد؟ آیا مخاطب با شنیدن شعار، می‌تواند برآوردی کلی از کتاب‌ها و وضعیت نمایشگاه داشته باشد؟ شعار صرفاً یک جمله‌ی تبلیغاتی است یا می‌تواند جهت‌دهنده‌ی برنامه‌ها و انتخاب‌های نمایشگاه باشد؟ این شعار انتخابی می‌تواند بر انتخاب کتاب‌ها، موضوعات نشست‌ها و حتی بازدیدکنندگان تأثیر بگذارد؟

🔹به نظر می‌رسد مسئولان امر باید به این سوال هم پاسخ دهند که اگر شعار صرفا کارکردی ظاهری دارد و قرار نیست تاثیری در مردم برای خرید کتاب بگذارد؛ پس انتخابش چه فایده‌ای دارد؟

🔹سال‌هاست فعالین حوزه‌ی کتاب و نشر به مسئولین برگزار کننده پیشنهاد داده‌اند که برای انتخاب شعار از افراد مرتبط با حوزه‌ی کتاب کمک گرفته شود. برای پاسخ به ابهاماتی که در این یادداشت گفته شد، بهتر است ستاد برگزاری نمایشگاه کتاب با انتشار جزئیات کامل فرآیند انتخاب شعار، از جمله معیارهای انتخاب، تعداد پیشنهادات دریافتی، نحوه‌ی بررسی آن‌ها و افرادی که در این زمینه نظرات کارشناسی داده‌اند را شفاف کند. طبیعتا کاری که از روی عادت باشد و هر سال فقط تکرار شود تا پوستر نمایشگاه خالی نماند، حتما نمی‌تواند راهگشای مسئله‌ای در حوزه مهم کتاب و نشر باشد.

✍🏻مریم فضائلی

روبیکا | اینستاگرام | بله | تلگرام | توییتر

@charsoofarhang